Μετά την προηγούμενη στάση στη Γαλλία αφήνουμε πίσω την ευρωπαϊκή ήπειρο και πηγαίνουμε αρκετά νοτιότερα στην πολυπληθέστερη γαλλόφωνη χώρα του κόσμου τούτου. Η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, νότια και ανατολικά του ποταμού, με πρωτεύουσα την Κινσάσα, μάλλον είναι η χώρα που αδικείται περισσότερο από τη μερκατορική προβολή του κόσμου στους χάρτες εκεί έξω. Είναι μεγάλη σε έκταση χώρα, που ανεξαρτητοποιήθηκε από το Βέλγιο το 1960, άκμασε πολιτιστικά, άλλαξε όνομα σε και από Ζαΐρ, και από τους δρόμους της οποίας ξεκίνησαν σπουδαίοι μουσικοί με αξιόλογη πορεία τον προηγούμενο αιώνα. Στις μέρες μας η δισκογραφική δραστηριότητα συνεχίζεται, κυρίως - όχι όμως αποκλειστικά, του νου σας - μέσα από δυτικές εταιρείες (ας αναφερθούν η World Circuit και η Crammed Disc). Σε δύο τέτοιους δίσκους θα σταθούμε σήμερα, από δύο σχήματα από την πρωτεύουσα, στην οποία εξελίσσεται και το μεγαλύτερο μέρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας στη χώρα.
Mbongwana Star - From Kinshasa (2015)
Mbongwana σημαίνει «αλλαγή» σε μία τοπική γλώσσα και αλλαγές υπήρξαν μπόλικες κατά τη δημιουργία αυτού του συγκροτήματος πριν από περίπου δέκα χρόνια. Δύο από τους τρεις μουσικούς των Mbongwana Star ήταν μέλη των Staff Benda Bilili, ένα κουαρτέτο απαρτιζόμενο από άτομα με αναπηρία στα πόδια και εξαιρετικές ιδέες στη μουσική. Κάλλιστα θα μπορούσε να έχει μια θέση στη στήλη ο πρώτος δίσκος του σχήματος αυτού, που τους οδήγησε στην επιτυχία την οποία εν τέλει δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν. Επέλεξα τους Mbongwana Star ως την «επίσημη» σημερινή πρόταση και ελπίζω η παραπάνω αναφορά να αρκεί σε όσες και όσους προτιμούν τους άλλους δύο μουσικούς που συνεχίζουν ακόμα τη δράση των Staff Benda Bilili.
Ας είναι. Το 2015 κυκλοφόρησε (από τη World Circuit) ο πρώτος και μοναδικός μέχρι σήμερα δίσκος του τρίο που σχηματίστηκε με την προσθήκη του Γαλλοϊρλανδού μουσικού Doctor L. Τα διαχειριστικά προβλήματα που επικαλέστηκαν οι μουσικοί στην πρότερη δράση τους δεν έλειψαν ούτε εδώ και έτσι αλλοιώθηκε ο τίτλος του δίσκο, όπως τον διαβάζετε παραπάνω. Μπορεί να αρμόζει στα όσα είναι οι μουσικοί και η μουσική που περιέχει, αλλά το πρώτο τραγούδι έχει τον τίτλο που δίνει την πλήρη διάσταση όσων σκέφτονταν η τριάδα, η οποία μπορεί να είχε ως πηγή την Κινσάσα, αλλά είχε στόχο το φεγγάρι.
Κάπως έτσι είναι ο δίσκος, ένα όμορφο μείγμα μουσικών με παραδοσιακό υπόβαθρο και σύγχρονων ιδεών, οργάνων και παραγωγής. Πατήστε το τριγωνικό κουμπί και ακούστε την ηλεκτρονική εισαγωγή μαζί με τα τύμπανα και το μπάσο στο ομώνυμο τραγούδι. Συνεχίστε όμως, παρακάτω περιμένει το κάπως παρανοϊκό “Malukayi”, που σαν να μου θυμίζει ακόμα και Tune-Yards τώρα που το ξανακούω, με τον επίσης αξιόλογο μουσικό Konono No 1. Λίγο πριν ολοκληρωθεί η προσελήνωση έρχεται το «κερασάκι», με τίτλο “1 million c’est quoi?” και κρουστά που ζητούν χορό καθώς η φιλοξενούμενη κιθάρα κεντάει τριγύρω από το πιασάρικο γαλλικό ρεφρέν. Ανάμεσά τους υπάρχουν ακόμα περισσότερα να ανακαλύψει κανείς.
Kasai Allstars - In The 7th Moon, The Chief Turned Into A Swimming Fish And Ate The Head Of His Enemy By Magic (2008)
Με αφορμή αυτόν τον τίτλο θα κάνω μια αποτυχημένη προσπάθεια να μην αναφέρω τη Fiona Apple και μια επιτυχημένη προσπάθεια να συμπονέσω τους απανταχού ιδιότροπους χρήστες Windows που δυσκολεύονται να αποθηκεύσουν δίσκους σαν και αυτόν στους δίσκους τους (ναι, σκόπιμο ήταν). Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι που επέλεξα το ντεμπούτο των Kasai Allstars ως τη δεύτερη σημερινή πρόταση. Η μουσική του σαφώς και έχει πρωταρχικό ρόλο σε αυτό, αλλά έχει ιδιαίτερη σημασία και η ίδια η ύπαρξη του συγκροτήματος.
Kasai είναι μια περιφέρεια του Κονγκό από την οποία κατάγονται οι μουσικοί που απαρτίζουν τους Allstars. Η σύμπραξη, βέβαια, γεννήθηκε στην πρωτεύουσα, με προτροπή ενός Βέλγου μουσικού και παραγωγού που έχει κάνει πολλά ενδιαφέροντα πράγματα με την Crammed Discs, ονόματι Vincent Kenis. Το παράδοξο ή, καλύτερα, το πρωτοποριακό για το σχήμα αυτό είναι ότι αποτελείται από μουσικούς διαφορετικών εθνικοτήτων που ζουν στην περιφέρεια αυτή. Το κράμα από τις διαφορές των πολιτιστικών και γλωσσικών επιρροών τους ακούμε στον δίσκο αυτό, ενώ η πορεία τους συνεχίζεται με μια επίσης ενδιαφέρουσα κυκλοφορία το 2021.
Δεν είναι έκπληξη ότι τα κρουστά κυριαρχούν, είναι κύριο χαρακτηριστικό των μουσικών της χώρας και της ευρύτερης περιοχής. Από εκεί και πέρα, όμως, ηλεκτρικές κιθάρες διαπερνούν τους χορούς, ξυλόφωνα δίνουν μια αλλόκοτα εξωτική χροιά και ένα καζού (;) τριγυρίζει, όσο παραδοσιακά όργανα (likembe και παραλλαγές του) και φωνές συνθέτουν το σύνολο. Ο δίσκος έχει χαρακτήρα συλλογής - κυκλοφόρησε άλλωστε ως τμήμα της σειράς Congotronics - και η διάρκειά του είναι απαιτητική για τα σημερινά, «γρήγορα» δεδομένα, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως το ταξίδι αυτό των 70 λεπτών δεν αξίζει τον κόπο.