Στα δεκάδες θεατρικά έργα που έγραψε στη ζωή του ο νομπελίστας Χάρολντ Πίντερ, κάποια διαχρονικά ξεχωρίζουν τόσο για την ελευθερία ερμηνείας που προσφέρουν όσο και για την απουσία σαφούς «λύσης» στο πρόβλημα που θέτουν οι χαρακτήρες επί σκηνής. «Ο Εραστής», γραμμένος στην πρώτη πενταετία της συγγραφικής καριέρας του Βρετανού, συνδυάζει τόσο το αινιγματικό προφίλ των έργων του όσο και μια ερωτική συνθήκη, μια συζυγική κατάσταση που ιντριγκάρει, ένα παιχνίδι με αόρατες μάσκες στα πρόσωπα ενός αντρόγυνου. Η Λένα Φιλίπποβα καταπιάνεται με το συγκεκριμένο κείμενο επιλέγοντας τους νεαρούς ηθοποιούς Χρύσα Κοτταράκου και Κωνσταντίνος Παράσης στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ταυτόχρονα, με το έργο φαινομενικά να έχει γραφτεί για περισσότερα από δύο πρόσωπα, η σκηνοθέτιδα μας δίνει το πρώτο στοιχείο προσωπικής της ερμηνείας του έργου απ’ την αφίσα ακόμα.
Τα γεγονότα διαδραματίζονται σ’ ένα απόμακρο από τον κόσμο σπίτι, κάπου στην επαρχεία μιας άγνωστης χώρας. Όλα κυλούν ήρεμα με τον σύζυγο καθημερινά να δουλεύει και τη σύζυγο να μένει στο σπίτι. Μες την καθ' όλα κοινότοπη ρουτίνα, ένας μυστηριώδης εραστής επισκέπτεται συχνά τη Σάρα τα μεσημέρια και περνάει μαζί της αρκετές ώρες μέχρι το δειλινό, οπότε και φεύγει ώστε να μη συναντηθεί με τον άντρα της, το Ρίτσαρντ. Ταυτόχρονα, εκείνος, με τη σειρά του, κρατάει ερωτικές σχέσεις με μια πόρνη, την οποία συναντάει μετά το τέλος της καθημερινής τους εργασίας. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν το ζευγάρι αρχίζει να μη μπορεί να διαχειριστεί αυτή την πολυγαμική σχέση που διαμορφώνεται στα μυαλά τους, καθώς οι δυο τους έχουν επιδοθεί σ’ ένα παιχνίδι μεταμφιέσεων και δημιουργίας ερωτικών alter ego, μπερδεύοντας, όμως, από ένα σημείο και μετά, το φτιαχτό με το υπαρκτό.
Τα εσωτερικά παιχνίδια μεταξύ των ζευγαριών ουκ ολίγες φορές αποτέλεσαν στοιχεία εξαιρετικών θεατρικών έργων, όπως εκείνο του Έντουαρντ Άλμπι «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ». Επομένως, μετά τη λύση του μυστηρίου ως προς το ποιοι είναι αυτοί οι δύο υπαρκτοί δια της απουσίας τους χαρακτήρες, ο εραστής και η πόρνη, όλα αρχίζουν να ξεδιαλύνουν. Η Λένα Φιλίπποβα, αξιοποιώντας τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα του Πίντερ και προσθέτοντας επιπλέον κινησιολογικές λεπτομέρειες, δημιούργησε με αρκετή συνέπεια την αινιγματική ατμόσφαιρα που απορρέει απ’ το έργο. Το αφαιρετικό σκηνικό της Γεωργίας Μπούρδας επαύξανε το μυστήριο στο χώρο, ενώ η απαλή τζαζ μουσική αποτελούσε την τελευταία πινελιά. Εκ κατασκευής, το κείμενο προϋποθέτει πολυάριθμες αλλαγές σκηνών κυρίως ως προς τη διαδοχή του χρόνου της δράσης, με το φωτισμό συχνά να αναβοσβήνει.
Η Χρύσα Κοτταράκου υπήρξε εξαιρετική τόσο στο ρόλο της Σάρας όσο και σ’ εκείνον της πόρνης. Οι εναλλαγές της ήταν καθαρές, το ύφος της παγερό και αδιάφορο, θα τολμούσα να πω πιντερικό, ενώ η εκφορά του λόγου της είχε μια πολύ ενδιαφέρουσα αιχμηρότητα. Από την άλλη, ο συμπρωταγωνιστής της εμφανίστηκε πιο χαομένος στο Σύμπαν του Βρετανού συγγραφέα. Η περσόνα που δημιούργησε, σε απόλυτη αντιδιαστολή μ’ εκείνην της γυναίκας, δεν παρέπεμπε σ’ έναν αινιγματικό άντρα ικανό για εναλλαγή ρόλων μεταξύ συζύγου και εραστή. Η προσέγγιση των δύο αυτών ρόλων ήταν περισσότερο παικτική και λιγότερο ουσιαστική και βαθυστόχαστη. Χαρακτηριστικό στοιχείο αποτέλεσαν τα γέλια του κοινού στο πρώτο μισάωρο της παράστασης, γεγονός που αποπροσανατόλιζε απ’ την ουσιαστικότερη κατανόηση του συζύγου Ρίτσαρντ, ενός ιδιαίτερα πολυσχιδή και πολυσήμαντου χαρακτήρα του παγκόσμιου θεάτρου.
Γενικότερα, η αξιοποίηση «θαμπών» μαγνητοφωνημένων συνομιλιών, όπως συνέβη στη σκηνή που η Σάρα συνομίλησε στην εξώπορτα μ’ έναν περαστικό γαλακτοπώλη, τα μεγάλα σκηνικά κενά ώστε ο Ρίτσαρντ να μεταμφιεστεί σε εραστή Μαξ, οι σκηνικές κινήσεις χωρίς κάποιο συγκεκριμένο λόγο ως δείγμα αμηχανίας και μία κάποια καλλιέπεια στη φωνή αποτέλεσαν κάποιες εκ των προβληματικών της μεταφορά του «Εραστή» στη σκηνή. Βέβαια, την ημέρα που βρεθήκαμε στο Από Μηχανής Θέατρο επρόκειτο για την πρεμιέρα της συγκεκριμένης παράστασης δύο νεαρών ηθοποιών σ’ ένα εξαιρετικά δύσκολο κείμενο. Επομένως, σίγουρα με το πέρασμα μερικών παραστάσεων, το υποκριτικό ζευγάρι θα πλησιάζει όλο και πιο πολύ την αξιοσημείωτη χημεία του φανταστικού αντρόγυνου που δημιούργησε ο Χάρολντ Πίντερ εν έτει 1962.
Συντελεστές Παράστασης
Συγγραφέας: Χάρολντ Πίντερ
Σκηνοθεσία: Λένα Φιλίπποβα
Μετάφραση: Χρύσα Κοτταράκου
Σκηνικά – κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα
Βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Ζέρβα
Φωτογραφίες: Τσέτσι Τσάνκοβ
Επιμέλεια αφίσας: Astrokids
Trailer: Στέφανος Γκέκας
Παραγωγή: Εταιρεία Θεάτρου ΗΘΩ
Παίζουν: Χρύσα Κοτταράκου, Κωνσταντίνος Παράσης