Έχοντας προηγουμένως εργαστεί ως δημοσιογράφος και οικονομολόγος, και έχοντας εκδώσει το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο Η Ιστορία Ενός Μισάνθρωπου, το 2008, ο Δημήτρης Λάμπος μας συστήθηκε και ως τραγουδοποιός μέσα από το περυσινό ντεμπούτο του, Μη Σε Φοβίσει Η Αγέλη, σε παραγωγή Στάθη Δρογώση και με συμμετοχές των Μανώλη Φάμελλου και Δημήτρη Παναγόπουλου, μεταξύ άλλων. Σήμερα, με χαρά τον φιλοξενούμε στο Gimme 10 κι εκείνος μας παρουσιάζει τα 10 αγαπημένα του άλμπουμ. 1. Five Leaves Left - Nick Drake (1969)
Ο πρώτος και από μια άποψη ο καλύτερος δίσκος του Drake, ενώ ταυτόχρονα ένας από τους καλύτερους folk δίσκους όλων των εποχών. Μπορεί εμπορικά να απέτυχε - όπως κι οι υπόλοιποι δίσκοι του Drake κατά τη διάρκεια της ζωής του και για τα επόμενα 20 χρόνια μετά το θάνατό του, οπότε και άρχισε να τον ανακαλύπτει η νέα γενιά κι επανήλθε στο προσκήνιο - αλλά περιέχει δέκα εκπληκτικά τραγούδια, συνθετικά και στιχουργικά, στα οποία το κοινό άκουσε για πρώτη φορά τέτοια κιθαριστική δεξιοτεχνία. Ένας δίσκος που πραγματικά ο χρόνος αδυνατεί να φθείρει και νομίζω θα αποκτά συνεχώς όλο και μεγαλύτερη αξία όσο η μουσική μας «συνείδηση» θα διευρύνεται. Είναι πραγματικά κρίμα που δεν κατάφερε εν ζωή να φτάσει το μεγαλείο της δουλειάς του στο κοινό, κι αυτό νομίζω έχει περισσότερο να κάνει με την εποχή και το άχαρο παιχνίδι της δισκογραφίας, που δεν ταίριαζε στην ιδιοσυγκρασία του Drake, παρά με οτιδήποτε άλλο. Διαισθητικά όμως φαίνεται να το γνώριζε κι ο ίδιος καθώς στο Fruit Tree από το Five Leaves Left αναφέρεται στο ότι οι άνθρωποι που σημαδεύουν με το έργο τους τον κόσμο, είναι καταδικασμένοι να μη χαίρουν αναγνώρισης κατά τη διάρκεια της ζωής τους αλλά μόνο «πολύ μετά από τη μέρα του θανάτου τους, όταν ο σπόρος έχει καρπίσει στο χώμα» και σε κάποιο άλλο σημείο «ασφαλής μέσα στη μήτρα μιας ατέλειωτης νύχτας, ανακαλύπτεις ότι το σκοτάδι μπορεί να προσφέρει το λαμπρότερο φως». (Με απόλυτη συναίσθηση της διαφοράς μεγεθών και αξιών και με πολύ μεγάλη αγάπη και σεβασμό για το έργο του, το οποίο με έχει επηρεάσει ιδιαίτερα, στο κεντρικό τραγούδι του πρώτου μου δίσκου, το οποίο και έχω αφιερώσει στη μνήμη του, στην Αγέλη, του «απαντώ» ότι «για να γίνεις φως, να ‘σαι σκοτεινός δε θέλει, σαν ήλιος φωτεινός, σα δέντρο σταθερός, μη σε φοβίσει η αγέλη»…)
2. Solid Air - John Martyn (1973)
Ενάμιση χρόνο πριν τον πρόωρο θάνατο του Drake σε ηλικία 26 ετών από υπερβολική δόση αντικαταθλιπτικών, ο πολύ καλός του φίλος John Martyn βαφτίζει τον νέο του δίσκο Solid Air, με το ομότιτλο τραγούδι να έχει γραφτεί για τον Drake σαν ένα κάλεσμα για επιστροφή στην πραγματικότητα και την αισιοδοξία. Γράφει στο συγκεκριμένο τραγούδι ο Martyn: «Πηγαίνεις πολύ βαθιά και βρίσκεις χρυσάφι και ζεις με στέρεο αέρα. Δεν ξέρω τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό σου αλλά βλέπω ότι δε σου αρέσουν όσα βρίσκεις όταν κινείσαι μέσα σε στέρεο αέρα…». Βιρτουόζος με τη σειρά του και ο Martyn, τον οποίο μετά από τη συμμετοχή του σε live των Pink Floyd, οι κριτικοί τον χαρακτήρισαν σαν έναν τροβαδούρο που «κατάφερε με μια ακουστική κιθάρα να γεμίσει το χώρο όσο και οι ίδιοι οι Pink Floyd», και έχοντας κυκλοφορήσει κάποιους καθαρά folk προσωπικούς δίσκους αλλά και κάποιους folk rock δίσκους με τη γυναίκα του Beverly Martyn στην Αμερική, έρχεται με το Solid Air να δημιουργήσει για πρώτη φορά το folk jazz προσωπικό του
ηχόχρωμα το οποίο και θα ακολουθήσει για μια δεκαετία. Με το May You Ever να σε μαγεύει από την πρώτη ακρόαση και τα I Don’t Wanna Know και Over The Hill να δίνουν το στίγμα ενός πολύ προσωπικού και ταλαντούχου τραγουδοποιού, το Solid Air αποτελεί ορόσημο στη folk rock δισκογραφία.
3. Dino Valente – Dino Valente (1968)
Ο Chet Powers, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, είναι πιο γνωστός ως Dino Valenti ή Valente και ως τραγουδιστής και βασικός τραγουδοποιός σε δύο δίσκους των Quicksilver Messenger Service. Πριν κάνει όμως αυτούς τους δύο δίσκους, είχε ηχογραφήσει πρώτα τον μοναδικό προσωπικό το δίσκο, που είχε σαν τίτλο το ψευδώνυμο του. Έχοντας ήδη μια επιτυχία στο ενεργητικό του, το Let’s Get Together, από τις αρχές της δεκαετίας του ’60, και έχοντας αποκτήσει τη φήμη ενός μαγευτικού performer, η εταιρεία Epic τον προορίζει για το νέο της αστέρι και ως εκ τούτου του διαθέτει ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσό, ακόμα και για τα δεδομένα της εποχής, για τις ηχογραφήσεις του πρώτου του άλμπουμ. Αφού ολοκληρωθεί το πρώτο τραγούδι, το Tomorrow, ο Velente αποφασίζει ότι δεν του ταιριάζει ο «πολιτικά ορθός» ήχος και επιλέγει να ενορχηστρώσει μόνος του τα τραγούδια, χρησιμοποιώντας κυρίως το ιδιόμορφο παίξιμό του στη δωδεκάχορδη κιθάρα. Αυτή η απόφαση, σε συνδυασμό με τη σπουδαία φωνή που διαθέτει, οδηγεί στη δημιουργία ενός προσωπικού ήχου και ενός δίσκου που δεν έχει πραγματικά όμοιό του. Μεγαλωμένος σε οικογένεια Αμερικανών - τσιγγάνων που περιόδευαν με τσίρκο, ο Valente γνωρίζει από παιδί το ρατσισμό και χτίζει μια ανεξάρτητη προσωπικότητα και μια θυμοσοφία βασισμένη κυρίως στην εμπειρία αλλά και την ευφυΐα του. Σε αυτόν τον μοναδικό απόλυτα προσωπικό του δίσκο περιλαμβάνονται λοιπόν κάποια τραγούδια οι στίχοι των οποίων κυριολεκτικά «σπάνε κόκαλα». Τραγουδάει στο Children Of The Sun: «Συμβαδίζεις με όσα βλέπεις τριγύρω σου, κι όμως το νοιώθεις ότι δεν είσαι ελεύθερος. Λες “Φυσικά είμαι μόνο ένας άνθρωπος. Αν δεν μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα οι πολλοί, τότε κανένας δε μπορεί να τα αλλάξει μόνος του”. Κι όμως θα έπρεπε να σου είναι ξεκάθαρο ότι Αυτοί είναι Αυτοί κι Εμείς είμαστε Εμείς, και δε σου είπε κανείς πόσο πολύ σε χρειαζόμαστε; / Έλα μακριά, πάρε τα ηνία, μάθε ότι είσαι νόηση. Δεν υπάρχει χρόνος, σου λέω την αλήθεια, κι όπως τρέχουν τα ποτάμια, έτσι είμαστε όλοι παιδιά του ήλιου…».
4. I Ain't Marching Anymore - Phil Ochs (1965)Ο σπουδαιότερος πολιτικός δίσκος εκείνης της ταραγμένης δεκαετίας, από τον σπουδαιότερο τραγουδοποιό διαμαρτυρίας. Ο Ochs είχε πει σε συνέντευξή του ότι ένα τραγούδι διαμαρτυρίας είναι αυτό που λέει ξεκάθαρα ό,τι έχει να πει, χωρίς να επιδέχεται παρανοήσεις, κι αυτό ακριβώς πετυχαίνει σε αυτό το δεύτερο άλμπουμ του. Τραγούδια που έκαναν άμεση και χωρίς περιστροφές κριτική στην επεκτατική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, από έναν Αμερικανό τραγουδοποιό που ξεκίνησε αποκτώντας μεγάλη φήμη, ειδικά στην τότε νέα γενιά, ενώ στη συνέχεια χαντακώθηκε δισκογραφικά από το σύστημα σε όλες του τις εκφάνσεις. Χρόνια μετά το θάνατό του αποκαλύφθηκε ότι η CIA είχε φάκελο 500 σελίδων για τον Phil Ochs, πράγμα καθόλου τυχαίο αν σκεφτεί κανείς ότι στο ομότιτλο τραγούδι ούτε λίγο ούτε πολύ αναφέρεται σε όλες τις επεκτατικές ενέργειες και πολέμους των ΗΠΑ, μέχρι εκείνη την εποχή, με τα μελανότερα χρώματα: «Πες το Ειρήνη ή πες το Προδοσία, πες το Αγάπη ή πες το Λογική, αλλά εγώ δε θα ξαναπαρελάσω ποτέ…».
5. Scheherazade And Other Stories - Renaissance (1975)
Ένας από τους σπουδαιότερους progressive δίσκους. Οι Renaissance δημιούργησαν ένα έργο που μπορεί περισσότερο να συγκριθεί με έργα κλασσικής μουσικής παρά με σύγχρονα τραγούδια. Όταν άκουσα για πρώτη φορά αυτό τον δίσκο αναρωτήθηκα γιατί δεν είχα μάθει για τους Renaissance νωρίτερα. Η απάντηση βρίσκεται μάλλον στη σφαίρα του marketing, παρά σε καλλιτεχνικά κριτήρια. «Δεν της έδωσαν πίσω τίποτα που θα ήθελε να έχει… τώρα φεύγει χορεύοντας μακριά από το φεγγάρι και κανείς δε θα μπορούσε να ξέρει, ότι στέκει μονάχη…».
6. What Color Is Love - Terry Callier (1973)
Ένας σπουδαίος όσο και μοναδικός Αφροαμερικανός τραγουδοποιός. Σε αυτόν τον τρίτο του δίσκο δημιουργεί ένα folk jazz ιδίωμα με αξεπέραστη – από άλλους σημαντικούς τραγουδοποιούς που επιχείρησαν το ίδιο - επιτυχία. Τραγούδια όπως το You Goin’ Miss Your Candyman και Dancing Girl αποτελούν για μένα μοναδικές στιγμές όχι μόνο για τον συγκεκριμένο δίσκο, αλλά για τη μουσική συνολικά. Ταλαιπωρημένος άνθρωπος ο Callier, με μια ζωή δύσκολου βιοπορισμού (αφού η λίγη αναγνώριση δεν ήρθε παρά μόνο όταν τον ανέσυραν από την απόλυτη αφάνεια οι λάτρεις της μουσικής του, Massive Attack, στα τέλη της δεκαετίας του ’90), μεταφέρει τον ανθρωπισμό του στους στίχους του: «Ο καθένας μας γεννιέται μόνος του, λοιπόν καλώς ήλθες στη ζώνη του λυκόφωτος. Φεύγοντας μπορείς να πάρεις μαζί σου μόνο ό,τι έφερες. Το Όλον είναι σίγουρα το Όλον, αλλά στα γκέτο υπάρχει μόνο σκόνη και θάμπος…».
7. Goodbye And Hello - Tim Buckley (1967)
Θυμάμαι ακόμα το δέος που είχα νοιώσει ακούγοντας για πρώτη φορά αυτόν τον αριστουργηματικό δίσκο. Ήταν ο δεύτερος και ίσως πιο ολοκληρωμένος δίσκος του. Στη συνέχεια ο Buckley θα ακολουθούσε τη δημιουργική του πορεία σε πιο folk jazz αλλά και πειραματικά μονοπάτια, χωρίς να καταφέρει να φτάσει εκεί που ακριβώς ήθελε, καθώς πέθανε πρόωρα σε ηλικία 28 ετών. Το Goodbye And Hello αποτελεί από αυτή την άποψη το ζενίθ αυτού του πολύ σπουδαίου τραγουδοποιού με την υπέροχη φωνή που κληρονόμησε κι ο γιος του, Jeff Buckley. Ένας δίσκος που πρέπει οπωσδήποτε να ακούσει όποιος ψάχνει για πραγματική μουσική δημιουργία και όχι για μουσικά προϊόντα. «Όλοι οι πετρωμένοι άνθρωποι, ντυμένοι στις χριστιανικές τους ενδυμασίες περιφέρονται, αλλά εγώ δε μπορώ να διστάσω και να περιμένω για το δρόμο της απόλαυσης…».
8. Black And White - Tony Joe White (1968)
Θα μπορούσα να έχω διαλέξει οποιονδήποτε από τους πρώτους δίσκους του White, άλλωστε κυρίως μέσα από επιλογές των καθαρά swamp rock κομματιών του «πιάνεις το νόημα» του ηχοχρώματός του. Παιδί μιας πολυμελούς φτωχής λευκής αγροτικής οικογένειας, μεγάλωσε δουλεύοντας σε χωράφια και μαθαίνοντας να παίζει blues από τους Αφροαμερικανούς φίλους και γείτονές του. Λέει στο Willie And Laura Mae Jones, το τραγούδι που επέλεξε να ξεκινάει τον πρώτο του δίσκο με τον χαρακτηριστικό τίτλο Black And White: «Ο Γουίλι και η Λόρα Μάε Τζόουνς ήταν οι γείτονές μας από πολύ παλιά. Ζούσαν στον ίδιο δρόμο με εμάς, σε μια καλύβα ίδια με τη δική μας. Δουλεύαμε μαζί στα χωράφια και μάθαμε να στηριζόμαστε ο ένας στον άλλο. Όταν ζεις από τη γη, δεν έχεις χρόνο να σκέφτεσαι για το χρώμα του άλλου…».
9. Το Χαμόγελο Της Τζοκόντας - Μάνος Χατζιδάκις (1965)
Μακράν ο αγαπημένος μου δίσκος του Χατζιδάκι. Δε χρειάζεται να πω και πολλά γι’ αυτό το έργο. Ηχογραφημένο στην Αμερική, με έξοδα του Χατζιδάκι, με κλασσικές ρίζες – και λίγο Βιβάλντι στην έμπνευση - αλλά και με μια βαθιά ελληνικότητα, με την έννοια ότι αισθητικά περιέχει τα καλύτερα στοιχεία του πολιτισμού της σύγχρονης Ελλάδας, αποτελεί ίσως τον σπουδαιότερο, τουλάχιστον ορχηστρικό, ελληνικό δίσκο.
10. Ασταθής Ισορροπία - Δημήτρης Παναγόπουλος (1988)Ηχογραφημένος ανεξάρτητα, περιέχει οκτώ τραγούδια από τα οποία ένα, η Αύρα έγινε ευρύτατα γνωστό, κυρίως από την αναγνώριση του κόσμου. Ο Μάνος Χατζιδάκις το είχε χαρακτηρίσει «το καλύτερο ελληνικό τραγούδι» της δεκαετίας του ’80. Πέρα από αυτό, τουλάχιστον η ίδια αναγνώριση που δόθηκε στην Αύρα θα μπορούσε να έχει δοθεί και στα υπόλοιπα εφτά τραγούδια. Με κοινωνικό προβληματισμό που δεν ξεπεράστηκε με την εποχή αλλά παραμένει επίκαιρος και με έντονα δείγματα του τι θα ακολουθούσε στη συνέχεια της δημιουργικής πορείας του Παναγόπουλου, με την αυτάρκεια της ακουστικής του κιθάρας και μια αισθητική αξία που αναγνωρίστηκε στη συνέχεια από καλλιτέχνες του εξωτερικού όπως ο Dave Van Ronk (μέντορας του Bob Dylan), είναι χωρίς αμφιβολία ο καλύτερος ελληνικός folk rock δίσκος μέχρι σήμερα. «Τώρα που ο έλεγχος δε γίνεται με βία, αλλά με κόλπα υπνωτικά που αθόρυβα ενεργούν, τώρα σ' επικίνδυνα σχοινιά θα ισορροπούμε ή αλλιώς με άλλοθι γερά, θα ενσωματωθούμε....».
Σχετικό θέμα