Συνομιλήσαμε με τους διοργανωτές του πρώτου Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου

Ο ισπανόφωνος κινηματογράφος είναι πλούσιος σε παραγωγές, αλλά και παρών με σημαντικότατες διακρίσεις στα περισσότερα διεθνή φεστιβάλ. Πέραν από την αγάπη που έχουμε για αυτόν, προσφέρεται για τη διεξαγωγή κινηματογραφικών δρώμενων, επειδή ο πλούτος του μάς δίνει την ευκαιρία και την ευχέρεια να επιλέξουμε από πλήθος ταινιών. Έτσι, μπορούμε να παρουσιάζουμε στο κοινό καινούργιες ταινίες, με ευρεία θεματική, χωρίς να αισθανόμαστε ότι οι διαθέσιμες επιλογές είναι περιορισμένες. Έτσι, παραμένουμε ειλικρινείς στα κριτήρια που έχουμε θέσει, χωρίς ο τίτλος «Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου» να μας αναγκάζει να προβάλλουμε ταινίες τις οποίες δεν πιστεύουμε.

Ο ισπανόφωνος κινηματογράφος τη δεκαετία του '90 για το ευρύ κοινό ήταν ουσιαστικά συνώνυμο του Almodovar. Αυτό δεν αποτελεί μόνο δική μας γνώμη, αλλά και άποψη που έχει εκφραστεί σε σχετικές ακαδημαϊκές μελέτες. Η άνθηση των ψηφιακών μέσων παραγωγής έδωσε το έναυσμα σε νέους σκηνοθέτες και διευκόλυνε ιδιαίτερα τη δημιουργία ταινιών, καθώς ο αρχικός προϋπολογισμός ήταν σημαντικά μικρότερος. Παράλληλα, ακόμη και τα μεγάλα studios του Hollywood κατανοούν το μέγεθος του ισπανόφωνου κοινού και προχωρούν σε συμπαραγωγές και χρηματοδοτήσεις. Φυσικά, αυτό ενισχύει δημιουργούς που θέλουν να απευθυνθούν στο ευρύ κοινό, πέραν των φεστιβάλ όπου οι ισπανόφωνες ταινίες είχαν και έχουν λαμπρή πορεία. Αποκτά, λοιπόν, το ισπανόφωνο σινεμά και ένα ισχυρό και πολυποίκιλο εμπορικό σκέλος, το οποίο χτίζει στην καλλιτεχνική παράδοση και στον ιδιαίτερο χαρακτήρα των παλαιότερων δημιουργών.

Αυτό, φυσικά, αντανακλάται και στους διανομείς, οι οποίοι έχουν πλέον μεγαλύτερο εύρος ταινιών για να εντάξουν στο πρόγραμμά τους. Μέσα στην πολυφωνία της δημιουργίας, κάθε διανομέας –ειδικά στην Ευρώπη όπου είναι ισχυρό τόσο το σινεφίλ όσο και το mainstream σινεμά- μπορεί να βρει κάτι που ταιριάζει με το προφίλ του: θρίλερ, δράμα, κωμωδία, ανεξάρτητη παραγωγή κ.ο.κ.

Ισχυρή διανομή σημαίνει ότι ο θεατής έχει πλέον περισσότερες επιλογές, χωρίς να αναγκάζεται να μεταβεί στα μεγάλα φεστιβάλ. Ουσιαστικά, ο ισπανόφωνος κινηματογράφος είναι πλέον πιο προσβάσιμος στο ευρωπαϊκό κοινό, ακριβώς επειδή η κινηματογραφική βιομηχανία έχει κατανοήσει τη δύναμή του. Καθώς οι ταινίες κερδίζουν σε εισπράξεις, τα studios θα συνεχίζουν να χρηματοδοτούν. Πιστεύουμε, λοιπόν, ότι το μέλλον μας επιφυλάσσει περισσότερες ταινίες, μεγαλύτερη ποικιλία και περισσότερες επιτυχίες στο box office.

 

Πίσω από το φεστιβάλ κρύβονται εννέα μήνες τρεξίματος, παρακολούθησης ταινιών, αναζήτησης χρηματοδότησης και, φυσικά, επικοινωνίας με το εν δυνάμει κοινό. Επειδή είμαστε καινούρια εταιρεία, αρχικά ήταν λογικό να μας αντιμετωπίσουν με επιφύλαξη. Η πρόταση, όμως, που είχαμε συντάξει ήταν ιδιαίτερα προσεγμένη και μεθοδική. Εν τέλει, είχαμε τη στήριξη των περισσότερων πρεσβειών ισπανόφωνων χωρών. Αυτό, βέβαια, μας βοήθησε σημαντικά στο να αναζητήσουμε χορηγίες, αλλά και να εξασφαλίσουμε αποκλειστικές πρεμιέρες σε συνεργασία με μεγάλους Έλληνες διανομείς. 

Εξαρχής είχαμε αποφασίσει ότι οι προβολές θα γίνουν σε θερινό κινηματογράφο – φυσικά αυτό από μόνο του αποτελεί ρίσκο. Δεν γνωρίζαμε αν θα είχαμε σύμμαχο τον καιρό και κατά πόσο το κοινό θα ανταποκρινόταν στο φεστιβάλ. Εξάλλου, έπρεπε η επιλογή των ταινιών να αντιπροσωπεύει ένα ευρύ φάσμα και, κυρίως, να μην αναπαράγει στερεότυπα που τυχόν έχουν κάποιοι για το ισπανόφωνο σινεμά. Ο προγραμματισμός, λοιπόν, αποδείχθηκε δύσκολος, αλλά το τελικό αποτέλεσμα ικανοποίησε, πιστεύουμε, τους πάντες!

Όπως γνωρίζετε, ήμασταν παρόντες κάθε ημέρα του Φεστιβάλ και κύριο μέλημά μας ήταν η επικοινωνία με τον κόσμο σε προσωπικό επίπεδο. Το κάθε παράπονο –ακόμα και αν οφειλόταν σε λάθος της Ταινιοθήκης- το ακούγαμε προσωπικά και απαντούσαμε άμεσα και έμπρακτα. Ακούγεται τετριμμένο, αλλά πολύς κόσμος ήρθε δεύτερη, τρίτη ή και τέταρτη φορά, επειδή του άρεσε τόσο η ταινία, όσο και αυτή η προσωπική σχέση. Κάναμε φιλίες, μας κέρασαν και μπύρες… 

Φυσικά είμαστε ικανοποιημένοι! Ο κόσμος αγκάλιασε το φεστιβάλ και κατά γενική ομολογία ήταν επιτυχημένο τόσο σε επίπεδο προγραμματισμού όσο και εισπρακτικά. Για του χρόνου σίγουρα επιθυμούμε να φιλοξενήσουμε περισσότερους θεατές, να μειώσουμε την ταλαιπωρία (έλλειψη προπωλήσεων λόγω υποδομής της Ταινιοθήκης), αλλά και να διατηρήσουμε αυτόν τον προσωπικό χαρακτήρα. Επιθυμούμε να παραμείνουμε στο επταήμερο: μας δίνει την πολυτέλεια να επιλέξουμε ταινίες με αυστηρά κριτήρια, χωρίς να να κάνουμε υποχωρήσεις για να γεμίσουμε το πρόγραμμα. Φυσικά, το Φεστιβάλ θα μεγαλώσει, αφού συζητάμε ήδη για προσκεκλημένους, αλλά και για μικρές παράλληλες δράσεις τόσο για τους σινεφίλ (λ.χ. ομιλίες), όσο και για το κοινό που θέλει μία γεύση από την Ισπανική και Λατινοαμερικανική κουλτούρα.

Ναι! Η κοινότητα μας αγκάλιασε και για επτά ημέρες ήμασταν σημείο συνάντησης. Τους άρεσε ιδιαίτερα το γεγονός ότι αντιπροσωπεύθηκαν πολλές χώρες και ότι διαλέξαμε ταινίες που απεικονίζουν τις πατρίδες τους ρεαλιστικά. Μας προσέγγιζαν συνεχώς. Εξάλλου, αυτό που αναφέραμε περί προσωπικών σχέσεων ήταν και το δυνατό σημείο. Ήθελαν να μας μιλήσουν, να μοιραστούν εμπειρίες τους, να μιλήσουν για την πατρίδα τους. Είναι πολύ συγκινητικό να κερδίζεις την αποδοχή αυτών των ανθρώπων!

 

Βασικά κριτήρια είναι α) η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αντιπροσώπευση των ισπανόφωνων χωρών, β) η εξισορρόπηση μεταξύ εμπορικών και ανεξάρτητων παραγωγών και γ) η παρουσίαση και ο σχολιασμός κοινωνικών ζητημάτων, χωρίς αυστηρά διδακτικό χαρακτήρα. Αυτό αποτελεί δύσκολο έργο και, φυσικά, κάποιες παραλείψεις πάντα υπάρχουν. Διαβάζουμε αναλυτικά τις φεστιβαλικές κριτικές, τις ειδικές πλατφόρμες πληροφόρησης διοργανωτών, αλλά και έντυπα που αφορούν στις νέες παραγωγές, ώστε να εντοπίσουμε ταινίες που πιστεύουμε ότι συνδυάζουν ποιότητα και μπορούν να απευθυνθούν στο ευρύ κοινό. Αυτό μεταφράζεται σε πολλές ώρες συζητήσεων και ακόμη περισσότερες παρακολούθησης! Τέλος, υπάρχει και το γλωσσικό κριτήριο. Το να επιλέξεις μία ταινία (ειδικά κωμωδία) η οποία βασίζεται σε λογοπαίγνια ή παρηχήσεις που ουσιαστικά είναι αμετάφραστα στα Ελληνικά είναι απαγορευτικό, επειδή θα στερήσεις από την ίδια την ταινία τον κωμικό χαρακτήρα της. 

Φυσικά το «Τρούμαν», η «Φαμίλια» και το «Ποιος κλέβει ποιον;» είχαν τρομερή επιτυχία. Περισσότερο ενδιαφέρον όμως είχαν ταινίες όπως η «Συμπεριφορά» και το «Από μακριά». Ήταν εισπρακτικές επιτυχίες, αν και δεν είχαν θεματική mainstream. Ισχύει, βέβαια, αυτό που λέγεται συχνά: ο κόσμος θέλει να δει κάτι διαφορετικό.

Το Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου της Αθήνας είναι το δεύτερο project της MoovieReel. Είχε προηγηθεί και θα επαναληφθεί το Gros και το Petit Plan. Είναι δράσεις δωρεάν για το κοινό και προβάλλουν ταινίες, κυρίως ευρωπαϊκές, πρόσφατης παραγωγής. Αποσκοπούν στην αποτύπωση του κινηματογραφόφιλου κοινού, καθώς και στην επαφή μαθητών Λυκείου με ευρωπαϊκές παραγωγές, ώστε να εξοικειωθούν μαζί τους, να τις κρίνουν και να προτείνουν θεματολογία που τους εκφράζει. Τα αποτελέσματα κοινοποιούνται σε παραγωγούς, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και σε ακαδημαϊκούς. Σκοπός είναι η καταγραφή των τάσεων του ελληνικού κοινού.

Είμαστε δύο άνθρωποι, που αγαπάμε τον κινηματογράφο, αλλά και τη θεωρητική πλευρά και έρευνα των φεστιβάλ. Ο Στέφανος Κόλλιας έχει δεκαετή εμπειρία στη διοργάνωση μικρών φεστιβάλ και ιδιαίτερη τεχνογνωσία σε θέματα διακίνησης υλικού προβολών. Ο Παναγιώτης Σταματόπουλος ασχολείται, λόγω της πολύχρονης ερευνητικής εμπειρίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κυρίως με ακαδημαϊκά θέματα, τις σχέσεις με μορφωτικά ιδρύματα και Ευρωπαϊκούς οργανισμούς, αλλά και την ανάπτυξη της ψηφιακής παρουσίας μας. 

Φυσικά, έχουμε την αμέριστη ηθική και πρακτική στήριξη πολλών ανθρώπων, τόσο ειδικών στο χώρο όσο και φίλων που μας παρέχουν βοήθεια!