Η Εμμανουέλα Νινιράκη ξεκίνησε την πορεία της πίσω από μικρόφωνα (σε δημόσια θέα) πριν από μερικά χρόνια. Οι πρώτες της ηχογραφήσεις κυκλοφόρησαν στις αρχές του 2019 στη μορφή ενός ψηφιακού EP στο YouTube κανάλι του στενού συνεργάτη της Χάρη Μανουσάκη. Οι δύο Κρητικοί συνέχισαν τη συνεργασία τους και πριν από λίγους μήνες παρουσίασαν την πρώτη ολοκληρωμένη τους δισκογραφική κατάθεση, η οποία έχει τον τίτλο «Αηδόνι Στο Κλουβί». Πρόκειται για εννέα μελοποιήσεις ποιημάτων του Ναπολέωντα Λαπαθιώτη. Καθώς ετοιμάζονται να παρουσιάσουν για πρώτη φορά στην Αθήνα, στο Faust την Τρίτη 23 Νοεμβρίου, τη ρωτήσαμε για την ποίηση του Λαπαθιώτη, για το τραγούδι και για το από πού έρχεται και πού πηγαίνει.
MixGrill: Πού και πώς σε βρίσκουμε αυτό το περίεργο φθινόπωρο; Πραγματοποίησες κάποιες ζωντανές εμφανίσεις τις προηγούμενες εβδομάδες, ετοιμάζεστε για κάτι ακόμα στο άμεσο μέλλον;
Εμμανουέλα Νινιράκη: Η βάση μου είναι το Ηράκλειο της Κρήτης. Το φετινό φθινόπωρο είναι ιδιαίτερο για μένα, σε όλα τα επίπεδα – όχι μόνο μουσικά δηλαδή – όμως το απολαμβάνω, το ζω και προσπαθώ να βάλω το νου μου σε τάξη μετά από ένα ανατρεπτικό και έντονο καλοκαίρι. Η επόμενη εμφάνισή μας θα είναι στις 23 Νοέμβρη, στο Faust! Ετοιμάζουμε βαλίτσες, λοιπόν, κι ερχόμαστε πάλι στην Αθήνα! Έπειτα, ακολουθούν εμφανίσεις στο Ηράκλειο, τον Άγιο Νικόλαο, το Ρέθυμνο και μετά πάλι Αθήνα. (Τώρα που απαντώ αυτή την ερώτηση, καταλαβάινω πάλι πόσο τυχερή είμαι που συμβαίνουν όλα αυτά!)
MG: Ο δίσκος σου βγήκε πριν από περίπου ένα μήνα. Σηματοδοτεί κάτι για σένα αυτή η πρώτη κυκλοφορία;
ΕΝ: Το αηδόνι βγήκε απ’ το κλουβί – μετά από πολλή δουλειά – και μαζί μ’ αυτό άρχισα να ταξιδεύω κι εγώ, ακολουθώντας την πορεία του που είναι γεμάτη ανθρώπους και μουσικές! Ο συμβολισμός αυτής της κυκλοφορίας, ειδικά στη συγκυρία που βιώνουμε όλοι, είναι έντονος και σηματοδοτεί την ελευθερία!
MG: Έγραψες σε μια ανάρτησή σου πως τα τραγούδια που κυκλοφόρησαν «δεν μας ανήκουν πια». Πώς νιώθεις που ξεκίνησαν το ταξίδι τους προς τα αυτιά του κόσμου;
ΕΝ: Νιώθω περήφανη, τα καμαρώνω! Ανησυχώ γι’ αυτά, θέλω να τα καλοδεχτούν, αλλά κι αν δεν γίνει, πάλι εγώ θα τ’ αγαπώ.
MG: Πάμε λίγο στο παρελθόν. Ως φοιτήτρια τραγουδούσες σε μαγαζιά στη Θεσσαλονίκη. Τι κρατάς από εκείνες τις εμφανίσεις; Υπάρχει κάτι χαρακτηριστικό στο πώς σε έχουν επηρεάσει οι εμπειρίες αυτές ως άνθρωπο και ως τραγουδίστρια;
ΕΝ: Πολλές στιγμές και φίλους! Το έκανα για τρία χρόνια περίπου, βιοπορίστηκα από αυτή τη δουλειά και εκτιμώ πολύ τις ευκαιρίες που μου δόθηκαν. Οπότε, θα έλεγα ότι εκείνη η περίοδος μ’ έχει επηρεάσει κυρίως ως άνθρωπο. Πέρα από τη δημιουργικότητα και την καλλιτεχνική ανάγκη το έζησα σαν δουλειά, με τις ομορφιές και τις δυσκολίες της. Κι αυτό με πήγε παρακάτω σαν άτομο.
MG: Τα τραγούδια του δίσκου αυτού ξεκινήσατε να τα δουλεύετε πριν από κάποια χρόνια με τον Χάρη Μανουσάκη. Τρία από αυτά που ακούγονται και στο «Αηδόνι Στο Κλουβί» είχαν κυκλοφορήσει σε μορφή EP στο YouTube κανάλι του. Πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας και πώς βλέπεις να έχει εξελιχθεί ως σήμερα;
ΕΝ: Η συνεργασία μας ξεκίνησε τυχαία, πριν πέντε χρόνια. Εγώ ήμουν ακόμη φοιτήτρια και ζούσα στη Θεσσαλονίκη κι εκείνος στο Ηράκλειο. Με άκουσε σ’ ένα live και την επόμενη μέρα ήρθε σε επαφή μαζί μου και μου ζήτησε να τραγουδήσω τα τραγούδια του. Τα πρώτα δυο χρόνια δουλεύαμε από απόσταση και βρισκόμασταν μια φορά το μήνα στην Κρήτη. Κάναμε πρόβες, διαβάζαμε μαζί, «γνωριζόμασταν» καλλιτεχνικά, όμως πιο πολύ γνωριζόμασταν σαν άνθρωποι. Έτσι δεθήκαμε, μέσα από εκατοντάδες ώρες πρόβας – ίσως και χιλιάδες τώρα που το σκέφτομαι – μέσα από συζητήσεις, φαγητά και πολλούς καφέδες. Σήμερα η συνεργασία μας είναι πιο αληθινή και δημιουργική από ποτέ, μοιραζόμαστε κοινούς στόχους, γράφουμε κι άλλα τραγούδια, δοκιμάζουμε νέους ήχους!
MG: Τι θα θυμάσαι από τη διαδικασία της ηχογράφησης, ευχάριστο ή δυσάρεστο ως γεγονός και τι κρατάς ως εμπειρία;
ΕΝ: Όλη η διαδικασία της ηχογράφησης ενός δίσκου ήταν εντελώς νέο πράγμα για μένα! Οι τελευταίες ηχογραφήσεις των φωνών έγιναν μέσα στην πανδημία, στο δεύτερο lockdown νομίζω, κι εμείς για να τηρήσουμε τα μέτρα ασφαλείας και να είμαστε σε χωριστούς χώρους είχαμε φτιάξει ένα αυτοσχέδιο «booth» – ένα κλειστό δωματιάκι κάτω από τη σκάλα – για να γράψω εκεί τις φωνές. Α ρε κόβιντ!
MG: Τα εννιά τραγούδια του δίσκου είναι όλα μελοποιήσεις σε στίχους του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Ήταν δική σου επιλογή η ποίηση και ο συγκεκριμένος ποιητής;
ΕΝ: Οι μελοποιήσεις είχαν γίνει από το Χάρη, αρκετά χρόνια πριν βρεθούμε εμείς, οπότε η επιλογή ήταν δική του. Η μάλλον ούτε καν δική του, τα ποιήματα ήρθαν και τον βρήκαν και τον έβαλαν στον κόσμο τους, όταν έπεσε στα χέρια του η ποιητική συλλογή του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Θέλω να πιστεύω ότι αυτά – τα ωραία – συμβαίνουν ανεπιτήδευτα, σαν τον έρωτα ένα πράμα.
MG: Πώς θα περιέγραφες τη σχέση σου με τον Λαπαθιώτη ως αναγνώστρια μετά από όλη αυτή τη δουλειά; Με άλλους (Έλληνες) ποιητές ποια είναι η σχέση σου; Απολαμβάνεις να διαβάζεις κάποιον/α συγκεκριμένο/η, έχετε σχέδια για περισσότερες μελοποιήσεις;
ΕΝ: Τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη θα ήθελα να τον γνωρίσω, να τον συναντήσω στο σπίτι του, να μου δείξει την περιβόητη βιβλιοθήκη του και να πιούμε έναν καφέ στα Εξάρχεια, στη γειτονιά του. Να μου πει ιστορίες για τους έρωτές του, για το πώς είναι να είσαι ομοφυλόφιλος την περίοδο του μεσοπολέμου, τότε που η αγριότητα του ανθρώπου απέναντι στον άνθρωπο και η ανέχεια κυριαρχούσαν. Θα ήθελα να τον ακούσω και νομίζω θα κάναμε καλή παρέα!
Η επαφή μου με την ποίηση ξεκίνησε από τα εφηβικά μου χρόνια, με μια τάση πάντα στη ρομαντική και λυρική γραφή που εξυμνεί τα ανθρώπινα συναισθήματα. Το πρώτο βιβλίο με ποίηση που είχα ποτέ περιείχε τις ποιητικές συλλογές του Κώστα Καρυωτάκη, και δέθηκα πολύ μαζί του. Πρώτη φορά μου συνέβη να συνδεθώ και να σκέφτομαι τόσο έντονα έναν άνθρωπο που έζησε τον προηγούμενο αιώνα και τον γνώριζα μόνο μέσα από το γράψιμό του.
Έχουμε σχέδια, φυσικά! Για να ακριβολογώ, δεν έχουμε μόνο σχέδια, έχουμε ήδη τραγούδια, τα οποία τα παρουσιάζουμε εδώ και καιρό στις παραστάσεις μας. Το «Έλα Γλυκέ» σε ποίηση της Μαρίας Πολυδούρη και το «Η Θάλασσα» του Ντίνου Χριστιανόπουλου είναι δυο παραδείγματα.
MG: Πώς προσέγγισες την ερμηνεία των λέξεων του Λαπαθιώτη; Είναι ένας ποιητής που τραγουδιέται εδώ και αρκετά χρόνια, από τους Usurum πρόσφατα μέχρι τον Ορφέα Περίδη στο «Ερωτική Πίκρα», μια νέα εκδοχή του οποίου υπάρχει και στον δίσκο σας. Ποιες άλλες φωνές θα ανέφερες ως επιρροές στον τρόπο που τραγουδάς;
ΕΝ: Όταν διάβασα για πρώτη φορά τα ποιήματα που είχε μελοποιήσει ο Χάρης δεν δέθηκα άμεσα μαζί τους, δεν έβρισκα τη σύνδεση με μένα. Ήμουν 22 τότε. Ερμηνευτικά, εν τέλει, αγάπησα κάθε λέξη! Ακόμη και τα σημεία στίξης, που μου έδιναν την αίσθηση της ανάσας του ίδιου του ποιητή. Έχω ακούσει την εξαιρετική δουλειά των Usurum, καθώς και του Ορφέα Περίδη επάνω στην «Ερωτική Πίκρα», που όταν κυκλοφόρησε είχαμε έτοιμο και το δικό μας τραγούδι και θυμάμαι πόση αγωνία είχα να ακούσω τη δική του εκδοχή, γιατί τον αγαπώ πολύ! [σ.σ. η διασκευή του Ορφέα Περίδη βρίσκεται στον δίσκο του "Paradise Plus" που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2018.]
Οι επιρροές είναι πολλές και από διαφορετικούς «μουσικούς χώρους»! Η Βιτάλη, ο Μάλαμας, η Πίτσα Παπαδοπούλου, η Στανίση (έχουμε και την ίδια μέρα γεννέθλια!), η Αλεξίου και η Βίσση είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.
MG: Όλα τα τραγούδια συνοδεύονται από βίντεο σε σκηνοθεσία του Παναγιώτη Ανδριανού. Τι σας ώθησε να συνοδέψετε και με εικόνες τα τραγούδια σας; Πώς προέκυψε η συγκεκριμένη συνεργασία;
ΕΝ: Είναι περίεργο, γιατί δεν μας ώθησε τίποτα, δεν το σχεδιάζαμε! Η συνεργασία μας με τον Πάνο ήρθε ξαφνικά, σαν μια τυχαία συνάντηση φίλων που τελικά τους μένει αξέχαστη κι έχουν να την αφηγούνται! Ο Πάνος, πέρα από τα βίντεο, έχει σχεδιάσει και το εξώφυλλο του δίσκου μας δύο χρόνια πριν, όταν κυκλοφόρησε το ΕP. Πριν λίγους μήνες λοιπόν, απευθυνθήκαμε ξανά σ’ εκείνον για να φτιάξει ένα νέο εξώφυλλο επάνω στην ίδια ιδέα για να κυκλοφορήσει ολοκληρωμένη η δουλειά μας. Αυτή η επικοινωνία μας έφερε σε επαφή με την Formiggart κι έτσι ξαφνικά ο Χάρης κι εγώ γίναμε μέρος μιας ομάδας δημιουργικής που στάθηκε από την πρώτη στιγμή δίπλα μας. Τα υπόλοιπα έγιναν όλα πολύ γρήγορα! Τον Απρίλη προέκυψε η ιδέα των video και τον Μάη έγιναν πράξη! Ο Πάνος και η Μαριέλλα Παναγιώτου (βοηθός σετ) ήρθαν στην Κρήτη, για να περιπλανηθούμε στα βουνά των Αστερουσίων, μ’ ενα λευκό τουριστικό τζιπ, και να φτιάξουμε το οπτικό υλικό του δίσκου μας! Νιώθω πολύ τυχερή που μου δόθηκε η ευκαιρία να δουλέψουμε μαζί, ήταν αληθινό ταξίδι για μένα, στον τόπο μου.
MG: Ενδιαφέρουσες συνεργασίες και συμμετοχές υπάρχουν και από μουσικούς στον δίσκο με την ενορχήστρωση του Χάρη Μανουσάκη. Πέρα από την τρομπέτα του Ανδρέα Πολυζωγόπουλου και το φλάουτο του Γιώργου Ζαχαριουδάκη, είχες ή είχατε κάποιες άλλες μουσικές ιδέες που τελικά δεν ευδοκίμησαν;
ΕΝ: Δεν θα έλεγα ότι υπήρχαν μουσικές ιδέες που δεν ευδοκίμησαν, ήταν βέβαια ανοιχτά τα αυτιά μας και στεκόμασταν «κριτικά» απέναντι στο αποτέλεσμα. Αλλαγές και δοκιμές συνέβησαν φυσικά, αλλά η βασική δομή ήταν από την αρχή εκεί. Ο Χάρης έχει μια μουσικότητα πηγαία και είναι σαν να υπάρχει μια φωνή που του λέει καθαρά τι θέλει να πάρει στο τέλος από τα τραγούδια του, οπότε είχε εξ αρχής κατι συγκεκριμένο στο μυαλό του ενορχηστρωτικά και αυτό ακολουθήσαμε.
MG: Πώς βλέπεις την Ελλάδα και την Κρήτη στις μέρες μας; Νιώθεις σαν το αηδόνι στο κλουβί όπως τραγουδάς;
ΕΝ: Το νιώθω, όπως είπα και παραπάνω ο συμβολισμός είναι έντονος μέσα μου. Νιώθω τη λαχτάρα του να γνωρίσει το κόσμο, να ταξιδέψει, να μοιραστεί.
Ο κόσμος όλος είναι καζάνι που βράζει και είναι δύσκολο να μιλάς για ομορφιές, αλλά ταυτόχρονα είναι και ανάγκη. Η Ελλάδα – σαφώς και η Κρήτη – δεν θα μπορούσαν να μην μοιράζονται την ίδια φωτιά.
MG: Υπάρχουν σχέδια, συναυλιακά ή δισκογραφικά, για το 2022; Πώς θα ήθελες να είναι η χρονιά που έρχεται για τη δουλειά σου;
ΕΝ: Θα ήθελα να είναι δημιουργική, να είναι απαιτητική και να με φέρει μπροστά σε νέες μορφές έκφρασης! Το βασικό σχέδιο είναι να παίζουμε σε διάφορα μέρη, να παρουσιάζουμε τη δουλειά μας και να εξελίσσουμε αυτό που παρουσιάζουμε. Δισκογραφικά, ετοιμάζουμε ήδη νέα πράγματα και χαιρόμαστε την κυκλοφορία της πρώτης μας δισκογραφικής δουλειάς!