Την περασμένη άνοιξη κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το πρώτο βιβλίο του Federico Axat στα ελληνικά υπό τον τίτλο «Τελευταία έξοδος». Έτσι το ελληνικό κοινό απέκτησε μια πρώτη πρόσβαση στα έργα του Axat, ο οποίος παρότι σχετικά νέος στο χώρο της λογοτεχνίας έχει ήδη τέσσερα βιβλία στο ενεργητικό του. Παράλληλα, άνοιξε ένα νέο παράθυρο γενικότερα στο χώρο της ισπανόφωνης αστυνομικής λογοτεχνίας, η οποία ενδεχομένως να είναι κάπως παραμελημένη τα τελευταία χρόνια. Αφού διαβάσαμε και γράψαμε τη γνώμη μας για την «Τελευταία έξοδο», είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον Federico Axat για το ξεκίνημά του ως συγγραφέα, την καθολική αποδοχή που γνώρισε η «Τελευταία έξοδος» και τα μελλοντικά του σχέδια. Μπορείτε να διαβάσετε τη μετάφραση παρακάτω ή να προτιμήσετε την πρωτότυπη συνέντευξη στα αγγλικά εδώ.
Είσαι πολιτικός μηχανικός και εργάζεσαι στον τομέα. Κάποια στιγμή αποφάσισες να ακολουθήσεις το όνειρό σου και να γίνεις συγγραφέας, σωστά; Διάβασα την ιστορία της ανακοίνωσης της απόφασής σου στην οικογένεια και τους φίλους σου. Μπορείς να την μοιραστείς μαζί μας; Πόσο σημαντική έχει υπάρξει η στήριξη από την οικογένεια και τους αγαπημένους σου;
Η αλήθεια είναι ότι ακόμα εργάζομαι ως πολιτικός μηχανικός από καιρού εις καιρόν. Είναι πραγματικά δύσκολο να ζεις μόνο από το γράψιμο. Πρέπει να γίνεται ένα βήμα κάθε φορά. Η στιγμή που το είπα στην οικογένειά μου ήταν αρκετά παράξενη, γιατί δεν είχαν ιδέα ότι μου άρεσε το γράψιμο. Ωστόσο ήταν υποστηρικτικοί. Ήμουν τρομαγμένος και γεμάτος αμφιβολίες. Δεν είχα διασυνδέσεις, ούτε τις γνώσεις για να γράψω ένα βιβλίο, που ήταν ο στόχος μου τότε. Τελικά όλα εξελίχθηκαν πολύ καλά, αλλά χρειάστηκαν χρόνια. Το μάθημα που έμαθα είναι ότι θα πρέπει να ρισκάρεις και να είσαι υπομονετικός.
Ο τίτλος του προηγούμενού σου βιβλίου ("El pantano de las mariposas", μτφ. «Το έλος με τις πεταλούδες») είναι σημαντικός για την ιστορία, σύμφωνα με μια παλαιότερη συνέντευξή σου. Αντίθετα, ο τίτλος του βιβλίου σου «Τελευταία έξοδος» (σημ. επακριβής μετάφραση του πρωτότυπου ισπανικού τίτλου) δεν αποκαλύπτει τίποτα περισσότερο από τις πρώτες σελίδες. Παρόλα αυτά, οι μεταφράσεις του βιβλιου έχουν ασαφείς ή και παραπλανητικούς τίτλους, π.χ. "Kill The Next One" στα αγγλικά (μτφ. «Σκότωσε τον επόμενο»), "L'opossum rose" στα γαλλικά («Το ροζ πόσουμ») και "Mysterium" στα γερμανικά. Ποια είναι η άποψή σου;
«Το έλος με τις πεταλούδες» είναι ένας τίτλος που υπήρχε σχεδόν από την αρχή του βιβλίου. Ήταν εύκολος. Ακουγόταν καλά και επίσης λειτουργούσε σε διαφορετικά επίπεδα. Με την «Τελευταία έξοδο» ήταν αρκετά δυσκολότερα, αλλά στο τέλος μού άρεσε ο τίτλος. Από τη μία, υπάρχει ο προφανής λόγος της αυτοκτονίας. Από την άλλη, υπάρχει η έννοια του λαβυρίνθου και των πολλών λάθος εξόδων του. Το βιβλίο είναι κατά κάποιον τρόπο ένας λαβύρινθος, οπότε ο τίτλος τού ταιριάζει.
Η «Τελευταία έξοδος» ξεκινά με ένα απόσπασμα από το "Exit" των U2. Συνετέλεσε το τραγούδι με κάποιον τρόπο στην αρχική ιδέα ή στο πώς ξεδιπλώθηκε η ιστορία;
Για την ακρίβεια έγινε ακριβώς αντίστροφα. Ήμουν ήδη αρκετά βαθιά στην ιστορία όταν θυμήθηκα το τραγούδι, που τυγχάνει να αναφέρεται σε μια αυτοκτονία. Είμαι φαν των U2, οπότε κάποια στιγμή θα έφτανα και στο συγκεκριμένο τραγούδι.
Σύμφωνα με παλαιότερες συνεντεύξεις σου, ξεκίνησες να γράφεις την «Τελευταία έξοδο» με παρόμοιο τρόπο με το πρώτο σου βιβλίο, το "Benjamin", δηλαδή χωρίς να γνωρίζεις το τέλος. Αντιθέτως, στο «Έλος με τις πεταλούδες» ήξερες μόνο το τέλος. Ποιος είναι ο χρυσός σου κανόνας για το γράψιμο; Θεωρείς τους χαρακτήρες σου ζωντανούς; Συζητάς μαζί τους την πορεία της ιστορίας;
Δεν μπορώ ποτέ να δω μακριά στην εξέλιξη της ιστορίας, γεγονός που μπορεί να είναι τρομακτικό ορισμένες φορές. Μπορείς να πεις ότι οι χαρακτήρες επιβάλουν την πλοκή, αλλά για μένα η ίδια η πλοκή έχει κάποιου είδους ζωή. Σχεδιάζω σε βάθος ενός ή δύο κεφαλαίων μπροστά, αλλά μέχρι εκεί. Όταν πρόκειται για το πρώτο σου βιβλίο και αλλάζεις το τέλος την τελευταία στιγμή και χρειάζεται να ξαναγράψεις το μισό βιβλίο, σκέφτεσαι ότι μπορεί να συμβαίνει λόγω απειρίας. Όταν όμως συμβαίνει ξανά και ξανά, αρχίζεις να αναρωτιέσαι. Στην περίπτωσή μου, αποδέχτηκα το γεγονός ότι ανακαλύπτω την ιστορία όσο γράφω και αυτό μου δίνει ελευθερία. Στο πρώτο προσχέδιο συνήθως εμφανίζονται χαρακτήρες από το πουθενά, σε άλλους αλλάζουν ονόματα ή ακόμα και οι σχέσεις τους. Κάνω πολύ ενδελεχή επιμέλεια. Αυτή είναι η μέθοδός μου.
Η ιδέα για την «Τελευταία έξοδο» περίμενε αρκετό καιρό. Πώς αισθάνθηκε ο Τεντ όταν τον απελευθέρωσες από εκείνο το συρτάρι; Έμεινε ικανοποιημένος από την εξέλιξη της ιστορίας;
Δυστυχώς κάθε ιδέα πρέπει να περιμένει αρκετά μέχρι να καταλήξει στο χαρτί. Η σύλληψη της ιδέας για ένα βιβλίο είναι πολύ πιο γρήγορη από το ίδιο το γράψιμο. Και αυτό είναι καλό, γιατί σου δίνει χρόνο να σιγουρευτείς για αυτή. Στην αρχή κρατούσα σημειώσεις με αυτές τις ιδέες, αλλά τελικά κατάλαβα ότι αν μια ιδέα είναι αρκετά καλή απλώς θα τη θυμάσαι. Όσο για την άποψη του Τεντ, δεν ξέρω. Σπανίως γυρίζω πίσω να σκεφτώ για ένα βιβλίο ή τους χαρακτήρες του με το που τελειώσει.
Το Hollywood έχει αποκτήσει τα δικαιώματα για την «Τελευταία έξοδο». Από τα τέλη του 2016 δεν είχαμε κάποια νεότερη ενημέρωση. Συνεχίζεται το εγχείρημα; Θα συνεργαστείς στο σενάριο; Έχεις κάποια προτίμηση για το ρόλο του Τεντ και της Λόρα;
Το σενάριο βρίσκεται σε στάδιο γραφής αυτή τη στιγμή. Και αυτό είναι ό,τι γνωρίζω. Προσπαθώ να μην το σκέφτομαι πολύ και να συγκεντρωθώ στο επόμενο βιβλίο μου (το οποίο ελπίζω ότι θα ολοκληρωθεί σε μερικούς μήνες). Πάντα πίστευα ότι η Bryce Dallas Howard θα ήταν εξαιρετική ως Λόρα.
Μια κάπως προκλητική ερώτηση. Γιατί στο Hollywood; Ειδικά από τη στιγμή που ο ισπανικός και ισπανόφωνος κινηματογράφος είναι στα πάνω του.
Δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος. Όλα αυτά είναι πέρα από τον έλεγχό μου. Ο ατζέντης μου και εγώ είχαμε μια πρόταση από ένα στούντιο που θεωρήσαμε ότι κατάλαβε το βιβλίο και ήθελε να κάνει κάτι ενδιαφέρον με αυτό. Μας αρκούσε και ήταν σπουδαίο.
Σοκαρίστηκα όταν διάβασα ότι η «Τελευταία έξοδος», το τέταρτο (!) βιβλίο σου, είναι το πρώτο σου που θα κυκλοφορήσει στην πατρίδα σου, την Αργεντινή. Γιατί; Πόσο ουσιαστικό υπήρξε το άνοιγμα στους αγγλόφωνους αναγνώστες;
Είναι αλήθεια. Ξεκίνησα να εκδίδω εκτός της χώρας μου. Μόνο μετά την επιτυχία που έκανε η «Τελευταία έξοδος» και τις πολλές μεταφράσεις της, συμφώνησαν οι Αργεντίνοι εκδότες να κυκλοφορήσουν το βιβλίο. Δεν είχα ποτέ δει ένα από τα βιβλία μου σε κάποιο βιβλιοπωλείο μέχρι τώρα. Τώρα εκδίδονται και τα προηγούμενα και αυτό είναι σπουδαίο. Όπως είπα και πριν, αρκετά πράγματα βρίσκονται εκτός τις σφαίρας επιρροής του συγγραφέα. Γι’ αυτό, προσπαθώ να επικεντρωθώ σε όσα μπορώ να ελέγξω, δηλαδή οτιδήποτε συμβαίνει μέχρι να γράψω τη λέξη «ΤΕΛΟΣ».
Είσαι αρκετά ενεργός στα social media. Πόσο σημαντική είναι η αλληλεπίδραση με τους αναγνώστες σου; Ποιο είναι το πιο ενοχλητικό μήνυμα που έχεις λάβει και ποιο το πιο κολακευτικό;
Πράγματι, είμαι αρκετά ενεργός και απαντώ προσωπικά σε κάθε μήνυμα που λαμβάνω. Η αλήθεια είναι ότι όταν ολοκληρώνω το γράψιμο ενός βιβλίου το αποτέλεσμα είναι πάνω κάτω αυτό που περίμενα. Νιώθω καλά με τον εαυτό μου και αυτό είναι ό,τι μπορώ να κάνω. Δεν μπορείς να ευχαριστείς τους πάντες. Όταν κάνω τις διορθώσεις, ρωτάω τις απόψεις συγκεκριμένων ανθρώπων και εκείνη τη στιγμή προσπαθώ να δω αν λειτουργεί ο μηχανισμός του βιβλίου. Για παράδειγμα, αν μπορούν να ανακαλύψουν κάποιο τρικ. Όταν όμως τελειώσω, τελείωσε. Σπάνια προσπαθώ να εξηγήσω πράγματα σε κάποιον απογοητευμένο αναγνώστη. Πρέπει να παραδεχθώ ότι σχεδόν όλα τα σχόλια που λαμβάνω είναι ευνοϊκά και ενθουσιώδη. Πάντα μου αρέσει όταν κάποιος περνά καλά με τις ιστορίες μου. Ίσως πάλι οι απογοητευμένοι αναγνώστες να μην ενδιαφέρονται να το εκφράσουν στον συγγραφέα.
Έχεις συγκριθεί με τον Stephen King ήδη από το ξεκίνημα της συγγραφικής σου καριέρας. Και δεν δείχνεις να νιώθεις άβολα. Αλήθεια σε έχει επηρεάσει αυτή τη σύγκριση;
Δεν γίνεται να νιώθω άβολα. Είναι ο καλύτερος! Σίγουρα έχω μάθει πολλά από τα βιβλία του. Ωστόσο, νομίζω ότι το συγγραφικό μου στυλ είναι διαφορετικό. Αισθάνομαι ότι θα μπορούσα να βρω τη δική μου φωνή και αυτό είναι πιθανότατα ένα από τα δυσκολότερα πράγματα για έναν συγγραφέα. Είναι επίσης κάτι που δεν γίνεται κατά παραγγελία. Απαιτείται χρόνος. Όταν ξεκινάς να γράφεις, οι ρίζες σου είναι αρκετά προφανείς. Στη συνέχεια εμφανίζεται η δική σου η φωνή. Νιώθω ότι είμαι πιο «ορθολογικός» συγγραφέας από τον King. Αν αυτό βγάζει κάποιο νόημα.
Έχεις καταφέρει να «βγάζεις το ψωμί σου» από το γράψιμο μετά από τέσσερα βιβλία και ένα συμβόλαιο με το Hollywood;
Όχι εντελώς. Σίγουρα τα πράγματα πάνε καλά σήμερα, αλλά το γράψιμο είναι μια δουλειά με αρκετή αβεβαιότητα. Οπότε πρέπει να είσαι ακόμα πιο προσεκτικός απ’ όσο συνήθως.
Είναι σήμερα το κίνητρό σου για το γράψιμο διαφορετικό από το ξεκίνημά σου; Τι σε έχει διδάξει η πείρα σου;
Όχι, είναι ακριβώς το ίδιο. Αυτό είναι το μυστικό για μένα. Μου αρέσει το γράψιμο, η σύλληψη των ιστοριών, η επεξεργασία τους στο μυαλό μου και η μάχη σε κάθε παράγραφο για να τις κάνεις να δουλέψουν. Απλώς το αγαπώ. Είναι ο προορισμός μου στη Γη. Το ένιωσα όταν ήμουν 15 ή 16 και ήταν μια αγνή δύναμη, ένα από τα μόνα πράγματα για τα οποία ήμουν απολύτως σίγουρος. Οπότε, το να κυκλοφορώ βιβλία είναι ένα επακόλουθο και μια ανάγκη, αλλά δεν είναι ποτέ ο κύριος στόχος. Και δε θα γίνει ποτέ.
Πότε πρέπει να αναμένουμε το νέο σου βιβλίο; Την περασμένη άνοιξη είχες γράψει περίπου 70 σελίδες για μια ιστορία «με παρόμοιο DNA με την Τελευταία έξοδο». Δε φοβάσαι μήπως επαναληφθείς;
Βρίσκομαι στα τελευταία στάδια αυτής της ιστορίας και αυτή τη στιγμή νιώθω ενθουσιασμένος. Είναι παρόμοια με την «Τελευταία έξοδο» όσον αφορά το είδος, αλλά το βιβλίο έχει τη δικιά του ταυτότητα. Πραγματικά μου αρέσει. Θα ήθελα να κυκλοφορήσει τον επόμενο χρόνο, αλλά πρώτα πρέπει να το ολοκληρώσω. Ειλικρινά δε φοβάμαι μήπως επαναληφθώ. Την στιγμή που νιώθω ότι κάποια πλοκή είναι παρόμοια με κάτι που έχω ήδη κάνει, την αλλάζω επί τόπου.