Gimme 10: Τα πολιτικά τραγούδια του John Lennon

Ο John Lennon γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 9 Οκτωβρίου 1940. Υπήρξε πάντα πολιτικοποιημένος και κατά την τελευταία περίοδο της πορείας του με τους Beatles αλλά και στα πρώτα χρόνια της σόλο καριέρας του έγραψε αρκετά τραγούδια πολιτικού περιεχομένου. Με αφορμή την επέτειο των γενεθλίων του, ρίχνουμε σήμερα μια ματιά σε μερικά από εκείνα τα τραγούδια και τις ιστορίες που κρύβονται πίσω τους.


1. Give Peace A Chance (1969)
(John Lennon-Paul McCartney)
Τον Μάιο του 1969, ο Lennon και η Yoko Ono εγκαταστάθηκαν στο Queen Elizabeth Hotel του Μόντρεαλ για μια επταήμερη διαμαρτυρία από κρεβατιού, το περίφημο “bed-in”. Εκεί δέχονταν συνεχώς επισκέψεις από δημοσιογράφους, με τη βοήθεια των οποίων ήθελαν να προπαγανδίσουν την ιδέα της Ειρήνης, αλλά και από φίλους και «εχθρούς». Στη σουίτα τους ήταν που ηχογράφησαν και αυτό το τραγούδι, την 1η Ιουνίου, βάζοντας και όλους όσοι βρίσκονταν εκεί να τραγουδήσουν στο ρεφραίν. Το αποτέλεσμα είχε ένα απλό, επαναλαμβανόμενο μοτίβο, ραπάρισμα (10 χρόνια πριν υπάρξει ραπ μουσική) στα κουπλέ και ένα ρεφραίν που εύκολα κολλούσε στο μυαλό. Ήταν το πρώτο single του Lennon χωρίς τους υπόλοιπους Beatles. Τον Νοέμβρη της ίδιας χρονιάς, μισό εκατομμύριο διαδηλωτές το τραγούδησαν έξω από τον Λευκό Οίκο, διαμαρτυρόμενοι για τον συνεχιζόμενο πόλεμο στο Βιετνάμ. «Ήταν μια από τις μεγαλύτερες στιγμές της ζωής μου» δήλωσε ο δημιουργός του.

2. Working Class Hero (1970)
Ο Lennon ουσιαστικά δεν ανήκε ποτέ στην εργατική τάξη. Μεγαλώνοντας στο Λίβερπουλ, έτυχε πολύ περισσότερων ανέσεων απ’ ό,τι τα περισσότερα παιδιά εκείνης της εποχής. Στο τραγούδι αυτό, η χρήση του τίτλου είναι μάλλον σαρκαστική και κυνική παρά κυριολεκτική. Ο Lennon μιλάει για το πώς το σύστημα καταπιέζει και αποκοιμίζει τους ανθρώπους, χρησιμοποιώντας θεσμούς όπως η θρησκεία και το σχολείο. Μουσικά, τα πράγματα είναι και πάλι απλά, με μόλις 2-3 συγχορδίες παιγμένες στην ακουστική κιθάρα.

3. Power To The People (1971)
Εμπνευσμένος από μία συνέντευξη που έδωσε στους Tariq Ali και Robin Blackburn για το αντεργκράουντ αριστερό περιοδικό Red Mole, ο Lennon έπιασε αμέσως δουλειά και σε μία μέρα έγραψε αυτό το τραγούδι-κάλεσμα το οποίο βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τα πασιφιστικά κυρήγματα του Revolution (1968). Εδώ, το πρώην Σκαθάρι καλεί τον κόσμο να κατέβει στους δρόμους και να συγκρουστεί με το κατεστημένο, θεωρώντας πια ότι τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς κάποιου είδους βία. Η παραγωγή του Phil Spector κάνει για άλλη μια φορά το θαύμα της, χρησιμοποιώντας μια γκόσπελ χορωδία και το σαξόφωνο του Bobby Keys με αριστοτεχνικό τρόπο. Ο Lennon αργότερα δήλωσε ότι το τραγούδι ήταν προϊόν ενοχής και το χαρακτήρισε «σκατά».

4. Imagine (1971)
Το πιο γνωστό τραγούδι του Lennon είναι και το πιο ακραίο στιχουργικά. Πρόκειται στην ουσία για το όραμα ενός κόσμου χωρίς διαχωρισμούς, μιας ουτοπίας εμπνευσμένης από το βιβλίο Grapefruit της Yoko Ono αλλά και από ένα βιβλίο με προσευχές που του είχε δωρήσει ο κωμικός Dick Gregory. Η γλυκειά μουσική συνοδεία συνέβαλε τα μέγιστα στο εύκολο πέρασμα του μηνύματος, με αποτέλεσμα το Imagine να υιοθετηθεί ως ύμνος από πολλούς. Υπήρξαν βέβαια και αυτοί που θεώρησαν υποκριτικούς τους στίχους “Imagine no possessions” τη στιγμή που έβγαιναν από το στόμα ενός εκατομμυριούχου. Προφανώς, αυτοί δεν είχαν πιάσει το νόημα...

5. I Don’t Want To Be A Soldier (1971)
Η ανακούφιση που ένιωσε ως νεαρός, μαθαίνοντας ότι καταργείται η υποχρεωτική στράτευση στη Βρετανία, ήταν μεγάλη για τον Lennon, καθώς σχεδίαζε να μετακομίσει στη Νότια Ιρλανδία για να την αποφύγει. Είχε μεγαλώσει απεχθανόμενος τον στρατό «σαν κάτι που τους παίρνει όλους μακριά και τους αφήνει νεκρούς κάπου». Πέρα από τον ρόλο του στρατιώτη, εδώ απορρίπτονται επίσης η δικηγορική και εκκλησιαστική καριέρα, υπό έναν επίμονο, ρολαριστό ρυθμό, συνοδεία ηλεκτρικής κιθάρας και σαξοφώνου.

6. Gimme Some Truth (1971)
Το τραγούδι αυτό ξεκίνησε πιθανότατα ως σχόλιο πάνω στις εσωτερικές διαμάχες στο στρατόπεδο των Beatles αλλά στη συνέχεια μετατράπηκε σε μια ολομέτωπη επίθεση στον Αμερικανό Πρόεδρο Richard Nixon που είχε αποφασίσει την κλιμάκωση των επιχειρήσεων στο Βιετνάμ, μετατρέποντας τον εαυτό του σε Νούμερο Ένα εχθρό των αριστερών ακτιβιστών. Σπουδαία η ερμηνεία του δημιουργού και πραγματικά κοφτερό το slide σόλο-κεντρί του George Harrison.

7. Woman Is The Nigger Of The World (1972)
(John Lennon-Yoko Ono)
Η Yoko Ono υπήρξε δασκάλα του συζύγου της στο θέμα της ισότητας των δύο φύλων και ο τίτλος του τραγουδιού αυτού προέρχεται από έναν δικό της αφορισμό. Η ίδια αποκάλυψε ότι εμπνεύστηκε την ιδέα από τις πρώτες της εμπειρίες με τον Lennon, όταν διαπίστωσε ότι ενώ οι Beatles είχαν φέρει επανάσταση στη μουσική, στην καθημερινότητά τους παρέμεναν τέσσερεις παραδοσιακοί Λιβερπουλιανοί. Το συγκρότημα Elephant’s Memory, που εκείνη την εποχή αποτελούσε τη μουσική συνοδεία του ζεύγους, δίνει μια σπουδαία εκτέλεση εδώ, με το σαξόφωνο και πάλι σε πρωταγωνιστικό ρόλο.

8. Attica State (1972)
(John Lennon-Yoko Ono)
Στις 13 Σεπτεμβρίου 1972, στο αναμορφωτήριο Attica της Νέας Υόρκης, ξέσπασε μία εξέγερση των φυλακισμένων, κυρίως μαύρων, οι οποίοι έπιασαν 50 ομήρους, ζητώντας καλύτερες συνθήκες και όρους για αμνηστία. Διατάχτηκε τότε η επέμβαση του στρατού και της αστυνομίας, με αποτέλεσμα να χαθούν οι ζωές 32 φυλακισμένων και 10 δεσμοφυλάκων. Από αυτά τα τραγικά γεγονότα εμπνεύστηκαν οι Lennon και Ono για να γράψουν αυτό το κομμάτι, κατηγορώντας τον κυβερνήτη της πολιτείας, Nelson Rockefeller, για την κατάληξη της επιχείρησης. Τραγική ειρωνεία αποτελεί το γεγονός ότι σε αυτή τη φυλακή θα κατέληγε ο Mark David Chapman, δολοφόνος του Lennon τον Δεκέμβρη του 1980...

9. The Luck Of The Irish (1972)
(John Lennon-Yoko Ono)
Ο Lennon είχε ιρλανδικές ρίζες και σίγουρα το γεγονός αυτό τον έκανε να βλέπει με ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον και συμπάθεια το Ιρλανδικό ζήτημα. Το συγκεκριμένο κομμάτι, μαζί με το Sunday Bloody Sunday, παρουσίαζε τη δική του οπτική στο θέμα, η οποία ήταν σαφώς υπέρ της απελευθέρωσης. Και τα δύο τραγούδια συμπεριλήφθηκαν στο άλμπουμ Some Time In New York City αλλά δεν αποτελούν σπουδαία δείγματα δουλειάς. Ήταν η εποχή που τα σλόγκαν κυριαρχούσαν στο έργο του Lennon, αφήνοντας την Τέχνη σε δεύτερη μοίρα...

10. John Sinclair (1972)
Ο John Sinclair ήταν μία από τις ηγετικές μορφές της αμερικανικής αντικουλτούρας κατά την δεκαετία του 1960. Συγγραφέας, ποιητής, μάνατζερ των MC5 και οργανωτής των Λευκών Πανθήρων, ο Sinclair καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκισης επειδή πρόσφερε δύο τσιγαριλίκια σε έναν αστυνομικό με πολιτικά το 1970. Ο Lennon, λόγω και της δικής του καταδίκης για ναρκωτικά το 1968, είδε με συμπάθεια την περίπτωσή του, και τον Δεκέμβρη του 1971 συμμετείχε σε μια εκδήλωση για την αποφυλάκισή του, όπου έπαιξε και το συγκεκριμένο τραγούδι, ειδικά γραμμένο για την περίσταση. Τρεις μέρες αργότερα, ο Sinclair αποφυλακίστηκε, προς έκπληξη όλων. Όχι κι άσχημα για ένα απλά χαριτωμένο folk-country τραγουδάκι...

* Φωτογραφίες από www.wikipedia.org και http://www.luminist.org/images/john.jpg