Εισαγωγή || Πριν το 1960 || Δεκαετία του 1960 || Δεκαετία του 1970 || Δεκαετία του 1980
|| Δεκαετία του 1990 || Δεκαετία του 2000 || Δεκαετία του 2010
Όπως είναι φυσικό το Rock δεν πεθαίνει ποτέ. Έτσι, συνεχίζοντας από τα 80’s η rock μουσική δηλώνει δυνατά παρούσα. Η Glam Metal που μεσουρανούσε στα 80’s χάνει την αίγλη της (τέλος οι πολλοί μακιγιαρισμένοι μαλλιάδες μεταλλάδες που έκλεβαν την παράσταση τις προηγούμενες δεκαετίες).
Μιλάμε πλέον για Alternative Rock (λιγότερο "γυαλισμένη") ειδικά μετά την επιτυχία των Nirvana, Pearl Jam και Soundgarden. Κάποια από τα μεγάλα εναλλακτικά ροκ σχήματα που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία κατά τη δεκαετία αυτή είναι φυσικά οι R.E.M, Red Hot Chili Peppers, The Offspring, Counting Crows, Rage Against the Machine, Goo Goo Dolls, Third Eye Blind, Green Day, The Smashing Pumpkins, Beck, U2, Foo Fighters, Sublime, No Doubt, Hole, Cake, Blind Melon, Stone Temple Pilots, Blink-182 και Garbage.
Και στο πλαίσιο του αφιερώματός μας, ας θυμηθούμε κάποιες πρώτες rock εμφανίσεις των 90’s:
Το αμερικάνικο rock συγκρότημα 4 Non Blondes που έγινε διάσημο με την επιτυχία του "What's Up" κυκλοφόρησε το πρώτο και τελικά τελευταίο album τους το 1992 "Bigger, Better, Faster, More!". Δε το λες καλό ξεκίνημα αν σκεφτείς πως κατά την προεργασία του album 2 μέλη αντικαταστάθηκαν και κατά τη διάρκεια ηχογράφησης του δεύτερου… διαλύθηκαν. Το πρώτο album με πρώτο τραγούδι το "Train" πρόλαβε να γίνει πλατινένιο στις ΗΠΑ και 4 φορές χρυσό στην Ευρώπη.
Η πρώτη φορά που ακούσαμε τη φωνή της Dolores O'Riordan και τους Cranberries (του Zombie) που όλοι αγαπήσαμε ήταν το 1993 διότι σκέφτηκαν... "Όλοι οι άλλοι το κάνουν, γιατί όχι κι εμείς;". Ορθή σκέψη και πολύ καλή αρχή με το album (Everybody Else is Doing it, So Why Can't We?, 1993) να γίνεται πλατινένιο.
Την ίδια προσοχή δε συγκέντρωσε στην αρχή και το πρώτο album των Radiohead (Pablo Honey, 1993). Πολλοί μάλιστα άσκησαν κριτική για την επιλογή του πρώτου τραγουδιού "You" του album, το οποίο υποσκιάστηκε από το "Creep" (λογικό, αν με ρωτήσετε). Στις ΗΠΑ το "Creep" προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση και οι Radiohead χαρακτηρίστηκαν ως οι "Βρετανοί Nirvana".
Από την άλλη, οι κολοκύθες που τα σπάνε, Smashing Pumpkins, είδαν το πρώτο τους album (Gish, 1991) με πρώτο κομμάτι το "I am One" να μένει μόνο 1 εβδομάδα στο στο Billboard 200, αλλά έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλείς στους κολλεγιακούς κύκλους. Σε λιγότερο από χρόνο το debut album πούλησε 100.000 κομμάτια και ξεπέρασε τις προσδοκίες της εταιρείας Caroline Records (θυγατρική της Virgin). Οι περισσότεροι κριτικοί το ανακάλυψαν 2 χρόνια μετά... To album έγινε χρυσό το 1994 και πλατινένιο το 1999.
Alternative Metal
Η εναλλακτικότητα γίνεται και metal στα 90’s. Νέο είδος εναλλακτικής μουσικής που συνδυάζει Alternative Rock και Heavy metal στοιχεία εμφανίζεται στο χάρτη με γνωστότερα συγκροτήματα τους Tool, Helmet and Jane's Addiction. Η Alternative metal είναι ο προάγγελος της nu Metal που θα βρει τεράστια αποδοχή στο πρόσωπο των Korn, οι οποίοι με το ομώνυμο debut album τους το 1994 και το τραγούδι "Blind" ξεπέρασαν σε πωλήσεις τα 30 εκατομμύρια και αποτέλεσαν έμπνευση για άλλα συγκροτήματα όπως Limp Bizkit, Slipknot, Machine Head και Sepultura.
'Αλλα συγκροτήματα πάλι συνδύασαν την Alternative Metal με funk και hip hop στοιχεία δημιουργώντας υποκατηγορίες όπως funk metal και rap metal (Faith No More, Primus, Red Hot Chili Peppers). Ξεχώρισαν οι Rage Against the Machine με το ομώνυμο debut album τους "Rage Against The Machine" (1992) και πρώτο τραγούδι το "Bombtrack", που απέσπασε πολύ θετικές κριτικές και μπήκε στη λίστα "500 greatest albums of all time" του περιοδικού Rolling Stone.
Heavy Metal
Η Trash Metal τα «έσπασε» κυριολεκτικά έπειτα από την τεράστια επιτυχία του πέμπτου album των Metallica (1991), το "Countdown to Extinction" των Megadeth (1992), αλλά και την επιτυχία των Anthrax, Pantera, Slayer, Testament και Sepultura. Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας έγινε mainstream και η industrial metal με πρωταγωνιστές τους Nine Inch Nails, Marilyn Manson, White Zombie, KMFDM, Ministry, Fear Factory, Godflesh και Rammstein.
Τα αστέρια της Hard Rock σκηνής που πρωταγωνίστησαν την προηγούμενη δεκαετία (Guns N' Roses, Van Halen, Def Leppard, Ozzy Osbourne, Tom Petty) παρέμειναν δημοφιλή και κυκλοφόρησαν επιτυχημένα album μέχρι τα μισά της δεκαετίας. Κάποια άλλα πιο "ευρηματικά" αστέρια (Aerosmith, Bon Jovi και Metallica) κατάφεραν να μείνουν στους προβολείς μέχρι και το τέλος των 90's με «επανεφεύρεση» της ταυτότητάς τους και εξερευνώντας νέους ήχους.
Grunge
Ιδιαίτερα αγαπητό είδος στα 90 έγινε η Grunge μουσική κυρίως μετά την τεράστια επιτυχία των Nirvana και Pearl Jam. Το 1994, μετά το θάνατο του Kurt Cobain (Nirvana) και τα προβλήματα στην περιοδεία των Pearl Jam, υπήρξε μια κάμψη στη δημοτικότητα της grunge μουσικής, ενώ πολλά συγκροτήματα διαλύθηκαν γύρω στα μέσα της δεκαετίας.
Post Grunge
Μετά το θάνατο του Kurt Cobain (αρχές 1994) άρχισε η προώθηση συγκροτημάτων από μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες που προσπαθούσαν να μιμηθούν αυτό το είδος μουσικής με κύριο χαρακτηριστικό τον βαρύ, παραμορφωμένο ήχο της κιθάρας και ως εκ τούτου η μουσική τους χαρακτηρίστηκε post grunge.
Το 1994, κυκλοφορεί και το πρώτο album των Bush (Sixteen Stone) με πρώτο τραγούδι το "Everything Zen". Το album πήρε πολύ καλές κριτικές αλλά ο ήχος τους παρομοιάστηκε με εκείνον των Nirvana και Pearl Jam (δεν αναρωτιέμαι γιατί) και έτσι οι Bush τα επόμενα χρόνια απομακρύνθηκαν από τη grunge. Πάντως το album ψηφίστηκε ως ένα από τα 50 album που καθόρισαν το 1994.
Tο 1995 ο πρώην ντράμερ των Nirvana, Dave Grohl, προσπαθώντας να ξεπεράσει την κατάθλιψή του μετά το θάνατο του Cobain, δημιούργησε τον πρώτο δίσκο του και τον ονόμασε Foo Fighters με πρώτο τραγούδι το "This Is a Call". Αν και προσπάθησε να κρατήσει την ανωνυμία του στην αρχή, το πρώτο album των Foo Fighters γνώρισε μεγάλη αποδοχή, πήρε χρώμα πλατινένιο και έθεσε τις βάσεις για την απογείωση της post grunge σκηνής (άμα σε θέλει...)
Άλλα αξιοσημείωτα post grunge συγκροτήματα ως τα τέλη της δεκαετίας ήταν οι Candlebox, Collective Soul και Silverchair.
Britpop
Στο Ηνωμένο Βασίλειο πάλι οι μουσικές ζυμώσεις μάς χάρισαν εναλλακτική Rock γνωστή και ως Britpop, με επιρροές από την βρετανική ροκ σκηνή των 60's, 70's και 80's, καθώς οι Άγγλοι το πήραν κάπως πατριωτικά. Britpop χωρίς Post-Britpop δεν γίνεται… Μετά την καμπή του 1997, το νέο κύμα της Britpop κατάφερε να συνεχίσει την επιτυχημένη πορεία του είδους και μάλιστα με παγκόσμια απήχηση.
Δικαίως λοιπόν ο τότε φίλος μου δι’ αλληλογραφίας, Mark, μου έστελνε κασέτες με Blur, Oasis, Supergrass, Pulp, Radiohead, Manic Street Preachers, Suede, Elastica, Stereophonics, Feeder...
Οι Oasis με το debut album τους (Definitely Maybe, 1994) και πρώτο τραγούδι "Rock 'n' Roll Star" εκτοξεύθηκαν στην κορυφή και ακόμα και σήμερα το Definitely Maybe είναι πρώτο "Πρώτο album" σε πωλήσεις στην Αγγλία. Αλλά κι οι Supergrass με το I Should Coco (1995) και πρώτο τραγούδι "I'd Like To Know" όχι απλά έγιναν πλατινένιοι αλλά απέσπασαν και το Mercury Prize.
Indie Rock
Κάποια συγκροτήματα και είδη εναλλακτικής rock που έμειναν underground τα πρώτα χρόνια των 90's σχετίστηκαν με τον όρο Indie Rock (Sonic Youth, Pixies, Pavement, The Flaming Lips). Indie Rock μπορούμε να χαρακτηρίσουμε και τους Σουηδούς “The Cardigans” που πρωτοεμφανίστηκαν το 1994 με το debut album Emmerdale και πρώτο τραγούδι "Sick & Tired".
Ska Punk / Punk Rock
Η δεκαετία των 90's αποτέλεσε σταθμό και για την ska punk /reggae rock, με επιτυχία συγκροτημάτων όπως Buck-O-Nine, Goldfinger, Less Than Jake, The Μighty Mighty Bosstones, Murphy’s Law, No Doubt, Reel Big Fish, Save Ferris, Sublime and Sugar Ray.
Η Punk Rock γίνεται ιδιαίτερα αγαπητό είδος (με αποκορύφωμα το 1994) και την επιτυχία συγκροτημάτων όπως Green Day, Blink-182, Weezer, Social Distortion, The Offspring, Bad Religion, NOFX και Rancid. Η επιτυχία της Punk Rock θα συνεχιστεί και στις επόμενες 2 δεκαετίες.
ELECTRONIC MUSIC
Η ραγδαία εξάπλωση των υπολογιστών φυσικά άλλαξε ριζικά και το χώρο της μουσικής και η ηλεκτρονική μουσική βρήκε το τεχνολογικό έδαφος ν’ ανθίσει. Αγαπήθηκε περισσότερο στην Ευρώπη, κυρίως από Άγγλους, Ιταλούς και Γερμανούς. Η Βρετανική κυβέρνηση μάλιστα στην αρχή της δεκαετίας ψήφισε νόμο για ν’ απαγορεύσει τα «ελεύθερα» rave πάρτυ (όπως λέμε ελεύθερο κάμπινγκ) και έτσι άρχισαν να πληθαίνουν τα superclubs, με πιο γνωστά τα Ministry of Sound και Cream.
Τα είδη άπειρα..Στην Αγγλία κυριάρχησε η breakbeat hardcore και techno μουσική όπως και άλλα είδη που προέκυψαν απ' αυτή (happy hardcore, jungle και drum and bass). Η Ιταλία ήταν πιο πολύ της Eurodance και Hi-NRG. Οι Γερμανοί, πάλι, το έριξαν έξω με gabber, hard trance and techno. Και ας μην παραλείψουμε την Goa trance και την καθιέρωση της Ibiza ως No.1 προορισμό για clubbers.
Αγαπήθηκαν ιδιαίτερα οι ηλεκτρονικοί Moby, Björk, Aphex, Twin, Orbital, The Orb, Chemical Brothers, Todd Terry, 808 State, Primal Scream και The Prodigy.
Μερικά Πρώτα των Πρώτων της ηλεκτρονικής σκηνής που ξεχώρισα (και μπορείτε να ακούσετε στο τέλος του άρθρου) είναι τα παρακάτω:
Ένα από τα σημαντικότερα debut albums της new age/ electronic μουσικής σκηνής και ένα από τα πρώτα album που ηχογραφήθηκαν σε υπολογιστή. MCMXC a.D (1990 Anno Domini) από τους Enigma. Το album έμεινε στο Billboard 200 για 282 εβδομάδες και έγινε Νο.1 σε 41 χώρες ενώ χαρακτηρίστηκε και απαγορεύτηκε ως βλάσφημο σε πολλές χώρες. Τα κομμάτια ήταν 4, με πρώτο το "Sadeness (Part I)".
Πολύ αγαπημένο τραγούδι από το debut album των Mono. Το Life in Mono (Formica Blues, 1997) είναι ίσως πιο γνωστό κι από το album το ίδιο καθώς ήταν και το soundtrack της ταινίας Great Expectations. Μελωδική δημιουργία, έμεινε 7 εβδομάδες στο Billboard 200 και παίζεται από το 1997 μέχρι και σήμερα (Ingenue…)
Το πρώτο album του αγγλικού συγκροτήματος Portishead (Dummy, 1994) και το τραγούδι "Mysterons" εδραίωσε το Bristol ως την πρωτεύουσα του trip-hop και κέρδισε όχι απλά την αποδοχή του μουσικού κοινού αλλά και το Mercury Music Prize του '95 έχοντας γίνει διπλά πλατινένιο.
Και ένα ακόμα, το τραγούδι “Children” του Robert Miles από το πρώτο του album Dreamland (1996) που επίσης διακρίθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο. Θα το έχετε δει οι περισσότεροι στο MTV όπου παιζόταν συχνότατα.
HIP HOP
Το 1992, ο Dr. Dre's με το album του The Chronic έδωσε το βήμα στην πιο μοντέρνα εκδοχή της gangsta rap και ο Notorious B.I.G. ξεσήκωσε τους πάντες. H Ανατολική και Δυτική Ακτή έκαναν την Hip Hop εμπορικά το Νο1 είδος μουσικής στα μέσα της δεκαετίας. Το 1996 πρωτοεμφανίζεται και ο Eminem με το πρώτο του album Infinite και πρώτο τραγούδι "Ιnfinite". Οι κριτικές ήταν θετικές για το ταλέντο του Eminem αλλά το πρώτο του album δε τα πήγε τόσο καλά όσο τα επόμενα, πούλησε μόνο 1.000 αντίτυπα.
POP
Σε άλλους ρυθμούς, πιο Pop, η δεκαετία μας γέμισε με πολλά boy bands όπως Take That, Boyzone, Backstreet Boys, Hanson, N Sync, και γενικά νεαρής ηλικίας popstars. Ξεχώρισαν οι Britney Spears και Christina Aguilera.
Δεν έλειψαν και τα girl bands φυσικά από τα 90’s… ας μη ξεχνάμε τη θύελλα Spice Girls που ξεπέρασαν τα θρυλικά συγκροτήματα The Beatles, The Rolling Stones και Led Zeppelin σε πωλήσεις με το πρώτο τους album "Wannabe” (1996) και το πρώτο τραγούδι, επίσης, "Wannabe”. Μεγάλη αίσθηση προκάλεσε το videoclip του τραγουδιού και απέσπασε αρκετά βραβεία ως το καλύτερο videoclip του 1997.
Η Britney Spears με το καλημέρα σας και το κομμάτι Baby One More Time του ομώνυμου debut album (1999) απλά σάρωσε σε όποια χώρα και αν παίχτηκε και θεωρείται από τα καλύτερα pop τραγούδια από το 1963 και μετά (Rolling Stone & MTV poll, 2000). Το video clip του τραγουδιού ψηφίστηκε ως το καλύτερο των 90’s.
Από τα πιο πετυχημένα pop groups της εποχής με πολλές επιτυχίες είναι οι Ace of Base. Το πρώτο τους album Happy Nation (1992) που κυκλοφόρησε από τη Mega Records είναι ένα από τα εμπορικότερα album των εποχών και ξεπέρασε σε πωλήσεις τα 23 εκατομμύρια αντίτυπα. Πρώτο τραγούδι του album είναι το αξέχαστο "All That She Wants".
POP ROCK & SINGER-SONGWRITER
Σε πιο Pop Rock ρυθμούς συνδυασμένους με τις φεμινιστικές τάσεις της δεκαετίας είδαμε ονόματα όπως Alanis Morissette, Tori Amos, Edwin McCain, Jewel, Natalie Merchant, Sheryl Crow και Lisa Loeb να γράφουν και να ερμηνεύουν τα τραγούδια τους.
Αγαπημένο πρώτο τραγούδι σε pop rock το "Torn" της Natalie Imbruglia από το πρώτο της album Left of the Middle που κυκλοφόρησε το 1997 και έγινε πολλάκις πλατινένιο.
R&B
Τα 90's κάθε άλλο παρά εμπόδισαν την επιτυχία της R&B που είχε εδραιωθεί την προηγούμενη δεκαετία να συνεχιστεί, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες ηλικίες, με ονόματα όπως Michael Bolton, Kenny G, Celine Dion, Mariah Carey, D’Angelo, Lauryn Hill, Whitney Houston, Sade, Destiny's Child,Toni Braxton, Boyz IIMen, Dru Hill και Gloria Estefan.
COUNTRY
Κανένα είδος δεν έμεινε παραπονεμένο στα 90's. Η country μουσική γίνεται παγκόσμιο φαινόμενο με τραγουδιστές όπως οι Billy RayCyrus, Shania Twain και Garth Brooks που πραγματικά έσπασαν τα ταμεία με πολλές πολυπλατινένιες εμπειρίες που όμοιές της δεν είχαμε συναντήσει ως τότε. Ο Garth Brooks ...καθίστε και πάρτε κομπιουτεράκι... έγινε 128 φορές πλατινένιος!
Και κάπως έτσι φτάνουμε στη δεκαετία του 1990..!
Σκέφτομαι 90's και προσωπικά νιώθω ακριβώς όπως όταν γυρίζω σπίτι από μακρινό ταξίδι και αντικρίζω την Ελευσίνα μπαίνοντας από Εθνική Αθηνών-Πατρών ... εδώ είμαστε λοιπόν! Γνώριμα μέρη!
Τι να πρωτοθυμηθώ.. Γενικά, ήταν η δεκαετία των γρήγορων εξελίξεων. Αν θυμάστε είναι και τα πρώτα χρόνια της ιδιωτικής τηλεόρασης στην Ελλάδα και ζούμε ιστορικές στιγμές. Προσωπικά θυμάμαι το κόλλημα με τα video clips στα MTV και SevenX. Και φυσικά είναι η δεκαετία κατά την οποία το διαδίκτυο μπήκε στη ζωή μας και η τεχνολογία μάς έσπρωξε δυνατά στο ψηφιακό μας μέλλον (στην Ελλάδα πάντα με καθυστέρηση φυσικά αλλά το παραβλέπουμε).
Είναι μια δεκαετία που όμοιά της θα αργήσουμε ίσως να ξαναδούμε, γεμάτη αντιφάσεις, υπερβολές, γεμάτη μουσική και νέες τάσεις, σκάνδαλα (Monicagate/ZipperGate), celebrities, reality shows... Δεν της έλειπε τίποτα.
Όσο για τη μουσική. Είναι η δεκαετία που πορωνόμασταν με Nirvana κι έπειτα χορεύαμε Macarena, είδαμε μέχρι και λευκούς να ραπάρουν (και παλεύαμε να κάνουμε το ίδιο στον καθρέφτη), ζήσαμε ένα τουλάχιστον rave party, μα κατά τ’ άλλα, όλοι είχαμε και μια κασέτα με μπαλάντες για να χορεύουμε «μπλουζ» στα πάρτυ..
Συγκεκριμένα, τα 90's μάς άφησαν με πολλή grunge, gangsta rap, R&B, teen pop και electronic dance μουσική. Είδαμε επίσης ανανεωμένη την punk rock σκηνή, ενώ η εναλλακτική rock έγινε περισσότερο «της μόδας». Πολλή μουσική για όλα τα γούστα. Πειραματισμός στη μουσική και κάποιες μουσικές συναντήσεις που θα μας μείνουν αξέχαστες. Ας πούμε... θα μπορούσε να τραγουδήσει ένας gothic ροκάς με μια bubblegum pop τραγουδίστρια; Στα 90’s μπορούσαν! Και το αποτέλεσμα ήταν κάπως έτσι:
ROCK
Σκέφτομαι 90's και προσωπικά νιώθω ακριβώς όπως όταν γυρίζω σπίτι από μακρινό ταξίδι και αντικρίζω την Ελευσίνα μπαίνοντας από Εθνική Αθηνών-Πατρών ... εδώ είμαστε λοιπόν! Γνώριμα μέρη!
Τι να πρωτοθυμηθώ.. Γενικά, ήταν η δεκαετία των γρήγορων εξελίξεων. Αν θυμάστε είναι και τα πρώτα χρόνια της ιδιωτικής τηλεόρασης στην Ελλάδα και ζούμε ιστορικές στιγμές. Προσωπικά θυμάμαι το κόλλημα με τα video clips στα MTV και SevenX. Και φυσικά είναι η δεκαετία κατά την οποία το διαδίκτυο μπήκε στη ζωή μας και η τεχνολογία μάς έσπρωξε δυνατά στο ψηφιακό μας μέλλον (στην Ελλάδα πάντα με καθυστέρηση φυσικά αλλά το παραβλέπουμε).
Είναι μια δεκαετία που όμοιά της θα αργήσουμε ίσως να ξαναδούμε, γεμάτη αντιφάσεις, υπερβολές, γεμάτη μουσική και νέες τάσεις, σκάνδαλα (Monicagate/ZipperGate), celebrities, reality shows... Δεν της έλειπε τίποτα.
Όσο για τη μουσική. Είναι η δεκαετία που πορωνόμασταν με Nirvana κι έπειτα χορεύαμε Macarena, είδαμε μέχρι και λευκούς να ραπάρουν (και παλεύαμε να κάνουμε το ίδιο στον καθρέφτη), ζήσαμε ένα τουλάχιστον rave party, μα κατά τ’ άλλα, όλοι είχαμε και μια κασέτα με μπαλάντες για να χορεύουμε «μπλουζ» στα πάρτυ..Συγκεκριμένα, τα 90's μάς άφησαν με πολλή grunge, gangsta rap, R&B, teen pop και electronic dance μουσική. Είδαμε επίσης ανανεωμένη την punk rock σκηνή, ενώ η εναλλακτική rock έγινε περισσότερο «της μόδας». Πολλή μουσική για όλα τα γούστα. Πειραματισμός στη μουσική και κάποιες μουσικές συναντήσεις που θα μας μείνουν αξέχαστες. Ας πούμε... θα μπορούσε να τραγουδήσει ένας gothic ροκάς με μια bubblegum pop τραγουδίστρια; Στα 90’s μπορούσαν! Και το αποτέλεσμα ήταν κάπως έτσι:
ROCK
Μιλάμε πλέον για Alternative Rock (λιγότερο "γυαλισμένη") ειδικά μετά την επιτυχία των Nirvana, Pearl Jam και Soundgarden. Κάποια από τα μεγάλα εναλλακτικά ροκ σχήματα που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία κατά τη δεκαετία αυτή είναι φυσικά οι R.E.M, Red Hot Chili Peppers, The Offspring, Counting Crows, Rage Against the Machine, Goo Goo Dolls, Third Eye Blind, Green Day, The Smashing Pumpkins, Beck, U2, Foo Fighters, Sublime, No Doubt, Hole, Cake, Blind Melon, Stone Temple Pilots, Blink-182 και Garbage.
Και στο πλαίσιο του αφιερώματός μας, ας θυμηθούμε κάποιες πρώτες rock εμφανίσεις των 90’s:
Το αμερικάνικο rock συγκρότημα 4 Non Blondes που έγινε διάσημο με την επιτυχία του "What's Up" κυκλοφόρησε το πρώτο και τελικά τελευταίο album τους το 1992 "Bigger, Better, Faster, More!". Δε το λες καλό ξεκίνημα αν σκεφτείς πως κατά την προεργασία του album 2 μέλη αντικαταστάθηκαν και κατά τη διάρκεια ηχογράφησης του δεύτερου… διαλύθηκαν. Το πρώτο album με πρώτο τραγούδι το "Train" πρόλαβε να γίνει πλατινένιο στις ΗΠΑ και 4 φορές χρυσό στην Ευρώπη.
Η πρώτη φορά που ακούσαμε τη φωνή της Dolores O'Riordan και τους Cranberries (του Zombie) που όλοι αγαπήσαμε ήταν το 1993 διότι σκέφτηκαν... "Όλοι οι άλλοι το κάνουν, γιατί όχι κι εμείς;". Ορθή σκέψη και πολύ καλή αρχή με το album (Everybody Else is Doing it, So Why Can't We?, 1993) να γίνεται πλατινένιο.
Την ίδια προσοχή δε συγκέντρωσε στην αρχή και το πρώτο album των Radiohead (Pablo Honey, 1993). Πολλοί μάλιστα άσκησαν κριτική για την επιλογή του πρώτου τραγουδιού "You" του album, το οποίο υποσκιάστηκε από το "Creep" (λογικό, αν με ρωτήσετε). Στις ΗΠΑ το "Creep" προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση και οι Radiohead χαρακτηρίστηκαν ως οι "Βρετανοί Nirvana".
Από την άλλη, οι κολοκύθες που τα σπάνε, Smashing Pumpkins, είδαν το πρώτο τους album (Gish, 1991) με πρώτο κομμάτι το "I am One" να μένει μόνο 1 εβδομάδα στο στο Billboard 200, αλλά έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλείς στους κολλεγιακούς κύκλους. Σε λιγότερο από χρόνο το debut album πούλησε 100.000 κομμάτια και ξεπέρασε τις προσδοκίες της εταιρείας Caroline Records (θυγατρική της Virgin). Οι περισσότεροι κριτικοί το ανακάλυψαν 2 χρόνια μετά... To album έγινε χρυσό το 1994 και πλατινένιο το 1999.Alternative Metal
Η εναλλακτικότητα γίνεται και metal στα 90’s. Νέο είδος εναλλακτικής μουσικής που συνδυάζει Alternative Rock και Heavy metal στοιχεία εμφανίζεται στο χάρτη με γνωστότερα συγκροτήματα τους Tool, Helmet and Jane's Addiction. Η Alternative metal είναι ο προάγγελος της nu Metal που θα βρει τεράστια αποδοχή στο πρόσωπο των Korn, οι οποίοι με το ομώνυμο debut album τους το 1994 και το τραγούδι "Blind" ξεπέρασαν σε πωλήσεις τα 30 εκατομμύρια και αποτέλεσαν έμπνευση για άλλα συγκροτήματα όπως Limp Bizkit, Slipknot, Machine Head και Sepultura.
'Αλλα συγκροτήματα πάλι συνδύασαν την Alternative Metal με funk και hip hop στοιχεία δημιουργώντας υποκατηγορίες όπως funk metal και rap metal (Faith No More, Primus, Red Hot Chili Peppers). Ξεχώρισαν οι Rage Against the Machine με το ομώνυμο debut album τους "Rage Against The Machine" (1992) και πρώτο τραγούδι το "Bombtrack", που απέσπασε πολύ θετικές κριτικές και μπήκε στη λίστα "500 greatest albums of all time" του περιοδικού Rolling Stone.
Heavy Metal
Η Trash Metal τα «έσπασε» κυριολεκτικά έπειτα από την τεράστια επιτυχία του πέμπτου album των Metallica (1991), το "Countdown to Extinction" των Megadeth (1992), αλλά και την επιτυχία των Anthrax, Pantera, Slayer, Testament και Sepultura. Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας έγινε mainstream και η industrial metal με πρωταγωνιστές τους Nine Inch Nails, Marilyn Manson, White Zombie, KMFDM, Ministry, Fear Factory, Godflesh και Rammstein.
Τα αστέρια της Hard Rock σκηνής που πρωταγωνίστησαν την προηγούμενη δεκαετία (Guns N' Roses, Van Halen, Def Leppard, Ozzy Osbourne, Tom Petty) παρέμειναν δημοφιλή και κυκλοφόρησαν επιτυχημένα album μέχρι τα μισά της δεκαετίας. Κάποια άλλα πιο "ευρηματικά" αστέρια (Aerosmith, Bon Jovi και Metallica) κατάφεραν να μείνουν στους προβολείς μέχρι και το τέλος των 90's με «επανεφεύρεση» της ταυτότητάς τους και εξερευνώντας νέους ήχους.
GrungeΙδιαίτερα αγαπητό είδος στα 90 έγινε η Grunge μουσική κυρίως μετά την τεράστια επιτυχία των Nirvana και Pearl Jam. Το 1994, μετά το θάνατο του Kurt Cobain (Nirvana) και τα προβλήματα στην περιοδεία των Pearl Jam, υπήρξε μια κάμψη στη δημοτικότητα της grunge μουσικής, ενώ πολλά συγκροτήματα διαλύθηκαν γύρω στα μέσα της δεκαετίας.
Post Grunge
Μετά το θάνατο του Kurt Cobain (αρχές 1994) άρχισε η προώθηση συγκροτημάτων από μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες που προσπαθούσαν να μιμηθούν αυτό το είδος μουσικής με κύριο χαρακτηριστικό τον βαρύ, παραμορφωμένο ήχο της κιθάρας και ως εκ τούτου η μουσική τους χαρακτηρίστηκε post grunge.
Το 1994, κυκλοφορεί και το πρώτο album των Bush (Sixteen Stone) με πρώτο τραγούδι το "Everything Zen". Το album πήρε πολύ καλές κριτικές αλλά ο ήχος τους παρομοιάστηκε με εκείνον των Nirvana και Pearl Jam (δεν αναρωτιέμαι γιατί) και έτσι οι Bush τα επόμενα χρόνια απομακρύνθηκαν από τη grunge. Πάντως το album ψηφίστηκε ως ένα από τα 50 album που καθόρισαν το 1994.
Tο 1995 ο πρώην ντράμερ των Nirvana, Dave Grohl, προσπαθώντας να ξεπεράσει την κατάθλιψή του μετά το θάνατο του Cobain, δημιούργησε τον πρώτο δίσκο του και τον ονόμασε Foo Fighters με πρώτο τραγούδι το "This Is a Call". Αν και προσπάθησε να κρατήσει την ανωνυμία του στην αρχή, το πρώτο album των Foo Fighters γνώρισε μεγάλη αποδοχή, πήρε χρώμα πλατινένιο και έθεσε τις βάσεις για την απογείωση της post grunge σκηνής (άμα σε θέλει...)
Άλλα αξιοσημείωτα post grunge συγκροτήματα ως τα τέλη της δεκαετίας ήταν οι Candlebox, Collective Soul και Silverchair.
Britpop
Στο Ηνωμένο Βασίλειο πάλι οι μουσικές ζυμώσεις μάς χάρισαν εναλλακτική Rock γνωστή και ως Britpop, με επιρροές από την βρετανική ροκ σκηνή των 60's, 70's και 80's, καθώς οι Άγγλοι το πήραν κάπως πατριωτικά. Britpop χωρίς Post-Britpop δεν γίνεται… Μετά την καμπή του 1997, το νέο κύμα της Britpop κατάφερε να συνεχίσει την επιτυχημένη πορεία του είδους και μάλιστα με παγκόσμια απήχηση.Δικαίως λοιπόν ο τότε φίλος μου δι’ αλληλογραφίας, Mark, μου έστελνε κασέτες με Blur, Oasis, Supergrass, Pulp, Radiohead, Manic Street Preachers, Suede, Elastica, Stereophonics, Feeder...
Οι Oasis με το debut album τους (Definitely Maybe, 1994) και πρώτο τραγούδι "Rock 'n' Roll Star" εκτοξεύθηκαν στην κορυφή και ακόμα και σήμερα το Definitely Maybe είναι πρώτο "Πρώτο album" σε πωλήσεις στην Αγγλία. Αλλά κι οι Supergrass με το I Should Coco (1995) και πρώτο τραγούδι "I'd Like To Know" όχι απλά έγιναν πλατινένιοι αλλά απέσπασαν και το Mercury Prize.
Indie Rock
Κάποια συγκροτήματα και είδη εναλλακτικής rock που έμειναν underground τα πρώτα χρόνια των 90's σχετίστηκαν με τον όρο Indie Rock (Sonic Youth, Pixies, Pavement, The Flaming Lips). Indie Rock μπορούμε να χαρακτηρίσουμε και τους Σουηδούς “The Cardigans” που πρωτοεμφανίστηκαν το 1994 με το debut album Emmerdale και πρώτο τραγούδι "Sick & Tired".
Ska Punk / Punk Rock
Η δεκαετία των 90's αποτέλεσε σταθμό και για την ska punk /reggae rock, με επιτυχία συγκροτημάτων όπως Buck-O-Nine, Goldfinger, Less Than Jake, The Μighty Mighty Bosstones, Murphy’s Law, No Doubt, Reel Big Fish, Save Ferris, Sublime and Sugar Ray.
Η Punk Rock γίνεται ιδιαίτερα αγαπητό είδος (με αποκορύφωμα το 1994) και την επιτυχία συγκροτημάτων όπως Green Day, Blink-182, Weezer, Social Distortion, The Offspring, Bad Religion, NOFX και Rancid. Η επιτυχία της Punk Rock θα συνεχιστεί και στις επόμενες 2 δεκαετίες.
ELECTRONIC MUSIC
Η ραγδαία εξάπλωση των υπολογιστών φυσικά άλλαξε ριζικά και το χώρο της μουσικής και η ηλεκτρονική μουσική βρήκε το τεχνολογικό έδαφος ν’ ανθίσει. Αγαπήθηκε περισσότερο στην Ευρώπη, κυρίως από Άγγλους, Ιταλούς και Γερμανούς. Η Βρετανική κυβέρνηση μάλιστα στην αρχή της δεκαετίας ψήφισε νόμο για ν’ απαγορεύσει τα «ελεύθερα» rave πάρτυ (όπως λέμε ελεύθερο κάμπινγκ) και έτσι άρχισαν να πληθαίνουν τα superclubs, με πιο γνωστά τα Ministry of Sound και Cream.
Τα είδη άπειρα..Στην Αγγλία κυριάρχησε η breakbeat hardcore και techno μουσική όπως και άλλα είδη που προέκυψαν απ' αυτή (happy hardcore, jungle και drum and bass). Η Ιταλία ήταν πιο πολύ της Eurodance και Hi-NRG. Οι Γερμανοί, πάλι, το έριξαν έξω με gabber, hard trance and techno. Και ας μην παραλείψουμε την Goa trance και την καθιέρωση της Ibiza ως No.1 προορισμό για clubbers.
Αγαπήθηκαν ιδιαίτερα οι ηλεκτρονικοί Moby, Björk, Aphex, Twin, Orbital, The Orb, Chemical Brothers, Todd Terry, 808 State, Primal Scream και The Prodigy.
Μερικά Πρώτα των Πρώτων της ηλεκτρονικής σκηνής που ξεχώρισα (και μπορείτε να ακούσετε στο τέλος του άρθρου) είναι τα παρακάτω:
Ένα από τα σημαντικότερα debut albums της new age/ electronic μουσικής σκηνής και ένα από τα πρώτα album που ηχογραφήθηκαν σε υπολογιστή. MCMXC a.D (1990 Anno Domini) από τους Enigma. Το album έμεινε στο Billboard 200 για 282 εβδομάδες και έγινε Νο.1 σε 41 χώρες ενώ χαρακτηρίστηκε και απαγορεύτηκε ως βλάσφημο σε πολλές χώρες. Τα κομμάτια ήταν 4, με πρώτο το "Sadeness (Part I)".
Πολύ αγαπημένο τραγούδι από το debut album των Mono. Το Life in Mono (Formica Blues, 1997) είναι ίσως πιο γνωστό κι από το album το ίδιο καθώς ήταν και το soundtrack της ταινίας Great Expectations. Μελωδική δημιουργία, έμεινε 7 εβδομάδες στο Billboard 200 και παίζεται από το 1997 μέχρι και σήμερα (Ingenue…)
Το πρώτο album του αγγλικού συγκροτήματος Portishead (Dummy, 1994) και το τραγούδι "Mysterons" εδραίωσε το Bristol ως την πρωτεύουσα του trip-hop και κέρδισε όχι απλά την αποδοχή του μουσικού κοινού αλλά και το Mercury Music Prize του '95 έχοντας γίνει διπλά πλατινένιο.Και ένα ακόμα, το τραγούδι “Children” του Robert Miles από το πρώτο του album Dreamland (1996) που επίσης διακρίθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο. Θα το έχετε δει οι περισσότεροι στο MTV όπου παιζόταν συχνότατα.
HIP HOP
Το 1992, ο Dr. Dre's με το album του The Chronic έδωσε το βήμα στην πιο μοντέρνα εκδοχή της gangsta rap και ο Notorious B.I.G. ξεσήκωσε τους πάντες. H Ανατολική και Δυτική Ακτή έκαναν την Hip Hop εμπορικά το Νο1 είδος μουσικής στα μέσα της δεκαετίας. Το 1996 πρωτοεμφανίζεται και ο Eminem με το πρώτο του album Infinite και πρώτο τραγούδι "Ιnfinite". Οι κριτικές ήταν θετικές για το ταλέντο του Eminem αλλά το πρώτο του album δε τα πήγε τόσο καλά όσο τα επόμενα, πούλησε μόνο 1.000 αντίτυπα.
POP
Σε άλλους ρυθμούς, πιο Pop, η δεκαετία μας γέμισε με πολλά boy bands όπως Take That, Boyzone, Backstreet Boys, Hanson, N Sync, και γενικά νεαρής ηλικίας popstars. Ξεχώρισαν οι Britney Spears και Christina Aguilera.
Δεν έλειψαν και τα girl bands φυσικά από τα 90’s… ας μη ξεχνάμε τη θύελλα Spice Girls που ξεπέρασαν τα θρυλικά συγκροτήματα The Beatles, The Rolling Stones και Led Zeppelin σε πωλήσεις με το πρώτο τους album "Wannabe” (1996) και το πρώτο τραγούδι, επίσης, "Wannabe”. Μεγάλη αίσθηση προκάλεσε το videoclip του τραγουδιού και απέσπασε αρκετά βραβεία ως το καλύτερο videoclip του 1997.
Η Britney Spears με το καλημέρα σας και το κομμάτι Baby One More Time του ομώνυμου debut album (1999) απλά σάρωσε σε όποια χώρα και αν παίχτηκε και θεωρείται από τα καλύτερα pop τραγούδια από το 1963 και μετά (Rolling Stone & MTV poll, 2000). Το video clip του τραγουδιού ψηφίστηκε ως το καλύτερο των 90’s.
Από τα πιο πετυχημένα pop groups της εποχής με πολλές επιτυχίες είναι οι Ace of Base. Το πρώτο τους album Happy Nation (1992) που κυκλοφόρησε από τη Mega Records είναι ένα από τα εμπορικότερα album των εποχών και ξεπέρασε σε πωλήσεις τα 23 εκατομμύρια αντίτυπα. Πρώτο τραγούδι του album είναι το αξέχαστο "All That She Wants".
POP ROCK & SINGER-SONGWRITER
Σε πιο Pop Rock ρυθμούς συνδυασμένους με τις φεμινιστικές τάσεις της δεκαετίας είδαμε ονόματα όπως Alanis Morissette, Tori Amos, Edwin McCain, Jewel, Natalie Merchant, Sheryl Crow και Lisa Loeb να γράφουν και να ερμηνεύουν τα τραγούδια τους.
Αγαπημένο πρώτο τραγούδι σε pop rock το "Torn" της Natalie Imbruglia από το πρώτο της album Left of the Middle που κυκλοφόρησε το 1997 και έγινε πολλάκις πλατινένιο.
R&B
Τα 90's κάθε άλλο παρά εμπόδισαν την επιτυχία της R&B που είχε εδραιωθεί την προηγούμενη δεκαετία να συνεχιστεί, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες ηλικίες, με ονόματα όπως Michael Bolton, Kenny G, Celine Dion, Mariah Carey, D’Angelo, Lauryn Hill, Whitney Houston, Sade, Destiny's Child,Toni Braxton, Boyz IIMen, Dru Hill και Gloria Estefan.
COUNTRY
Κανένα είδος δεν έμεινε παραπονεμένο στα 90's. Η country μουσική γίνεται παγκόσμιο φαινόμενο με τραγουδιστές όπως οι Billy RayCyrus, Shania Twain και Garth Brooks που πραγματικά έσπασαν τα ταμεία με πολλές πολυπλατινένιες εμπειρίες που όμοιές της δεν είχαμε συναντήσει ως τότε. Ο Garth Brooks ...καθίστε και πάρτε κομπιουτεράκι... έγινε 128 φορές πλατινένιος!