Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις για τον Lou Reed. Είναι ένας από τους πιο επιδραστικούς μουσικούς στην ιστορία της rock αλλά και της σύγχρονης μουσικής γενικότερα, κυρίως με τους Velvet Underground. Άφησε μια τεράστια παρακαταθήκη και με την προσωπική πορεία του, η οποία δεν ήταν τόσο επιδραστική όσο των Velvet, αλλά ήταν αξιοσημείωτη. Όλοι του οι δίσκοι είχαν κάποιο ενδιαφέρον ενώ κυκλοφόρησε εξαιρετικά τραγούδια και στίχους μέσα στα χρόνια.
Ο Lou Reed έχει χαρακτηριστεί πολλάκις ως «ποιητής», και μαζί με ονόματα όπως οι Dylan και Cohen ανήκει στο πάνθεον της rock στιχουργικής. Ο Reed έγινε γνωστός για την απεικόνιση - μέσω των στίχων του - της παρακμιακής και μποέμ ζωής στη Νέα Υόρκη αλλά το έργο του είναι πολύ πλούσιο, με έντονο κοινωνικό, φιλοσοφικό, αυτοβιογραφικό καθώς και χιουμοριστικό περιεχόμενο. Κυρίως με τέτοια τραγούδια θα καταπιαστούμε παρακάτω και το στιχουργικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν, επιλεγμένα καθαρά και μόνο από την προσωπική του δισκογραφία.
“Men of Good Fortune”, Berlin (1973)
Από το θρυλικό “Berlin”, που αφηγείται την τραγική ιστορία δύο τοξικομανών στο διχασμένο Βερολίνο, το “Men Of Good Fortune” ξεφεύγει λίγο από την ιστορία για να μιλήσει για ένα διαχρονικό θέμα. Κομμάτι που είχε «ξεμείνει» από τα χρόνια των Velvet, πραγματεύεται το θέμα της κοινωνικής ανισότητας. Οι πλούσιοι και εξασφαλισμένοι έχουν τον πλούσιο μπαμπά, ενώ ο φτωχοί συνήθως δεν μπορούν να αλλάξουν την τύχη τους. Εξαιρετικοί και όπως πάντα απλοί οι στίχοι του Reed, που αντιμετωπίζει την τραγική πραγματικότητα ως έχει, με τη χαρακτηριστική του απάθεια να ξεχωρίζει («me I just don’t care at all»).
“Kill Your Sons”, Sally Can’t Dance (1974)
Στα εφηβικά του χρόνια ο Lou Reed είχε υποστεί ηλεκτροσόκ. Οι γονείς του συμφώνησαν σε αυτή την «ψυχιατρική μέθοδο» για να «γιατρέψουν» τις ομοφυλοφιλικές τάσεις του γιου τους. Το τραγούδι "Kill Your Sons" αναφέρεται σ' αυτή την τρομερή εμπειρία και όπως βλέπουμε και απ' τους στίχους η ψυχιατρική του περίθαλψη όχι μόνο δε γιάτρευε, παρά «σκότωνε» τους ασθενείς.
Ο Reed στους στίχους αναφέρεται στις επιδράσεις του ηλεκτροσόκ («but every time you tried to read a book / you couldn't get to page 17 / ‘cause you forgot, where you were / so you couldn't even read»). Στο δεύτερο κουπλέ έχει αναφορές σε ενδοοικογενειακή βία (αγαπημένο του θέμα), με έντονο σαρκασμό. Παρουσιάζει έναν αφηγητή συναισθηματικά «κατεστραμμένο» από το ηλεκτροσόκ ο οποίος περιγράφει με πλήρη απάθεια σκηνές βίας. Στο τελευταίο κουπλέ αναφέρει ονομαστικά κάποιες κλινικές και νοσοκομεία και αναφέρει πως τους «μπούκωναν» με χάπια, παρά την πλάκα που είχαν τα ναρκωτικά.
“The Day John Kennedy Died”, The Blue Mask (1982)
Σ’ αυτό το τραγούδι ο Reed αναφέρεται στη δολοφονία του Kennedy και την μπλέκει πολύ ωραία με ένα όνειρο του, κριτικάροντας παράλληλα την κοινωνία και την ανθρώπινη βλακεία. Πολύ καλός ο στίχος ότι ονειρεύτηκε πως μπορούσε να καταλάβει πώς κάποιος πυροβόλησε εν ψυχρώ τον Πρόεδρο. «I dreamed I was the president of these United States / I dreamed I was young and smart and it was not a waste / I dreamed that there was a point to life and to the human race / I dreamed that I could somehow comprehend that someone / shot him in the face.»
“The Last Great American Whale”, New York (1989)
Το “New York” χαιρετίστηκε από κοινό και κριτικούς σαν τη μεγάλη επιστροφή του Reed στην ποίηση του δρόμου και στον rock ‘n’ roll ήχο των παλιών καλών ημερών των Velvet Underground. Ο δίσκος έχει χαρακτηριστεί και ως «ρεπορτάζ», καθώς δίνει μια πολύ εσωτερική ματιά στο Μεγάλο Μήλο του 1989.
Από όλους τους στίχους του δίσκου ένας από τους πιο εμβληματικούς είναι αυτός που αναφέρεται στη νοοτροπία των Αμερικανών στο “The Last Great American Whale”: «Americans don't care too much for beauty / they'll shit in a river, dump battery acid in a stream / they'll watch dead rats wash up on the beach / and complain if they can't swim".
“Work”, Songs For Drella (1990)
Το “Work” προέρχεται από τον δίσκο “Songs For Drella”, που ήταν αφιερωμένος στη μνήμη του πρόσφατα εκλιπόντα (Andy Warhol). Σ’ αυτό τον δίσκο ο Lou γράφει κυρίως για τον Warhol, αλλά δεν λείπουν και αυτοβιογραφικές πινελιές όπως η αναφορά στην «τεμπελιά» του. Γενικά ο Reed δεν είχε κανένα θέμα να ξεγυμνώνεται και να παρουσιάζει την προσωπική του ζωή και τις απόψεις του όπως είδαμε παραπάνω. Το ίδιο και στο “Work”, όπου αναφέρεται στην εργασιομανία του Andy και παραδέχεται το πόσο τεμπέλης ήταν, κάτι που έκρυβε από τον Warhol.
«No matter what I did it never seemed enough / he said I was lazy, I said I was young / he said, how many songs did you write / I'd written zero, I'd lied and said, ten”. Η πολύ ενδιαφέρουσα αυτή στιχομυθία τελειώνει με τον Warhol να του λέει πως δεν θα είναι νέος για πάντα και είναι ώρα να στρωθεί στη δουλειά («you won't be young forever / you should have written fifteen / it's work”).
“Average Guy”, The Blue Mask (1982)
Ξαναγυρνάμε σε ένα από τα καλύτερα άλμπουμ του Reed. Εδώ υπάρχει και έντονο μουσικό ενδιαφέρον καθώς οι «τρελές» πενιές του Robert Quine κλέβουν την παράσταση. Ο Reed βγαίνει στο μικρόφωνο και παραδέχεται τη μετριότητά του. Τι πιο ειλικρινές και ξεγυμνωμένο από αυτό; Ένας μεγάλος rock star να παραδέχεται τη μετριότητα του και οι στίχοι του δείχνουν πια έναν μεσήλικα που ανησυχεί για τη φορολογία και την υγεία του. «Worry about money and taxes and such / I worry that my liver's big and it hurts to the touch / I worry about my health and bowels / and the crime waves in the street». Όλα αυτά πάντα με μια δόση ειρωνείας.
“Endless Cycle”, New York (1989)
Ένα ωμό τραγούδι κοινωνικού περιεχομένου από το “New York”. Ο τραγουδοποιός εδώ αναφέρεται στην γνωστή ρήση «αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα», όπου οι γονείς περνούν στα παιδιά τους όλη την τοξικότητα και τις κακές συμπεριφορές. Τα παιδιά σπάνια ξεφεύγουν από αυτές τις συμπεριφορές. Είναι αυτές που έχουν μάθει και στο κάτω-κάτω τις αποζητούν, επιλέγοντας να κάνουν σχέσεις με αντίστοιχα άτομα και έτσι να δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο. Στην τελευταία στροφή ο Lou Reed καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τέτοιοι άνθρωποι είναι πιο χαρούμενοι όταν πονάνε: «Better than their mommy or their daddy did / better than the childhood they suffered / the truth is they're happier when they're in pain / in fact, that's why they got married».
“Tell It To Your Heart”, Mistrial (1986)
Ένα από τα πιο ρομαντικά ερωτικά τραγούδια του Reed, που δείχνει ότι παρά την ωμότητα με την οποία αντιμετώπιζε τα πράγματα, ήταν βαθιά συναισθηματικός. Το τραγούδι έχει τους εξής στίχους για να καταλάβετε περί τίνος πρόκειται: «And I thought your name should be dancing / beamed from satellites / larger than any billboard in Times Square [...] Tell it to your heart, please don't be afraid / I'm the one who loves you in each and every way». Η καψούρα δοσμένη από την αστική ποίηση του Lou Reed με λίγα λόγια…
“Women”, The Blue Mask (1982)
Αφιερωμένο στις γυναίκες. Από τους καλύτερους στίχους που έχουν γραφτεί για το γυναικείο φύλο. «I love women, I think they are great / they're a solace to the world in a terrible state / they're a blessing to the eyes, a balm to soul / what a nightmare to have no women in the world». Και η δόση ειλικρίνειας (μαζί με χιούμορ) που έχουμε και εδώ, σε ένα πολυδιάστατο, στιχουργικά, τραγούδι: «I used to look at women in the magazines / I know that it was sexist, but I was in my teens / I was very bitter, all my sex was on the sly / I couldn't keep my hands off women, and I won't till I die».
“Billy”, Sally Can’t Dance (1974)
Για το τέλος άφησα την ιστορία του Billy. Ο Reed αφηγείται την ιστορία του κολλητού του, η οποία μας διδάσκει ότι ακόμη και αν τα κάνεις όλα καλά στη ζωή, αυτή πάντα είναι απρόβλεπτη. Σε σύγκριση με τον κολλητό του, ο Lou Reed δεν τα πήγαινε πολύ καλά στο σχολείο και στο κολλέγιο, ακολουθώντας έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, από τον αριστούχο Billy που σπούδασε και έφτασε ένα βήμα πριν να κάνει το διδακτορικό του. Όλα αυτά μέχρι που ξέσπασε ο πόλεμος και ο Reed κρίθηκε ακατάλληλος να καταταγεί.
Ο Billy πήγε στον πόλεμο αλλά όταν γύρισε δεν ήταν πια ο ίδιος («when he came back, he wasn't quite the same»). Πλέον ήταν νευρολογικά νεκρός και όπως κυνικά - αλλά και συναισθηματικά - αναφέρει ο Reed ήταν σαν να μιλάς σε πόρτα («Last time I saw him, I couldn't take it anymore / he wasn't the Billy I knew, it was like talking to a door»). Και κλείνει αναρωτώμενος ποιος ήταν τελικά ο ανόητος της ιστορίας: «Billy was a friend of mine / I grew up with him ever since we were nine / we went together to school / and now I often wonder, which one of us was the fool».
Ακούστε τα παραπάνω τραγούδια στη λίστα που ακολουθεί, από ανάμεικτες ζωντανές και στούντιο εκτελέσεις: