«..Όλο τον κόσμο γύρισες, μα τίποτα δεν είδες…» γράφει ο Νίκος Καββαδίας στο ποίημα «Ο λύχνος του Αλλαδίνου». Κι ενώ πρόκειται, ομολογουμένως, για μια μεγάλη αλήθεια, εμείς είδαμε πολλά και θαυμαστά το βράδυ της Παρασκευής στον Πολυχώρο Βιβλιοθήκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21 Μαρτίου) οι δύο μεγάλοι ερμηνευτές Γιάννης Κούτρας και Απόστολος Ρίζος παρουσίασαν ξανά τη μουσική παράσταση με τίτλο «Όλο τον κόσμο γύρισες» προς τιμήν του Νίκου Καββαδία, μια παράσταση που πέρσι έκανε το γύρο της Ελλάδας με μεγάλη επιτυχία.
Ο Γιάννης Κούτρας αποτελεί εμβληματική μορφή στο ελληνικό τραγούδι και ερμηνευτή-ορόσημο στη μελοποιημένη ποίηση του Νίκου Καββαδία, με την οποία είναι απόλυτα συνυφασμένος. Όπως επεσήμανε και ο ίδιος στην αρχή «35 χρόνια κυλάει στο αίμα του» , κάτι το οποίο απέδειξε στην παράσταση και με το παραπάνω. Ερμηνευτής και ποιητής έχουν γίνει ένα και δεν μπορείς πια να σκεφτείς το όνομα του ενός χωρίς να το συνδέσεις συνειρμικά με το όνομα του άλλου. Με τη βαθιά και καθάρια φωνή του εξύψωσε τις λέξεις του Καββαδία, μετουσιώνοντάς τες σε κύματα που έφταναν μέχρι την πιο απέραντη θάλασσα. Στη λιτή μα τόσο έντονη και εκφραστική ερμηνεία του διέκρινα τον σεβασμό του προς τον μεγάλο ποιητή, την ευλάβεια με την οποία ακουμπά τους στίχους και την αγάπη με την οποία τους τραγουδά. Έρεε απ’ το στόμα του αβίαστος ο λόγος και από εμάς ανεμπόδιστα τα συναισθήματα.
Ο Απόστολος Ρίζος, ένας από τους αγαπητούς τραγουδοποιούς της νεότερης γενιάς , στάθηκε επάξια πάνω στη σκηνή και έδωσε ένα ιδιαίτερο, προσωπικό, στίγμα στα κομμάτια. Η ευγενική του παρουσία, η αξιοπρέπεια καθώς και η αισθαντική φωνή του, ταίριαξαν απόλυτα με την ευαισθησία του Νίκου Καββαδία. Ο τρόπος που ερμήνευσε τα τραγούδια ήταν εξαιρετικός και με πολύ ενδιαφέρον ταυτόχρονα, γιατί έχει μια χαρακτηριστική χροιά με την οποία αγκαλιάζει και κάνει δικό του ό,τι τραγουδάει, όπως έγινε και στην προκειμένη περίπτωση. Έδωσε νέο αέρα και φρεσκάδα στα ποιήματα κάνοντάς μας να νιώσουμε ότι ακούμε τα τραγούδια για πρώτη φορά, πράγμα πολύ όμορφο, άλλοτε με τη συνοδεία της κιθάρας του και άλλοτε μόνο με τη φωνή του. Κάπου εκεί σκέφτηκα-ή μάλλον επιβεβαίωσα με ιδιαίτερη χαρά- πως η δημιουργία είναι αέναη και δεν έγκειται μόνο στην εκ νέου παραγωγή ή στη διασκευή του υπάρχοντος υλικού, αλλά και στη γέννηση νέων εκτελέσεων.
Ακούσαμε μελοποιημένα ποιήματα και από τις τρεις ποιητικές συλλογές του Νίκου Καββαδία. Ανάμεσα σε όλες τις υπέροχες και σπουδαίες ερμηνείες, ξεχώρισα τα «Γυναίκα» και «Federico Garcia Lorca» από τον Γιάννη Κούτρα, τα «Α bord de l’ Aspasia» και «Γράμμα ενός αρρώστου» από τον Απόστολο Ρίζο καθώς και την από κοινού «Πικρία». Η όλη παράσταση έμεινε πιστή στις κλασικές μελοποιήσεις που όλοι γνωρίζουμε, δηλαδή του Θάνου Μικρούτσικου, Χάρη και Πάνου Κατσιμίχα, Δημήτρη Ζερβουδάκη κλπ. Παρόλα αυτά η παράσταση δεν έμοιαζε με «ακόμα ένα αφιέρωμα στον Νίκο Καββαδία», αλλά είχε κάτι το ιδιαίτερο και το πρωτόγνωρο. Αυτή η μοναδικότητα οφειλόταν στη συνύπαρξη του Γιάννη Κούτρα και του Απόστολου Ρίζου, που ένωσαν την αγάπη τους για τον Νίκο Καββαδία και σύνδεσαν το παλιό με το καινούργιο, και στην άκρως ενδιαφέρουσα ενορχήστρωση των κομματιών με τη συμβολή του Λευτέρη Πουλιού στο σαξόφωνο και του Άκη Μουχλιανίτη στο πιάνο. Το ντύσιμο των ποιημάτων με τα δύο αυτά όργανα και τους βελούδινους ήχους που το καθένα γεννά, υπήρξε πρωτοτυπία αλλά κυρίως ευφυέστατη και απόλυτα επιτυχημένη κίνηση! Δεν φανταζόμουν ότι το σαξόφωνο θα μπορούσε να δέσει τόσο αρμονικά και με εξέπληξε ευχάριστα. Αυτό σε συνδυασμό με τη μελωδία του πιάνου, δημιούργησε μια απίστευτη ευρυθμία.
Με την επιλογή αυτών των μουσικών οργάνων δόθηκε η ευκαιρία τόσο στους δύο ερμηνευτές να λάμψουν, όσο και στην ίδια την ποίηση να εξυμνηθεί μέσα από τη λιτότητα. Ο χώρος ήταν τέτοιος που προέκρινε τη σιωπή, όπως και έγινε. Προς το τέλος, όμως, με την προτροπή των ερμηνευτών το κοινό γαλήνια και μελωδικά τραγούδησε τη «Φάτα Μοργκάνα», σύσσωμο σαν να ήταν χορωδία. Οι εικόνες της θάλασσας και του λιμανιού ως φόντο, καθώς και η ζωντανή ηχογράφηση του Νίκου Καββαδία να απαγγέλει τα ποιήματά του, ολοκλήρωσαν το ψηφιδωτό μιας όμορφης και συγκινητικής βραδιάς. Ο «ποιητής των θαλασσών και των ναυτικών», που πιστεύω ότι πρώτα αποτελεί ποιητή του Ανθρώπου, της περιπλάνησης εν γένει και της ζωής - γιατί έχοντας ως υπόβαθρο το γαλάζιο αναδεικνύει την ψυχή και τον ίδιο τον άνθρωπο- τιμήθηκε όπως του αξίζει , σε μια μουσική παράσταση που αν έπρεπε να τη χαρακτηρίσω με μόνο δυο λέξεις αυτές θα ήταν «ήρεμη δύναμη».
Υ.Γ. Κι αφού "Εκτός από τη μάνα σου κανείς δε σε θυμάται, σε τούτο το τρομακτικό ταξίδι του χαμού.." ας προσπαθήσουμε, τουλάχιστον, να ερχόμαστε ο ένας κοντά στον άλλο σε κάτι βραδιές σαν κι αυτή.