Πρωτότυπος τίτλος: Le Bal de Folles
Αγγλικός τίτλος: The Mad Women's Ball
Ελληνικός τίτλος: Ο Χορός των Τρελών Γυναικών
Πρώτη κυκλοφορία: 17 Σεπτεμβρίου 2021 μέσω Amazon Prime
Σκηνοθεσία: Mélanie Laurent
Πρωταγωνιστούν: Lou de Laâge, Mélanie Laurent και Lomane di Dietrich
Ξεχωρίζει για: την αντισυμβατική ματιά στην έμφυλη καταπίεση και τις επιπτώσεις της
Σταθείτε αν σας αρέσουν: τα ψυχολογικά θρίλερ, αλλά κυρίως οι ισχυροί γυναικείοι χαρακτήρες με πλούσια παλέτα συναισθημάτων
Προσπεράστε αν: κουνάτε συγκαταβατικά το κεφάλι όποτε πέφτετε πάνω σε κείμενα του Τάκη Θεοδωρόπουλου, πόσο μάλλον αν τα διαβάζετε αυτοβούλως και ανελλιπώς
Βρισκόμαστε στο Παρίσι στα τέλη του 19ου αιώνα. Η Eugénie μεγαλώνει στο προστατευμένο και συνάμα υπερπροστατευτικό και συντηρητικό περιβάλλον μιας μεγαλοαστικής οικογένειας. Το ελεύθερό της πνεύμα την ωθεί σε ένα ταξίδι εσωτερικής εξερεύνησης, το οποίο συχνά συγκρούεται με τις κοινωνικές της υποχρεώσεις. Για να το γράψω σχηματικά: ενώ ο πατέρας της επιθυμεί να την καλοπαντρέψει, αυτή προτιμά να περνά την ώρα της καπνίζοντας και διαβάζοντας ποίηση σε καφέ της Μονμάρτης. Ωστόσο, υπάρχει ακόμα ένα «πρόβλημα»: η Eugénie ακούει πνεύματα, που της μεταφέρουν μυστικά και εκκρεμότητες από τη ζωή τους. Είναι μια από τις ιδιαιτερότητες που μπορούν να οδηγήσουν κάποιον άνθρωπο είτε στη θεοποίηση είτε στην πυρά, με μια προφανή τάση προς το δεύτερο. Και έτσι σύντομα η Eugénie θα οδηγηθεί στο άσυλο.
Η υπόθεση θα μπορούσε εύκολα να εξελιχθεί σε μια ακόμα σύγκρουση των γενεών, με την παλαιότερη συντηρητική γενιά να καθορίζει το παιχνίδι και τους κανόνες του, και τη νεότερη, λίγο αντιδραστική και άμυαλη, λίγο φιλόδοξη και ονειροπόλα, να μην αρκείται να στριμωχτεί στα στενά του πλαίσια. Ωστόσο, πρόκειται περισσότερο για τη σύγκρουση δύο ιδεολογιών και εν τέλει δύο φύλων. Οι άνδρες έχουν εξασφαλίσει - λες και από λευκή θεϊκή επιταγή - την απόλυτη κυριαρχία απέναντι στο ασθενές φύλο, θες ως σύζυγος και μάνα, θες ως κόρη και νύφη. Η Eugénie δεν τιμωρείται τόσο επειδή «βλέπει νεκρούς»· αν στη θέση της βρισκόταν ο αδερφός της, πιθανότατα θα διεκδικούσε μια θέση ανάμεσα στους σπουδαιότερους διαφωτιστές της Ιστορίας. Η Eugénie τιμωρείται επειδή αμφισβητεί τον ρόλο που της ανατέθηκε. Το γεγονός ότι «βλέπει νεκρούς» αποτελεί απλώς τη σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι.
Η Mélanie Laurent μεταφέρει στον κινηματογράφο - ή έστω στην οθόνη - το ομώνυμο βιβλίο της Victoria Mas που κυκλοφόρησε το 2019 (από το 2020 κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ωκεανός). Οι μοντέρνες κινηματογραφικές «ιστορίες φαντασμάτων» συχνά αυτοπεριορίζονται σε - διόλου ευκαταφρόνητες - επιδείξεις στυλ. Ενδεικτικά αναφέρω την «Έκτη Αίσθηση», το «Οι Άλλοι» και το «Η Βοηθός» (Personal Shopper) του Olivier Assayas, συμπατριώτη της Laurent. Αντιθέτως, ο «Χορός των Τρελών Γυναικών» ξεκινά από τα χνάρια που χάραξε ο Guillermo del Toro στον «Πορφυρό Λόφο» και εξελίσσεται σε μια οικουμενική μαρτυρία, ενδεχομένως κόντρα ακόμα και στο πρωτόλειο υλικό του βιβλίου, που ήθελε να στηρίξει τη μυθοπλασία του στην πολύ πραγματική ιστορία του Νοσοκομείου-Ασύλου Pitié-Salpêtrière. Η περαιτέρω αποδέσμευση από τα πραγματικά γεγονότα υπογράφει το διαβατήριο για την οικουμενικότητα. Σημαντικός σύμμαχος αποδεικνύεται η εποχή όπου τοποθετείται η ιστορία, στις απαρχές της σύγχρονης επιστήμης, όταν ακόμα ο σύγχρονος ορθολογισμός έκανε τα πρώτα του δειλά βήματα, ενώ η επιστημονική κοινότητα λειτουργούσε με όρους θρησκευτικής σέχτας και εδραζόταν σε ιδέες πια απαρχαιωμένες όπως η φυλετική ανωτερότητα.
Η συγκλονιστική Lou de Laâge στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Eugénie έχει διττή αποστολή. Από τη μία, καλείται να πείσει τον θεατή ότι όντως επικοινωνεί με τα πνεύματα ή έστω να μην του επιτρέψει να το αμφισβητήσει. Η Eugénie δεν είναι «τρελή», αλλά μια νεαρή κοπέλα που θέλει να ζήσει τη ζωή της με τον τρόπο της. Και αυτό είναι το δεύτερο κομμάτι της αποστολής: να μεταδώσει τη διαχρονικότητα του χαρακτήρα της, ο οποίος είναι στην ουσία του άχρονος. Η Eugénie θα μπορούσε να είναι μια πριγκίπισσα του Μεσαίωνα, μια χωριατοπούλα του 18ου αιώνα ή ένα κορίτσι του 20ού αιώνα που ονειρεύεται να γίνει μηχανικός. Η Lou de Laâge αποτελεί το βαρυτικό κέντρο της ταινίας και ως συναισθηματικό εκκρεμές συμπαρασύρει τον θεατή ανάμεσα στις συναισθηματικές της μεταπτώσεις. Δίπλα της εμφανίζεται η ίδια η σκηνοθέτιδα Mélanie Laurent στον ρόλο της αρχινοσοκόμας του ασύλου, η οποία θα βρεθεί τόσο λόγω θέσης, αλλά κυρίως λόγω φύσης από την πρώτη στιγμή κοντά στην Eugénie και θα κάνει το δικό της ταξίδι.
«Ο Χορός των Τρελών Γυναικών» είναι μια παθιασμένη ταινία που αποφεύγει επιδέξια να πέσει στην παγίδα των στερεοτύπων. Από την εναρκτήρια σκηνή στην κηδεία του Victor Hugo, η οποία αποκαλύπτει σταδιακά την πολυσήμαντη σημασία της, ως την κορύφωση στον χορό των τρελών γυναικών που υπόσχεται ο τίτλος, πρόκειται για ένα φεμινιστικό μανιφέστο. Ως τέτοιο ενδέχεται να προσβάλλει με τους αφορισμούς της σε συνδυασμό με τον συναισθηματικό πυρήνα της. Ως τέτοιο οφείλει να προσβάλλει ιεροκήρυκες και τυφλούς οπαδούς ανήθικων ιδεών.
Διαβάστε ακόμα για το "La Pointe Courte", το κινηματογραφικό ντεμπούτο της Agnès Varda στην απαρχή της Nouvelle Vague.