Την ερώτηση του τίτλου την κάνω αρκετά συχνά στον εαυτό μου. Συγκεκριμένα, αρχικά αναρωτιέμαι αν συμφέρει ο premium λογαριασμός στο Spotify και έπειτα καταλήγω να σκέφτομαι πότε και γιατί γίνεται αυτό. Πιστεύω πως είναι ένα αρκετά σημαντικό θέμα για όσους ακούνε τακτικά μουσική στις μέρες μας, οπότε στις επόμενες γραμμές θα καταγράψω κάποιες σκέψεις και θα προσπαθήσω να απαντήσω στην ερώτηση αυτή. Δεν έχει σημασία για τα όσα γράφω παρακάτω, αλλά - αν αναρωτιέστε - δεν έχω premium λογαριασμό, αν και ακούω καθημερινά αρκετές ώρες μέσα από το Spotify, αγοράζω τακτικά CD, πάρα πολύ σπάνια δίσκους βινυλίου και πηγαίνω σε πολλές συναυλίες.
Η κύρια ερώτηση αυτού του άρθρου είναι πότε συμφέρει ο premium λογαριασμός. Η πρώτη αντερώτηση είναι «να συμφέρει ποιον;», δηλαδή τον ακροατή ή τον (αγαπημένο του) καλλιτέχνη; Σαφώς, τα χρήματα φεύγουν από κάποια τσέπη και σε εκείνη πρέπει να απευθύνεται αυτή η ερώτηση. Αλλά εφόσον έχουμε τη δυνατότητα να ακούσουμε κάποιο δίσκο εκτός από το Spotify, μέσα από το YouTube, από άλλη streaming υπηρεσία, ή από αρχεία που μας έστειλε ένας φίλος, γιατί να μην το κάνουμε με τον τρόπο που συνδυάζει την άνεση της ακρόασής μας με το μέγιστο κέρδος για τον καλλιτέχνη; Η δεύτερη αντερώτηση ξεκινάει με το «τι εννοείς συμφέρει;» και μπορεί να αναφέρεται σε κόστος σε χρήματα, σε χρόνο, σε άνεση, ή σε οτιδήποτε άλλο θέλει κάποιος κακεντρεχής εκεί έξω. Χοντρικά, το να δίνεις 84€ το χρόνο για να έχεις (άμεση) πρόσβαση στην πλειονότητα των νέων και πολλών παλαιότερων κυκλοφοριών είναι κάτι θετικό. Οπότε, ας διευκρινίσω το παρόν ζητούμενο: Πότε το να έχω premium λογαριασμό σημαίνει περισσότερα έσοδα για τον αγαπημένο μου καλλιτέχνη και πόσα είναι αυτά;
Για αρχή, κάποιοι ορισμοί και κάποιες παραδοχές. Ο όρος «αγαπημένος καλλιτέχνης» είναι συλλογικός και ουσιαστικά εκφράζει τα λεφτά που πληρώνει το Spotify συνολικά από όλες τις αναπαραγωγές του χρήστη του παραδείγματος. Στα έξοδα του χρήστη μπαίνουν τα 7€ ανά μήνα που κοστίζει ο premium λογαριασμός αυτόν τον καιρό. Υπάρχει η δυνατότητα για οικογενειακό λογαριασμό έξι ατόμων που θα έριχνε το ποσό στα περίπου 2€ ανά μήνα ανά άτομο, αλλά ας αφήσουμε αυτή την περίπτωση για λίγο στην άκρη. Σύμφωνα με το Soundcharts, το Spotify δίνει περίπου 0,00318$ ανά αναπαραγωγή τραγουδιού (τον καιρό που γράφεται το άρθρο). Το Onyrix αναφέρει 0,0007$ για το 2019 και 0,0018$ για το 2020, ενώ το Dittomusic 0,00437$ ανά αναπαραγωγή. Οι διαφορετικές τιμές προκύπτουν από τις εξ αρχής διαφορετικές τιμές απόδοσης από το Spotify που λαμβάνει υπόψη ποιος, πού και πόσο πολύ ακούει κάποιο τραγούδι. Προσπερνώντας άλλες πηγές και μέσους όρους, ισοτιμίες σε ευρώ, τα πολλά δεκαδικά και το γεγονός πως το ποσό αυτό δεν είναι απόλυτα σταθερό ούτε από την πλευρά του Spotify, ας θεωρήσουμε πως κάθε καλλιτέχνης παίρνει 0,005€ ανά αναπαραγωγή τραγουδιού. Ωραία ως εδώ; Σταθείτε μισό λεπτό πριν αρχίσετε τις πράξεις.
Μία από τις σημαντικές παροχές του premium λογαριασμού είναι η δυνατότητα λήψης και αποθήκευσης της μουσικής σε τοπικό μέσο. Αυτό είναι για πολλούς πιο σημαντικό από την δεύτερη, κυριότερη παροχή: την απουσία διαφημίσεων. Τι σημαίνει η απουσία διαφημίσεων για τις πράξεις που ετοιμαζόμαστε να κάνουμε; Ας ξεκινήσουμε με την παραδοχή πως σε κάθε πέμπτο τραγούδι, ο απλός χρήστης ακούει διαφημίσεις. Προχωρώντας, αποδεχόμαστε πως κάθε τραγούδι διαρκεί κατά μέσο όρο τρία λεπτά (πάνκηδες και προγκρεσιβάδες, βρείτε τα κάπου στη μέση, μην μπλέκουμε) και πως κάθε «πακέτο διαφημίσεων» διαρκεί περίπου ένα λεπτό, καταλήγουμε ότι για κάθε δεκαπέντε λεπτά μουσικής έρχεται ένα λεπτό διαφημίσεων. Οπότε, σε κάθε ώρα μουσικής αντιστοιχούν τέσσερα λεπτά διαφημίσεων και κάθε καθαρή ώρα μουσικής αντιστοιχεί σε είκοσι τραγούδια, δηλαδή περίπου 0,10€. Τα τέσσερα αυτά λεπτά ανά ώρα είναι, περίπου, ο χρόνος που κερδίζει ο premium χρήστης.
Πώς αντικατοπτρίζεται ο χρόνος αυτός, δηλαδή τα έξοδα του χρήστη, σε έσοδα για τους μουσικούς; Κάθε αναπαραγωγή που έτσι κι αλλιώς θα ολοκλήρωνε ο χρήστης θα «πλήρωνε» τον καλλιτέχνη, οπότε ας επικεντρωθούμε στα «κερδισμένα». Υποθέτουμε πως ένας χρήστης που σκέφτεται τον premium λογαριασμό είναι αρκετά ενεργός και πως περνάει πέντε ώρες τη μέρα κατά μέσο όρο ακούγοντας μουσική στο Spotify. Έτσι, σε επίπεδο ημέρας, θα έχει «κερδίσει» περίπου είκοσι λεπτά μουσικής αντί για διαφημίσεις, νούμερο που σε επίπεδο μήνα γίνεται δέκα ωρες. (Πολύ δεν είναι τώρα που το βλέπεις;) Αυτές οι δέκα επιπρόσθετες ώρες έχουν έρθει με κόστος 7€ για το χρήστη και με βάση τις παραπάνω παραδοχές αντιστοιχούν σε περίπου 1€ επιπλέον έξοδα του Spotify κάθε μήνα ή, ισοδύναμα, 1€ επιπλέον στην τσέπη του αγαπημένου μας καλλιτέχνη (με βάση την παραδοχή πως 10 ώρες, δηλαδή 600 λεπτά, αντιστοιχούν σε περίπου 200 τρίλεπτα τραγούδια και το προαναφερθέν κόστος ακρόασης 0,005€).
Για τους λάτρεις της στατιστικής, το Spotify δίνει 7€ για την ακρόαση περίπου 1400 τραγουδιών ή 70 ωρών μουσικής. Μέσα σε ένα μήνα το νούμερο αυτό είναι φυσιολογικό. Μην προσπαθείς, ωστόσο, να δικαιολογήσεις το ποσό αυτό σε χρόνο που κερδήθηκε αντί διαφημίσεων. Σε αυτήν την περίπτωση θα χρειαστεί να ακούς μουσική περίπου 35 ώρες τη μέρα… Με οικογενειακό λογαριασμό (2€) και δέκα ώρες μουσικής ανά μέρα, κάτι θα γίνει.
Βάζοντας το κομπιουτεράκι στην άκρη, μια σύνοψη των παραπάνω θα μπορούσε να είναι η εξής. Η απαλλαγή από τις διαφημίσεις στον premium Spotify λογαριασμό αντιστοιχεί στην ακρόαση περίπου δέκα επιπλέον ωρών ανά μήνα (περίπου δέκα ολόκληρων δίσκων), με έξοδα από το χρήστη 7€ από τα οποία μόλις περίπου το 1€ θα φτάσει στον καλλιτέχνη. Επομένως, η απάντηση είναι πως μάλλον όχι, ο premium λογαριασμός δεν συμφέρει ιδιαίτερα τον αγαπημένο μας καλλιτέχνη. Αναμφίβολα, όμως, συμφέρει τον προσωπικό χρόνο του χρήστη και την ευκολία ακρόασης. Αφήνω να σκεφτείτε το δίλημμα «84 ευρώ το χρόνο στο Spotify ή σε συναυλίες, δίσκους και μπλουζάκια του αγαπημένου μου συγκροτήματος».
Κλείνοντας, να αναγνωρίσω πως στις προηγούμενες σκέψεις υπάρχουν αρκετές απλουστεύσεις, αλλά πιστεύω πως οι υποθέσεις στέκουν στη γενική εικόνα. Επίσης δεν λαμβάνονται υπόψη άλλοι παράγοντες, όπως π.χ. το γεγονός πως ένας χρήστης θα τείνει να ακούει περισσότερη μουσική στο Spotify όταν μεταβεί σε premium λογαριασμό, σε σχέση με νωρίτερα, ή το είδος μουσικής και οι καλλιτέχνες που τον ή την ενδιαφέρουν. Τα λίγα ευρώ το χρόνο από ένα χρήστη για τον Kendrick Lamar είναι ψίχουλα, ενώ για μικρά συγκροτήματα της πόλης σας είναι ζωτικής σημασίας. Με βάση τα παραπάνω και την προσωπική του προτίμηση και πορεία μπορεί ο κάθε ένας και κάθε μία από 'σας να κάνει τις αντίστοιχες πράξεις και να δει το αποτέλεσμα. Περισσότερες σκέψεις για το πώς μπορούμε να στηρίξουμε έμπρακτα τους μουσικούς που θέλουμε στην εποχή μας θα ακολουθήσουν σε επόμενο άρθρο.