«Περιμένοντας τον Γκοντό» ή ένα θαύμα του στο Θέατρο Βράχων Βύρωνα

Περισσότερα από δυόμιση χιλιάδες χρόνια πριν, στο αρχαίο θέατρο του Διονύσου κάτω απ' την Ακρόπολη, πάνω σε μία ξύλινη κατασκευή, ένας απλός άνθρωπος, κατά τη διάρκεια ενός διθυράμβου, μάλλον ένιωσε την ανάγκη να μιλήσει στους Θεούς. Βγήκε στο κέντρο της σκηνής κι ενσάρκωσε μία φωνή που ποτέ κανείς δεν είχε ακούσει, αλλά όλοι γύρω του πίστευαν πως υπήρχε. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, γεννήθηκε το θέατρο όπως το ξέρουμε σήμερα σ' ολόκληρο τον πλανήτη. Η αρχαία τραγωδία αποτέλεσε τον πρώτο χώρο ελεύθερης έκφρασης των θνητών προς τους αθάνατους. Κάτω απ' το φως του Ήλιου, οι ήρωες των μεγάλων τραγωδιών και κωμωδιών εμφανίζονταν για να εκφράσουν τα προβλήματά τους. Καμία ιδιωτική σκηνή δεν υπήρχε, αφού τα πάντα λάμβαναν χώρα μπροστά στα μάτια των χιλιάδων θεατών.

Περίπου 150 χρόνια πριν από σήμερα, μεγάλοι συγγραφείς όπως ο Στρίντμπεργκ, καινοτόμησαν δημιουργώντας μικρά θεατράκια, χωρίς υπερυψωμένες σκηνές και με μεγάλη εγγύτητα μεταξύ του σκηνικού χώρου και των θεατών, προκειμένου να στεγάσουν τα αστικά τους δράματα, όπως αργότερα ονομάστηκαν. Οι ιδιωτικές σκηνές πλέον ήταν απαραίτητες. Οι ηθοποιοί δημιουργούσαν με το παίξιμό τους το λεγόμενο «τέταρτο τοίχο» και ζούσαν τα δράματά τους δίχως ν' απευθύνονται άμεσα στο κοινό. Η έννοια του Θεού είχε αρχίσει να εκλείπει.


Καθώς περιμένουν οι δύο αυτές υπάρξεις, συναντούν στο δρόμο τους διάφορες άλλες υπάρξεις. Ο συμβολισμός στο συγκεκριμένο έργο του Μπέκετ χρίζει μέχρι και σήμερα ανάλυσης και κατανόησης. Κατά τον Γιάννη Κακλέα, η μόνη ύπαρξη που ήταν άξια παρουσίας στη σκηνοθεσία του ήταν αυτή του Πόντζο και του ανθρωπόμορφου σκύλου του, Λάκι. Ο Πόντζο ενσαρκώνει κάθε άνθρωπο που επιλέγει να εκμεταλλευτεί άλλους ανθρώπους. Ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης. Κάθε άνθρωπο που δημιουργεί εργάτες, δούλους, υπηρέτες... Ο Λάκι απ' την άλλη, απεικονίζει ολόκληρη τη δεύτερη κατηγορία - τους περισσότερους από εμάς. Ο αυτάρεσκος Πόντζο του Άρη Σερβετάλη, με τη λεπτή, οριακά τσιριχτή φωνή και το, δεμένο γύρω απ' το σώμα του, λουράκι-σκοινί του δούλου του, βγαλμένος από ένα εξπρεσιονιστικό σύμπαν, διέφερε αισθητά απ' οτιδήποτε άλλο παρουσιάστηκε πάνω στη σκηνή του θεάτρου Βράχων του Βύρωνα. Μόνο ο Λάκι του Ορφέα Αυγουστίδη, αυτή η συγκινητική, κινούμενη μαριονέτα, που μόνο για μια στιγμή της επετράπη να αρθρώσει λόγο, εμφανίστηκε ισάξια σε ενδιαφέρον με τον Πόντζο. Με ελαφράδα, αδιανόητη ακρίβεια, εξαιρετικό χιούμορ ανά σημεία και εμφανές βάθος στο λόγο που εξέφεραν, οι δύο αυτοί ηθοποιοί, ουσιαστικά, έσωζαν με την παρουσία τους ολόκληρη την, κατά τα άλλα, κάπως παρωχημένη παράσταση.


Γυρίζοντας, όμως, στην εισαγωγή μου, το έργο αυτό μου δημιούργησε ξανά μία απορία: Γίνεται να παιχτούν όλα τα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου σε ανοιχτό θέατρο; Είναι δυνατόν να βλέπουμε σε ανοιχτό χώρο, θεατρικά έργα γραμμένα για κλειστούς χώρους; Και κατά πόσο η χρήση μικροφώνων σε μία παράσταση ανοιχτού χώρου προσδίδει το οτιδήποτε στην ίδια την παράσταση πέραν της κατανόησης, ακόμη κι απ' τον ίδιο το σκηνοθέτη, πως κάποια έργα γράφτηκαν για κλειστά θέατρα; Προσωπικά, το «Περιμένοντας Τον Γκοντό» του Κακλέα δεν κατάφερε σε καμία περίπτωση να ανταπεξέλθει στις φυσικές δυσκολίες ενός ανοιχτού χώρου. Ήταν τόσο άδεια η σκηνή που, πραγματικά, μερικές στιγμές σε συγκινούσε η προσπάθεια των ηθοποιών να τη γεμίσουν με όποιον τρόπο!