Radiohead - A Moon Shaped Pool

Ο Δημήτρης Καμπούρης κι ο Γιώργος Μπαλιώτης γράφουν για τη νέα δισκογραφική δουλειά των Radiohead. Είναι άραγε ο καλύτερος δίσκος τους τα τελευταία χρόνια;

[Του Δημήτρη Καμπούρη]

Το μεγαλύτερο ατού του νέου album των Radiohead, είναι το ίδιο το γεγονός της κυκλοφορίας. Η αναμονή που δημιουργήθηκε στον κόσμο, οι συζητήσεις που έγιναν τη βδομάδα πριν, με τα 2 νέα τραγούδια και τα διαδικτυακό κρυφτούλι, οι συζητήσεις που γίνονται μετά, τα κείμενα που έχουν γραφτεί ή είναι on process. Κι έτσι φτάνουμε στο εύκολο κι αντικειμενικό συμπέρασμα πως οι Radiohead είναι το μεγαλύτερο σύγχρονο συγκρότημα του πλανήτη.

Είναι όμως και το “A Moon Shaped Pool” ένα τέτοιο άλμπουμ που δικαιολογεί κι όλον το ντόρο που γίνεται γύρω από τους ραδιοκέφαλους;

Ναι και μόνο ναι. Σου αρέσει ή όχι η εξέλιξη του ήχου τους, σου αρέσουν ή όχι πια οι κλαψιάρικες/σπαρασικάρδιες ερμηνείες του Thom Yorke, σου αρέσουν ή όχι οι ασαφείς/ποιητικοί στίχοι των τραγουδιών τους, το “A Moon Shaped Pool” είναι ένα μεγάλο άλμπουμ. Είναι τόσο έντονη η προσωπικότητα τους κι η καλλιτεχνική τους οντότητα, που ακόμη και τα γεμίσματα ή οι κάπως βαρετές στιγμές του, αποτελούν μέρος ενός μεγαλειώδους συνόλου, που πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν οι ενορχηστρώσεις και η παραγωγή. Μάλιστα, είναι σε τέτοιο βαθμό που αν κλείσεις τα μάτια κι αφεθείς, δεν είναι δυνατόν να μη «φύγεις». Είναι τόσο τέλεια τοποθετημένα όλα, με τέτοια τάξη κι αρμονία (μια επίπονη εργασία φαντάζομαι) που η αίσθηση και η εμπειρία είναι σχεδόν εξωπραγματική. Θα τολμούσα να πω πως ενορχηστρωτικά/παραγωγικά είναι η καλύτερη τους δουλειά, ξεπερνώντας ακόμη κι εκείνες που είχαμε θαυμάσει στο παρελθόν.



Ακόμη κι αν αναγνωρίσεις με ανοιχτά ή κλειστά μάτια, πως και στο νέο τους album, αυτό που λείπει είναι οι στέρεες μελωδίες, αυτές που ξεχωρίζουν τα τραγούδια από τα instrumental, εκείνες οι μελωδίες και τα κλασικά σχήματα κουπλέ-ρεφρέν-κουπλέ-γέφυρα κ.τ.λ. που κάνουν τα «μεγάλα» τραγούδια. Κι όμως, ακόμη κι αν ξεφύγεις από το σύνολο και στοχεύσεις μόνο στα τραγούδια (όπως τα “Ful Stop”, “Identikit”, “The Numbers”, “Decks Dark”), δεν μπορεί να μη νιώσεις δέος, να μη σε στοιχειώσουν οι ήχοι, οι φωνές, τα όργανα, οι θόρυβοι, οι μελωδίες, οι στίχοι, τα πάντα. Είναι το οικοδόμημα τόσο μεγαλοπρεπές που καταφέρνει να κλείσει μέσα του, να προστατέψει ακόμη κι αυτές, τις όποιες «ατέλειες».

Φυσικά κι αυτές οι «ατέλειες» σε κάνουν να αναρωτιέσαι, αν τελικά οι Radiohead, αποφεύγουν να χρησιμοποιήσουν τις κλασικές φόρμες τραγουδιού ή αν επιλέγουν να γράφουν «ορχηστρική» μουσική, χρησιμοποιώντας τη φωνή και τις λέξεις ως ακόμη ένα άλλο όργανο. Ή ακόμη κι αν τελικά δεν μπορούν, έχουν χάσει αυτό τους το πλεονέκτημα. Αναρωτιέσαι επίσης, αν οι «ασθενείς» μελωδίες τους, επαρκούν για να στηρίξουν το περίτεχνο οικοδόμημα ή τελικά θα καταρρεύσει και θα αποκαλυφθούν όλες οι αδυναμίες τους. Κι αν πρέπει να μιλήσουμε περισσότερο και για αυτή τη φωνή, αυτή κι αν σε κάνει να αναρωτιέσαι αν τελικά σε αγγίζει και σε συγκινεί, ή σε κάνει να κατέβεις από το τρένο, χάνοντας ένα υπέροχο ηχητικό ταξίδι.

Το "A Moon Shaped Pool” είναι το καλύτερο άλμπουμ των Radiohead τα πολλά τελευταία χρόνια. Περικλείει όλα εκείνα τα στοιχεία που τους έχουν κάνει το μεγαλύτερο σύγχρονο συγκρότημα. Όλα τα πλεονεκτήματα τους και μειονεκτήματα τους, είναι κεντημένα με πολύ μεράκι, πιο γήινα από τις «θορυβώδεις», «πειραματικές», “ηλεκτρονικές» στιγμές του “Kid A”, πιο σύγχρονα από τις «βρετανικές», «κιθαριστικές» εποχές του “The Bends”, πιο συγκεκριμένα από τις «χαοτικές», «ασαφείς» γωνιές του “The King of Limbs”, πιο Radiohead από ποτέ.



[Του Γιώργου Μπαλιώτη]

Ανεξάρτητα με το αν το AMSP είναι καλύτερο του "The King of Limbs" (είναι όντως), δεν έχει σημασία αν είναι καλύτερο από το "In Rainbows" ή το "Kid A". Το σίγουρο είναι ότι πρόκειται για ένα πραγματικά πολύ καλό album.

Η αίσθηση μου είναι ότι οι Radiohead συγκέντρωσαν παλαιότερες συνθέσεις τους, μαζί με καινούργιες και προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια κοινή, "φρέσκια" φόρμα για όλα τα κομμάτια. Θα μπορούσες να πεις ότι είναι ένας δίσκος που πατάει σταθερά στα 90s και τα 00s, αλλά ανήκει στα 10s. Χωρίς να μπορείς να πεις ότι ανακάλυψαν κάτι το καινούργιο (η σύνθεση των συμφωνικών και των ηλεκτρονικών στοιχείων υπάρχει εδώ και χρόνια), θα έλεγα ότι το "A Moon Shaped Pool” περιέχει 3 τουλάχιστον τραγούδια (Burn the witch, Ful Stop, Identikit), τα οποία κοιτάνε μπροστά.

Κατά τα άλλα, οφείλω να ομολογήσω ότι αν ζητήσω από ένα φίλο μου που ακούει πιο "εύπεπτη" μουσική να δώσει μια ευκαιρία σ' αυτό το δίσκο, δε νομίζω ότι θα τον κέρδιζαν παραπάνω από 3 τραγούδια (Burn the witch, Present Tense, Identikit). Δεν είναι εύκολος δίσκος και δεν περιέχει το αντίστοιχο "Karma Police" ή το "No Surprises". Όμως, αυτό περιμένουμε από τους Radiohead; Θα έλεγα ότι αναμέναμε ένα δίσκο, που θα σε κερδίζει περισσότερο όσο τον ακούς... Νομίζω ότι αυτό έγινε και με το παραπάνω.



Ας δούμε ένα-ένα τα τραγούδια του "A Moon Shaped Pool”:

Burn The Witch: Αυτό το κομμάτι ουσιαστικά σηματοδότησε το νέο δίσκο των "Ραδιοκέφαλων'. Άλλωστε, ήταν το πρώτο δείγμα της νέας τους δουλειάς. Η χρήση της συμφωνικής ορχήστρας (London Contemporary Orchestra and Choir - άραγε θα τους πάρουν στην περιοδεία τους;), ο groovy ρυθμός του, τα φωνητικά του "Θωμά", οι πολιτικοί στίχοι του, το εξαιρετικό video clip και το απίστευτο κλείσιμο με τα βιολιά να "συνουσιάζονται" πραγματικά, συνθέτουν ένα από τα πιο όμορφα τραγούδια των Radiohead.

Daydreaming: Δε σας κρύβω ότι όταν άκουσα αυτό το τραγούδι για πρώτη φορά βαρέθηκα. Πρέπει όμως να παραδεχτώ ότι τώρα που το έχω ακούσει πάνω από 50 φορές, έχω ακριβώς αντίθετα συναισθήματα. Το "Daydreaming" είναι ένα μελαγχολικό κομμάτι για τις δύσκολες, μοναχικές στιγμές, όταν το μόνο που θες είναι μια μελωδία και μια αισθαντική φωνή να σε συντροφεύει. Ακόμη κι αν "κινείται" σε χαμηλό tempo σε σχέση με τη "μάγισσα", περιέχει μια μελωδία, η οποία πραγματικά κολλάει στο μυαλό σου. Αξιοσημείωτα είναι και τα ambient στοιχεία σ' αυτό το κομμάτι.

Decks Dark: Ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια σ' αυτό το δίσκο. Τα ambient στοιχεία (τα οποία παραπέμπουν σε κάτι υγρό - θάλασσα, νερό) ξεκινάνε το "Decks Dark" και πολύ σύντομα η χορωδία βγαίνει στο προσκήνιο, μέχρι να εμφανιστεί η κιθάρα και το μπάσο και να μας γυρίσει στην εποχή του "The Bends" και του "OK Computer". Το χαρακτηριστικό παίξιμο του μπάσου στο τέλος του τραγουδιού μας γυρίζει σίγουρα στα 90s. Τέλος, είναι προφανές ότι οι στίχοι αναφέρονται στην πρώην - πλέον - γυναίκα του Thom Yorke, Rachel Owen.

Desert Island Disk: Ο τίτλος του βασίζεται στο αντίστοιχο talk show του BBC Radio 4, στο οποίο οι προσκεκλημένοι επιλέγουν 8 τραγούδια, που θα έπαιρναν μαζί τους σ' ένα έρημο νησί. Πρόκειται για ένα από τα δύο κομμάτια που βασίζεται σε folk ηχητική φόρμα με την ακουστική κιθάρα να έχει πρωτεύοντα ρόλο και τα ambient στοιχεία να υπάρχουν στο βάθος.

Ful Stop: Ένα τραγούδι που θα μπορούσες να πεις ότι γίνεται σύνθεση των "ηλεκτρονικών" ανησυχιών του Thom Yorke με τους Radiohead του "Kid A". Ένα φρέσκο κομμάτι που κοιτάει στο μέλλον.

Glass Eyes: Οι "συμφωνικές" αναζητήσεις του Jonny Greenwood απογειώνουν ένα ήρεμο και συνάμα "γλυκό" τραγούδι, το οποίο φτάνει στην κορύφωση στα τελευταία δευτερόλεπτα. Θα έλεγα ότι είναι ένα από τα κινηματογραφικά τραγούδια του δίσκου.

Identikit: Πραγματικά, ένα από τα πιο όμορφα τραγούδια του δίσκου. Ξεκινάει ρυθμικά με ένα μελαγχολικό φαλτσέτο του Thom Yorke, το οποίο κολλάει στο μυαλό σου και συνεχίζει με το ρεφρέν, το οποίο γεμίζει με τη χορωδία της London Contemporary Orchestra and Choir και τελικά κλείνει με ένα από τα πιο όμορφα κιθαριστικά solo, που έχουν σε τραγούδι τους οι Άγγλοι. Ο Δημήτρης κι εγώ είχαμε την ίδια απορία σ' αυτό το κομμάτι: Γιατί δε συνέχισε με άλλο ένα ρεφρέν, μετά το solo κι έκλεισε τόσο απότομα (για εμάς)...;
 
The Numbers: Ένα τραγούδι-διαμαρτυρία για την κλιματική αλλαγή. Folk ξεκίνημα και συνέχεια με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου σε ένα πραγματικά "φρέσκο" τραγούδι που βρίσκεται ανάμεσα στους Tindersticks και τους Radiohead του μέλλοντος...

Present Tense: Ένα από τα πιο όμορφα και πιο μελωδικά τραγούδια του δίσκου. Ένα από αυτά που θα ακουστούν στο ραδιόφωνο, πέρα από τη "μάγισσα" και το "Identikit". Η χρήση της χορωδίας απογείωσε το κομμάτι!

Tinker Tailer Soldier Sailor Rich Man Poor Man Beggar Man Thief: Νομίζω ότι αυτό το τραγούδι ανήκει εξ' ολοκλήρου στον Jonny Greenwood και τη συμφωνική ορχήστρα του Λονδίνου. Από το 3ο λεπτό και μετά, ένα σχετικά μέτριο κομμάτι αποκτάει μια άλλη διάσταση με τη βοήθεια των πνευστών της ορχήστρας.

True Love Waits: Είμαι μέσα σ' αυτούς που αγαπούν αυτό το τραγούδι. Μάλιστα, μόλις το άκουσα σ' αυτή την εκτέλεση, μου φάνηκε πολύ λίγο, σε σχέση με την κιθαριστική εκτέλεση του 2001. Κι όμως δεν είναι έτσι... Στο "True Love Waits" διατηρήθηκαν τα βασικά συστατικά που είναι οι στίχοι και η μελωδία, αλλά τα υπόλοιπα στοιχεία έπρεπε να αλλάξουν για να προσαρμοστούν στην εποχή μας. Αλλιώς, δεν είχε νόημα να κυκλοφορήσει στο AMSP...