Μετά την καταπληκτική εμφάνιση των Radiohead στο φετινό Coachella festival, που παρακολούθησα εκείνο το πρωινό με live streaming, η προσμονή για τη συναυλία στην Monza, στα πλαίσια του I-Days Festival στο Autodromo Nazionale di Monza, ήταν ακόμα μεγαλύτερη. Όταν δε ανακοινώθηκαν τα support acts, όλα έδειχναν πως θα ήταν μια μεγάλη συναυλιακή μέρα για το 2017: ο Άγγλος μουσικός και παραγωγός, James Blake και η σύγχρονη έκπληξη της soul, ο Michael Kiwanuka, ο οποίος με δύο μόλις studio album τα τελευταία 5 χρόνια, κατάφερε να συγκρίνεται με μερικούς από τους μεγαλύτερους μουσικούς στο είδος του.
Ο bartender Αργύρης Σελιμάς, παρευρέθηκε στη Φλωρεντία στις 14 Ιουνίου και μας είπε:
Ο μουσικογράφος Μάνος Μπούρας, για την ίδια συναυλία, μας είπε:
O ραδιοφωνικός παραγωγός, αρθρογράφος και dj, Θανάσης Καρανίκας, βρέθηκε στη Φλωρεντία 14.06 και στο Μιλάνο 16.06 και μας είπε:
Έτσι, στις 16 Ιουνίου, βρέθηκα στον κεντρικό σταθμό του Μιλάνου, και μαζί με μένα χιλιάδες ρεντιοχεντικοί, Ιταλοί και μη, για να μεταφερθούμε στην μικρή αυτή πόλη, κοντά στο Μιλάνο. Τα νέα βέβαια από την εμφάνισή τους 2 μέρες πριν, στη γειτονική Φλωρεντία, είχαν ταξιδέψει γρήγορα, και οι εντυπώσεις ήταν καταπληκτικές!
Δεν έλειψε βέβαια η αναμενόμενη αρνητική κριτική γύρω από την διοργάνωση, η οποία βέβαια δεν ήταν απολύτως αβάσιμη. Λίγες ημέρες πριν, το διαδίκτυο γέμισε με άρθρα "γκρίνιας": γιατί όλοι μεταπωλούν τα εισιτήρια τους για τη συναυλία των Radiohead, καθώς και καταλόγους επιχειρημάτων που μπορεί να εξηγούν αυτήν την τάση! Μόνο τα στοιχήματα και οι δημοσκοπήσεις έλειπαν, για να θυμίσει Eurovision. Γνώμη μου βέβαια είναι πως και η αρνητική διαφήμιση, παραμένει διαφήμιση, οπότε όλοι αυτή η ενασχόληση γύρω από τη συναυλία, ίσως είχε τον αντίθετο σκοπό! Δεν σταμάτησαν όμως να υπάρχουν σοβαρά προβλήματα: έτσι, λίγο όλη αυτή η τρομο-λογία γύρω από τους συναυλιακούς χώρους της Ευρώπης τον τελευταίο καιρό, το γεγονός πως κηρύχθηκε απεργία των μέσων μεταφοράς εκείνη τη μέρα στην ευρύτερη περιοχή, με αποτέλεσμα η κίνηση να γίνει ασφυκτική, και τα λιγοστά τρένα να θυμίζουν τον ηλεκτρικό με σαρδελοποιημένους οπαδούς που πάνε γήπεδο, η ασύλληπτη τιμή κόστους του parking στο συναυλιακό χώρο και η αφόρητη ζέστη που περιόριζε την ώρα προσέλευσης στις μεγάλες απογευματινές, συντέλεσαν σε μια αίσθηση ταλαιπωρίας.
Σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί και το γεγονός πως δεν υπήρχε χώρος φύλαξης αποσκευών στον σταθμό των τρένων της Monza (προσοχή ταξιδιώτες!), ενώ τα ξενοδοχεία ήταν ασφυχτικά γεμάτα! Όλα αυτά βέβαια είχαν μεγάλη σημασία μέχρι να φτάσει κανείς στο πάρκο. Ένας απέραντος καταπράσινος χώρος, με δροσιά, σχεδόν όσο το κέντρο της μικρής αυτής πόλης. Υπήρχαν οδηγίες παντού, και περίπτερα για μια δροσιστική μπύρα. Οι είσοδοι ήταν χωρισμένοι σε χρώματα, με αποτέλεσμα να κινούνται όλα γρήγορα, και να μη συνωστιστούμε καθόλου στην προσέλευση, καθότι για όλους τους λόγους που προανέφερα, ήταν ώρα αιχμής. Μεγάλο μείον, όπως και σε όλες αυτές τις διοργανώσεις άλλωστε, οι τιμές.
Μπήκαμε στις 9:18 και δεν προλάβαμε δυστυχώς τα support, αν και οι μουσικές τους ταξίδευαν με τον αέρα και μας συνόδευαν όσο διασχίζαμε το πάρκο. Προς έκπληξη όλων, στις 9:26, 4 λεπτά νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα στην σκηνή ανέβηκαν οι headliners. Ο κόσμος άρχισε να συσσωρεύεται πιο κοντά στη σκηνή, ενώ ένα καταπληκτικό χρώμα από τη δύση του ηλίου, επιστέγαζε το stage!
Δυο μεγάλα video walls στα πλάγια της σκηνής, με μια πιο περίεργη σκηνοθετική ματιά από την συνηθισμένη αναμετάδοση του τι γίνεται πάνω στη σκηνή. Ο Thom Yorke, μιλώντας σπαστά Ιταλικά, αποσπούσε δυνατά χειροκροτήματα και επευφημίες, που φανέρωνε την ιδιαίτερη σχέση της μπάντας με το ιταλικό κοινό. Άλλωστε, από πολύ νωρίς στην πορεία τους, απέκτησαν fans και υποστηρίχθηκαν με μικρά gigs σε όλη την Ιταλία, αλλά και την περιλάμβαναν πάντα, με περισσότερους από ένα σταθμούς, σε όλες τις μεγάλες περιοδείες τους.
Η αρχή λοιπόν, με το Daydreaming ήταν σαν παραμύθι: η μελωδία σε συνδυασμό με την μαζική συγκρότηση του κοινού μπροστά στη σκηνή, έδινε μια αίσθηση, πως όλες αυτές οι χιλιάδες κόσμου βρίσκονται υπό την επίδραση «υπνωτισμού», και πλησιάζουν την πηγή της μουσικής μαγεμένοι. Την αίσθηση αυτή, συνέχισαν να τροφοδοτούν με κομμάτια όπως τα "Airbag" και "All I need" αλλά και ταυτόχρονα να τη δυναμιτίζουν με τα "Myxomatosis" και "National Anthem". Κάπως έτσι έφτασε η στιγμή για το πολυαγαπημένο και σπάνιο "Pyramid song". Ακριβώς σαν πυραμίδα κινούταν και το σετ, με μεγάλη γκάμα μέχρι το μισό, που έθετε μια σταθερή βάση για μια εμφάνιση που θα απογειωνόταν στην πορεία.
Σε κάθε συναυλία υπάρχει μια στιγμή, ένα τραγούδι, ένα εφέ, μια κίνηση στη σκηνική παρουσία, μια αλληλεπίδραση, που για τον καθένα, γίνεται ένα μικρό boost, καθοριστικό για τη συνέχεια. Για μένα αυτό, ήρθε με το "Everything in its right place": μοναδική ερμηνεία και μια εκ βαθέων «εσωτερική» εκτέλεση που δημιουργούσε την αίσθηση πως ο ρυθμός αναδυόταν μέσα από το σώμα του καθενός από μας. Όσα ακολούθησαν ήταν απλά μια κλιμακούμενη έκσταση, με αποτέλεσμα το "Exit music" και το "Paranoid Android" που έκλεισαν το main set και συμπλήρωναν την μέχρι εκείνη την ώρα τριάδα τραγουδιών, από το εορταστικό "OK Computer", να ναι ένα μαγικό ταξίδι στα παλιά.
Το πρώτο encore, άρχισε με "No surprises" από τον ίδιο δίσκο, ενώ την κορυφαία εκτέλεση του "2+2=5", πλαισίωσαν δύο αγαπημένα κομμάτια από το "In Rainbows" που είχε και αυτό την τιμητική του στη setlist. Μετά από μια τόσο δυναμική πεντάδα, το δεύτερο encore, ενώ έμοιαζε πως δύσκολα θα ξεπερνούσε την ένταση του πρώτου, ήταν επιτακτικό, μιας και το κοινό παραληρούσε με χειροκροτήματα και φωνές. Το "Lotus flower", ήταν αυτό που το έκανε κατά τη γνώμη μου ιδιαίτερο: ο Thom Yorke στον ασταμάτητο ρυθμό του, αποδίδοντας τον μουσικά με τις μαράκες στο μικρόφωνο, έδεσε απόλυτα τα υψίσυχνα φωνητικά του με το μπάσο ηλεκτρονικό ήχο. Το αληθινό κλείσιμο του live έγινε τελικά, με τα fame songs που τους ακολουθούν 20 χρόνια "Creep" - που ξεκίνησαν να ξαναπαίζουν πέρσι - και "Karma police", που όπως ήταν αναμενόμενο ήταν και τα μόνα που σιγοτραγουδήθηκαν μαζικά από το κοινό.
Δεν έλειψε βέβαια η αναμενόμενη αρνητική κριτική γύρω από την διοργάνωση, η οποία βέβαια δεν ήταν απολύτως αβάσιμη. Λίγες ημέρες πριν, το διαδίκτυο γέμισε με άρθρα "γκρίνιας": γιατί όλοι μεταπωλούν τα εισιτήρια τους για τη συναυλία των Radiohead, καθώς και καταλόγους επιχειρημάτων που μπορεί να εξηγούν αυτήν την τάση! Μόνο τα στοιχήματα και οι δημοσκοπήσεις έλειπαν, για να θυμίσει Eurovision. Γνώμη μου βέβαια είναι πως και η αρνητική διαφήμιση, παραμένει διαφήμιση, οπότε όλοι αυτή η ενασχόληση γύρω από τη συναυλία, ίσως είχε τον αντίθετο σκοπό! Δεν σταμάτησαν όμως να υπάρχουν σοβαρά προβλήματα: έτσι, λίγο όλη αυτή η τρομο-λογία γύρω από τους συναυλιακούς χώρους της Ευρώπης τον τελευταίο καιρό, το γεγονός πως κηρύχθηκε απεργία των μέσων μεταφοράς εκείνη τη μέρα στην ευρύτερη περιοχή, με αποτέλεσμα η κίνηση να γίνει ασφυκτική, και τα λιγοστά τρένα να θυμίζουν τον ηλεκτρικό με σαρδελοποιημένους οπαδούς που πάνε γήπεδο, η ασύλληπτη τιμή κόστους του parking στο συναυλιακό χώρο και η αφόρητη ζέστη που περιόριζε την ώρα προσέλευσης στις μεγάλες απογευματινές, συντέλεσαν σε μια αίσθηση ταλαιπωρίας.
Σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί και το γεγονός πως δεν υπήρχε χώρος φύλαξης αποσκευών στον σταθμό των τρένων της Monza (προσοχή ταξιδιώτες!), ενώ τα ξενοδοχεία ήταν ασφυχτικά γεμάτα! Όλα αυτά βέβαια είχαν μεγάλη σημασία μέχρι να φτάσει κανείς στο πάρκο. Ένας απέραντος καταπράσινος χώρος, με δροσιά, σχεδόν όσο το κέντρο της μικρής αυτής πόλης. Υπήρχαν οδηγίες παντού, και περίπτερα για μια δροσιστική μπύρα. Οι είσοδοι ήταν χωρισμένοι σε χρώματα, με αποτέλεσμα να κινούνται όλα γρήγορα, και να μη συνωστιστούμε καθόλου στην προσέλευση, καθότι για όλους τους λόγους που προανέφερα, ήταν ώρα αιχμής. Μεγάλο μείον, όπως και σε όλες αυτές τις διοργανώσεις άλλωστε, οι τιμές.
Μπήκαμε στις 9:18 και δεν προλάβαμε δυστυχώς τα support, αν και οι μουσικές τους ταξίδευαν με τον αέρα και μας συνόδευαν όσο διασχίζαμε το πάρκο. Προς έκπληξη όλων, στις 9:26, 4 λεπτά νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα στην σκηνή ανέβηκαν οι headliners. Ο κόσμος άρχισε να συσσωρεύεται πιο κοντά στη σκηνή, ενώ ένα καταπληκτικό χρώμα από τη δύση του ηλίου, επιστέγαζε το stage!
Δυο μεγάλα video walls στα πλάγια της σκηνής, με μια πιο περίεργη σκηνοθετική ματιά από την συνηθισμένη αναμετάδοση του τι γίνεται πάνω στη σκηνή. Ο Thom Yorke, μιλώντας σπαστά Ιταλικά, αποσπούσε δυνατά χειροκροτήματα και επευφημίες, που φανέρωνε την ιδιαίτερη σχέση της μπάντας με το ιταλικό κοινό. Άλλωστε, από πολύ νωρίς στην πορεία τους, απέκτησαν fans και υποστηρίχθηκαν με μικρά gigs σε όλη την Ιταλία, αλλά και την περιλάμβαναν πάντα, με περισσότερους από ένα σταθμούς, σε όλες τις μεγάλες περιοδείες τους.
Η αρχή λοιπόν, με το Daydreaming ήταν σαν παραμύθι: η μελωδία σε συνδυασμό με την μαζική συγκρότηση του κοινού μπροστά στη σκηνή, έδινε μια αίσθηση, πως όλες αυτές οι χιλιάδες κόσμου βρίσκονται υπό την επίδραση «υπνωτισμού», και πλησιάζουν την πηγή της μουσικής μαγεμένοι. Την αίσθηση αυτή, συνέχισαν να τροφοδοτούν με κομμάτια όπως τα "Airbag" και "All I need" αλλά και ταυτόχρονα να τη δυναμιτίζουν με τα "Myxomatosis" και "National Anthem". Κάπως έτσι έφτασε η στιγμή για το πολυαγαπημένο και σπάνιο "Pyramid song". Ακριβώς σαν πυραμίδα κινούταν και το σετ, με μεγάλη γκάμα μέχρι το μισό, που έθετε μια σταθερή βάση για μια εμφάνιση που θα απογειωνόταν στην πορεία.
Σε κάθε συναυλία υπάρχει μια στιγμή, ένα τραγούδι, ένα εφέ, μια κίνηση στη σκηνική παρουσία, μια αλληλεπίδραση, που για τον καθένα, γίνεται ένα μικρό boost, καθοριστικό για τη συνέχεια. Για μένα αυτό, ήρθε με το "Everything in its right place": μοναδική ερμηνεία και μια εκ βαθέων «εσωτερική» εκτέλεση που δημιουργούσε την αίσθηση πως ο ρυθμός αναδυόταν μέσα από το σώμα του καθενός από μας. Όσα ακολούθησαν ήταν απλά μια κλιμακούμενη έκσταση, με αποτέλεσμα το "Exit music" και το "Paranoid Android" που έκλεισαν το main set και συμπλήρωναν την μέχρι εκείνη την ώρα τριάδα τραγουδιών, από το εορταστικό "OK Computer", να ναι ένα μαγικό ταξίδι στα παλιά.
Το πρώτο encore, άρχισε με "No surprises" από τον ίδιο δίσκο, ενώ την κορυφαία εκτέλεση του "2+2=5", πλαισίωσαν δύο αγαπημένα κομμάτια από το "In Rainbows" που είχε και αυτό την τιμητική του στη setlist. Μετά από μια τόσο δυναμική πεντάδα, το δεύτερο encore, ενώ έμοιαζε πως δύσκολα θα ξεπερνούσε την ένταση του πρώτου, ήταν επιτακτικό, μιας και το κοινό παραληρούσε με χειροκροτήματα και φωνές. Το "Lotus flower", ήταν αυτό που το έκανε κατά τη γνώμη μου ιδιαίτερο: ο Thom Yorke στον ασταμάτητο ρυθμό του, αποδίδοντας τον μουσικά με τις μαράκες στο μικρόφωνο, έδεσε απόλυτα τα υψίσυχνα φωνητικά του με το μπάσο ηλεκτρονικό ήχο. Το αληθινό κλείσιμο του live έγινε τελικά, με τα fame songs που τους ακολουθούν 20 χρόνια "Creep" - που ξεκίνησαν να ξαναπαίζουν πέρσι - και "Karma police", που όπως ήταν αναμενόμενο ήταν και τα μόνα που σιγοτραγουδήθηκαν μαζικά από το κοινό.
Δεν μπορώ στα αλήθεια να ξεχωρίσω τα κομμάτια ερμηνευτικά! Από την αρχή ως το τέλος οι επιλογές ήταν μία και μία και τέτοιες, που καμιά δεν μπόρεσε να περάσει αδιάφορα. Δύο ώρες συνεχούς έντασης, με διαφορετικό ίσως χρώμα. Μπορώ ίσως συνολικά να παρατηρήσω, πως κάπου στα μισά του main set, πλέον είχα περάσει σε άλλη διάσταση. Χωρίς να μπορώ να αποφύγω το να γίνομαι υποκειμενική, το tour αυτό, είναι μια από τις κορυφαίες στιγμές στην μουσική τους πορεία.
Η συναυλία του Μιλάνου, αλλά και όλα τα υπόλοιπα live φέτος, δίνουν την αίσθηση της τελειότητας, σε μια μπάντα που βρίσκεται στο απόλυτο δημιουργικό και συναυλιακό της pick, με τρομερή χημεία μεταξύ τους, αλλά και επαγγελματισμό και ωριμότητα. Μουσικά ήταν κάτι παραπάνω από άρτιο, ενώ ο ήχος ήταν καθαρός, γεμάτος και όσο έπρεπε δυνατός σε αντίθεση με το περσινό Primavera festival, όπου o ήχος ήταν ένα μεγάλο μείον της διοργάνωσης. H setlist ήταν από τις καλύτερες που έχουν επιλεχθεί, συμπεριλαμβάνοντας κομμάτια -μερικά και για πρώτη φορά- που δηλώνουν τις διαφορές στο μουσικό στίγμα τους, όλα αυτά τα χρόνια. Αυτή η παρατήρηση βέβαια, είναι σχετική, μιας και με μια τέτοιων διαστάσεων δισκογραφία, είναι δύσκολο να κρίνει κανείς την επιλογή των κομματιών και είναι σίγουρο, πως θα μπορούσαν μόνο και μόνο με τα καλύτερα κομμάτια τους, να καλύψουν μια μαραθώνια συναυλία, που θα άφηνε εποχή... Αυτό που ίσως να πλησιάζει σε μια πιο αντικειμενική σκοπιά, είναι το ότι οι εκτελέσεις των κομματιών, αλλά και τα intro, ξεπέρασαν κάθε προσδοκία: κάθε φορά μια άλλη εμπειρία, αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της μπάντας, με κάθε κομμάτι να παίρνει άλλη μορφή σε κάθε live και να αγγίζει νέα συναισθήματα.
Η συναυλία του Μιλάνου, αλλά και όλα τα υπόλοιπα live φέτος, δίνουν την αίσθηση της τελειότητας, σε μια μπάντα που βρίσκεται στο απόλυτο δημιουργικό και συναυλιακό της pick, με τρομερή χημεία μεταξύ τους, αλλά και επαγγελματισμό και ωριμότητα. Μουσικά ήταν κάτι παραπάνω από άρτιο, ενώ ο ήχος ήταν καθαρός, γεμάτος και όσο έπρεπε δυνατός σε αντίθεση με το περσινό Primavera festival, όπου o ήχος ήταν ένα μεγάλο μείον της διοργάνωσης. H setlist ήταν από τις καλύτερες που έχουν επιλεχθεί, συμπεριλαμβάνοντας κομμάτια -μερικά και για πρώτη φορά- που δηλώνουν τις διαφορές στο μουσικό στίγμα τους, όλα αυτά τα χρόνια. Αυτή η παρατήρηση βέβαια, είναι σχετική, μιας και με μια τέτοιων διαστάσεων δισκογραφία, είναι δύσκολο να κρίνει κανείς την επιλογή των κομματιών και είναι σίγουρο, πως θα μπορούσαν μόνο και μόνο με τα καλύτερα κομμάτια τους, να καλύψουν μια μαραθώνια συναυλία, που θα άφηνε εποχή... Αυτό που ίσως να πλησιάζει σε μια πιο αντικειμενική σκοπιά, είναι το ότι οι εκτελέσεις των κομματιών, αλλά και τα intro, ξεπέρασαν κάθε προσδοκία: κάθε φορά μια άλλη εμπειρία, αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της μπάντας, με κάθε κομμάτι να παίρνει άλλη μορφή σε κάθε live και να αγγίζει νέα συναισθήματα.
Πρόκειται για ένα tour λοιπόν που αξίζει να ακούσουμε και μια μοναδική εμπειρία για όσους κατάφεραν να το συναντήσουν, και τόσο καλό που πυροδοτεί φήμες περί αποχαιρετισμού - αποχώρησης του συγκροτήματος από τα μουσικά πράγματα.
Φίλοι που βρέθηκαν σε μερικές από τις συναυλίες αυτού του tour μας μεταφέρουν τις εντυπώσεις τους.
Ο dj Λεωνίδας Γεράνιος, παρακολούθησε τη συναυλία στη Στοκχόλμη, στις 9 Ιουνίου και μας είπε:
Τικάροντας τις συναυλίες που έχω παρακολουθήσει, ένιωθα -σχεδόν- πλήρης. Απωθημένα πάντα θα υπάρχουν, αλλά ήμουν τουλάχιστον ικανοποιημένος.
Τους Radiohead δεν τους είχα δει ποτέ και πίστευα πως μάλλον πρέπει να το ξεχάσω. Μέχρι που ο πιο παλιός μου φίλος που μένει μόνιμα στη Σουηδία μου έστειλε απροειδοποίητα σε pdf τα εισιτήρια για το live στη Στοκχόλμη.
9 Ιουνίου. Ericsson Globe Arena, Στοκχόλμη.
Πρώτη φορά στη ζωή μου πάω σε ένα μεγάλο event και δεν βλέπω στους δρόμους της πόλης ούτε μία αφίσα για αυτό. Ούτε μία. Καμία αναφορά στο live. "Είναι τόσο συνηθισμένοι σε τέτοιου επιπέδου events;" σκεφτόμουν. Μάλλον όχι.
Η πιο πιθανή εξήγηση είναι το πολύ γρήγορο sold out.
Το venue εξαιρετικό, με τέλεια οπτική κι ακουστική επαφή απ´ όπου κι αν καθόσουν (ήμουν στο 2ο διάζωμα. Καθιστός. Με 2 bar σε απόσταση 15 μέτρων και... Wi-Fi)
Οι Radiohead ακριβώς όπως τους περιμέναμε. Ατμοσφαιρικοί, εγκεφαλικοί κι έντονα συναισθηματικοί. Με μια λέξη, συγκλονιστικοί.
Εξαιρετικά επιλεγμένο setlist. Από τα πολύ γνωστά έλειψαν το Lotus Flower, το Reckoner και το Creep (δεν είχα καμία ελπίδα για το Planet Telex).
Το κοινό τους... Σουηδικό.
Κανάνα singalong με εξαίρεση το τέλος του live στο Karma Police.
Ένα υπέροχο live, σε μια υπέροχη πόλη, μπροστά σε ένα αμήχανο κοινό κι ένα τεράστιο τικάρισμα στα απωθημένα μου...
Όλοι μου έλεγαν ότι η Φλωρεντία είναι ίσως η ομορφότερη πόλη στην Ευρώπη. Ωστόσο ο λόγος που την επισκέφτηκα ήταν ξεκάθαρα οι Radiohead!
Φτάνοντας στο Ippodromo Del Visarno όπου διεξήχθη το live (2-3 km απο το κέντρο) αναρωτηθήκαμε με τη Ροδάνθη που κρύβονταν όλοι αυτοί οι "εναλλακτικοί", Ιταλοί και μη. Ήταν περίπου 50.000!
Το Daydreaming ξεκινά και ο πρώτος στίχος που ακούγεται ειναι: "dreamers they never learn...". Φώτα και visuals εντυπωσιακά-ψυχεδελικά σε μια άκρως επαγγελματική παραγωγή. Φωνητικά "from the basement" και το μπάσο δυνατά, άρτια συνδεδεμένα με τρίχα σηκωμένη και έντονα συναισθήματα! Ο Thom Yorke, με τη γνωστή κινησιολογία και κάποιες ατάκες στα Ιταλικα έκανε το κοινό να παραληρεί!
Το show κράτησε πάνω από δύο ώρες. Βέβαια, στην πλευρά που στεκόμασταν (μπροστά και δεξιά από τον ηχολήπτη) σίγουρα δεν ήταν οι φανατικοί και ξεχωρίζαμε! Αναμένουμε στην ανακοίνωση του επόμενου tour, γιατί μία φορά δεν είναι ποτέ αρκετή...
Το Daydreaming ξεκινά και ο πρώτος στίχος που ακούγεται ειναι: "dreamers they never learn...". Φώτα και visuals εντυπωσιακά-ψυχεδελικά σε μια άκρως επαγγελματική παραγωγή. Φωνητικά "from the basement" και το μπάσο δυνατά, άρτια συνδεδεμένα με τρίχα σηκωμένη και έντονα συναισθήματα! Ο Thom Yorke, με τη γνωστή κινησιολογία και κάποιες ατάκες στα Ιταλικα έκανε το κοινό να παραληρεί!
Το show κράτησε πάνω από δύο ώρες. Βέβαια, στην πλευρά που στεκόμασταν (μπροστά και δεξιά από τον ηχολήπτη) σίγουρα δεν ήταν οι φανατικοί και ξεχωρίζαμε! Αναμένουμε στην ανακοίνωση του επόμενου tour, γιατί μία φορά δεν είναι ποτέ αρκετή...
Δε θυμάμαι πόσες φορές έχω δει τους Radiohead ζωντανά – δεν είναι και παγωτά να τα μετράς τα καλοκαίρια… Αν στύψω το μυαλό μου, θα θυμηθώ ασφαλώς. Αλλά επί της παρούσης, δε μου έχει μείνει και πολύ απ’ αυτό, όντας ζαλισμένος ακόμη από την τελευταία που τους είδα προ ημερών στη Φλωρεντία.
Η επιλογή της πόλης σχεδόν τυχαία: δεν την είχα ξανά επισκεφτεί, και συνδυάστηκε με πολύ καλή παρέα και περιήγηση στην Τοσκάνη. Το να τους δω, ως εκ τούτου, δεν ήταν παρά ένα κερασάκι σε μία υπέροχη τούρτα. Και κάπως έτσι αντιλαμβάνομαι τη σχέση μου με τη μπάντα: σαν μια καθαρά βιωματική επαφή που τραβάει χρόνια και δίνει πολλά και διαφορετικά χρώματα στις ημέρες μου.
Θα μπορούσα να γράψω ένα κανονικό, μακροσκελές review της συναυλίας, μα τι σημασία έχει τελικά; Να κρίνουμε τα κομμάτια που έπαιξαν; Πολύ προσεκτικά διαλεγμένα και αντιπροσωπευτικά ολόκληρης της πορείας τους (καμία έμφαση στο OK Computer, που θα όφειλαν να προωθήσουν σαν την πιο πρόσφατη κυκλοφορία (της επανέκδοσής) τους). Πότε έκαναν το αναμενόμενο όμως; Σχεδόν ποτέ. Εξ ου και συσπείρωσαν γύρω τους έναν πυρήνα οπαδών που ίσως και να χαρακτηρίζαμε σκεπτόμενο, και σίγουρα με συναισθηματικό, αν μη τι άλλο, IQ υψηλότερο των οπαδών άλλων συγκροτημάτων.
Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες σχετικά με το πώς πήγαμε, πώς φύγαμε (όχι, αυτό θα το πω: με μία παράξενη ψυχική ανάταση, λες κι είχαμε βιώσει κάτι το ασύλληπτο από τον ανθρώπινο νου, κάτι που δεν περιγράφεται με λέξεις ή που χρειάζεται χιλιάδες λέξεις να περιγραφεί). Όπως δεν θα πω κι αν αυτή ήταν η καλύτερη φορά που τους έχω δει, ή η δεύτερη καλύτερη, ή μέσα στις 5 καλύτερες κοκ. Ποιος κάθεται να τα μετρήσει αυτά τα πράγματα; Και με τι μέτρο σύγκρισης; Είδα απλά ακόμη μια φορά τους Radiohead, κι αυτό είναι που έχει τελικά σημασία – για εμένα τουλάχιστον. Θα την κρατήσω βαθιά στην καρδιά μου, πλάι στις υπόλοιπες, πολύτιμη μέχρι να έρθει η επόμενη!
Η επιλογή της πόλης σχεδόν τυχαία: δεν την είχα ξανά επισκεφτεί, και συνδυάστηκε με πολύ καλή παρέα και περιήγηση στην Τοσκάνη. Το να τους δω, ως εκ τούτου, δεν ήταν παρά ένα κερασάκι σε μία υπέροχη τούρτα. Και κάπως έτσι αντιλαμβάνομαι τη σχέση μου με τη μπάντα: σαν μια καθαρά βιωματική επαφή που τραβάει χρόνια και δίνει πολλά και διαφορετικά χρώματα στις ημέρες μου.
Θα μπορούσα να γράψω ένα κανονικό, μακροσκελές review της συναυλίας, μα τι σημασία έχει τελικά; Να κρίνουμε τα κομμάτια που έπαιξαν; Πολύ προσεκτικά διαλεγμένα και αντιπροσωπευτικά ολόκληρης της πορείας τους (καμία έμφαση στο OK Computer, που θα όφειλαν να προωθήσουν σαν την πιο πρόσφατη κυκλοφορία (της επανέκδοσής) τους). Πότε έκαναν το αναμενόμενο όμως; Σχεδόν ποτέ. Εξ ου και συσπείρωσαν γύρω τους έναν πυρήνα οπαδών που ίσως και να χαρακτηρίζαμε σκεπτόμενο, και σίγουρα με συναισθηματικό, αν μη τι άλλο, IQ υψηλότερο των οπαδών άλλων συγκροτημάτων.
Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες σχετικά με το πώς πήγαμε, πώς φύγαμε (όχι, αυτό θα το πω: με μία παράξενη ψυχική ανάταση, λες κι είχαμε βιώσει κάτι το ασύλληπτο από τον ανθρώπινο νου, κάτι που δεν περιγράφεται με λέξεις ή που χρειάζεται χιλιάδες λέξεις να περιγραφεί). Όπως δεν θα πω κι αν αυτή ήταν η καλύτερη φορά που τους έχω δει, ή η δεύτερη καλύτερη, ή μέσα στις 5 καλύτερες κοκ. Ποιος κάθεται να τα μετρήσει αυτά τα πράγματα; Και με τι μέτρο σύγκρισης; Είδα απλά ακόμη μια φορά τους Radiohead, κι αυτό είναι που έχει τελικά σημασία – για εμένα τουλάχιστον. Θα την κρατήσω βαθιά στην καρδιά μου, πλάι στις υπόλοιπες, πολύτιμη μέχρι να έρθει η επόμενη!
O ραδιοφωνικός παραγωγός, αρθρογράφος και dj, Θανάσης Καρανίκας, βρέθηκε στη Φλωρεντία 14.06 και στο Μιλάνο 16.06 και μας είπε:
Λίγες μέρες πριν την, καταδικασμένη να γράψει ιστορία, τρίτη εμφάνισή τους στο Glastonbury Festival, η κατά γενική ομολογία σπουδαιότερη μπάντα της εποχής μας που ακούει στο όνομα Radiohead, έκανε δύο στάσεις και στη γειτονική μας Ιταλία. Προσωπικά, αν κι έχω παρευρεθεί σε αρκετές τους συναυλίες, μπορώ να πω με σιγουριά πως οι συγκεκριμένες σε Φλωρεντία και Monza αντίστοιχα, ήταν με άνεση οι καλύτερές τους μέχρι στιγμής. Πράγμα σπάνιο, για μια μπάντα που ήδη διανύει την τρίτη της δεκαετία στα μουσικά πράγματα.
Οι Radiohead κατάφεραν να συγκεντρώσουν, όπως αργότερα πληροφορηθήκαμε, 36.000 κόσμου στη Φλωρεντία και 55.000(!) στο I-days festival της Μonza, πράγμα αναμενόμενο μιας κι είχαν να επισκεφθούν τους Ιταλούς περίπου 5 χρόνια, αλλά κι αν αναλογιστεί κανείς την μεγάλη επιτυχία του περσινού τους “A Moon Shaped Pool” αλλά και το φετινό ντελίριο νοσταλγίας της επανέκδοσης του κλασσικού τους αριστουργήματος “OK Computer”.
Και στις δύο εμφανίσεις τους, ακούσαμε συνολικά 31 διαφορετικά κομμάτια απ’ όλη τη δισκογραφία τους (τα setlists των συναυλιών διέφεραν κατά το 30% μεταξύ τους), ο ήχος ήταν συνολικά άψογος, το stage design και οι φωτισμοί επίσης. Ως πιο δυνατές στιγμές, με δυσκολία, θα ξεχωρίσω την εκτέλεση των Let Down και Lucky, αμφότερα από το OK Computer, που αποτελούσαν συναυλιακό απωθημένο χρόνων, το πολιτικά αιχμηρό και επίκαιρο 2+2=5 από τον δίσκο “Hail To The Thief” (παίχθηκε στο πρώτο ανκόρ και των δύο συναυλιών) που σήκωσε κυριολεκτικά στον αέρα την πλειοψηφία του κοινού, στο χαρακτηριστικά ξέσπασμα του. Ο old-school ύμνος του από το 1995, που ακούει στο όνομα Fake Plastic Trees, ήταν γεμάτος συγκίνηση και ειλικρίνεια, η ψυχεδελικά επαναλαμβανόμενη μπασογραμμή του The National Anthem στη Monza μας πήρε το μυαλό, ενώ και επιλογές απ’ τους δύο τελευταίους τους δίσκους, όπως τα Lotus Flower & Identikit, δεν είχαν τίποτα να ζηλέψουν από τα υπόλοιπα highlights.
Ο Thom Yorke χαμογελαστός κι ευδιάθετος, με τον εντελώς μοναδικό του τρόπο να χορεύει και να δίνει σάρκα στα τραγούδια, μας έκανε να μην μπορούμε να πάρουμε στιγμή τα μάτια μας από πάνω του. Το κοινό ήταν εξαιρετικό, πιο ένθερμο θεωρώ στη συναυλία της Φλωρεντίας, ενώ για την διοργάνωση ειδικά στο Ι-Days υπήρξε αρκετή γκρίνια, πράγμα που ίδιος δε πολύ αντιλήφθηκα μιας και παρευρεθήκαμε στο χώρο από πολύ νωρίς, χωρίς να προλάβουμε να ταλαιπωρηθούμε απ’ την μεγάλη προσέλευση του κόσμου. Σε γενικές γραμμές είναι πολύ δύσκολο να περιγράψει κανείς την εμπειρία μιας συναυλίας των Radiohead σε κάποιον που δεν ήταν εκεί για να το ζήσει, το μόνο που ευχόμαστε είναι να συνεχίσουν να υπάρχουν για αρκετά χρόνια ακόμα, μιας και κανένα απολύτως σημάδι παρακμής και κούρασης δε μας έχουν δείξει, και φυσικά να επισκεφθούν επιτέλους τη χώρα μας μετά από τόσα χρόνια, στην επόμενη περιοδεία τους!
Οι Radiohead κατάφεραν να συγκεντρώσουν, όπως αργότερα πληροφορηθήκαμε, 36.000 κόσμου στη Φλωρεντία και 55.000(!) στο I-days festival της Μonza, πράγμα αναμενόμενο μιας κι είχαν να επισκεφθούν τους Ιταλούς περίπου 5 χρόνια, αλλά κι αν αναλογιστεί κανείς την μεγάλη επιτυχία του περσινού τους “A Moon Shaped Pool” αλλά και το φετινό ντελίριο νοσταλγίας της επανέκδοσης του κλασσικού τους αριστουργήματος “OK Computer”.
Και στις δύο εμφανίσεις τους, ακούσαμε συνολικά 31 διαφορετικά κομμάτια απ’ όλη τη δισκογραφία τους (τα setlists των συναυλιών διέφεραν κατά το 30% μεταξύ τους), ο ήχος ήταν συνολικά άψογος, το stage design και οι φωτισμοί επίσης. Ως πιο δυνατές στιγμές, με δυσκολία, θα ξεχωρίσω την εκτέλεση των Let Down και Lucky, αμφότερα από το OK Computer, που αποτελούσαν συναυλιακό απωθημένο χρόνων, το πολιτικά αιχμηρό και επίκαιρο 2+2=5 από τον δίσκο “Hail To The Thief” (παίχθηκε στο πρώτο ανκόρ και των δύο συναυλιών) που σήκωσε κυριολεκτικά στον αέρα την πλειοψηφία του κοινού, στο χαρακτηριστικά ξέσπασμα του. Ο old-school ύμνος του από το 1995, που ακούει στο όνομα Fake Plastic Trees, ήταν γεμάτος συγκίνηση και ειλικρίνεια, η ψυχεδελικά επαναλαμβανόμενη μπασογραμμή του The National Anthem στη Monza μας πήρε το μυαλό, ενώ και επιλογές απ’ τους δύο τελευταίους τους δίσκους, όπως τα Lotus Flower & Identikit, δεν είχαν τίποτα να ζηλέψουν από τα υπόλοιπα highlights.
Ο Thom Yorke χαμογελαστός κι ευδιάθετος, με τον εντελώς μοναδικό του τρόπο να χορεύει και να δίνει σάρκα στα τραγούδια, μας έκανε να μην μπορούμε να πάρουμε στιγμή τα μάτια μας από πάνω του. Το κοινό ήταν εξαιρετικό, πιο ένθερμο θεωρώ στη συναυλία της Φλωρεντίας, ενώ για την διοργάνωση ειδικά στο Ι-Days υπήρξε αρκετή γκρίνια, πράγμα που ίδιος δε πολύ αντιλήφθηκα μιας και παρευρεθήκαμε στο χώρο από πολύ νωρίς, χωρίς να προλάβουμε να ταλαιπωρηθούμε απ’ την μεγάλη προσέλευση του κόσμου. Σε γενικές γραμμές είναι πολύ δύσκολο να περιγράψει κανείς την εμπειρία μιας συναυλίας των Radiohead σε κάποιον που δεν ήταν εκεί για να το ζήσει, το μόνο που ευχόμαστε είναι να συνεχίσουν να υπάρχουν για αρκετά χρόνια ακόμα, μιας και κανένα απολύτως σημάδι παρακμής και κούρασης δε μας έχουν δείξει, και φυσικά να επισκεφθούν επιτέλους τη χώρα μας μετά από τόσα χρόνια, στην επόμενη περιοδεία τους!
Τέλος, ο Rob, πήγε στη συναυλία τους στο Glastonbury festival, και μας είπε:
Η συναυλία των Radiohead στο Glastonbury festival ήταν όλα όσα περίμενα από αυτούς ως ένας μακροχρόνιος fan των RadioHead. Ήταν σε απόλυτη φόρμα, άψογοι επαγγελματίες, μια απόλυτα συναισθηματική εμπειρία. Ο κόσμος μπροστά στη σκηνή είχε τρελαθεί, η προσπάθεια να φτάσει κανείς μπροστά ήταν ατελέσφορη, ενώ υπήρχε αρκετή στενότητα χώρου.
Προχωρώντας προς τα πίσω, η κατάσταση ομαλοποιούταν και υπήρχε κόσμος που απολάμβανε τη μουσική, αλλά δεν ήταν "οι φανατικοί". Η setlist ήταν παράξενη, κάποια παλιά και καλά κομμάτια και μόνο κανά δυο από το τελευταίο album. Έπαιξαν και το "Pyramid song" στη μέση περίπου του set το οποίο δεν παίζουν ποτέ, αλλά μάλλον έβγαζε νόημα αφού έπαιζαν στην Pyramid stage. Το "Lotus flower", το "2+2 =5" και το "Creep" ήταν αυτά που μου άρεσαν πιο πολύ, αλλά και στο κοινό, τραγούδια που τυγχάνουν ευρείας απήχησης και εκτελέστηκαν πάρα πολύ καλά!
Συνολικά, η εκτέλεση των κομματιών από τη μπάντα ήταν ακριβώς αυτό που θα περίμενε κανείς από τους Radiohead, φανταστική: θα τη χαρακτήριζα μακριά από το αναμενόμενο, με όμορφες μικρές αλλαγές στην οικεία ηχογραφημένη εκτέλεση. Ο ήχος ήταν καταπληκτικός όπως πάντα στην Pyramid Stage, το να λαμβάνει κανείς αυτήν την ένταση και την ποιότητα ήχου σε απόσταση μιλίων είναι απίστευτο! Το στήσιμο της σκηνής και το light show δεν ήταν τόσο εκθαμβωτικό όσο των Metallica, αλλά η ποιότητα ήχου και η performance κατά τη γνώμη μου ήταν πάρα πολύ καλές.
Παρόλα αυτά, μέρος του κοινού, εξέφρασε δυσαρέσκεια για όλα αυτά, αλλά έτσι είναι η συγκεκριμένη μπάντα,ή τους λατρεύεις γι' αυτό που κάνουν ή τους απεχθάνεσαι. Πιστεύω πως, ο συναισθηματικός λόγος που προηγήθηκε από τον Jeremy Corbyn, στην Pyramid Stage, πιθανότατα επηρέασε τον Thom Yorke, ο οποίος απευθύνθηκε στο κοινό και μουρμούρισε κάτι για τις μελλοντικές επιλογές που θα γίνουν από άχρηστους πολιτικούς, ολοκληρώνοντας τον χωρίς νόημα μονόλογό του, λέγοντας τα εξής:
Προχωρώντας προς τα πίσω, η κατάσταση ομαλοποιούταν και υπήρχε κόσμος που απολάμβανε τη μουσική, αλλά δεν ήταν "οι φανατικοί". Η setlist ήταν παράξενη, κάποια παλιά και καλά κομμάτια και μόνο κανά δυο από το τελευταίο album. Έπαιξαν και το "Pyramid song" στη μέση περίπου του set το οποίο δεν παίζουν ποτέ, αλλά μάλλον έβγαζε νόημα αφού έπαιζαν στην Pyramid stage. Το "Lotus flower", το "2+2 =5" και το "Creep" ήταν αυτά που μου άρεσαν πιο πολύ, αλλά και στο κοινό, τραγούδια που τυγχάνουν ευρείας απήχησης και εκτελέστηκαν πάρα πολύ καλά!
Συνολικά, η εκτέλεση των κομματιών από τη μπάντα ήταν ακριβώς αυτό που θα περίμενε κανείς από τους Radiohead, φανταστική: θα τη χαρακτήριζα μακριά από το αναμενόμενο, με όμορφες μικρές αλλαγές στην οικεία ηχογραφημένη εκτέλεση. Ο ήχος ήταν καταπληκτικός όπως πάντα στην Pyramid Stage, το να λαμβάνει κανείς αυτήν την ένταση και την ποιότητα ήχου σε απόσταση μιλίων είναι απίστευτο! Το στήσιμο της σκηνής και το light show δεν ήταν τόσο εκθαμβωτικό όσο των Metallica, αλλά η ποιότητα ήχου και η performance κατά τη γνώμη μου ήταν πάρα πολύ καλές.
Παρόλα αυτά, μέρος του κοινού, εξέφρασε δυσαρέσκεια για όλα αυτά, αλλά έτσι είναι η συγκεκριμένη μπάντα,ή τους λατρεύεις γι' αυτό που κάνουν ή τους απεχθάνεσαι. Πιστεύω πως, ο συναισθηματικός λόγος που προηγήθηκε από τον Jeremy Corbyn, στην Pyramid Stage, πιθανότατα επηρέασε τον Thom Yorke, ο οποίος απευθύνθηκε στο κοινό και μουρμούρισε κάτι για τις μελλοντικές επιλογές που θα γίνουν από άχρηστους πολιτικούς, ολοκληρώνοντας τον χωρίς νόημα μονόλογό του, λέγοντας τα εξής:
See you later Theresa. Just shut the door on the way out!
Οι φωτογραφίες είναι από τον Θανάση Καρανίκα.
Σχετικό θέμα