Το πόσο σκληρή είναι η ζωή ενός χορευτή και μίας χορεύτριας είναι μία εμπειρία που δύσκολα μπορεί κάποιος να βιώσει ή να συγκρίνει με παρόμοια δική του. Ο λόγος είναι πως τόσο η σωματική «κατάχρηση» του εργαλείου που ονομάζεται κορμί όσο και η ψυχική δύναμη για συνέπεια, ακρίβεια, επιμονή και σθένος ξεφεύγουν από τα όρια της καθημερινής ρουτίνας και αγγίζουν υπεράνθρωπα (ας μού επιτραπεί ο όρος) επίπεδα.
Όταν τα παραπάνω δε συνδυάζονται με μία στοιχειώδη αναγνώριση και κάλυψη βασικών αιτημάτων των επαγγελματιών χορευτών από το κράτος, τότε υπάρχει κατάφωρο κοινωνικό πρόβλημα. Με αυτό το ζήτημα καταπιάστηκαν η «δική μας» Κωνσταντίνα Μπούσμπουρα και η Julia Martinez Heimann, στο ντοκιμαντέρ "Working Dancers", το οποίο γυρίστηκε στο Μπουένος Άιρες, όπου παρακολουθούμε την ίδρυση της πρώτης κρατικής ομάδας σύγχρονου χορού.
Η ιστορία ξεκινάει περίπου δέκα χρόνια πριν, όταν μετά από ένα σοβαρό ατύχημα μίας εκ των χορευτών, η ομάδα επαγγελματιών που εργαζόταν στο θέατρο Σαν Μαρτίνεζ συνειδητοποίησε πως η ασφαλιστική τους κάλυψη ήταν ανεπαρκής. Υπήρξε έντονη αντίδραση με συλλαλλητήρια και οργανωμένες δράσεις στους δρόμους, η κατάληξη, όμως, ήταν η απόλυση των χορευτών. Το επόμενο βήμα ήταν πως μία μικρή ομάδα από τους χορευτές αποφάσισε να ιδρύσει μία δική της κολεκτίβα η οποία θα συνέχιζε την καλλιτεχνική της δραστηριότητα αλλά θα ξεκινούσε και δράσεις με απώτερο σκοπό την αναγνώριση δικαιωμάτων του επαγγέλματός τους από τους κρατικούς φορείς.
Η πορεία δεν είναι ευκολοδιάβατη, αντιθέτως, μέσα στη δεκαετία που ακολουθεί παρατηρούμε τους χορευτές να θέτουν σιγά σιγά τα θεμέλια για ένα σημείο σταθμό στην χορευτική ιστορία της Αργεντινής. Βλέπουμε τις συναντήσεις και τις συζητήσεις τους, στοιχεία από την καθημερινότητά τους και τις διαφωνίες τους, καθώς και αποσπάσματα από τις παραστάσεις που δίνουν απτόητοι από τα γεγονότα μέχρι το 2014, όταν μετά από λαϊκή εντολή κατατέθηκε Συνταξιοδοτικός Νόμος για τους κρατικούς χορευτές στο Κοινοβούλιο της Αργεντινής, αναδεικνύοντας και συνδικαλιστικό όργανο για την εκπροσώπησή τους.
Το "Working Dancers" αποτελεί αφορμή σκέψης για τους καλλιτέχνες που δίνουν το παρόν σε δύσκολες εποχές, χωρίς ικανοποιητικές αμοιβές, χωρίς ενδιαφέρον από την ίδια την κοινωνία για την ασφαλιστική και συνταξιοδοτική τους κάλυψη, όταν οι ίδιοι έχουν την επιθυμία να προσφέρουν σε αυτή την κοινωνία που τους απαξιώνει, ό,τι καλύτερο μπορούν. Η φωτεινή πλευρά της τέχνης τους τους ωθεί να συνεχίσουν να εξελίσσονται και να βρίσκουν διαρκώς τον τρόπο να παλεύουν για αυτό που θέλουν, χωρίς ωστόσο να βλέπουν άμεση ανταπόκριση από τους ανώτερους. Στις τεχνοκρατικές κοινωνίες, οι καλές τέχνες δεν τυγχάνουν, όπως φαίνεται, καμίας αναγνώρισης. Το θέμα αυτό ανακαλύπτουμε μέσα από το ντοκιμαντέρ, από την οπτική των χορευτών αλλά και του κόσμου που ξεσηκώνεται βγαίνοντας στους δρόμους. Δυστυχώς, δεν δίνεται μία σαφής εικόνα και για την υπόλοιπη κοινωνικοπολιτική κατάσταση που επικρατεί την ίδια περίοδο στην χώρα, αλλά ούτε και οι αντιδράσεις της κυβέρνησης στα αιτήματα των χορευτών - πράγμα που θα πυροδοτούσε ακόμα περισσότερη σκέψη.
Οι σκηνοθέτιδες ούσες και παραγωγοί του εγχειρήματος, με γνώσεις κοινωνικής ανθρωπολογίας, προσπάθησαν και κατάφεραν να αποφύγουν μία στεγνή καταγραφή των γεγονότων και αντιθέτως κατόρθωσαν να φέρουν στο προσκήνιο τα συναισθήματα των εργαζόμενων χορευτών, καθώς και κομμάτια της προσωπικής ζωής τους. Η πλευρά της εκάστοτε μονάδας ενώθηκε με τον συλλογικό σκοπό και κάπως έτσι επήλθε η αλλαγή, η οποία σε καμία άλλη
Βιογραφικά σημειώματα σκηνοθέτιδων/παραγωγών
Η Κωνσταντίνα Μπούσμπουρα σπούδασε Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης και Οικονομικές Επιστήμες στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει επίσης πτυχίο Λατινοαμερικανικών Σπουδών από το Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα. Εργάζεται στην έρευνα, σκηνοθεσία και παραγωγή εθνογραφικών ντοκιμαντέρ στο Μπουένος Άιρες, τη Σεβίλη και την Αθήνα από το 2007. Το μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ της "Working Dancers", κυκλοφορεί στο Μπουένος Άιρες τον Απρίλιο του 2017. Συμμετείχε στα ακόλουθα φεστιβάλ: 18 Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, 9ο Φεστιβάλ Ημέρες Ντοκιμαντέρ Κωνσταντινούπολης, 4ο Φεστιβάλ AegeanDocs, 31ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λατινικής Αμερικής στην Τεργέστη, 3ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου.
«Η συλλογική κινητοποίηση των χορευτών είναι προϋπόθεση για την διεκδίκηση των εργατικών τους δικαιώματων» -Κωνσταντίνα Μπούσμπουρα
Η Julia Martinez Heimann είναι πτυχιούχος Εικόνας και Ήχου (FADU-UBA) και αποφοίτησε από την Κοινωνική Ανθρωπολογία στη Λατινοαμερικανική Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (FLACSO). Από το 2009 συντονίζει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Cine + chicos, το οποίο αφορά διάφορους τομείς δημόσιας διοίκησης. Σκηνοθετεί από το 2012 στην αστική ένωση ACÁ: Ένωση τέχνης, πολιτισμού και εκπαίδευσης, μέσω της οποίας εκτελεί κοινωνικο-εκπαιδευτικά προγράμματα οπτικοακουστικού τομέα, με περιεχόμενο την κοινοτική τηλεόραση. Ανάμεσά τους η σειρά μικροπρογραμμάτων “ Ley de Ventaja “ (2015) και η εβδομαδιαία σειρά "Debates and Combates" (2016). Η πρώτη της ταινία μεγάλου μήκους το ντοκιμαντέρ "Working Dancers", κυκλοφορεί στο Μπουένος Άιρες τον Απρίλιο του 2017. Συμμετείχε στα ακόλουθα φεστιβάλ: 18 Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, 9ο Φεστιβάλ Ημέρες Ντοκιμαντέρ Κωνσταντινούπολης, 4ο
Όταν τα παραπάνω δε συνδυάζονται με μία στοιχειώδη αναγνώριση και κάλυψη βασικών αιτημάτων των επαγγελματιών χορευτών από το κράτος, τότε υπάρχει κατάφωρο κοινωνικό πρόβλημα. Με αυτό το ζήτημα καταπιάστηκαν η «δική μας» Κωνσταντίνα Μπούσμπουρα και η Julia Martinez Heimann, στο ντοκιμαντέρ "Working Dancers", το οποίο γυρίστηκε στο Μπουένος Άιρες, όπου παρακολουθούμε την ίδρυση της πρώτης κρατικής ομάδας σύγχρονου χορού.
Η ιστορία ξεκινάει περίπου δέκα χρόνια πριν, όταν μετά από ένα σοβαρό ατύχημα μίας εκ των χορευτών, η ομάδα επαγγελματιών που εργαζόταν στο θέατρο Σαν Μαρτίνεζ συνειδητοποίησε πως η ασφαλιστική τους κάλυψη ήταν ανεπαρκής. Υπήρξε έντονη αντίδραση με συλλαλλητήρια και οργανωμένες δράσεις στους δρόμους, η κατάληξη, όμως, ήταν η απόλυση των χορευτών. Το επόμενο βήμα ήταν πως μία μικρή ομάδα από τους χορευτές αποφάσισε να ιδρύσει μία δική της κολεκτίβα η οποία θα συνέχιζε την καλλιτεχνική της δραστηριότητα αλλά θα ξεκινούσε και δράσεις με απώτερο σκοπό την αναγνώριση δικαιωμάτων του επαγγέλματός τους από τους κρατικούς φορείς.
Η πορεία δεν είναι ευκολοδιάβατη, αντιθέτως, μέσα στη δεκαετία που ακολουθεί παρατηρούμε τους χορευτές να θέτουν σιγά σιγά τα θεμέλια για ένα σημείο σταθμό στην χορευτική ιστορία της Αργεντινής. Βλέπουμε τις συναντήσεις και τις συζητήσεις τους, στοιχεία από την καθημερινότητά τους και τις διαφωνίες τους, καθώς και αποσπάσματα από τις παραστάσεις που δίνουν απτόητοι από τα γεγονότα μέχρι το 2014, όταν μετά από λαϊκή εντολή κατατέθηκε Συνταξιοδοτικός Νόμος για τους κρατικούς χορευτές στο Κοινοβούλιο της Αργεντινής, αναδεικνύοντας και συνδικαλιστικό όργανο για την εκπροσώπησή τους.
Το "Working Dancers" αποτελεί αφορμή σκέψης για τους καλλιτέχνες που δίνουν το παρόν σε δύσκολες εποχές, χωρίς ικανοποιητικές αμοιβές, χωρίς ενδιαφέρον από την ίδια την κοινωνία για την ασφαλιστική και συνταξιοδοτική τους κάλυψη, όταν οι ίδιοι έχουν την επιθυμία να προσφέρουν σε αυτή την κοινωνία που τους απαξιώνει, ό,τι καλύτερο μπορούν. Η φωτεινή πλευρά της τέχνης τους τους ωθεί να συνεχίσουν να εξελίσσονται και να βρίσκουν διαρκώς τον τρόπο να παλεύουν για αυτό που θέλουν, χωρίς ωστόσο να βλέπουν άμεση ανταπόκριση από τους ανώτερους. Στις τεχνοκρατικές κοινωνίες, οι καλές τέχνες δεν τυγχάνουν, όπως φαίνεται, καμίας αναγνώρισης. Το θέμα αυτό ανακαλύπτουμε μέσα από το ντοκιμαντέρ, από την οπτική των χορευτών αλλά και του κόσμου που ξεσηκώνεται βγαίνοντας στους δρόμους. Δυστυχώς, δεν δίνεται μία σαφής εικόνα και για την υπόλοιπη κοινωνικοπολιτική κατάσταση που επικρατεί την ίδια περίοδο στην χώρα, αλλά ούτε και οι αντιδράσεις της κυβέρνησης στα αιτήματα των χορευτών - πράγμα που θα πυροδοτούσε ακόμα περισσότερη σκέψη.
Οι σκηνοθέτιδες ούσες και παραγωγοί του εγχειρήματος, με γνώσεις κοινωνικής ανθρωπολογίας, προσπάθησαν και κατάφεραν να αποφύγουν μία στεγνή καταγραφή των γεγονότων και αντιθέτως κατόρθωσαν να φέρουν στο προσκήνιο τα συναισθήματα των εργαζόμενων χορευτών, καθώς και κομμάτια της προσωπικής ζωής τους. Η πλευρά της εκάστοτε μονάδας ενώθηκε με τον συλλογικό σκοπό και κάπως έτσι επήλθε η αλλαγή, η οποία σε καμία άλλη
περίπτωση δε θα είχε ούτε καν υπονοηθεί.
Αξίζει να το δεις γιατί, πρώτον, θα έχεις την ευκαιρία να παρακολουθήσεις την πιο σύγχρονη εκδοχή του σύγχρονου χορού (release, ακροβατικά) από λατινοαμερικάνους χορευτές. Θα δεις, επίσης, τι θέση έχει ο χορός -συγκριτικά με τη χώρα μας- στην Αργεντινή (πχ. βραβεία καλύτερων χορευτών, συμμετοχή πολλών ανδρών στην κρατική ομάδα). Θα νιώσεις, τέλος, τον διχασμό που βιώνει ένας «εργαζόμενος χορευτής» προσπαθώντας να συνδυάσει και τους δύο τίτλους με εξίσου αποτελεσματικό τρόπο.
Αξίζει να το δεις γιατί, πρώτον, θα έχεις την ευκαιρία να παρακολουθήσεις την πιο σύγχρονη εκδοχή του σύγχρονου χορού (release, ακροβατικά) από λατινοαμερικάνους χορευτές. Θα δεις, επίσης, τι θέση έχει ο χορός -συγκριτικά με τη χώρα μας- στην Αργεντινή (πχ. βραβεία καλύτερων χορευτών, συμμετοχή πολλών ανδρών στην κρατική ομάδα). Θα νιώσεις, τέλος, τον διχασμό που βιώνει ένας «εργαζόμενος χορευτής» προσπαθώντας να συνδυάσει και τους δύο τίτλους με εξίσου αποτελεσματικό τρόπο.
Βιογραφικά σημειώματα σκηνοθέτιδων/παραγωγών
Η Κωνσταντίνα Μπούσμπουρα σπούδασε Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης και Οικονομικές Επιστήμες στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει επίσης πτυχίο Λατινοαμερικανικών Σπουδών από το Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα. Εργάζεται στην έρευνα, σκηνοθεσία και παραγωγή εθνογραφικών ντοκιμαντέρ στο Μπουένος Άιρες, τη Σεβίλη και την Αθήνα από το 2007. Το μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ της "Working Dancers", κυκλοφορεί στο Μπουένος Άιρες τον Απρίλιο του 2017. Συμμετείχε στα ακόλουθα φεστιβάλ: 18 Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, 9ο Φεστιβάλ Ημέρες Ντοκιμαντέρ Κωνσταντινούπολης, 4ο Φεστιβάλ AegeanDocs, 31ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λατινικής Αμερικής στην Τεργέστη, 3ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου.
«Η συλλογική κινητοποίηση των χορευτών είναι προϋπόθεση για την διεκδίκηση των εργατικών τους δικαιώματων» -Κωνσταντίνα Μπούσμπουρα
Η Julia Martinez Heimann είναι πτυχιούχος Εικόνας και Ήχου (FADU-UBA) και αποφοίτησε από την Κοινωνική Ανθρωπολογία στη Λατινοαμερικανική Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (FLACSO). Από το 2009 συντονίζει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Cine + chicos, το οποίο αφορά διάφορους τομείς δημόσιας διοίκησης. Σκηνοθετεί από το 2012 στην αστική ένωση ACÁ: Ένωση τέχνης, πολιτισμού και εκπαίδευσης, μέσω της οποίας εκτελεί κοινωνικο-εκπαιδευτικά προγράμματα οπτικοακουστικού τομέα, με περιεχόμενο την κοινοτική τηλεόραση. Ανάμεσά τους η σειρά μικροπρογραμμάτων “ Ley de Ventaja “ (2015) και η εβδομαδιαία σειρά "Debates and Combates" (2016). Η πρώτη της ταινία μεγάλου μήκους το ντοκιμαντέρ "Working Dancers", κυκλοφορεί στο Μπουένος Άιρες τον Απρίλιο του 2017. Συμμετείχε στα ακόλουθα φεστιβάλ: 18 Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, 9ο Φεστιβάλ Ημέρες Ντοκιμαντέρ Κωνσταντινούπολης, 4ο
Φεστιβάλ AegeanDocs, 31ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λατινικής Αμερικής στην Τεργέστη, 3ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
ΣΕΝΑΡΙΟ-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: JULIA MARTINEZ HEIMANN, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ
ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: PIGUGOMEZ (ADF)
ΜΟΝΤΑΖ: VICTORIA LASTIRI
ΜΟΥΣΙΚΗ: ANALIA ROSENBERG
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΗΧΟΥ: NIKOLAS
ΣΧΕΔΙΑΜΟΣ ΓΡΑΦΙΚΩΝ: NATALIA
ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΟΣ: ΠΑΝΟΣ ΜΠΙΣΔΑΣ
EXECUTIVE PRODUCERS: ΝΑΝΣΥ ΚΟΚΟΛΑΚΗ & ΝΙΚΟΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ: JULIA MARTINEZ HEIMANN, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑ
Αργεντινή-Ελλάδα
ΈΤΟΣ: 2016
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 76’
Working Dancers trailer from Bad Crowd on Vimeo.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
ΣΕΝΑΡΙΟ-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: JULIA MARTINEZ HEIMANN, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ
ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: PIGUGOMEZ (ADF)
ΜΟΝΤΑΖ: VICTORIA LASTIRI
ΜΟΥΣΙΚΗ: ANALIA ROSENBERG
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΗΧΟΥ: NIKOLAS
ΣΧΕΔΙΑΜΟΣ ΓΡΑΦΙΚΩΝ: NATALIA
ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΟΣ: ΠΑΝΟΣ ΜΠΙΣΔΑΣ
EXECUTIVE PRODUCERS: ΝΑΝΣΥ ΚΟΚΟΛΑΚΗ & ΝΙΚΟΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ: JULIA MARTINEZ HEIMANN, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑ
Αργεντινή-Ελλάδα
ΈΤΟΣ: 2016
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 76’