Το "Yankee Hotel Foxtrot" των Wilco, ενός από τα σημαντικότερα συγκροτήματα της alternative country σκηνής, ανέβηκε στο internet τον Σεπτέμβριο του 2001, επτά ολόκληρους μήνες πριν την επίσημη κυκλοφορία του τον Απρίλιο του 2002. Η ιστορία πίσω από τη δημιουργία του δίσκου μοιάζει να επισκιάζει το καθαρά μουσικό περιεχόμενο, όχι γιατί υπερτερεί έναντι αυτού, αλλά επειδή οι συνθήκες δημιουργίας του είναι ακόμα και σήμερα ιδιαίτερες. Πρώτα από όλα, αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι πως με το "Yankee Hotel Foxtrot" οι Wilco ουσιαστικά ακολούθησαν μια διαφορετική μουσική κατεύθυνση που δεν πατούσε πάνω στα τραγούδια των προηγούμενων τριών δίσκων τους.
Αυτό έφερε και τις πρώτες εντάσεις στο συγκρότημα, με τις διαφωνίες ανάμεσα στον Jeff Tweedy, τραγουδιστή και βασικό συνθέτη, τον ντράμερ Ken Coomer και τον Jay Bennett, πολυοργανίστα και έτερο συνθέτη του σχήματος να είναι καθημερινό φαινόμενο. O Tweedy ήθελε να πάει τους Wilco σε πιο ενναλακτικά ηχητικά μονοπάτια με περισσότερα προοδευτικά στοιχεία στα τραγούδια τους, πιο κοντά στον post rock και krautrock ήχο των συγκροτημάτων του Σικάγο, της γενέτειράς του δηλαδή (βλέπε-άκου Tortoise, Sea And Cake, Gastr Del Sol). Η κατεύθυνση αυτή έβρισκε αντίθετο τον τότε ντράμερ των Wilco, ο οποίος δεν ήθελε να εγκαταλείψουν το παραδοσιακό στη φόρμα του rock ήχο που είχαν μέχρι τότε, ενώ ο Bennett γενικότερα του εναντιωνόταν. Το αποτέλεσμα αυτής της διαμάχης ήταν η αντικατάστασή τους: με τον Glenn Kotche, έναν πιο ανοιχτό σε πειραματισμούς ντράμερ, που θα υπηρετούσε πιστά το μουσικό όραμα του Jef Tweedy, και με τον Jim O' Rourke, ο οποίος έφερε και έναν ψυχεδελικό αέρα στις συνθέσεις των Wilco.
Το σχεδόν μυθικό status που περιβάλλει το άλμπουμ είκοσι χρόνια αργότερα οφείλεται κατά πολλοίς και στη χρονική περίοδο που αυτό κυκλοφόρησε, όπως και στο γεγονός πως η Warner Records ουσιαστικά πλήρωσε για τον δίσκο δύο φορές. Όταν το καλοκαίρι του 2001 παρέδωσαν το ηχογραφημένο υλικό στην τότε εταιρεία τους, Reprise Records, εκείνη το απέρριψε με το σκεπτικό ότι τα τραγούδια ήταν δύσκολα με μικρή πιθανότητα εμπορικής επιτυχίας. Η αντίδραση των Wilco ήταν να το ανεβάσουν στην ιστοσελίδα τους τον Σεπτέμβρη, μια τολμηρή και πρωτοπόρα κίνηση για εκείνη την εποχή που τελικά τους ευνόησε μιας και η Nonesuch Records συμφώνησε σε όλα με το συγκρότημα και ανάλαβε την κυκλοφορία του δίσκου τον Απρίλιο του 2002. Αμφότερες οι εταιρείες ήταν θυγατρικές της AOL Time Warner, κάτι που καθιστά το "Yankee Hotel Foxtrot" μοναδικό ως προς την κυκλοφορία του. Η όλη ιστορία μετέτρεψε τους Wilco από ένα απλό country rock συγκρότημα σε ενναλακτικούς ήρωες, που πήγαν κόντρα στο ρεύμα και κατάφεραν να κάνουν τη μουσική βιομηχανία να κοιτάξει προς το μέλλον. Διαθέτοντας τα τραγούδια στο κοινό μια εβδομάδα μετά την κατάρρευση των Δίδυμων Πύργων έδωσε επιπρόσθετη βαρύτητα στις συνθέσεις και ισχυροποίησε το δέσιμο των ακροατών με αυτά. Οι Wilco χωρίς να το επιδιώξουν είχαν στα χέρια τους έναν προοδευτικό δίσκο που ανέδιδε μια αίσθηση δυστοπίας και ταίριαζε γάντι με τη νέα δυστοπική Αμερική. Δεν είναι τυχαίο που τους έβαζαν δίπλα στους Radiohead και το δικό τους "Kid A".
O Tweedy δεν απαρνήθηκε εντελώς την παραδοσιακή φόρμα που χαρακτήριζε τις συνθέσεις του μέχρι τo "Yankee Hotel Foxtrot", αλλά επεδίωξε να προσθέσει drone βόμβους και motorik ρυθμούς σε αυτές, με αποτέλεσμα ένα ηχητικό περιβάλλον όπου ένα απλό pop τραγούδι σαν το "Heavy Metal Drummer" και το βραδυφλεγές "Radio Cure" να μπορούν να στέκονται δίπλα δίπλα. Μπιτλικές μελωδίες να μπλέκονται με κιθάρες που θυμίζουν Pixies, στο ίδιο country τραγούδι. To "I Am Trying To Break Your Heart" μάς εισάγει στο άλμπουμ, θέτοντας τις βάσεις για τη σχεδόν μια ώρα μουσικής που ακολουθεί, με μια ζαλισμένη μελωδία που ντύνει μουσικά στίχους που μοιάζουν να αιωρούνται πάνω από το έδαφος. Γενικότερα η στιχουργική του αν και κατά τόπους ακολουθεί τη λογική του ονείρου και δεν ερμηνεύεται εύκολα, διαθέτει υψηλό συναισθηματικό IQ. To "Kamera" συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο, αλλά είναι ένα κατεξοχήν Wilco κομμάτι, με πιο έντονο το μινιμαλιστικό στοιχείο. Στο φιλοσοφημένο "War On War" το heartland rock συναντά το krautrock. Το βαθιά προσωπικό "Reservations" παραθέτει όλες τις φοβίες και τις αμφιβολίες του frontman του σχήματος, ενώ τα "Pot Kettle Black" και "Poor Places" ξεκινάνε σε ευθεία γραμμή και παρεκτρέπονται μουσικά λίγο πριν το φινάλε.
Το κέντρο βάρους του "Yankee Hotel Foxtrot" αποτελούν οι συνθέσεις "Jesus, Etc." και "Ashes Of American Flags", όπου στο μεν πρώτο ο mid-tempo ρυθμός πετυχαίνει μια ισορροπία μεταξύ του Tom Petty και των Can, ενώ στο δεύτερο ο Tweedy υποκλίνεται στις στάχτες των αμερικάνικων σημαιών, με στίχους που μιλάνε για ψηλά κτίρια που τρέμουν ενώ φωνές δραπετεύουν τραγουδώντας στενάχωρα τραγούδια, σε μια ευθεία αντιπαραβολή με τα όσα συνέβησαν την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, κάτι που ενισχύεται και με το εξώφυλλο του δίσκου που απεικονίζει τους πύργους του Σικάγο, γνωστούς ως Marina City. Η συνολική αίσθηση που αναδίδει ο δίσκος φαίνεται να προβλέπει την αβεβαιότητα που έρχεται και ακόμα και σήμερα μπορεί κάποιος να ταυτιστεί μαζί της.
Με την κυκλοφορία του "Yankee Hotel Foxtrot" οι Wilco ανέβηκαν κατηγορία και καθιερώθηκαν ως ένα από τα καλύτερα και επιδραστικότερα συγκροτήματα των τελευταίων δυο δεκαετιών. Συγκροτήματα όπως οι Low και οι The War On Drugs ακολούθησαν το παράδειγμά τους και εμπλούτισαν τη μουσική τους με περισσότερα πειραματικά στοιχεία. Για αυτό και η επανακυκλοφορία του είκοσι χρόνια μετά (σε super deluxe έκδοση των 11 LP, σε απλή deluxe έκδοση των 7 LP και σε απλή έκδοση των 2LP, με πληθώρα demo versions των τραγουδιών και πολλών ακυκλοφόρητων) είναι μια καλή αφορμή για να ξαναθυμηθούμε όλα όσα έφεραν οι Wilco στην αμερικανική ροκ σκηνή.