32ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου: Όλες οι ταινίες που θα παρακολουθήσουμε φέτος

Έναρξη: Πέμπτη 28/11 (Τριανόν)

Προβάλλονται οι ταινίες:

Άλυτη – Μίνως Νικολακάκης (89’)

Ανάκριση – Παναγιώτης Πορτοκαλάκης (80’)

Εξορία – Βασίλης Μαζωμένος (110’))

Ajvar – Ana Maria Rossi (107’)

Être Vivant et le Savoir– Alain Cavalier (98’)

I Will Cross Tomorrow – Sebideh Farsi (90’)

Ghost Tropic – Bas Devos (85’)

My Thoughts Are Silent – Antonio Lukich (104’)

Passed by Sensor – Serhat Karaaslan (96’)

Stitches – Miroslav Terzic (105’)

O Στάνλεϊ Κιούμπρικ είναι από τους λιγοστούς εκείνους σκηνοθέτες που απέδειξαν πως, ακόμη και στο ελεγχόμενο από τους στραμμένους αποκλειστικά προς το κέρδος παραγωγούς του Χόλιγουντ, μπορεί κανείς να γυρίσει ταινίες προσωπικές, που να εκφράζουν τις δικές τους ανησυχίες, τους δικούς τους προβληματισμούς και να μετατρέψει, αυτό που συχνά χαρακτηρίζουμε ως βιομηχανία του κινηματογράφου, σε καθαρά προσωπική τέχνη. Κάποια στιγμή, βεβαίως, αναγκάστηκε να φύγει από το Χόλιγουντ και τις πιέσεις του και να μετακομίσει στην Αγγλία (1961), όπου, ως το τέλος της ζωής του, θα μπορέσει να εκφραστεί με πλήρη ελευθερία και να μας χαρίσει τα μεγάλα του αριστουργήματα («Λολίτα», «SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα», «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος», «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι», «Η λάμψη», «Μπάρι Λίντον», «Μάτια Ερμητικά Κλειστά»). Άνθρωπος που επεδίωκε την τελειότητα, που κατάφερνε να ελέγχει πλήρως την παραγωγή του (από το σενάριο και τη σκηνοθεσία μέχρι το τελικό μοντάζ), σε στενή πάντα σχέση με τους ηθοποιούς του, με καινοτόμες ιδέες στη χρήση της κινηματογραφικής γλώσσας αλλά και των τεχνικών μέσων, με μια φιλοσοφική προσέγγιση στα θέματά του (ορισμένοι μίλησαν για τη σχέση του με το έργο φιλοσόφων όπως ο Νίτσε και ο Χάιντεγκερ), με ένα έργο που καλύπτει, πάντα με την ίδια ιδιοφυή έμπνευση, τα περισσότερα κινηματογραφικά είδη (φιλμ νουάρ, θρίλερ, γουέστερν, δράματα εποχής, επιστημονική φαντασία), όλα ιδωμένα μ' ένα ρεαλισμό, διανθισμένο με χιούμορ (συχνά μαύρο) αλλά και ποιητική διάθεση, με εξαιρετική φωτογραφία και εμπνευσμένη χρήση της μουσικής, ο Κιούμπρικ, σκηνοθέτης που ο Όρσον Γουέλς ονόμασε «γίγαντα ανάμεσα στους σκηνοθέτες της νεότερης γενιάς», προσέφερε ένα έργο που δεν έχει παύσει να επηρεάζει αρκετούς από τους πιο γνωστούς σύγχρονους σκηνοθέτες, ανάμεσά τους και τους: Μάρτιν Σκορσέζε, Ντέιβιντ Λιντς, Στίβεν Σπίλμπεργκ, Γούντι Άλεν, Τζορτζ Ρομέρο, Τέρι Γκίλιαμ, Ρίντλεϊ Σκοτ, Πολ Τόμας Άντερσον, Κρίστοφερ Νόλαν, Τιμ Μπέρτον και άλλους. Ένα έργο που, με αφορμή τα 20 χρόνια από το θάνατό του, παρουσιάζουμε σήμερα, στο 32ο Πανόραμα για να τον γνωρίσουν οι νεότεροι και να τον απολαύσουν, για μια ακόμη φορά, οι παλιότεροι.

Προβάλλονται οι ταινίες:

A Clockwork Orange

Barry Lyndon

Dr. Strangelove

Fear And Desire

Killer’s Kiss

Lolita

Paths of Glory

The Killing

Το αφιέρωμα γίνεται σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου – Π.Ε.Κ.Κ. Τις ταινίες του αφιερώματος προλογίζουν οι σκηνοθέτες Κώστας Φέρρης και Δημήτρης Παναγιωτάτος και οι κριτικοί κινηματογράφου – μέλη της Π.Ε.Κ.Κ. Τάσος Γουδέλης, Κωνσταντίνος Καϊμάκης, Ιφιγένεια Καλαντζή, Νίνος Φένεκ Μικελίδης και Χρήστος Σκυλλάκος.

Η σύνθεση μιας σύντομης αλλά περιεκτικής λίστας ταινιών, με πρωταγωνιστές τους Ευρωπαίους μετρ της κωμωδίας αποτέλεσε πολύ απαιτητικό στοίχημα για το φετινό Πανόραμα και ολοκληρώθηκε με γνώμονα το ουσιώδες ερώτημα «τι μας κάνει να γελάμε;». 

Μήπως το κοντράστ περσόνων και χαρακτήρων και οι συγκρούσεις τους; Μήπως οι αναποδιές ή οι κακοτυχίες που μας συμβαίνουν;  ‘Η τα ακραία ή εξωπραγματικά σχέδια και οι γκροτέσκες συμπεριφορές; Καταλήξαμε πως αυτό που έχει σημασία είναι η θέση και η στάση που έχουμε απέναντι στην κάθε ιστορία. Η οπτική μας γωνία δηλαδή, σε συνδυασμό με τη διάθεσή μας. Συνεπώς, τα πάντα δύνανται να είναι αστεία, αρκεί να θέλουμε να τα δούμε έτσι. Γι’ αυτό και χαχανίζουμε με την καυστική σάτιρα των Monty Python, καθώς αναζητούν το νόημα της ζωής και απολαμβάνουμε χαριεντιζόμενοι τον κύριο Hulot, ενώ εκείνος απολαμβάνει τις διακοπές του. Γι’ αυτό χασκογελάμε με τις κόντρες και τα παθήματα των Stan Laurel και Oliver Hardy και μειδιούμε πονηρά ή ειρωνικά με την οικτρή αποτυχία των Toto, Vittorio Gassman, Marcello Mastroianni, Renato Salvatori στο «O Κλέψας του Κλέψαντος». Γι’ αυτό καγχάζουμε με την ανούσια φρενίτιδα των «Μοντέρνων Καιρών» του Chaplin ή χαμογελάμε παρηγορητικά με τον μελαγχολικό μεγιστάνα του Yo-Yo ο οποίος έχει τα πάντα εκτός από αγάπη. Και τέλος, όταν ο Θανάσης Βέγγος παίρνει τ’όπλο του, γι’ αυτό δεν τρομάζουμε αλλά γελάμε δυνατά. Γιατί καλύτερα να γελάς παρά να κλαις, εκτός αν κλαις από τα γέλια.

Προβάλλονται οι ταινίες:

Θανάση Πάρε τ' Όπλο σου με τον Θανάση Βέγγο (93’)

Μοντέρνοι Καιροί με τον Charlie Chaplin (87’)

Ο Κλέψας του Κλέψαντος με τους Vittorio Gasman & Marcello Mastroianni (111’)

Les Vacances de Monsieur Hulot – Jacques Tati (89’)

The Meaning of Life με τους Monty Python (109’)

Yoyo με τον Pierre Etaix (95’)

+ Stan Laurel & Oliver Hardy tribute θα προβληθεί επιλογή βωβών ταινιών μικρού μήκους, από τη φιλμογραφία του κωμικού διδύμου.

Άλλοτε χάρη στα αστυνομικά μυθιστορήματα αλλά και τα σενάρια του Γιάννη Μαρή («Ο άνθρωπος του τρένου», «Έγκλημα στα παρασκήνια» και «Έγκλημα στο Κολωνάκι», Αμφιβολίες») κι άλλοτε χάρη στην αγάπη και την επιμονή των Ελλήνων σκηνοθετών για το είδος αυτό, που γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στο Χόλιγουντ τις δεκαετίες του '40 και '50, το φιλμ νουάρ έκανε, στις αρχές της δεκαετίας του '60, την πρώτη του σημαντική εμφάνιση και στη χώρα μας. Ένας κινηματογράφος που ξεχώρισε χάρη στη «μαύρη» του ατμόσφαιρα (όλες οι ταινίες γυρίζονταν σε μαυρόασπρο φιλμ που βοηθούσε στο να τονιστεί η κατάλληλη, σκοτεινή, με στοιχεία δανεισμένα από τον γερμανικό εξπρεσιονισμό, ατμόσφαιρα), τους χαρακτήρες (μοιραίες γυναίκες, αποτυχημένοι άντρες) και τη θεματική του: εγκλήματα, υπόκοσμος, προδοσίες, ωμή βία. Ξεκινώντας με σκηνοθέτες όπως ο Ντίνος Κατσουρίδης, ο Ερρίκος Ανδρέου, ο Ντίνος Δημοπουλος και ο Σωκράτης Καψάσκης, και στη συνέχεια με νεότερους, όπως οι Γιώργος Καρυπίδης, Δημήτρης Σταύρακας, Δημήτρης Παναγιωτάτος, Νίκος Γραμματικός, Γιάννης Οικονομίδης και Κάρολος Ζωναράς, ο ελληνικός κινηματογράφος έδωσε τα δικά του δείγματα του είδους, με ταινίες που δεν έχασαν στο πέρασμα του χρόνου την ομορφιά, την ατμόσφαιρα και τη δύναμή τους.

Προβάλλονται οι ταινίες:

Έγκλημα στα Παρασκήνια - Ντίνος Κατσουρίδης (1960)

Εφιάλτης - Ερρίκος Ανδρέου (1961)

Η Αναμέτρηση / Επικίνδυνο Παιχνίδι - Γιώργος Καρυπίδης (1982)

Η Νύχτα με τη Σιλένα - Δημήτρης Παναγιωτάτος (1986)

Η Παρεξήγηση - Δημήτρης Σταύρακας (1983)

Κλειστή Στροφή - Νίκος Γραμματικός (1991)

Μαχαιροβγάλτης - Γιάννης Οικονομίδης (2010)

Μπιγκ Χιτ- Κάρολος Ζωναράς (2012)

Ο Ζεστός Μήνας Αύγουστος - Σωκράτης Καψάσκης (1966)

Πανικός - Σταύρος Τσιώλης (1969)

Στις αρχές του 1969 στις Ηνωμένες Πολιτείες, κι ενώ βρισκόμαστε στο απόγειο του πολέμου του Βιετνάμ, ο Λίντον Τζόνσον αποχωρεί από την προεδρία του έθνους και στη θέση του ορκίζεται ο Ρίτσαρντ Νίξον, στα στούντιο του Μέμφις ο Έλβις Πρίσλεϊ γράφει το "Long Black Limousine" (στο περίφημο άλμπουμ του, "From Elvis in Memphis"), στα πανεπιστήμια του Χάρβαρντ και του Μπέρκλεϊ ξεκινούν οι πρώτες καταλήψεις, με ελικόπτερα της Εθνικής Φρουράς να ψεκάζουν τους φοιτητές με ειδική σκόνη που καταστρέφει το δέρμα, στη Νέα Υόρκη ξεκινάει η κίνηση για τα δικαιώματα των γκέι, ο κόσμος σ' ολόκληρο τον πλανήτη παρακολουθεί τον αστροναύτη Νιλ Άρμστρονγκ να κάνει τα πρώτα του βήματα στη Σελήνη, τα διεθνή τηλεοπτικά μέσα παρουσιάζουν τη Σφαγή στο Μάι Λάι, οι μαζικές διαδηλώσεις ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ αυξάνονται καθημερινά, οι οπαδοί του Μάνσον δολοφονούν τη Σάρον Τέιτ και αστυνομικοί του Σικάγου δολοφονούν στον ύπνο τους μέλη των Μαύρων Πανθήρων. Ενώ, τον Αύγουστο (15-18) διεξάγεται το φεστιβάλ του Γούντστοκ, όπου συμμετέχουν οι πιο διάσημοι τραγουδιστές και τα συγκροτήματά τους, φεστιβάλ που θα καταγράψει με την κάμερά του ο Michael Wadleigh. Την ίδια χρονιά το «Νέο Χόλιγουντ», όπως θα γίνει στη συνέχεια γνωστό, αρχίζει να παραμερίζει το γκλάμορ και τον ψευτο συναισθηματισμό των παραδοσιακών ιστοριών του, εμφανίζοντας μια σημαντική ανανέωση στα θέματά του, μαζί με ένα είδος αυτοκριτικής, επηρεασμένο από τα διάφορα εθνικά και διεθνή γεγονότα. Αυτό εκφράζεται σε μια σειρά ταινιών, μ' επικεφαλής τους «Δυο ληστές» (που έγινε η πιο εμπορική ταινία της χρονιάς) και τον «Καουμπόι του μεσονυκτίου» (Όσκαρ καλύτερης ταινίας). Ταινίες που άλλοτε άμεσα και άλλοτε έμμεσα καταπιάνονται με θέματα όπως τον πόλεμο του Βιετνάμ, τους αγώνες για τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα, τις φοιτητικές εξεγέρσεις, τις πολιτικές δολοφονίες, το φεμινιστικό κίνημα, την ελευθερία στον έρωτα και τις εκτρώσεις, ταυτόχρονα θέτοντας ερωτήματα γύρω από το ρόλο της εξουσίας, της κρατικής βίας και γενικότερα το ρόλο του κράτους. Θέματα με τα οποία καταπιάνονται οι ταινίες που επιλέξαμε στο αφιέρωμα αυτό.

Προβάλλονται οι ταινίες:

Alice’s Restaurant - Arthur Penn

Butch Cassidy & The Sundance Kid - George Roy Hill

Midnight Cowboy (Ο Καουμπόι Του Μεσονυκτίου) - John Schlesinger

Tell Them Willie Boy Is Here - Abraham Polonsky

They Shoot Horses, Don't They? - (Σκοτώνουν Τα Άλογα Όταν Γεράσουν) - Sydney Pollack

Wild Bunch (Άγρια Συμμορία) - Sam Peckinpah

Woodstock - Michael Wadleigh

Zabriskie Point - Michelangelo Antonioni

Κλέφτης ή η Πραγματικότητα (80’)

Οι Ώρες (Μια Τετράγωνη Ταινία) (85’)

Πουλιά στο Βάλτο (107’)

Η Ζωή στους Βράχους (98’)

Το Εργαστήρι του Δρ. Καλιγκάρι – Robert Wiene (1920 – 71’) 

συνοδεία ζωντανής μουσικής

Ηλεκτρική κιθάρα, MIDI κιθάρα, αναλογικό synthesizer, theremin: Τηλέμαχος Μούσας 

Μουσικό πριόνι + effects: Νίκος Γιούσεφ

Η Κάθοδος των Εννιά – Χρίστος Σιοπαχάς (125’)

H τελετή λήξης θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 4/12 στις 21:00, ενώ η ταινία που θα προβληθεί παραμένει ακόμα κρυφή! Μέχρι να την ανακαλύψουμε, μένουμε συντονισμένοι για το αναλυτικό ωρολόγιο πρόγραμμα και σημειώνουμε ημερομηνίες!