Το έργο του Ερρίκου Ίψεν με τίτλο «Μπόρκμαν» ανεβαίνει φέτος στο Θέατρο Δημήτρης Χορν, με πρωταγωνιστή τον Γιώργο Κιμούλη και υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Σταμάτη Φασουλή. Η παράσταση ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1928, αλλά μέχρι και σήμερα το βιώνεις σαν ενα σύγχρονο έργο. Πρόκειται για ένα έργο κοινωνικού-δραματικού χαρακτήρα και διαχρονικό, θα έλεγα, μέσα από το οποίο ξετυλίγεται η ακατάπαυστη φιλοδοξία του ανθρώπου γκρεμίζοντας ηθικούς φραγμούς και η αχόρταγη επιθυμία του για χρήμα, δύναμη, εξουσία και δόξα. Παρευρεθήκαμε στην παράσταση μαζί με τον φίλο και συνεργάτη Αντώνη Κατσαμά την Κυριακή 17 Νοεμβρίου, με μία μικρή ταλαιπωρία λόγω της περιορισμένης κινητικότητας στους δρόμους για την επέτειο του Πολυτεχνείου.
Ο κεντρικός ήρωας Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν, τον οποίο ενσαρκώνει ο Γιώργος Κιμούλης, είναι ένας τραπεζίτης που αποφασίζει να κλειστεί στο σπίτι του για το υπόλοιπο της ζωής του, μετά την αποφυλάκισή του λόγω κατάχρησης πολλών εκατομμυρίων. Απομονωμένος στο δωμάτιό του και αποκομμένος από τη γυναίκα και τον γιο του, αναστοχάζεται όλα όσα έγιναν χωρίς, όμως, ενδείξεις μεταμέλειας και αισθήματα ταπεινοφροσύνης. Αντιθέτως, η δίψα για πλούτο και εξουσία που τον καταβάλλει ακόμη και τώρα, παρουσιάζουν ένα άνθρωπο που δεν έχει αλλάξει καθόλου σε σχέση με το παρελθόν. Σοβαρός μα και οξύθυμος ο Γιώργος Κιμούλης, απέδωσε χαρακτηριστικά τον ρόλο του «εσώκλειστου» Μπόρκμαν. Σε κάποια σημεία με αδιαφορία για τους γύρω του και σε άλλα με ιδιαίτερη ειρωνεία.
Στην ιστορία εμπλέκονται οι δύο δίδυμες αδερφές Γκούνχιλντ και Έλλα, η πρώτη ως σύζυγος του Μπόρκμαν και η δεύτερη ως ο μεγάλος έρωτας της ζωής του, τον οποίο ο ίδιος πρόδωσε και απαρνήθηκε για χάρη των οικονομικοκοινωνικών του στόχων. Η Σμαράγδα Σμυρναίου, στο ρόλο της Γκούνχιλντ, αποδίδει την ντροπή που αισθάνεται για την αμαύρωση του ονόματος της οικογένειας και την αποστροφή της προς τον Μπόρκμαν που τον θεωρεί υπέυθυνο, μέσα από μια πολύ καλή ερμηνεία που δεν αγγίζει την υπερβολή. Η Πέμυ Ζούνη, ως η πληγωμένη μα και βαριά άρρωστη αδερφή Έλλα, κάνει εμφανή με την ερμηνεία της την διαφορά ανάμεσα στις δύο γυναίκες-αδελφές. Ενώ αρχικά κρατά μία ψυχρή στάση , όπως και η Γκούλχιλντ, στη συνέχεια βλέπουμε τη συναισθηματική της φόρτιση καθώς και την εις διπλούν απογοήτευση που λαμβάνει από τον Μπόρκμαν.
Ανάμεσα στο λεγόμενο «ιψενικό τρίγωνο» παρουσιάζεται ο γιος Έρχαρτ Μπόρκμαν, τον οποίο οι τρεις χαρακτήρες θέλουν να χρησιμοποιήσουν ως διεκπαιρεωτικό αντικείμενο των επιθυμιών τους, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, παραμερίζοντας τα δικά του «θέλω». Η βιολογική του μητέρα Γκούλχιντ για να αποκαταστήσει τη φήμη της οικογένειας, η θετή του μητέρα Έλλα για να καλύψει τις συναισθηματικές της ανάγκες, κατά τους τελευταίους μήνες ζωής που της απομένουν και ο πατέρας Μπόρκμαν για να ανακτήσει τη χαμένη του δύναμη και εξουσία. Ο νεαρός Έκχαρτ, τον οποίο ενσαρκώνει ο Γιάννης Καπελέρης με τη φρεσκάδα του νέου ηθοποιού, επιλέγει να ζήσει τη δική του ζωή φεύγοντας μακριά με την αγαπημένη του Φάννυ Βίλτον- και την Νανά Παπαδάκη να ερμηνεύει με θηλυκότητα τον ρόλο της.
Όπως συμφωνήσαμε και με τον Αντώνη, το σκηνικό της Εύας Μανιδάκη ήταν κατάλληλο. Σταθερό και αρκετά καταβλητικό, «απεικόνιζε» το σπίτι της οικογένειας. Με την αφαίρεση ενός παραβάν μεταμορφώθηκε στο δωμάτιο του Μπόρκμαν και με τη χρήση τεχνητού χιονιού ζωντάνεψε τον έξω κόσμο, τον οποίο αποφασίζει ο ήρωας να «κατακτήσει» ξανά προς το τέλος του έργου, ενώ τα κοστούμια των ηθοποιών από την Ιωάννα Τσάμη τα θεωρήσαμε από κοινού εξαιρετικά και μας μετέφεραν σε άλλη εποχή. Οι ηθοποιοί Γιώργος Ζιόβας, Αμαλία Νίνου και Ελευθερία Μπενοβία στο ρόλο του ρομαντικού και πιστού φίλου του Μπόρκμαν, της μικρής κόρης του και της υπηρέτριας αντίστοιχα, συνέβαλαν με τις ερμηνείες τους στην ολοκλήρωση μιας πολύ καλής παράστασης. Η γενικότερη ατμόσφαιρα ίσως να περίμενε κανείς να είναι λίγο πιο "βαριά", πιο καθηλωτική και πιο σκοτεινή, σχετικά με το Ιψενικό ύφος.
Φεύγοντας, κρατήσαμε πολλά από τα μηνύματα της παράστασης και έναν ιδιαίτερο προβληματισμό, έτσι όπως τον βίωσε και ο Αντώνης:
Το κυνήγι του χαμένου θησαυρού, της λευκής φάλαινας, που τελικά, πρέπει να βυθιστείς στην έλλειψη ηθικής και συναισθημάτων για να ξυπνήσεις μέσα στον ιδρώτα, στη φυλακή που χτίζει η αναζήτηση για απεριόριστη εξουσία, η ψευδαίσθηση του άκρατου εγωισμού και της ανύπαρκτης αθανασίας.
Κρατώντας την αναπνοή του ο Ίψεν, οδηγεί τον θεατή να έρθει αντιμέτωπος με την δική του, προσωπική ευθύνη, απέναντι στην ίδια του τη ζωή και κατ' επέκταση, στην δομή της κοινωνίας.
''Ζωγραφίζει'' με ανάγλυφο τρόπο, τις συνέπειες μιας τέτοιας διαδρομής, που τελικά δεν είναι καθόλου αφηρημένες σαν έννοια, αλλά αντανακλούν άμεσα στην πραγματικότητα τα είδωλα των ψευδαισθήσεων, αφήνοντας τις σκιές τους να βαραίνουν τις ζωές των κατόχων τους.
Αναρωτιέμαι τελικά, αν φταίμε που κουβαλάμε όλες αυτές τις λανθάνουσες μορφές διαβίωσης ή αν υπάρχει επιλογή...
Εγώ προσωπικά, ακόμα το ψάχνω!
Πληροφορίες παράστασης
Συντελεστές:
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Σταμάτης Φασουλής
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Σχεδιασμός Φωτισμών: Λευτέρης Παυλόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώργος Λύρας
Φωτογραφίες παράστασης: Γιώργος Καβαλλιεράκης
Τους ρόλους ερμηνεύουν:
Γιώργος Κιμούλης, Πέμη Ζούνη, Σμαράγδα Σμυρναίου, Γιώργος Ζιόβας, Αμαλία Νίνου, Νάνα Παπαδάκη, Γιάννης Καπελέρης, Ελευθερία Μπενοβία.
Παραγωγή: Ελληνική Θεαμάτων
Ημέρες & Ώρες Παραστάσεων:
Τετάρτη 20:00
Πέμπτη 21:00
Παρασκευή 21:00 (λαϊκή)
Σάββατο 18:00 (λαϊκή) & 21:00
Κυριακή 20:00
Τιμές Εισιτηρίων:
Πλατεία: 20€, Εξώστης: 18€, Λαϊκή: 17€, Φοιτητικό:15€, Ανέργων: 10€ (απαραίτητη η προσκόμιση της ταυτότητας και του δελτίου ανεργίας. Αγορά μόνο από το ταμείο του Παλλάς και το ταμείο του θεάτρου)
Αγορά εισιτηρίων:
Στα ταμεία του Παλλάς, CityLink, Βουκουρεστίου 5, Τ.: 210 3213100
Θέατρο Δημήτρης Χορν, Αμερικής 10, Τ.: 210 3612500
Με πιστωτική κάρτα: 210 8938100