Η πλατφόρμα του Cinobo συμπληρώνει δύο χρόνια λειτουργίας στις 12 Μαρτίου. Στο πλαίσιο του εορτασμού, η ομάδα του θα παρουσιάσει μια συλλογή με τις αγαπημένες της ταινίες. Με την ίδια αφορμή και αντίστοιχο σκεπτικό, αποφάσισα να ξεδιαλέξω κι εγώ τις αγαπημένες μου ταινίες από όσες περιλαμβάνονται στο Cinobo, με τον πρόσθετο περιορισμό ότι θα πρέπει να υπάρχει μόνο μία ταινία από κάθε κινηματογραφικό είδος. Κατέληξα σε 7 ταινίες από 7 διαφορετικά είδη. Όλες θα μπορούσαν να βρίσκονται στο προσωπικό μου top-3 όλων των εποχών. Και εντελώς υποκειμενικά, όλες αξίζουν τον χαρακτηρισμό «αριστούργημα», έστω κι αν θα προσπαθήσω να αποφύγω την επανάληψη αυτού και αντίστοιχων όρων, οι οποίοι θεωρώ νοηματοδοτούνται πλήρως αν έχετε δει –ή αν δείτε– τις ταινίες.
Ξεκίνημα από την ελληνική επιλογή, με μια ταινία που μόνο χαριστικά δεν βρίσκεται σε αυτή τη λίστα.
Κυνόδοντας (2009) - Ελλάδα
Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος
Σενάριο: Γιώργος Λάνθιμος και Ευθύμης Φιλίππου
Τρία ενήλικα παιδιά μεγαλώνουν από τους γονείς τους ξεκομμένα από τον πραγματικό κόσμο, περιμένοντας καρτερικά να αυτονομηθούν μόλις πέσει ο πρώτος τους κυνόδοντας. Μια ταινία που έχει αφήσει τόσο ισχυρό αποτύπωμα στον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο, όσο βαθιές είναι οι πληγές που αφήνει η «αγία ελληνική οικογένεια» στα παιδιά της. Ο δημιουργός της την ξεπέρασε, εμπλουτίζοντας διαρκώς το κινηματογραφικό του λεξιλόγιο. Εμείς ακόμα προσπαθούμε να συνέλθουμε από το σοκ, ακόμα και μετά από 12 χρόνια.
Ακούστε το podcast μας για τις «Άλπεις», την επόμενη ταινία του Γιώργου Λάνθιμου.
Διαβάστε γιατί ο Λάνθιμος συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους σκηνοθέτες των '10s.
Συνέχεια με την πιο ρομαντική ταινία της λίστας και μάλλον μία από τις πιο ρομαντικές όλων των εποχών.
Chungking Express (1994) - Χονγκ Κονγκ
Σκηνοθεσία και σενάριο: Wong Kar-wai
Δύο ερωτικές ιστορίες στο σύγχρονο Χονγκ Κονγκ, δύο στιγμές μέσα στον απέραντο χρόνο για να κοιτάξεις, να μαγευτείς και να στοχαστείς. Ο διαχρονικά πιο ρομαντικός Wong Kar-wai, με τη σωστή δόση πειραματισμού, μπλέκει το noir με τη rom com, τον Jean-Luc Godard με τον Billy Wilder. Ακόμα αντηχούν στο μυαλό μου οι ήχοι από το "California Dreamin'", καθώς η Faye Wong στροβιλίζεται σε έναν ατέρμονο χορό.
Προχωράμε σε μια κοινωνική ταινία.
Manbiki Kazoku / Shoplifters (2018) - Ιαπωνία
Ελληνικός τίτλος: Κλέφτες Καταστημάτων
Σκηνοθεσία και σενάριο: Hirokazu Kore-eda
Μια οικογένεια μικροαπατεώνων στο Τόκιο περιμαζεύει ένα χαμένο μικρό κορίτσι. Ο Hirokazu Kore-eda επανεφευρίσκει την έννοια της οικογένειας, σε ένα χαμηλών τόνων αλλά υψηλής διανόησης πολυεπίπεδο δημιούργημα. Οι κοινωνικές και πολιτισμικές διαφορές μεταξύ Δύσης και Άπω Ανατολής ίσως να δίνουν την εντύπωση ότι λίγο μάς αφορά, αλλά στην ουσία τους οι αξίες του είναι πανανθρώπινες και διαχρονικές. Δρα υποδόρια και μακροχρόνια, αλλά μην περιμένετε τον καταγγελτικό χαρακτήρα ταινιών του Ken Loach (στη συλλογή του Cinobo θα βρείτε το δικό του αριστουργηματικό «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ»).
Ακολουθεί μια κλασική ασπρόμαυρη ταινία, που δεν πρέπει να φοβίζει τον σύγχρονο θεατή, καθώς παραμένει φρέσκια και απίστευτα επίκαιρη 60 χρόνια μετά την κυκλοφορία της.
Cléo de 5 à 7 / Cléo from 5 to 7 (1962) - Γαλλία
Ελληνικός τίτλος: Η Κλεό από τις 5 ως τις 7
Σκηνοθεσία και σενάριο: Agnès Varda
Μια νεαρή γυναίκα περιπλανιέται στο Παρίσι, περιμένοντας μια κρίσιμη ιατρική διάγνωση. Η Agnès Varda χρησιμοποιεί τη φόρμα της Nouvelle Vague για να στεγάσει την πιο ρηξικέλευθη ταινία του κινήματος. Ο αγώνας για τη γυναικεία χειραφέτηση από ορατά και αόρατα δεσμά στέκεται σε πρώτο πλάνο, μαζί με το άσβεστο πάθος για ζωή.
Είναι η παλαιότερη ταινία αυτής της λίστας, αλλά και αυτή που έχω δει πιο πρόσφατα για πρώτη φορά. Δεν πρόκειται μονάχα για ένα κειμήλιο μουσειακής αξίας, αλλά για ένα ζωντανό δημιούργημα που αντιστοιχίζεται στους σύγχρονους αγώνες κατά της πατριαρχίας και του σεξισμού, ενώ δύναται να διορθώσει τυχόν εσφαλμένες ή αδέξιες στροφές σύγχρονων εκφάνσεων του φεμινισμού. Ορισμένες πιο συγκεκριμένες –αν και άγουρες– σκέψεις βρήκαν τον δρόμο τους στο σχετικό podcast μας.
Διασχίζουμε το στενό της Μάγχης, για μια κωμωδία με έντονο κοινωνικό σχολιασμό.
Pride (2014) - Μεγάλη Βρετανία
Σκηνοθεσία: Matthew Warchus
Σενάριο: Stephen Beresford
Lesbians and Gays Support the Miners. Εν μέσω των απεργιών των ανθρακωρύχων κατά των νεοφιλελεύθερων πολιτικών της Σιδηράς Κυρίας Margaret Thatcher, μια ομάδα ομοφυλόφιλων ακτιβιστών στέκεται στο πλευρό των εργατών. Ο queer κινηματογράφος είναι συχνά ακαδημαϊκός και στριφνός, βαρύς και μελαγχολικός, συχνά χαμένος ανάμεσα σε αγνές προθέσεις και υπερβάλλοντα διδακτισμό. Το "Pride" δεν είναι τίποτα από αυτά, αλλά είναι όλα όσα θα περιμέναμε από μια βρετανική κωμωδία: πνευματώδες, σπιρτόζικο, συναισθηματικό, ατακαδόρικο. Συνάμα, είναι ακομπλεξάριστο και φέρνει στο προσκήνιο μια φωτεινή στιγμή του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος, έστω κι αν μένουν αφανείς οι κομμουνιστικές ρίζες και προεκτάσεις του (για να μην νομίζουμε ότι η κομμουνιστοφοβία έπαψε με τον θάνατο του McCarthy).
Εμπλουτίζουμε τον κοινωνικό χαρακτήρα των "Shoplifters" με ισχυρές δόσεις μυστηρίου και θρίλερ, πάλι από την Άπω Ανατολή.
Gisaengchung / Parasite (2019) - Νότια Κορέα
Ελληνικός τίτλος: Παράσιτα
Σκηνοθεσία: Bong Joon-ho
Σενάριο: Bong Joon-ho και Han Jin-won
Στη σύγχρονη Σεούλ μια φτωχή οικογένεια καταλαμβάνει σταδιακά όλες τις θέσεις του υπηρετικού προσωπικού μιας πλούσιας οικογένειας. Οι φτωχοί ζουν το όνειρό τους, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι παρά τα παράσιτα του τίτλου, αυτοί που εξαντλούν την εφευρετικότητά τους για να τρυπώσουν στα σπίτια των πλουσίων και καταλήγουν να κρύβονται κάτω από τα έπιπλά τους σαν τις κατσαρίδες. Πέρα και πάνω από τα πανάξια Oscars τους, τα «Παράσιτα» είναι η πιο μεστή ταινία του Bong Joon-ho. Ξεγυμνώνουν τον σύγχρονο νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό, τονίζοντας τα ταξικά του χαρακτηριστικά. Διότι στις κοινωνίες μας δεν έχει σημασία αν είσαι καλός/ή, ηθικός/ή ή ικανός/ή. Έχει σημασία σε ποιο σπίτι γεννήθηκες. Έχει σημασία πώς μυρίζεις.
Κλείνουμε με ένα ευρωπαϊκό δράμα, βαρύ και ασήκωτο όπως το θέμα του.
Festen / The Celebration (1998) - Δανία
Ελληνικός τίτλος: Οικογενειακή Γιορτή
Σκηνοθεσία: Thomas Vinterberg
Σενάριο: Thomas Vinterberg και Mogens Rukov
Οι εορτασμοί των 60ών γενεθλίων του πάτερ φαμίλια σημαδεύονται από αποκαλύψεις για τη σεξουαλική κακοποίηση της κόρης του, που την οδήγησε στην αυτοκτονία. Αρκετά χρόνια αργότερα ο Vinterberg ακολούθησε διαφορετικά μονοπάτια για αντίστοιχη θεματική («Το Κυνήγι» / "The Hunt"), αλλά εδώ δεν αφήνει καμία δικαιολογία ή πρόφαση να λειάνει τις γραμμές του. Βαθιά κρυμμένα οικογενειακά μυστικά, πληγές και στίγματα κλείνουν τον κύκλο που άνοιξα παραπάνω με τον «Κυνόδοντα». Η ταινία αποτελεί τη θεμελίωση και συνάμα ιδρυτική διακήρυξη του κινηματογραφικού κινήματος «Δόγμα 95», το οποίο (δυστυχώς) δεν κατάφερε να μεταμορφώσει τον κινηματογράφο, αλλά έδωσε ορισμένες στιγμές που θα παραμένουν φωτεινά σημάδια στην πορεία του μέσα στον χρόνο.
Εδώ θα έπρεπε κανονικά να σας αποχαιρετήσω, αφού συμπληρώθηκαν οι 7 ταινίες που υποσχέθηκα, αλλά τις τελευταίες ημέρες έχουν γίνει πολλά. Οπότε, επιτρέψτε μου μια προσθήκη. Όσο βρίσκεται σε εξέλιξη η εγκληματική ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, στις χώρες της νατοϊκής συμμαχίας χάνουμε το μέτρο. Όπως αρκετοί ανάμεσά σας, δεν έχω καμία διάθεση να ακυρώσω στο όνομα της αποδοκιμασίας ενός ιμπεριαλιστικού πολέμου όλη την τέχνη που εκκολάφθηκε στη Σοβιετική Ένωση και εκπορεύεται σήμερα από τη Ρωσία. Με αυτό το σκεπτικό, προτείνω να επιλέξετε και να δείτε κάποια από τις ρωσικές ταινίες που υπάρχουν στη συλλογή του Cinobo. Μπορείτε να ξεκινήσετε από το πολυβραβευμένο «Λεβιάθαν» του Andrey Zvyagintsev (τουλάχιστον εγώ από εκεί ξεκίνησα) και να συνεχίσετε με το «Ένα Ψηλό Κορίτσι» του Kantemir Balagov ή την «Κιβωτό των Ανθρώπων» του ογκόλιθου Aleksandr Sokurov.
Δεν λησμόνησα τις ουκρανικές ταινίες, αλλά δυστυχώς δεν βρήκα καμία στο Cinobo. Συγχωρέστε με ή – ακόμα καλύτερα – διορθώστε με στα σχόλια.
Χρόνια πολλά, Cinobo!