Τί να (πρώτο)πεις για τον Δημήτρη Μυστακίδη;
Από ένα δάσκαλο στο δημοτικό και μια μεγάλη καριέρα ως πολυσχιδής μουσικός εγχόρδων, φτάνετε να διδάσκετε σε σχολεία και Τ.Ε.Ι.( Λαϊκής και Παραδοσιακής μουσικής στην Άρτα). Ένας μεγάλος και μάλλον, φυσικός κύκλος για έναν άνθρωπο με τόσες αγωνίες και ευαισθησίες. Ωστόσο, νομίζω, πως η διδασκαλία, μιας και έχει να κάνει πρακτικά με την παρακαταθήκη του αύριο, είναι ένας φοβερά ευαίσθητος τομέας. Ποια η δική σας προσέγγιση ως δάσκαλος-καθηγητής και πόσο/α έχετε αναθεωρήσει στην πορεία σας αυτή σχετικά με το ρήμα "διδάσκω";
Ζεις και εργάζεσαι σε αυτό το κομμάτι γης που λέμε Ελλάδα.
Τα περισσότερα τραγούδια (με συντριπτική διαφορά), ανεξάρτητα από το είδος, που έχουν γραφτεί είναι ''μινοράκια''. Γιατί πιστεύεις υπάρχει αυτή η τόσο έντονη ανάγκη του ανθρώπου για έκφραση και εξιστόρηση του πόνου και του σκοταδιού που όλοι φέρουμε μέσα μας, έναντι του θριάμβου της χαράς και της φωτεινότητας;
Από ένα δάσκαλο στο δημοτικό και μια μεγάλη καριέρα ως πολυσχιδής μουσικός εγχόρδων, φτάνετε να διδάσκετε σε σχολεία και Τ.Ε.Ι.( Λαϊκής και Παραδοσιακής μουσικής στην Άρτα). Ένας μεγάλος και μάλλον, φυσικός κύκλος για έναν άνθρωπο με τόσες αγωνίες και ευαισθησίες. Ωστόσο, νομίζω, πως η διδασκαλία, μιας και έχει να κάνει πρακτικά με την παρακαταθήκη του αύριο, είναι ένας φοβερά ευαίσθητος τομέας. Ποια η δική σας προσέγγιση ως δάσκαλος-καθηγητής και πόσο/α έχετε αναθεωρήσει στην πορεία σας αυτή σχετικά με το ρήμα "διδάσκω";
Έχοντας ζήσει τόσα ωραία πράγματα ως μουσικός, θέλω αν είναι δυνατόν οι μαθητές μου να ζήσουν και αυτοί τα ίδια και καλύτερα. Όχι μόνο για την ευχάριστη πλευρά του πράγματος όσο για την εξέλιξη τους ως άνθρωποι συνολικά. Προσπαθώ εκτός από τις καθαρά μουσικές μου γνώσεις να τους μεταφέρω και τον τρόπο που εγώ αντιμετωπίζω την μουσική πράξη και σαν χαρακτήρας. Το αισθητικό κομμάτι. Αυτό βέβαια είναι πολύ προσωπικό και διαφορετικό για τον κάθε έναν, αλλά όπως λέει και η παροιμία, με όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις. Δεν έχω αναθεωρήσει πολλά όσον αφορά αυτό το βασικό άξονα αλλά στο πρακτικό-μουσικό κομμάτι πάρα πολλά. Προφανώς και οι δικές μου γνώσεις με αφορμή την διδασκαλία τα τελευταία 15 χρόνια έχουν εμπλουτιστεί πάρα πολύ. Το αντικείμενο που διδάσκω, δηλαδή η λαϊκή μουσική είναι στο στάδιο της εδραίωσης ως μουσικό είδος. Οπότε στην πορεία των χρόνων για να δημιουργηθεί αυτό το υλικό, ώστε να φτιαχτεί αυτή η θεωρία, αναθεωρήθηκαν πολλά πράγματα. Νομίζω ότι τώρα έχουμε κάνει μια πάρα πολύ ωραία αρχή.
Έχεις φτάσει να χαίρεις του σεβασμού όλου του μουσικού κόσμου, καθώς επίσης να θεωρείσαι κορυφαίος Έλληνας μουσικός στην Λαϊκή κιθάρα και όχι μόνο, ενώ επιπλέον λογίζεσαι σαν βαθύτατος ερευνητής και γνώστης της ρεμπέτικης και λαϊκής μουσικής παράδοσης. Έχοντας αυτά κατά νου, τελικά, πόσο αισθάνεσαι πως διαφέρει -ουσιαστικά- ο σύγχρονος Έλληνας μουσικός και πόσο είναι κύκλος τα πράγματα;
Στη μουσική πράξη δεν έχουν αλλάξει πολλά. Τα ωραία πράγματά γίνονταν και γίνονται από ωραίες παρέες! Αυτό που έχει αλλάξει είναι η πρόσβαση στη γνώση. Ειδικά στο κομμάτι του ρεμπέτικου η πρόσβαση στην πληροφορία είναι τεράστια σε σχέση με πριν 15 χρόνια. Επίσης, υπάρχει χρονική απόσταση από το ρεπερτόριο που μελετάμε, επομένως μπορούμε να βγάλουμε πιο σωστά συμπεράσματα, που μας βοηθούν και πρακτικά και αισθητικά. Αυτή θα έλεγα ότι είναι η μόνη διαφορά. Η πρόσβαση στην γνώση και ο μεγάλος όγκος πληροφορίας.
Ζεις και εργάζεσαι σε αυτό το κομμάτι γης που λέμε Ελλάδα. Η μία άποψη είναι τα παιδιά με ταλέντο να φύγουν να σωθούν.
Η άλλη άποψη είναι πως πρέπει ειδικά αυτοί οι άνθρωποι να μείνουν να παλέψουν για αυτόν τον τόπο.
Η δική σου άποψη; Τι θα συμβούλευες κάποιον μαθητή σου σχετικά με αυτό το ερώτημα;
Νομίζω ότι ο τόπος του καθενός είναι εκεί που αισθάνεται ευτυχισμένος και δημιουργικός. Όλοι οι άλλοι διαχωρισμοί, εθνικοί, φυλετικοί και ότι άλλο, πιστεύω ότι πηγάζουν από πολύ ταπεινά κίνητρα. Η συμβουλή μου στους μαθητές είναι η ίδια με την συμβουλή που δίνω και στα παιδιά μου. Να κάνουν αυτό που τους λέει η ψυχή τους, αλλά να το κάνουν με όλες τους τις δυνάμεις χωρίς κανένα φόβο. Η αποτυχία και η απόρριψη μας βοηθάνε να πάμε μπροστά τελικά.
Πριν από οποιαδήποτε άλλη ιδιότητα (κατά τον Πλάτωνα-Σωκράτη) οφείλουμε να είμαστε ''σωστοί πολίτες''. Πως το αφουγκράζεσαι αυτό στο σήμερα και ποια η προσωπική σου στάση σαν πολίτης που κολυμπά μαζί μας στα μεσοπρόθεσμα μνημόνια;
Σε οποιαδήποτε σχέση η συμπεριφορά πρέπει να είναι αμοιβαία. Για να συνυπάρξουμε ομαλά θα πρέπει να υπάρχει αλληλοσεβασμός και αλληλοεκτίμηση. Αισθάνομαι ότι το κράτος που ζω ούτε με εκτιμά ούτε με σέβεται. Η δική μου στάση είναι η προσπάθεια μου να είμαι αλληλέγγυος σε οποιαδήποτε κίνηση που έχει να κάνει με το να γίνει η ζωή των ανθρώπων καλύτερη! Επίσης, προσπαθώ να αλλάξω πρώτα εγώ και στη συνέχεια οι άνθρωποι που είναι κοντά μου. Διότι, μόνο έτσι μπορεί να γίνει πιο μαζική αλλαγή. Η αλήθεια είναι ότι η κατάσταση είναι οριακή. Βλέπεις και νιώθεις συνεχώς την εξουσιαστική στάση του κράτους απέναντι στον πολίτη. Αυτό πραγματικά δεν ξέρω πως θα εκτονωθεί!
Ο Χατζιδάκις έλεγε πως το χειρότερο πράγμα που μας συνέβη είναι πως συνηθίσαμε το τέρας.
Ας αλλάξουμε λίγο την σειρά των λέξεων.
Το προσωπικό τέρας του καθενός μπορεί να είναι οι συνήθειες που αρνείται να αποδεσμευτεί και να πάει παρακάτω και πόσο ο Δημήτρης είναι άνθρωπος της συνήθειας;
Ήμουν αυτό που περιγράφεις, σε πολύ βασικά πράγματα (ευτυχώς όχι με την μουσική) σχεδόν σε όλη μου τη ζωή. Όλα αναθεωρήθηκαν όταν ήρθα πολύ κοντά με το θάνατο. Η μόνη συνήθεια που δεν μπορώ να κόψω τώρα είναι το τσιγάρο, αλλά θα γίνει και αυτό!
Μεγαλώνεις μουσικά ενώ ήδη μετράς πολλά ένσημα σε σκηνές, μπάντες, αίθουσες διδασκαλίας και παρέες. Η φυσική τάση της ωριμότητας είναι η αφαιρετικότητα. Σε ποια πρόταση θα συνόψιζες όλη αυτή την εμπειρία μέχρι εδώ που έχεις φτάσει;
Το περίσσιο χαλάει το ίσιο!
Τα περισσότερα τραγούδια (με συντριπτική διαφορά), ανεξάρτητα από το είδος, που έχουν γραφτεί είναι ''μινοράκια''. Γιατί πιστεύεις υπάρχει αυτή η τόσο έντονη ανάγκη του ανθρώπου για έκφραση και εξιστόρηση του πόνου και του σκοταδιού που όλοι φέρουμε μέσα μας, έναντι του θριάμβου της χαράς και της φωτεινότητας;Αρχικά δεν είμαι δημιουργός για να σου πω γιατί γράφουν πιο πολύ μινόρε. Έχοντας όμως ζήσει για πολλά χρόνια πολύ κοντά σε δημιουργούς, αλλά παράλληλα έχοντας ζήσει και πολλούς ανθρώπους τη νύχτα, μπορώ να σου πω με σιγουριά ότι αυτό που υπερισχύει στην διάθεση των ανθρώπων είναι η σκοτεινή τους πλευρά. Όταν καταφέρουν και εξορκίσουν αυτή τους την πλευρά, τότε μόνο μπορούν να αναδείξουν το φως που όλοι έχουν μέσα τους!
Δεν θα σε ρωτήσω τί φοβάσαι περισσότερο γιατί αυτό είναι βαθιά προσωπικό! Ωστόσο, θα ήθελα να μας πεις το παρακάτω. Πόσο τον χρησιμοποιεί ο Μυστακίδης (δημιουργικά και μουσικά) και πόσο χρησιμοποιεί τον Δημήτρη;
Τουλάχιστον στο κομμάτι της μουσικής δεν έχω καμία σχέση με το φόβο!
Που θα σε βρει ο χειμώνας και που θα σε βρούμε εμείς;
Το χειμώνα θα είμαι με τον Θανάση σε περιοδεία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Επίσης, είμαι στο στούντιο, γιατί τελειώνω τον καινούργιο μου δίσκο και τέλος παρουσιάζω όποτε μου δοθεί η ευκαιρία τα "ρεμπέτικα της κιθάρας".
Αν ο έρωτας είναι τζόγος,
τότε η αγάπη είναι απόφαση...
Σίγουρα ο έρωτας είναι τζόγος! Δεν πιστεύω όμως ότι η αγάπη είναι απόφαση. Δεν αποφασίζεις να αγαπήσεις κάποιον. Η αγάπη είναι τόσο αγνό και πηγαίο συναίσθημα που δεν μπορεί με τίποτα να είναι συνειδητή απόφαση.
Τέλος, ζητήσαμε από έναν φίλο σου εντός και εκτός σκηνής, τον Φώτη Σιώτα, να σου κάνει μια ερώτηση.
"Η λαϊκή κιθάρα δεν έχει αναγνωριστεί επίσημα από το ελληνικό κράτος. Η προσπάθειά σου ως ερευνητής μουσικός και δάσκαλος την έχει αναδείξει. Περιέγραψε μου ποιά θα έπρεπε να είναι η θέση της λαϊκής κιθάρας αλλά και της παραδοσιακής και λαϊκής μουσικής γενικότερα σε μία χώρα που σέβεται τον εαυτό της;"
Σε ένα κανονικό κράτος η λαϊκή μουσική και κατά συνέπεια και τα όργανα που την εκφράζουν θα έπρεπε να έχουν τη θέση που έχουν τουλάχιστον όλες οι άλλες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το κράτος θα έπρεπε να βοηθήσει, αποβάλλοντας επιτέλους όλα αυτά τα εθνικά κόμπλεξ που μας έχουν οδηγήσει στο να προσπαθούμε να συνδέσουμε οτιδήποτε συμβαίνει στον ελλαδικό χώρο με το Βυζάντιο και την αρχαία Ελλάδα, ώστε ο πλούτος αυτής της προφορικής έως τώρα παράδοσης, να μπορέσει να συγκεντρωθεί, να αναλυθεί και να μπορέσει να διδαχθεί στις επόμενες γενιές, μιας και η βιωματική μετάδοση δεν υπάρχει πλέον στο βαθμό που υπήρχε. Αυτό που συμβαίνει εδώ, είναι πέρα από κάθε λογική. Όχι μόνο δε βοηθούν αλλά εμποδίζουν τη δημιουργία ενός ενιαίου θεωρητικού συστήματος για τη λαϊκή μουσική, τη στιγμή που όλα αυτά είναι έτοιμα πλέον. Εγώ προσωπικά, έχω φτάσει σε σημείο που δεν αποβλέπω στο Υπουργείο Πολιτισμού αλλά προσπαθώ μέσω της unesco να αναγνωριστεί η τεχνική της λαϊκής κιθάρας ως παγκόσμια άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Και πίστεψε με δεν το κάνω από προσωπική φιλοδοξία. Το κάνω γιατί πραγματικά πιστεύω πως είναι τέτοια.