Κοινότυπη ερώτηση, αλλά γιατί επιλέξατε την "Μπαλάντα της φυλακής του Ρέντινγκ" ως κορμό του νέου σας δίσκου;
Καθόλου κοινότυπη. Όμως δεν θα έλεγα ότι είναι τόσο κορμός, όσο πεδίο έμπνευσης. Ο Oscar Wilde ήταν ένας τεράστιος δημιουργός. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το δικό μας έργο εξελίσσεται ως παραλλαγή ή παράλληλα με αυτό του Wilde. Μας άρεσε το δίπολο «εγκλεισμός- απελευθέρωση» ως θέμα και το μεγαλείο του Wilde στάθηκε αφορμή να δημιουργήσουμε τη «Μπαλάντα της Φυλακής», όπου βέβαια αναπτύσσεται η δική μας ιστορία και -κατ’ επέκταση- η δική μας οπτική πάνω στο θέμα.
Στον δίσκο σας επικρατεί η θεατρικότητα. Πόσο σημαντικό είναι να συμπνέουν και δη να συνδυάζονται οι διάφορες μορφές τέχνης;
Προσπαθήσαμε να υπάρχει έντονο το θεατρικό στοιχείο, χωρίς όμως να χάνουμε από τον προσανατολισμό μας το στόχο για δημιουργία ενός συνεκτικού, ολοκληρωμένου έργου με ισχυρές βάσεις στη ροκ μουσική. Το sound design και τα θεατρικά μέρη περισσότερο θέλαμε να δημιουργούν την κατάλληλη ατμόσφαιρα, να ενισχύουν την εξέλιξη του δράματος κι όχι να «επιβάλλονται» στα τραγούδια. Παράλληλα, η επιλογή λεπτομέρειας ενός πίνακα του F.Goya με τίτλο «Η αυλή των τρελών» συμπλήρωσε ιδανικά την πρότασή μας.
Από εκεί κι έπειτα, κάθε μορφή τέχνης έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και ιδιότητες, αλλά όλες υπακούν επίσης σε κάποιους ενιαίους νόμους. Ο συνδυασμός δεν είναι μηχανιστικός, αλλά καλλιτεχνικός και φυσικά δεν είναι αυτοσκοπός. Μπορεί, για παράδειγμα, μια φωτογραφία να περάσει όλο το μήνυμα, να προκαλέσει όλο το συναίσθημα, χωρίς να χρειάζεται άλλη μορφή τέχνης. Σημαντικό είναι εμείς να μην μένουμε στον μικρόκοσμό μας απορρίπτοντας εκ των προτέρων συνύπαρξη και συγκερασμούς ή –χειρότερα- να συνδυάζουμε φορμαλιστικά, χωρίς να δίνουμε βάρος στην ουσία, αλλά στην εικόνα. Είναι οι δύο όψεις του ίδιου ευνουχιστικού νομίσματος.
"Η ανυπακοή, στα μάτια όποιου έχει διαβάσει ιστορία, είναι η προπατορική αρετή του ανθρώπου. Από την ανυπακοή γεννήθηκε η πρόοδος, από την ανυπακοή και η επανάσταση." Αυτή τη φράση του Oscar Wilde συναντά κανείς, μπαίνοντας στο www.kollektiva.net. Πώς πιστεύετε ότι εκφράζεται στη σημερινή ελληνική κοινωνία η ανυπακοή και τι θα έπρεπε να αλλάξει, ώστε να επέλθουν οι επιθυμητές αλλαγές;
Βαριά ερώτηση… Ναι, μας εκφράζει πολύ το συγκεκριμένο απόφθεγμα. Περιέχει τεράστια δύναμη. Είναι από το καταπληκτικό δοκίμιο «Η Ψυχή του Ανθρώπου στο Σοσιαλισμό». Στο ίδιο έργο γράφει «…Ένα χάρτη του κόσμου που δεν περιέχει την Ουτοπία δεν αξίζει να τον κοιτάξεις καν, γιατί αφήνει έξω τη μόνη χώρα όπου η Ανθρωπότητα πάντα θα προσγειώνεται. Κι όταν προσγειωθεί, κοιτάζει πέρα και βλέποντας μια καλύτερη χώρα, ξεκινάει για εκεί». Κι εδώ βρίσκεται η απάντηση στην ερώτησή σας. Η έννοια της ανυπακοής καταρχήν είναι κοινωνική, ταξική, επιβεβαιωμένη από την ίδια την ιστορία. Κύριο στοιχείο για την αποτελεσματικότητά της είναι να παίρνει συλλογικά αλλά και οργανωμένα χαρακτηριστικά. Διαφορετικά είναι μια τουφεκιά στον αέρα. Υπάρχουν σήμερα κοινωνικές δυνάμεις που επιμένουν να εναντιώνονται στη λογική του «εφικτού» -η οποία βολεύει μόνο όσους θέλουν στάσιμα τα πράγματα, αφού έτσι κερδίζουν- και διεκδικούν με συνέπεια ένα καλύτερο μέλλον για τους πολλούς. Εκείνο, επομένως, που πρέπει να αλλάξει, είναι οι συσχετισμοί υπέρ αυτών των δυνάμεων, με ενεργή συμμετοχή του ίδιου του κόσμου. Αλλαγή των συνειδήσεων στην πράξη δηλαδή. Δε γίνεται με ανάθεση καμιά ανατροπή. Όσο περιμένουμε από κάποιον άλλο να μας λύσει το πρόβλημα, πάντα θα βρισκόμαστε σε χειρότερη θέση την επόμενη μέρα.
Ο Όσκαρ Ουάιλντ φυλακίστηκε για κάτι που θεωρούνταν "σεξουαλικό έγκλημα" στην εποχή του. Πόσο έχουν στ' αλήθεια προχωρήσει και εξελιχθεί οι σύγχρονες κοινωνίες;
Ασφαλώς δεν μπορούμε να πούμε ότι είμαστε στο ίδιο επίπεδο πολιτισμού, αλλά σίγουρα ο συντηρητισμός παραμένει εδώ. Μαζί με την υποκρισία, τον ατομισμό και την εκμετάλλευση. Ειδικά σε συνθήκες κρίσης είναι ίσως αναπόφευκτος κάποιος αναχρονισμός στη συνείδηση. Ας μην ξεχνάμε ότι ο πολιτισμός είναι αλληλένδετος με το επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης μιας κοινωνίας. Αυτή η δευτέρου επιπέδου σύνδεση που κάνεις ήταν και επιδίωξή μας, καθώς η έννοια της απελευθέρωσης έχει πολλές διαστάσεις, αλλά μία –τελικά- βάση και κατ’ επέκταση μία διέξοδο..
Ποια η συμβολή της καλλιτεχνικής δράσης στο να "γκρεμιστούν" οι φυλακές των καιρών μας;
Η Τέχνη διαλέγει κι εκείνη στρατόπεδο. Υπάρχουν «καλλιτέχνες» που στέλνουν τον κόσμο να «παίξει με τα τουβλάκια του» και άλλοι που κάνουν τα πάντα για να οργανώσουν το κοινωνικό συναίσθημα, να το οδηγήσουν στην ανάταση. Ασφαλώς η συμβολή της λαϊκής (με την κοινωνική διάσταση) τέχνης είναι αναντικατάστατη, Η σημερινή εποχή χρειάζεται τέχνη που να αφυπνίζει. Αναφέρομαι φυσικά στον κόσμο που παλεύει να τα καταφέρει. Οι άλλοι δεν μας αφορούν.
Έχετε ήδη συνεργαστεί με αρκετούς Έλληνες καλλιτέχνες. Υπάρχει κάτι καινούργιο στα σκαριά ή κάποιο σχέδιο που θα θέλατε να υλοποιηθεί στο κοντινό μέλλον;
Ναι, έχουμε κάνει πολλές συνεργασίες και κάθε μία είχε κάτι πολύτιμο να μας δώσει. Δεν απορρίπτουμε ποτέ τις συμπράξεις γιατί μας αρέσει η επικοινωνία και πάντα κάτι ωραίο βγαίνει από τον καλλιτεχνικό διάλογο. Το σχέδιο που τώρα διαμορφώνεται είναι το ανέβασμα της «Μπαλάντας..» με θεατρικούς όρους σε μια μουσικο-θεατρική παράσταση. Εκεί οπωσδήποτε θα χρειαστεί η συμβολή φίλων. Αλλά αυτό είναι κάτι που θα γίνει την επόμενη σεζόν.
Απ' όσα βλέπετε και βιώνετε, τι σας βγάζει "εκτός ελέγχου";
Δύσκολα θα βγούμε κυριολεκτικά εκτός ελέγχου. Μπορεί κάποιος από εμάς να «φορτώσει» κάποια στιγμή, αλλά πάντα υπάρχουν οι υπόλοιποι να κρατούν τις ισορροπίες. Πάντως είναι σίγουρα εξοργιστική όλη η κατάσταση γύρω μας όπως διαμορφώνεται. Τα μεσαία και εργατικά στρώματα βιώνουν ένα στραγγαλισμό χωρίς προηγούμενο. Και τα τελευταία δείγματα επιβεβαιώνουν ότι η απάθεια και οι αυταπάτες καλά κρατούν.
Η περσινή σας πρωτοβουλία μαζί με την Ελληνοφρένεια έφερε μια μουσική, αντιφασιστική συλλογή. Είστε ικανοποιημένοι από το τελικό αποτέλεσμα και την ανταπόκριση που έλαβε από τον καλλιτεχνικό κόσμο και το κοινό;
Είμαστε πραγματικά υπερήφανοι που πρωτοστατήσαμε στη δημιουργία του «Μία Απάντηση». Η ανταπόκριση των καλλιτεχνών ήταν σπουδαία και συγκινητική. Μέσα στη συλλογή υπήρχαν σπουδαία τραγούδια, διαμάντια και γι’ αυτό μάλιστα κυκλοφόρησε ως διπλό cd. Ο κόσμος αγκάλιασε τη συλλογή από την αρχή και οι αντιδράσεις ήταν ενθουσιώδεις. Τα μέσα δεν ασχολήθηκαν ιδιαίτερα μαζί της, το οποίο ήταν και αναμενόμενο, αλλά αυτό δε νομίζω ότι έπαιξε κάποιο ρόλο. Αν κρίνω δε και από τις αντιδράσεις όσων τη μίσησαν, μόνο ικανοποιημένοι μπορούμε να είμαστε.
Υπάρχουν άλλοι τρόποι με τους οποίους οι καλλιτέχνες και δη οι μουσικοί μπορούν να στήσουν αναχώματα στον εκφασισμό της κοινωνίας μας;
Λοιπόν, έχεις όρεξη για μεγάλη κουβέντα, έτσι; Τέλος πάντων, ο εκφασισμός δεν είναι τωρινό φαινόμενο. Ο φασισμός υπήρχε στην Ελλάδα δεκαετίες πριν τη χούντα. Και δεν έφυγε ποτέ. Φρόντισαν οι έχοντες την εξουσία για αυτό. Βρήκε καταφύγιο σε άλλα μορφώματα/ κόμματα και εκδηλώσεις, αλλά ήταν εδώ και μάλιστα επιδοτούμενος. Κι αυτό γιατί ο φασισμός είναι μέρος του σημερινού συστήματος, είναι η πιο άγρια μορφή του. Εκτρέφεται, ζει, αναπνέει στην αγκαλιά του. Κι όταν χρειαστεί λειτουργεί ως το μακρύ χέρι, ως μαντρόσκυλο.
Ο μοναδικός τρόπος να αναχαιτιστεί είναι η συλλογική, οργανωμένη δράση των εργαζομένων. Επομένως στις σημερινές συνθήκες οι καλλιτέχνες διαλέγουν πλευρά, με ποιους τάσσονται και ποιων τα συμφέροντα εξυπηρετούν. Η σιωπή είναι συνενοχή. Πέραν του προοδευτικού καλλιτεχνικού παραγόμενου που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής (μεγάλη κουβέντα επίσης..) οι καλλιτέχνες –και συνειδητά δεν διαχωρίζω τους μουσικούς- που σέβονται τον εαυτό τους πρέπει να ταχθούν στο πλευρό των εκμεταλλευομένων, των αδικημένων, των σκλαβωμένων. Όχι στο πλευρό της κουτάλας. Που μάλιστα πλέον δεν είναι κι όπως παλιότερα. Αυτό σημαίνει ότι ενεργά οφείλουν να συμμετέχουν ως δημιουργοί αλλά κι ως εργαζόμενοι στις μαζικές διαδικασίες, στις προσπάθειες αντίστασης, διαμαρτυρίας και –γιατί όχι;- αντεπίθεσης.
"Όσο δεν μιλάς/ όλου του κόσμου οι νόμοι θα γίνονται θηλιά." Θεωρείτε ότι η σιωπή, ως "εύκολη" λύση, καταλήγει να είναι το συνήθως συμβαίνον;
Νομίζω έχω αναφερθεί και πιο πριν, δεν θέλω να επαναλαμβάνομαι. Να πω μόνο το εξής: Εύκολη επιλογή μπορεί να είναι, αλλά λύση όχι. Είναι ένα θλιβερό γεγονός, να ζεις τον βιασμό σου και να επιλέγεις στάση αναμονής των χειρότερων ή απλά να ελπίζεις -χωρίς αντικειμενική βάση- ότι τα πράγματα θα γίνουν κάπως (;) καλύτερα. Αυτή η έλλειψη συνείδησης της αναγκαιότητας είναι και η σκλαβιά που θέτουμε στο επίκεντρο με τη «Μπαλάντα της Φυλακής».
Στις συναυλίες σας, μεταξύ άλλων, κάνετε διασκευές ξένων τραγουδιών. Ποια από αυτές θα ξεχωρίζατε και για ποιους λόγους;
Στις συναυλίες μας βρίσκουμε την ολοκλήρωση της ύπαρξής μας καταρχήν. Η ενέργεια είναι τεράστια και η επαφή με τον κόσμο απογειώνεται. Φέτος το καλοκαίρι θα έχουμε δεκάδες συναυλίες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και είμαστε ενθουσιασμένοι. Οι ημερομηνίες αναρτώνται τόσο στο site μας, όσο και στη σελίδα μας στο facebook.
Διασκευάζουμε ξένα τραγούδια, όπως και Ελληνικά, επειδή θέλουμε να εισάγουμε τη δική μας καλλιτεχνική οπτική και επειδή έτσι γίνεται και ηχητικά πιο ολοκληρωμένη η συναυλία μας. Δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να επιλέξω μόνο μία όμως.
Ηχητικά, επειδή μας αρέσει η δυνατή heavy/rock μουσική, θα έλεγα το “Aerials” των System of a Down, το “War Pigs” των Black Sabbath και το “Killing in the name” των Rage Against the Machine.
Από την άλλη, για λόγους περιεχομένου αλλά και επειδή αλλάξαμε ουσιαστικά όλη την ενορχήστρωσή τους (ώστε να έρθουν πιο κοντά στο δικό μας υλικό αλλά και στο ύφος των προαναφερθέντων), ξεχωρίζουμε τις διασκευές στο «Μηχανισμό» του Άσιμου, στο «Φάνη» των Κατσιμιχαίων και το «Μικρόκοσμος» του Μικρούτσικου σε στίχους Ν. Χικμέτ.