Passport project»
Συνέντευξη στο Mixgrill
του Γιάννη Κωσταρή και της Βαλεντίνης Σιόβα
Γράφει η Christa
Μία από τις πιο επιτυχημένες μουσικοθεατρικές παραστάσεις της φετινής σεζόν σίγουρα θα μπορούσε να θεωρηθεί το «Passport project»! Διανύοντας τη δεύτερη χρονιά του, πριν λίγο καιρό πήρε παράταση, λόγω προσέλευσης κόσμου, για εβδομάδες ήταν στην πρώτη θέση της κατάταξης στη λίστα δημοφιλίας στις μουσικές παραστάσεις στο Αθηνόραμα, το τούρκικο κανάλι TRT επισκέφθηκε το Χώρο Zp87 και έκανε σχετικό ρεπορτάζ, οι κριτικές του κοινού είναι εξαιρετικές ... Οι πρωτεργάτες αυτής της παράστασης, ο Γιάννης Κωσταρής, που έχει γράψει τα κείμενα, παίζει και τραγουδάει και η Βαλεντίνη Σιόβα που υπογράφει τη σκηνοθεσία, μιλούν στο Mixgrill, εξηγώντας πού οφείλεται αυτή η επιτυχία κατά τη γνώμη τους, πώς αποφάσισαν να αγγίξουν το καυτό θέμα της μετανάστευσης και πώς το προσέγγισαν, ποιος ο ρόλος του σπουδαίου μουσικού Απόστολου Καλτσά μέσα σε όλο αυτό...
1.Περιμένατε την τόσο μεγάλη επιτυχία της παράστασης «Passport Project by Zp87”; Πού πιστεύετε ότι οφείλεται;
Βαλεντίνη Σιόβα: Περιμέναμε ότι κάποια στιγμή η παράσταση θα συναντηθεί με το κοινό της - γιατί σίγουρα χρειάζεται χρόνος για να ανακαλυφθεί μια παράσταση - αλλά τελικά αυτό έγινε σχετικά νωρίς. Ήταν μια έκπληξη και για μας. Είμαστε σε μια εποχή που πρέπει να πει κανείς τα πράγματα με τ' όνομα τους. Βιώνουμε μια δύσκολη κοινωνικοπολιτική και οικονομική συνθήκη και είμαστε όλοι κοντά στα όρια μας, δεν αντέχονται πια από κανέναν οι ωραιοποιήσεις και η απουσία θέσης … Το «Passport project» μιλάει με απλότητα και ειλικρίνεια για όσα μας απασχολούν και χωρίς «να κουνάμε το δάχτυλο», παίρνουμε θέση.
Ο θεατής που βρίσκεται στην παράσταση, παρακολουθεί την ιστορία ενός μετανάστη έχοντας μια ασφαλή απόσταση απ’ όλο αυτό που συμβαίνει, αλλά καθώς προχωράει η ιστορία, συνειδητοποιεί ότι μιλάμε... για τον ίδιο. Όσο περνάει η ώρα ο ρόλος παύει να είναι κάτι ξένο και μακρινό και γίνεται ο καθένας από όσους βρισκόμαστε μέσα στην αίθουσα και παρακολουθούμε. Είναι πολύ ευχάριστο ότι μετά το τέλος της παράστασης υπάρχει συγκίνηση αλλά και έντονη διάθεση για διάλογο και ανταλλαγή απόψεων.
Γιάννης Κωσταρής: Πιστέψαμε πολύ σε αυτή την παράσταση, στο τί έχει να πει. Και την χτίσαμε με πολύ κόπο, βήμα βήμα και προσεχτικές επιλογές των τραγουδιών, των κειμένων, της αισθητικής, των συνεργατών… Απλά επειδή είμαστε μια νέα καλλιτεχνική ομάδα, με έναν καινούργιο χώρο και μια αρκετά πειραματική παράσταση είχαμε την εντύπωση ότι η σχέση μας με το κοινό θα χτιστεί σιγά σιγά και σταθερά, αλλά τελικά αυτό έγινε πολύ πιο γρήγορα απ' όσο περιμέναμε και μάλιστα με πολύ ωραίο τρόπο, με πολλή ζεστασιά…'Ίσως να έχει να κάνει με το θέμα που είναι τόσο επίκαιρο, ίσως να αρέσει πολύ αυτή η ιδιαίτερη προσέγγιση, αυτή η μίξη του θεάτρου με το τραγούδι, ίσως πάλι ο κόσμος να κατάλαβε την προσπάθεια και τις προθέσεις μας και να μας αγκάλιασε τόσο πολύ…
2. Πριν λίγο καιρό ήρθε το τουρκικό κανάλι TRT, το οποίο έκανε ρεπορτάζ για την παράσταση καθώς και ο διεθνούς φήμης φωτογράφος Δημήτρης Μπούρας ο οποίος συμπεριέλαβε το passport στο site του μαζί με πολλά διεθνή projects. Πώς έγιναν αυτά;
Γ.Κ.: Τόσο οι ανταποκριτές του τούρκικου καναλιού όσο και ο Δημήτρης ήρθαν στην παράσταση μας έχοντας δει δημοσιεύσεις σε διάφορα sites. Επειδή ενδιαφέρονται για τέτοιου είδους ζητήματα, τους τράβηξε την προσοχή…Τους άρεσε προφανώς αυτό που είδαν κι από κοντά κι αποφάσισαν αμφότεροι να μας παρουσιάσουν προς τα έξω...Ευχαριστούμε πραγματικά, ήταν μεγάλη ευκαιρία για μας να επικοινωνήσουμε τη δουλειά μας με κόσμο εκτός των ελληνικών συνόρων...
Ο Δημήτρης Μπούρας είναι πολύ σπουδαίος φωτογράφος και πολεμικός ανταποκριτής, πολλές φορές βρίσκεται στις πρώτη γραμμή του πολέμου βγάζοντας συγκλονιστικές φωτογραφίες. Εργάζεται πολύ στο εξωτερικό και συχνά παρουσιάζει ιδιαίτερα διεθνή projects σε διάφορες πόλεις του κόσμου...
3.Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του «Passport Project”; Πώς προσεγγίσατε το ευαίσθητο θέμα της μετανάστευσης το οποίο πραγματεύεται, τόσο από πλευράς κειμένων κι ερμηνείας, όσο κι από πλευράς σκηνοθεσίας.
Β.Σ.: Οι ιδιαιτερότητες έχουν να κάνουν με τη φόρμα, αλλά και το περιεχόμενο. Πρόκειται για μια ένωση κειμένων, μουσικής, τραγουδιού και σκηνικών δράσεων που έχουν ενότητα και καθώς το ένα προκύπτει μέσα από το άλλο, προωθούν εναλλάξ την εξέλιξη της ιστορίας. Η μετανάστευση είναι μια συνθήκη που μπορεί να έχει κοινά χαρακτηριστικά για όσους τη βιώνουν, αλλά οι μετανάστες δεν είναι όλοι το ίδιο.
Το θέμα το προσέγγισα με ρεαλιστικό τρόπο, ιδωμένο μέσα από τη σκληρότητα του θέματος. Από το κουπί που τραβάς μέσα σε μια θάλασσα (κι ας μην τη έχεις ξαναδεί ποτέ τη ζωή σου), μέχρι το ότι σου παίρνουν χωρίς καμιά εξήγηση, ό,τι μέχρι χτες ήταν δικό σου... και φυσικά το γεγονός ότι, ανά πάσα στιγμή, μπορεί να σε σταματήσουν στο δρόμο, να σου ζητήσουν τα χαρτιά σου, να έχει ο καθένας δικαίωμα πάνω στο σώμα σου…(τέτοιες σκηνές άλλωστε βλέπουμε καθημερινά, συνηθίσαμε δυστυχώς τα ανθρωποκυνηγητά).
Ο σκληρός ρεαλισμός όμως είναι διανθισμένος με πιο ποιητικές εικόνες, στις οποίες ο θεατής βρίσκει το «πεδίο» για να ονειρευτεί, να ελπίσει, και κυρίως να αναλογιστεί τη δική του θέση μέσα σε όλο αυτό που συμβαίνει.
Γ.Κ.: Γράφοντας το έργο προσπάθησα να του δώσω μια ποιητικότητα και να αποφύγω την συνθηματολογία και το κήρυγμα…δύο πράγματα που μας κληροδότησαν τα κόμματα και οι θρησκείες αντίστοιχα και είναι βαθειά αντιδραστικά στοιχεία. Όσον αφορά τον τρόπο, κυρίως προσπάθησα να θέτω ερωτήματα και όχι έτοιμα και στείρα διδάγματα... Αυτό το στοιχείο έχει λειτουργήσει καταλυτικά ως φαίνεται και μάλλον έχει παίξει μεγάλο ρόλο στο να βρίσκει ο θεατής ένα προσωπικό δρόμο αλλά και τη δική του θέση καθώς παρακολουθεί το έργο...
Τα ερωτήματα εν τέλει είναι πιο δραστικά από τις έτοιμες απαντήσεις, φέρνουν άλλη ενεργοποίηση και προκαλούν άλλου τύπου ενδιαφέρουσες δυναμικές…Πάντα μου κάνει αίσθηση πως κατά την διάρκεια της παράστασης εντείνονται τα βλέμματα και η συγκέντρωση των θεατών όταν τίθενται ερωτήματα επί σκηνής για βασικά και αρχετυπικά θέματα, που αφορούν για παράδειγμα την εσωτερική ταυτότητα του ατόμου ή την έννοια της πατρίδας…Σ’ ένα σημείο της παράστασης, ο μετανάστης αποκαμωμένος πια σωματικά και ηθικά γυρνάει στον κόσμο με απλότητα, καταθέτοντας τη δική του περιπέτεια, τη δική του αλήθεια και λέει : “...πόσα ονόματα να αλλάξεις, πόσα σύνορα να περάσεις...για να φτάσεις πού και να βρεις τί; ...μια καινούργια πατρίδα; ...και τί είναι μια πατρίδα; μια λέξη, μια ιδέα; ...ένας τόπος...ένας τόπος της γης ή της ψυχής; τα παιδικά μας χρόνια ίσως; ο πρώτος μας έρωτας; φωλιά ή μαχαίρι; Τί;....”
Αυτή η φράση “ φωλιά ή μαχαίρι” συμπυκνώνει νομίζω όλη την ιδιαίτερη και δισυπόστατη σχέση μας με την πατρίδα ειδικά σε καιρούς όπως τώρα που όλα δοκιμάζονται μέσα μας και γύρω μας...
Και τούτο είναι που μας μας βασανίζει κρυφά : δεν ξέρουμε ...να αφεθούμε μέσα στην αγκαλιά της μαμάς-πατρίδας να μας φροντίσει, να μας νανουρίσει γλυκά ή θα μας πνίξει, θα μας καταπιεί μέσα της ;
Αν και δύσκολο να το δεχτούμε, συνήθως συμβαίνει το δεύτερο...κι αυτό το γιατί που ευνόητα προκύπτει είναι ένα από τα πολλά στοιχεία που θέτει και διερευνά το «Passport project...
4.Στην παράσταση ακούγονται διαφορετικά μουσικά είδη - από ελληνικά παραδοσιακά και δημοτικά τραγούδια μέχρι αραβικά και ισπανικά... Πώς έγινε η επιλογή των συγκεκριμένων κομματιών και πώς καταφέρνετε να τα αποδώσετε μόνο με μια φωνή κι ένα όργανο – το ηλεκτρικό μπάσο του Απόστολου Καλτσά; Αν και από όσο γνωρίζω μέσα στον Μάρτιο έχετε και εξαιρετικούς guests μουσικούς.
Β.Σ.: Η επιλογή έγινε σύμφωνα με το τι εξυπηρετούσε την αφήγηση και την διαφορετικότητα (δώσαμε δηλαδή βάση στα διαφορετικά είδη) και φυσικά τη φωνή του Γιάννη. Πρόκειται για μια πληθωρική φωνή που με βοήθησε πολύ να στηρίξω τις σκηνοθετικές μου ιδέες, μιας κι έχει μεγάλη γκάμα και άρα μπορέσαμε να κινηθούμε σε πολλά και διαφορετικά ερμηνευτικά πεδία και ηχοτοπία... Δώσαμε μεγάλη σημασία στην ενορχήστρωση και στις διασκευές οι οποίες ακολουθούν έναν νοηματικό άξονα και σε αρκετές περιπτώσεις δημιουργούν ένα τέτοιο ήχο (πχ. στη Φάμπρικα αποδίδεται ο εργοστασιακός ήχος κι η μηχανική επαναλαμβανόμενη κίνηση) που πλησιάζει το αντίστοιχο ρεαλιστικό περιβάλλον.
Ο Απόστολος είναι ένας εξαιρετικός μουσικός που μεταφράζει με ευαισθησία και γνώση την ιδέα, κι επίσης τολμάει να αφήσει το ηλεκτρικό μπάσο του και να υποδυθεί τους μικρούς ρόλους που του ζήτησα. Ήταν σημαντικό για μένα να μην είναι απλώς ένας μουσικός πάνω στη σκηνή που συνοδεύει τον ρόλο, αλλά να είναι ενσωματωμένος οργανικά. Κι αυτό συμβαίνει, όχι μόνο εξαιτίας του πως παίζει τη μουσική, αλλά και στο ότι ενσαρκώνει το πρόσωπο της εξουσίας, τον ελεγκτικό και κατασταλτικό μηχανισμό...και πιο μικρούς ρόλους που ενισχύουν την αφήγηση.
Επίσης οι εξαιρετικοί μουσικοί που εμφανίζονται αυτό το μήνα ως guests, ενσωματώνονται και αυτοί στην παράσταση με έναν οργανικό τρόπο. Έχοντας παρακολουθήσει οι ίδιοι σαν θεατές την παράσταση, έρχονται με πολύ καλή διάθεση και όρεξη και την εμπλουτίζουν με την παρουσία τους.
Γ.Κ: Μ' αρέσει πολύ να ψάχνω και να μαθαίνω τραγούδια και μουσικές κάθε εποχής κι από κάθε είδος…Είχα φτιάξει λοιπόν αρχικά μια μαγιά με αρκετά κομμάτια μου άρεσαν και σιγά σιγά τα βάλαμε σε μια σειρά και φτιάξαμε έναν άξονα με βάση το νόημα και την δραματουργική δομή. Στη συνέχεια όλα αυτά τα αρκετά διαφορετικά μεταξύ τους τραγούδια, ενοποιήθηκαν μέσω της ενορχήστρωσης, των κειμένων και της σκηνικής δράσης ώστε να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα ενός ενιαίου ρόλου. Σε αυτό το σημείο έπαιξε καθοριστικό ρόλο η σκηνοθετική ματιά και καθοδήγηση της Βαλεντίνης η οποία είχε την πρόκληση να συσχετίσει και να ενοποιήσει με φυσικό κι αβίαστο τρόπο, ένα αρκετά ετερόκλητο υλικό...Ήταν για μας σημαντικό να αποδοθούν όλα αυτά με μεγάλη απλότητα και λιτότητα και για αισθητικούς αλλά και για οικονομικούς λόγους. Οπότε χρειαζόμασταν έναν πολύ καλό κι ευέλικτο μουσικό που να μπορεί να ανταποκριθεί τόσο τεχνικά όσο κι ερμηνευτικά, κι ο Απόστολος ήταν πολύ καλή επιλογή όπως αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος. Επίσης είναι σημαντικό στοιχείο ότι έχει σπουδάσει θεατρολογία, αλλά είναι και τραγουδοποιός ο ίδιος - έχοντας ήδη έναν πολύ καλό δίσκο στο ενεργητικό του, ενώ αυτή την περίοδο ηχογραφεί και τον δεύτερο- οπότε έχει μια ευρύτερη αντίληψη των πραγμάτων και μπορέσαμε να βρούμε κοινούς κώδικες επικοινωνίας...
5. Μιλήστε μας για την προσωπική καλλιτεχνική πορεία του καθενός.
Β.Σ.: Έχω σπουδάσει παιδαγωγικά και θέατρο κι έχω δουλέψει πολύ σαν βοηθός σκηνοθέτη. Ήταν τύχη για μένα που δούλεψα στα θέατρα Πορεία, Αμόρε, Κεφαλληνίας και Πόρτα και φυσικά πρέπει να αναφερθώ στο Θωμά Μοσχόπουλο και Νίκο Χατζόπουλο με τους οποίους έχω συνεργαστεί σε αρκετές δουλειές και θεωρώ ότι ήταν πραγματικό σχολείο. Έχω ζήσει κι έχω δουλέψει και στο Βερολίνο, όπου η ίδια η πόλη και μόνο είναι μια ανεξάντλητη πηγή εμπειριών. Κι ενώ είχα αποφασίσει να εγκαταλείψω το θέατρο, καθώς είχα αρχίσει να μην νιώθω πια δημιουργική μέσα σε αυτό, ήρθε η πρόταση του Γιάννη, με τον οποίο γνωριζόμαστε πολλά χρόνια και υπάρχει αμοιβαία αγάπη κι εκτίμηση, να κάνουμε μαζί το Zp87 αλλά και να σκηνοθετήσω την παράσταση που ετοίμαζε. Κι έτσι τα τελευταία 3 χρόνια προχωράμε μαζί και ευτυχώς συναντάμε κι αρκετούς καλλιτέχνες, με τους οποίους μπορούμε να συνομιλούμε και να συνεργαζόμαστε δημιουργικά.
Γ.Κ.: Σπούδασα ιστορία στη Φιλοσοφική σχολή, υποκριτική στην δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου και φωνή στο Εθνικό Ωδείο. Επίσης παρακολούθησα μαθήματα και σεμινάρια Υποκριτικής και Φωνητικής στην Νέα Υόρκη, στο HBC studio και στο Jack Eppler's private vocal studio, αντίστοιχα. Έχω συνεργαστεί με διάφορες θεατρικές ομάδες και μουσικά σχήματα στην Αθήνα αλλά και στην Αμερική. Το 2011 δημιούργησα μαζί με την Βαλεντίνη τον χώρο έκφρασης και τεχνών Zp87 και έγραψα την μουσικοθεατρική παράσταση «Passport project». Το «Passport project». έχει ήδη παρουσιαστεί σε πολλά festivals σε όλη την Ελλάδα και συνεχίζεται και φέτος στο Zp87, για δεύτερη χρονιά κι ελπίζω να πάει και του χρόνου...
6. Η διαμονή σας στη Ν. Υόρκη και στο Βερολίνο αντίστοιχα, φαντάζομαι θα σας επηρέασε στη δημιουργία του χώρου Zp87, ο οποίος θυμίζει έντονα underground χώρους του εξωτερικού. Πώς προέκυψε η δημιουργία του;
Β.Σ.: Όταν είδα τον άδειο χώρο σκέφτηκα: τι καλά που θα ήταν να γίνονται εδώ μέσα πράγματα έτσι απλά, χωρίς φασαρίες, καπνούς, ποτά. Να έρχεται κάποιος, όπως πηγαίνει σε ένα φιλικό σπίτι, σε μια γιορτή. Στο Βερολίνο είχα την τύχη να δω σπουδαίους μουσικούς σε σπίτια φίλων όπου ήμουν καλεσμένη με αφορμή κάποια γενέθλια, ή την δημιουργία ενός καινούριου δίσκου κι άκουγα στο σαλόνι εξαιρετικές μουσικές…
Αυτή η αίσθηση οικειότητας και απλότητας μου βγήκε πολύ φυσικά όταν σχεδίασα τον χώρο και φυσικά ακολούθησα μια θεατρική δομή (κουρτίνες, αμφιθεατρικούς πάγκους κ.τ.λ.π.) που εξυπηρετούν κυρίως τη θεατρική λειτουργία και που εντέλει λειτούργησε και για τη μουσική και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία, γιατί ο χώρος έχει και εξαιρετική ακουστική...Σε λίγο καιρό εγκαινιάζουμε και τα εικαστικά στο χώρο με μια ενδιαφέρουσα έκθεση ενός νέου ταλαντούχου φωτογράφου..
Γ.Κ.: Στην Ελλάδα υπάρχει λιγάκι μια επισημότητα στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η τέχνη... επικρατεί λιγάκι η νοοτροπία «να βάλω τα καλά μου για να πάω στο θέατρο ή σε ένα concert». Στο εξωτερικό έχει σπάσει αρκετά αυτό, έτσι ξεκίνησαν οι performance στα πιο απίθανα σημεία… μέσα σε υπόγεια, σε αποθήκες, σε παλιά εργοστάσια, ακόμα και σε σπίτια... Σιγά σιγά τα τελευταία χρόνια, αυτό το κλίμα μεταφέρθηκε κι εδώ, βγήκε η τέχνη έξω από τα πολύ επίσημα θεσμικά πλαίσια και πήγε σε απλούς χώρους, προσβάσιμους απ’ όλους. Γιατί βέβαια το ζητούμενο δεν είναι τα κτίρια, τα φώτα ή τα κοστούμια, αλλά η αλήθεια που μπορεί να σηκώσει κανείς και πώς θα την εκφράσει και θα την επικοινωνήσει. Αυτή δε, η βιομηχανική και η μίνιμαλ αισθητική προέκυψε και από την ανάγκη για πιο οικονομικές επιλογές, μιας και σπάνια μια εναλλακτική πειραματική ομάδα διαθέτει budget… οπότε είναι η λογική βάφουμε μαύρη μια αποθήκη και μέσα εκεί εκφραζόμαστε. Το θέμα βέβαια πάντα είναι το τί εν τέλει έχει να εκφράσει ο καθένας και κατά πόσο μπορεί να αφορά τους άλλους αυτό που κάνει.. Πάντως αν εκτός από αισθητική και καλές προθέσεις υπάρχει και περιεχόμενο, πραγματικός λόγος σε αυτό που γίνεται, τότε τα πράγματα βαίνουν καλώς...
7.Ποια είναι τα επόμενα καλλιτεχνικά σχέδια του καθενός; Σχετίζονται με το Zp87;
Β.Σ.: Ετοιμάζουμε ένα μουσικό σχήμα, όπου εγώ θα έχω την σκηνοθετική επιμέλεια. Είναι στα σκαριά και μια παράσταση για παιδιά. Και το «Passport project» δεν έχει ακόμα κλείσει τον κύκλο του, το δουλεύουμε για να το εξελίξουμε και να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να γίνει πιο διαδραστικό, ώστε να πετύχουμε έναν ανοιχτό, δημιουργικό διάλογο με το κοινό.
Γ.Κ.: Το «Passport project» συνεχώς εξελίσσεται, γιατί είναι ένα ανοιχτό και διαρκώς εν κινήσει project. Στις 13 Απρίλη ολοκληρώνεται η φετινή σαιζόν, μετά από 7 μήνες περίπου που παίζουμε, δίνοντας διαρκώς παρατάσεις, λόγω μεγάλης προσέλευσης ...Το Μάιο θα συνεχίσουμε μ’ ένα διαφορετικό και πρωτότυπο concept : το «Passport Open Workshop», το οποίο θα είναι μια ανοιχτή και διαδραστική διαδικασία, στην οποία θα συμμετέχει και το κοινό! Κάτι σαν ανοιχτό εργαστήρι, όπου θα παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο δουλέψαμε και χτίσαμε την παράσταση και θα μπορεί και ο κόσμος ελεύθερα να παρεμβαίνει καταθέτοντας την προσωπική του άποψη ή συμμετέχοντας καλλιτεχνικά, λέγοντας ας πούμε ένα τραγούδι ή ένα ποίημα σχετικό με το θέμα…Περισσότερες πληροφορίες θ’ ανακοινώσουμε σύντομα στη ιστοσελίδα μας. Παράλληλα ετοιμαζόμαστε και για το καλοκαίρι που θα πάμε σε διάφορα μουσικά και θεατρικά φεστιβάλ σε όλη την Ελλάδα.
Ακόμα, όπως ανέφερε και η Βαλεντίνη, αυτήν την εποχή ξεκινάμε πρόβες για το μουσικό σχήμα Yiannis Kostaris Quartet, με εξαίρετους δεξιοτέχνες μουσικούς, όπου θα ''πειράζουμε'' τραγούδια της Μεσογείου, φτιάχνοντας μικρές αυτοτελείς εικόνες και ιστορίες...Τέλος είναι στα σκαριά το βιβλίο "Εθεάθην μισός", που είναι ο τίτλος της πρώτης μου ποιητικής συλλογής και θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2014 και πιθανόν θα παρουσιαστεί με την μορφή μουσικοποιητικής performance.
Κι όλα αυτά βέβαια υπό τη σκέπη του χώρου μας, του Zp87.
Συνέντευξη στο Mixgrill
του Γιάννη Κωσταρή και της Βαλεντίνης Σιόβα
Γράφει η Christa
Μία από τις πιο επιτυχημένες μουσικοθεατρικές παραστάσεις της φετινής σεζόν σίγουρα θα μπορούσε να θεωρηθεί το «Passport project»! Διανύοντας τη δεύτερη χρονιά του, πριν λίγο καιρό πήρε παράταση, λόγω προσέλευσης κόσμου, για εβδομάδες ήταν στην πρώτη θέση της κατάταξης στη λίστα δημοφιλίας στις μουσικές παραστάσεις στο Αθηνόραμα, το τούρκικο κανάλι TRT επισκέφθηκε το Χώρο Zp87 και έκανε σχετικό ρεπορτάζ, οι κριτικές του κοινού είναι εξαιρετικές ... Οι πρωτεργάτες αυτής της παράστασης, ο Γιάννης Κωσταρής, που έχει γράψει τα κείμενα, παίζει και τραγουδάει και η Βαλεντίνη Σιόβα που υπογράφει τη σκηνοθεσία, μιλούν στο Mixgrill, εξηγώντας πού οφείλεται αυτή η επιτυχία κατά τη γνώμη τους, πώς αποφάσισαν να αγγίξουν το καυτό θέμα της μετανάστευσης και πώς το προσέγγισαν, ποιος ο ρόλος του σπουδαίου μουσικού Απόστολου Καλτσά μέσα σε όλο αυτό...
1.Περιμένατε την τόσο μεγάλη επιτυχία της παράστασης «Passport Project by Zp87”; Πού πιστεύετε ότι οφείλεται;Βαλεντίνη Σιόβα: Περιμέναμε ότι κάποια στιγμή η παράσταση θα συναντηθεί με το κοινό της - γιατί σίγουρα χρειάζεται χρόνος για να ανακαλυφθεί μια παράσταση - αλλά τελικά αυτό έγινε σχετικά νωρίς. Ήταν μια έκπληξη και για μας. Είμαστε σε μια εποχή που πρέπει να πει κανείς τα πράγματα με τ' όνομα τους. Βιώνουμε μια δύσκολη κοινωνικοπολιτική και οικονομική συνθήκη και είμαστε όλοι κοντά στα όρια μας, δεν αντέχονται πια από κανέναν οι ωραιοποιήσεις και η απουσία θέσης … Το «Passport project» μιλάει με απλότητα και ειλικρίνεια για όσα μας απασχολούν και χωρίς «να κουνάμε το δάχτυλο», παίρνουμε θέση.
Ο θεατής που βρίσκεται στην παράσταση, παρακολουθεί την ιστορία ενός μετανάστη έχοντας μια ασφαλή απόσταση απ’ όλο αυτό που συμβαίνει, αλλά καθώς προχωράει η ιστορία, συνειδητοποιεί ότι μιλάμε... για τον ίδιο. Όσο περνάει η ώρα ο ρόλος παύει να είναι κάτι ξένο και μακρινό και γίνεται ο καθένας από όσους βρισκόμαστε μέσα στην αίθουσα και παρακολουθούμε. Είναι πολύ ευχάριστο ότι μετά το τέλος της παράστασης υπάρχει συγκίνηση αλλά και έντονη διάθεση για διάλογο και ανταλλαγή απόψεων.
Γιάννης Κωσταρής: Πιστέψαμε πολύ σε αυτή την παράσταση, στο τί έχει να πει. Και την χτίσαμε με πολύ κόπο, βήμα βήμα και προσεχτικές επιλογές των τραγουδιών, των κειμένων, της αισθητικής, των συνεργατών… Απλά επειδή είμαστε μια νέα καλλιτεχνική ομάδα, με έναν καινούργιο χώρο και μια αρκετά πειραματική παράσταση είχαμε την εντύπωση ότι η σχέση μας με το κοινό θα χτιστεί σιγά σιγά και σταθερά, αλλά τελικά αυτό έγινε πολύ πιο γρήγορα απ' όσο περιμέναμε και μάλιστα με πολύ ωραίο τρόπο, με πολλή ζεστασιά…'Ίσως να έχει να κάνει με το θέμα που είναι τόσο επίκαιρο, ίσως να αρέσει πολύ αυτή η ιδιαίτερη προσέγγιση, αυτή η μίξη του θεάτρου με το τραγούδι, ίσως πάλι ο κόσμος να κατάλαβε την προσπάθεια και τις προθέσεις μας και να μας αγκάλιασε τόσο πολύ…
2. Πριν λίγο καιρό ήρθε το τουρκικό κανάλι TRT, το οποίο έκανε ρεπορτάζ για την παράσταση καθώς και ο διεθνούς φήμης φωτογράφος Δημήτρης Μπούρας ο οποίος συμπεριέλαβε το passport στο site του μαζί με πολλά διεθνή projects. Πώς έγιναν αυτά;Γ.Κ.: Τόσο οι ανταποκριτές του τούρκικου καναλιού όσο και ο Δημήτρης ήρθαν στην παράσταση μας έχοντας δει δημοσιεύσεις σε διάφορα sites. Επειδή ενδιαφέρονται για τέτοιου είδους ζητήματα, τους τράβηξε την προσοχή…Τους άρεσε προφανώς αυτό που είδαν κι από κοντά κι αποφάσισαν αμφότεροι να μας παρουσιάσουν προς τα έξω...Ευχαριστούμε πραγματικά, ήταν μεγάλη ευκαιρία για μας να επικοινωνήσουμε τη δουλειά μας με κόσμο εκτός των ελληνικών συνόρων...
Ο Δημήτρης Μπούρας είναι πολύ σπουδαίος φωτογράφος και πολεμικός ανταποκριτής, πολλές φορές βρίσκεται στις πρώτη γραμμή του πολέμου βγάζοντας συγκλονιστικές φωτογραφίες. Εργάζεται πολύ στο εξωτερικό και συχνά παρουσιάζει ιδιαίτερα διεθνή projects σε διάφορες πόλεις του κόσμου...
3.Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του «Passport Project”; Πώς προσεγγίσατε το ευαίσθητο θέμα της μετανάστευσης το οποίο πραγματεύεται, τόσο από πλευράς κειμένων κι ερμηνείας, όσο κι από πλευράς σκηνοθεσίας.
Β.Σ.: Οι ιδιαιτερότητες έχουν να κάνουν με τη φόρμα, αλλά και το περιεχόμενο. Πρόκειται για μια ένωση κειμένων, μουσικής, τραγουδιού και σκηνικών δράσεων που έχουν ενότητα και καθώς το ένα προκύπτει μέσα από το άλλο, προωθούν εναλλάξ την εξέλιξη της ιστορίας. Η μετανάστευση είναι μια συνθήκη που μπορεί να έχει κοινά χαρακτηριστικά για όσους τη βιώνουν, αλλά οι μετανάστες δεν είναι όλοι το ίδιο.
Το θέμα το προσέγγισα με ρεαλιστικό τρόπο, ιδωμένο μέσα από τη σκληρότητα του θέματος. Από το κουπί που τραβάς μέσα σε μια θάλασσα (κι ας μην τη έχεις ξαναδεί ποτέ τη ζωή σου), μέχρι το ότι σου παίρνουν χωρίς καμιά εξήγηση, ό,τι μέχρι χτες ήταν δικό σου... και φυσικά το γεγονός ότι, ανά πάσα στιγμή, μπορεί να σε σταματήσουν στο δρόμο, να σου ζητήσουν τα χαρτιά σου, να έχει ο καθένας δικαίωμα πάνω στο σώμα σου…(τέτοιες σκηνές άλλωστε βλέπουμε καθημερινά, συνηθίσαμε δυστυχώς τα ανθρωποκυνηγητά).
Ο σκληρός ρεαλισμός όμως είναι διανθισμένος με πιο ποιητικές εικόνες, στις οποίες ο θεατής βρίσκει το «πεδίο» για να ονειρευτεί, να ελπίσει, και κυρίως να αναλογιστεί τη δική του θέση μέσα σε όλο αυτό που συμβαίνει.
Γ.Κ.: Γράφοντας το έργο προσπάθησα να του δώσω μια ποιητικότητα και να αποφύγω την συνθηματολογία και το κήρυγμα…δύο πράγματα που μας κληροδότησαν τα κόμματα και οι θρησκείες αντίστοιχα και είναι βαθειά αντιδραστικά στοιχεία. Όσον αφορά τον τρόπο, κυρίως προσπάθησα να θέτω ερωτήματα και όχι έτοιμα και στείρα διδάγματα... Αυτό το στοιχείο έχει λειτουργήσει καταλυτικά ως φαίνεται και μάλλον έχει παίξει μεγάλο ρόλο στο να βρίσκει ο θεατής ένα προσωπικό δρόμο αλλά και τη δική του θέση καθώς παρακολουθεί το έργο...Τα ερωτήματα εν τέλει είναι πιο δραστικά από τις έτοιμες απαντήσεις, φέρνουν άλλη ενεργοποίηση και προκαλούν άλλου τύπου ενδιαφέρουσες δυναμικές…Πάντα μου κάνει αίσθηση πως κατά την διάρκεια της παράστασης εντείνονται τα βλέμματα και η συγκέντρωση των θεατών όταν τίθενται ερωτήματα επί σκηνής για βασικά και αρχετυπικά θέματα, που αφορούν για παράδειγμα την εσωτερική ταυτότητα του ατόμου ή την έννοια της πατρίδας…Σ’ ένα σημείο της παράστασης, ο μετανάστης αποκαμωμένος πια σωματικά και ηθικά γυρνάει στον κόσμο με απλότητα, καταθέτοντας τη δική του περιπέτεια, τη δική του αλήθεια και λέει : “...πόσα ονόματα να αλλάξεις, πόσα σύνορα να περάσεις...για να φτάσεις πού και να βρεις τί; ...μια καινούργια πατρίδα; ...και τί είναι μια πατρίδα; μια λέξη, μια ιδέα; ...ένας τόπος...ένας τόπος της γης ή της ψυχής; τα παιδικά μας χρόνια ίσως; ο πρώτος μας έρωτας; φωλιά ή μαχαίρι; Τί;....”
Αυτή η φράση “ φωλιά ή μαχαίρι” συμπυκνώνει νομίζω όλη την ιδιαίτερη και δισυπόστατη σχέση μας με την πατρίδα ειδικά σε καιρούς όπως τώρα που όλα δοκιμάζονται μέσα μας και γύρω μας...
Και τούτο είναι που μας μας βασανίζει κρυφά : δεν ξέρουμε ...να αφεθούμε μέσα στην αγκαλιά της μαμάς-πατρίδας να μας φροντίσει, να μας νανουρίσει γλυκά ή θα μας πνίξει, θα μας καταπιεί μέσα της ;
Αν και δύσκολο να το δεχτούμε, συνήθως συμβαίνει το δεύτερο...κι αυτό το γιατί που ευνόητα προκύπτει είναι ένα από τα πολλά στοιχεία που θέτει και διερευνά το «Passport project...
4.Στην παράσταση ακούγονται διαφορετικά μουσικά είδη - από ελληνικά παραδοσιακά και δημοτικά τραγούδια μέχρι αραβικά και ισπανικά... Πώς έγινε η επιλογή των συγκεκριμένων κομματιών και πώς καταφέρνετε να τα αποδώσετε μόνο με μια φωνή κι ένα όργανο – το ηλεκτρικό μπάσο του Απόστολου Καλτσά; Αν και από όσο γνωρίζω μέσα στον Μάρτιο έχετε και εξαιρετικούς guests μουσικούς.
Β.Σ.: Η επιλογή έγινε σύμφωνα με το τι εξυπηρετούσε την αφήγηση και την διαφορετικότητα (δώσαμε δηλαδή βάση στα διαφορετικά είδη) και φυσικά τη φωνή του Γιάννη. Πρόκειται για μια πληθωρική φωνή που με βοήθησε πολύ να στηρίξω τις σκηνοθετικές μου ιδέες, μιας κι έχει μεγάλη γκάμα και άρα μπορέσαμε να κινηθούμε σε πολλά και διαφορετικά ερμηνευτικά πεδία και ηχοτοπία... Δώσαμε μεγάλη σημασία στην ενορχήστρωση και στις διασκευές οι οποίες ακολουθούν έναν νοηματικό άξονα και σε αρκετές περιπτώσεις δημιουργούν ένα τέτοιο ήχο (πχ. στη Φάμπρικα αποδίδεται ο εργοστασιακός ήχος κι η μηχανική επαναλαμβανόμενη κίνηση) που πλησιάζει το αντίστοιχο ρεαλιστικό περιβάλλον.
Ο Απόστολος είναι ένας εξαιρετικός μουσικός που μεταφράζει με ευαισθησία και γνώση την ιδέα, κι επίσης τολμάει να αφήσει το ηλεκτρικό μπάσο του και να υποδυθεί τους μικρούς ρόλους που του ζήτησα. Ήταν σημαντικό για μένα να μην είναι απλώς ένας μουσικός πάνω στη σκηνή που συνοδεύει τον ρόλο, αλλά να είναι ενσωματωμένος οργανικά. Κι αυτό συμβαίνει, όχι μόνο εξαιτίας του πως παίζει τη μουσική, αλλά και στο ότι ενσαρκώνει το πρόσωπο της εξουσίας, τον ελεγκτικό και κατασταλτικό μηχανισμό...και πιο μικρούς ρόλους που ενισχύουν την αφήγηση.
Επίσης οι εξαιρετικοί μουσικοί που εμφανίζονται αυτό το μήνα ως guests, ενσωματώνονται και αυτοί στην παράσταση με έναν οργανικό τρόπο. Έχοντας παρακολουθήσει οι ίδιοι σαν θεατές την παράσταση, έρχονται με πολύ καλή διάθεση και όρεξη και την εμπλουτίζουν με την παρουσία τους.
Γ.Κ: Μ' αρέσει πολύ να ψάχνω και να μαθαίνω τραγούδια και μουσικές κάθε εποχής κι από κάθε είδος…Είχα φτιάξει λοιπόν αρχικά μια μαγιά με αρκετά κομμάτια μου άρεσαν και σιγά σιγά τα βάλαμε σε μια σειρά και φτιάξαμε έναν άξονα με βάση το νόημα και την δραματουργική δομή. Στη συνέχεια όλα αυτά τα αρκετά διαφορετικά μεταξύ τους τραγούδια, ενοποιήθηκαν μέσω της ενορχήστρωσης, των κειμένων και της σκηνικής δράσης ώστε να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα ενός ενιαίου ρόλου. Σε αυτό το σημείο έπαιξε καθοριστικό ρόλο η σκηνοθετική ματιά και καθοδήγηση της Βαλεντίνης η οποία είχε την πρόκληση να συσχετίσει και να ενοποιήσει με φυσικό κι αβίαστο τρόπο, ένα αρκετά ετερόκλητο υλικό...Ήταν για μας σημαντικό να αποδοθούν όλα αυτά με μεγάλη απλότητα και λιτότητα και για αισθητικούς αλλά και για οικονομικούς λόγους. Οπότε χρειαζόμασταν έναν πολύ καλό κι ευέλικτο μουσικό που να μπορεί να ανταποκριθεί τόσο τεχνικά όσο κι ερμηνευτικά, κι ο Απόστολος ήταν πολύ καλή επιλογή όπως αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος. Επίσης είναι σημαντικό στοιχείο ότι έχει σπουδάσει θεατρολογία, αλλά είναι και τραγουδοποιός ο ίδιος - έχοντας ήδη έναν πολύ καλό δίσκο στο ενεργητικό του, ενώ αυτή την περίοδο ηχογραφεί και τον δεύτερο- οπότε έχει μια ευρύτερη αντίληψη των πραγμάτων και μπορέσαμε να βρούμε κοινούς κώδικες επικοινωνίας...5. Μιλήστε μας για την προσωπική καλλιτεχνική πορεία του καθενός.
Β.Σ.: Έχω σπουδάσει παιδαγωγικά και θέατρο κι έχω δουλέψει πολύ σαν βοηθός σκηνοθέτη. Ήταν τύχη για μένα που δούλεψα στα θέατρα Πορεία, Αμόρε, Κεφαλληνίας και Πόρτα και φυσικά πρέπει να αναφερθώ στο Θωμά Μοσχόπουλο και Νίκο Χατζόπουλο με τους οποίους έχω συνεργαστεί σε αρκετές δουλειές και θεωρώ ότι ήταν πραγματικό σχολείο. Έχω ζήσει κι έχω δουλέψει και στο Βερολίνο, όπου η ίδια η πόλη και μόνο είναι μια ανεξάντλητη πηγή εμπειριών. Κι ενώ είχα αποφασίσει να εγκαταλείψω το θέατρο, καθώς είχα αρχίσει να μην νιώθω πια δημιουργική μέσα σε αυτό, ήρθε η πρόταση του Γιάννη, με τον οποίο γνωριζόμαστε πολλά χρόνια και υπάρχει αμοιβαία αγάπη κι εκτίμηση, να κάνουμε μαζί το Zp87 αλλά και να σκηνοθετήσω την παράσταση που ετοίμαζε. Κι έτσι τα τελευταία 3 χρόνια προχωράμε μαζί και ευτυχώς συναντάμε κι αρκετούς καλλιτέχνες, με τους οποίους μπορούμε να συνομιλούμε και να συνεργαζόμαστε δημιουργικά.
Γ.Κ.: Σπούδασα ιστορία στη Φιλοσοφική σχολή, υποκριτική στην δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου και φωνή στο Εθνικό Ωδείο. Επίσης παρακολούθησα μαθήματα και σεμινάρια Υποκριτικής και Φωνητικής στην Νέα Υόρκη, στο HBC studio και στο Jack Eppler's private vocal studio, αντίστοιχα. Έχω συνεργαστεί με διάφορες θεατρικές ομάδες και μουσικά σχήματα στην Αθήνα αλλά και στην Αμερική. Το 2011 δημιούργησα μαζί με την Βαλεντίνη τον χώρο έκφρασης και τεχνών Zp87 και έγραψα την μουσικοθεατρική παράσταση «Passport project». Το «Passport project». έχει ήδη παρουσιαστεί σε πολλά festivals σε όλη την Ελλάδα και συνεχίζεται και φέτος στο Zp87, για δεύτερη χρονιά κι ελπίζω να πάει και του χρόνου...6. Η διαμονή σας στη Ν. Υόρκη και στο Βερολίνο αντίστοιχα, φαντάζομαι θα σας επηρέασε στη δημιουργία του χώρου Zp87, ο οποίος θυμίζει έντονα underground χώρους του εξωτερικού. Πώς προέκυψε η δημιουργία του;
Β.Σ.: Όταν είδα τον άδειο χώρο σκέφτηκα: τι καλά που θα ήταν να γίνονται εδώ μέσα πράγματα έτσι απλά, χωρίς φασαρίες, καπνούς, ποτά. Να έρχεται κάποιος, όπως πηγαίνει σε ένα φιλικό σπίτι, σε μια γιορτή. Στο Βερολίνο είχα την τύχη να δω σπουδαίους μουσικούς σε σπίτια φίλων όπου ήμουν καλεσμένη με αφορμή κάποια γενέθλια, ή την δημιουργία ενός καινούριου δίσκου κι άκουγα στο σαλόνι εξαιρετικές μουσικές…
Αυτή η αίσθηση οικειότητας και απλότητας μου βγήκε πολύ φυσικά όταν σχεδίασα τον χώρο και φυσικά ακολούθησα μια θεατρική δομή (κουρτίνες, αμφιθεατρικούς πάγκους κ.τ.λ.π.) που εξυπηρετούν κυρίως τη θεατρική λειτουργία και που εντέλει λειτούργησε και για τη μουσική και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία, γιατί ο χώρος έχει και εξαιρετική ακουστική...Σε λίγο καιρό εγκαινιάζουμε και τα εικαστικά στο χώρο με μια ενδιαφέρουσα έκθεση ενός νέου ταλαντούχου φωτογράφου..
Γ.Κ.: Στην Ελλάδα υπάρχει λιγάκι μια επισημότητα στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η τέχνη... επικρατεί λιγάκι η νοοτροπία «να βάλω τα καλά μου για να πάω στο θέατρο ή σε ένα concert». Στο εξωτερικό έχει σπάσει αρκετά αυτό, έτσι ξεκίνησαν οι performance στα πιο απίθανα σημεία… μέσα σε υπόγεια, σε αποθήκες, σε παλιά εργοστάσια, ακόμα και σε σπίτια... Σιγά σιγά τα τελευταία χρόνια, αυτό το κλίμα μεταφέρθηκε κι εδώ, βγήκε η τέχνη έξω από τα πολύ επίσημα θεσμικά πλαίσια και πήγε σε απλούς χώρους, προσβάσιμους απ’ όλους. Γιατί βέβαια το ζητούμενο δεν είναι τα κτίρια, τα φώτα ή τα κοστούμια, αλλά η αλήθεια που μπορεί να σηκώσει κανείς και πώς θα την εκφράσει και θα την επικοινωνήσει. Αυτή δε, η βιομηχανική και η μίνιμαλ αισθητική προέκυψε και από την ανάγκη για πιο οικονομικές επιλογές, μιας και σπάνια μια εναλλακτική πειραματική ομάδα διαθέτει budget… οπότε είναι η λογική βάφουμε μαύρη μια αποθήκη και μέσα εκεί εκφραζόμαστε. Το θέμα βέβαια πάντα είναι το τί εν τέλει έχει να εκφράσει ο καθένας και κατά πόσο μπορεί να αφορά τους άλλους αυτό που κάνει.. Πάντως αν εκτός από αισθητική και καλές προθέσεις υπάρχει και περιεχόμενο, πραγματικός λόγος σε αυτό που γίνεται, τότε τα πράγματα βαίνουν καλώς...
7.Ποια είναι τα επόμενα καλλιτεχνικά σχέδια του καθενός; Σχετίζονται με το Zp87;
Β.Σ.: Ετοιμάζουμε ένα μουσικό σχήμα, όπου εγώ θα έχω την σκηνοθετική επιμέλεια. Είναι στα σκαριά και μια παράσταση για παιδιά. Και το «Passport project» δεν έχει ακόμα κλείσει τον κύκλο του, το δουλεύουμε για να το εξελίξουμε και να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να γίνει πιο διαδραστικό, ώστε να πετύχουμε έναν ανοιχτό, δημιουργικό διάλογο με το κοινό.
Γ.Κ.: Το «Passport project» συνεχώς εξελίσσεται, γιατί είναι ένα ανοιχτό και διαρκώς εν κινήσει project. Στις 13 Απρίλη ολοκληρώνεται η φετινή σαιζόν, μετά από 7 μήνες περίπου που παίζουμε, δίνοντας διαρκώς παρατάσεις, λόγω μεγάλης προσέλευσης ...Το Μάιο θα συνεχίσουμε μ’ ένα διαφορετικό και πρωτότυπο concept : το «Passport Open Workshop», το οποίο θα είναι μια ανοιχτή και διαδραστική διαδικασία, στην οποία θα συμμετέχει και το κοινό! Κάτι σαν ανοιχτό εργαστήρι, όπου θα παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο δουλέψαμε και χτίσαμε την παράσταση και θα μπορεί και ο κόσμος ελεύθερα να παρεμβαίνει καταθέτοντας την προσωπική του άποψη ή συμμετέχοντας καλλιτεχνικά, λέγοντας ας πούμε ένα τραγούδι ή ένα ποίημα σχετικό με το θέμα…Περισσότερες πληροφορίες θ’ ανακοινώσουμε σύντομα στη ιστοσελίδα μας. Παράλληλα ετοιμαζόμαστε και για το καλοκαίρι που θα πάμε σε διάφορα μουσικά και θεατρικά φεστιβάλ σε όλη την Ελλάδα.
Ακόμα, όπως ανέφερε και η Βαλεντίνη, αυτήν την εποχή ξεκινάμε πρόβες για το μουσικό σχήμα Yiannis Kostaris Quartet, με εξαίρετους δεξιοτέχνες μουσικούς, όπου θα ''πειράζουμε'' τραγούδια της Μεσογείου, φτιάχνοντας μικρές αυτοτελείς εικόνες και ιστορίες...Τέλος είναι στα σκαριά το βιβλίο "Εθεάθην μισός", που είναι ο τίτλος της πρώτης μου ποιητικής συλλογής και θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2014 και πιθανόν θα παρουσιαστεί με την μορφή μουσικοποιητικής performance.
Κι όλα αυτά βέβαια υπό τη σκέπη του χώρου μας, του Zp87.