Το 51ο Φεστιβάλ Βιβλίου έριξε αυλαία την περασμένη Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου, με χαμόγελα και πλήθος αναγνωστών που έδωσαν το παρών. Αυτό που θα μπορούσε να πει κανείς είναι πως επρόκειτο για τη μεγαλύτερη γιορτή βιβλίου που έλαβε χώρα εδώ και καιρό στην πόλη, καθώς υπήρχαν στον πανέμορφο χώρο του 275 περίπτερα και 210 εκδότες. Επιπλέον, έλαβαν χώρα πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις, με κεντρικό άξονα «Γυναίκα-πολυσύνθετο ανάγνωσμα». Και όλα αυτά σε ανανεωμένο χώρο, το πάρκο του Πεδίου του Άρεως, που σε πολύ πιο «δύσκολο» σημείο από το καθιερωμένο Ζάππειο φιλοξνένησε με επιτυχία την εκδήλωση.
Ο χώρος στο Πεδίον του Άρεως
Έχοντας εξασφαλισμένη τη φιλοξενία στο Πεδίο του Άρεως, ο χώρος ήταν πραγματικά μεγάλος, καθώς σε όλο το μήκος του βρίσκονταν περίπτερα με εκδοτικούς οίκους. Ίσως αυτό να δυσανασχέτησε κάποιους, γιατί πραγματικά ο χώρος ήταν τεράστιος και για τους ίδιους τους εκδοτικούς αλλά και για τον κόσμο, που περπατούσε για πολλή ώρα. Παρόλα αυτά, η διαδρομή της βόλτας σίγουρα ικανοποίησε τους θαμώνες, μιας και υπήρχαν παγκάκια αλλά και χώροι πράσινου που έδιναν την εντύπωση πως βρίσκεσαι στην εξοχή. Έτσι και αλλιώς, είναι μια βόλτα που, δυστυχώς, δε γίνεται όσο συχνά θα μπορούσε από τους κατοίκους της Αθήνας.
Στο μήκος της διαδρομής από τη μία άκρη στην άλλη υπήρχαν άπειρα περίπτερα αλλά και σκηνές. Οι σκηνές αυτές χρησίμευαν για παρουσιάσεις, ομιλίες και μουσικές εκδηλώσεις και είχαν τα ονόματα γυναικών με προσφορά στις τέχνες και στον πολιτισμό: Καλλιρρόη Παρρέν, Μαρία Πολυδούρη, Μελίνα Μερκούρη, Μυρσίνη Ζορμπά.
Επιπλεόν, οι εκδοτικοί ήταν πολυάριθμοι, τόσο που κάποιοι για να αποφασίσουν τα βιβλία που θα αγόραζαν, έρχονταν και δύο και τρεις φορές. Εντούτοις, τα διάφορα δρώμενα που έλαβαν χώρα ήταν από μόνα τους μια αφορμή για να ξαναέρχεται ο κόσμος. Επιπροσθέτως, ο χώρος όλος ήταν μέσα στο πράσινο για να παίζουν οι μικροί μας ήρωες αλλά και οι τετράποδοι φίλοι μας, και ευνοούσε πολλές και όμορφες βόλτες. Το ιστορικό αναψυκτήριο «Γαρδένια» επαναλειτούργησε με αναψυκτικά, σάντουιτς, ροφήματα και απολαυστικές σαλάτες για λίγη χαλάρωση, δροσιά και ξεκούραση.
Τι είπαν κάποιοι από τους φιλοξενούμενους του χώρου
Μέσα σε αυτό το γιορτινό κλίμα δεν παραλείψαμε να μιλήσουμε και με ανθρώπους του βιβλίου που την έζησαν από κοντά όλη αυτήν τη γιορτινή ατμόσφαιρα. Πιο συγκεκριμένα με τον εκδότη Αλέξανδρο Τσινιά από τις εκδόσεις Διάνοια, ο οποίος μας είπε: «Οι εκδόσεις Διάνοια πιστεύουν πολύ στις εκθέσεις. Η επαφή του κοινού με τους συγγραφείς μας, παλιούς και νέους, είναι μία μοναδική εμπειρία που την επιζητούμε. Όλοι μαζί ενωνόμαστε για να γιορτάσουμε το βιβλίο. Όλο το κλίμα ήταν πολύ ευχάριστο και γιορτινό. Πολύς κόσμος ήρθε και πέρασε ευχάριστές στιγμές ξεγνοιασιάς μέσα σε αυτές τις συνθήκες».
Η συγγραφέας Νατάσα Γκουτζικίδου μάς είπε: «Το Φεστιβάλ Βιβλίου αποτελεί πράγματι μια γιορτή, όπου όλοι γινόμαστε ένα με κάποιον μαγικό τρόπο και γεμίζουμε τις βαλίτσες του μυαλού μας με αναμνήσεις για την επόμενη χρονιά».
Οι δράσεις στα πλαίσια του Φεστιβάλ
Οι επαγγελματικές υποχρεώσεις ήταν πολλές και μας κράτησαν για αρκετό χρόνο στο Εμείς ήμασταν εκεί και έχουμε να σας παραθέσουμε κάποια από τα δρώμενα που έλαβαν χώρα και παρακολουθούσαμε, στο πέρα-δόθε ανάμεσα στα περίπτερα.
Την εναρκτήρια ημέρα, την Παρασκευή 1 Σεπτεμβρίου, το Φεστιβάλ Βιβλίου ξεκίνησε με μια αφιερωματική εκδήλωση στη γυναίκα από τις εκδόσεις Διάνοια και τη σελίδα «Του Έρωτα Το Κόκκινο», όπου παρουσίασαν το ανθολόγιο Femina. Πολλοί ποιητές και διηγηματογράφοι που μετείχαν με έργα τους στο συλλεκτικό βιβλίο για τη γυναίκα βρίσκονταν εκεί και απήγγειλαν μέρος των διηγημάτων και ποιήματά τους. Για κάποιους, η όλη ατμόσφαιρα ήταν ιδιαίτερα συγκινητική, μιας και κάποια από τα έργα είχαν έντονα βιωματικό χαρακτήρα.
Έπειτα, τη δεύτερη μέρα του Φεστιβάλ, παρόλο που ακόμα δεν ήταν, τυπικά τουλάχιστον, η ημέρα των εγκαινίων, το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου, ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου (Σ.ΕΚ.Β.) και η Εταιρεία Μέθεξις παρουσίασαν το παιδικό παραμύθι «Το Καρναβάλι Των Ζώων» του Camille Saint - Saëns. Επρόκειτο για μια μουσικοχορευτική παράσταση που ψυχαγώγησε μικρούς και μεγάλους. Μικροί και μεγάλοι βρέθηκαν στο Φεστιβάλ και διασκέδασαν με την ψυχή τους. Για τους μικρούς μας φίλους ήταν μερικές στιγμές χαράς πριν να ξεκινήσουν τα σχολεία. Τα παιδικά χαμόγελα έλαμπαν στα πρόσωπά τους ακούγοντας τους ηθοποιούς να παίζουν τους ρόλους τους και τα αθώα μάτια άνοιγαν διάπλατα μπροστά στα χορευτικά!
Ύστερα τη Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου, ημέρα εγκαινίων του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου, η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων έδωσε και τυπικά το έναυσμα της έναρξης του Φεστιβάλ Βιβλίου. Η εκδήλωση επεφύλλασσε μια διάχυτη ατμόσφαιρα κεφιού για αυτούς που τώρα τέλειωσαν τις διακοπές τους και ήθελαν να εξοπλιστούν για να βγάλουν τη νέα σεζόν στη δουλειά τους.
Οι εκδοτικοί άνοιξαν τις αγκαλιές τους για να μας καλέσουν όλους σε αυτήν τη μεγάλη γιορτή του βιβλίου. Καινούργια και παλιά βιβλία, λογοτεχνία, κόμικς, ιστορίες τρόμου, αγάπης, ανθολόγια, ποιήματα, θεατρικά έργα, παραμύθια ήταν μόνο κάποιο από το υλικό που κράτησαν οι εκδοτικοί για να μας το παρουσιάσουν. Οι εκδοτικοί είχαν και αγαπημένους συγγραφείς αλλά και πρωτοεμφανιζόμενους ως καλεσμένους για μια αγκαλιά με το κοινό που κατέκλυσε το Πεδίον του Άρεως.
Την Παρασκευή 8 Σεπτεμβρίου ο Σ.ΕΚ.Β. διοργάνωσε ένα μουσικοθεατρικό αναλόγιο-παράσταση με τίτλο «ΕΥΣΤΑΘΙΑ - Γένους Θρυλικού», όπου ακούστηκαν κείμενα και τραγούδια για σπουδαίες γυναίκες του 19ου και του 20ου αιώνα που άφησαν το στίγμα τους στις επιστήμες, τις τέχνες και τον πολιτισμό. Όσοι ήμασταν εκεί ακούσαμε και μάθαμε για το πόσα πράγματα έχουν καταφέρει οι γυναίκες και για πόσα ακόμη μπορούν να καταφέρουν. Οι δυνατότητες του ανθρώπου είναι άπειρες και σε αυτό δεν παίζει κανέναν ρόλο το φύλο.
Το Σάββατο στις 9 Σεπτεμβρίου μπήκε δυναμικά με μια ροκ συναυλία με το Γιάννη Σιδεράκη. Πολύς κόσμος έσπευσε να παρακολουθήσει τη συναυλία και να συνομιλήσει με το Σιδεράκη. Ήταν και ένα κίνητρο για όσους δεν κατάφεραν να έρθουν τις προηγούμενες ημέρες, δίνοντας μια άλλη νότα στο φεστιβάλ μετά τη Φιλαρμονική.
Η γυναίκα στο επίκεντρο
Όπως είπαμε, το Φεστιβάλ Βιβλίου έδωσε φέτος βάση στη γυναίκα, που ήταν και ο κεντρικός άξονας, αλλά και στο παιδί. Για παράδειγμα, τη Δευτέρα 11 Σεπτεμβρίου ο Σ.ΕΚ.Β. μαζί με το Δίκτυο Για Τα Δικαιώματα Του Παιδιού πραγματοποίησαν μια ημερίδα με θέμα «Αναδεικνύοντας τα Δικαιώματα του Παιδιού μέσα από την παιδική λογοτεχνία», στην οποία μίλησαν Έλληνες συγγραφείς, άνδρες και γυναίκες, με στόχο τη σωστή διαπαιδαγώγηση του παιδιού. Τα λόγια τους ήταν τροφή για σκέψη και όλοι μαζί τα κρατήσαμε σαν φυλαχτό. Τα παιδιά είναι το μέλλον και όλοι οι γονείς πέρα από το ένστικτό τους καλό θα είναι να ακούνε και κάποιους ανθρώπους που ξέρουν δύο πράγματα παραπάνω για να κάνουν τη ζωή τους πιο εύκολη. Άλλα όχι μόνο οι γονείς. Η ημερίδα αυτή βοήθησε πολύ και όλους μας απέναντι στα παιδιά, από όποια πλευρά και αν είμαστε, να τα βοηθήσουμε να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι αλλά και εμείς μέσα από αυτά.
Την ίδια ημέρα, στα πλαίσια του φεστιβάλ «Γυναίκα-πολυσύνθετο ανάγνωσμα», οι εκδόσεις Μεταίχμιο αφιέρωσαν τη βραδιά σε μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες γυναίκες συγγραφείς, τη Γαλλίδα νομπελίστρια Annie Ernaux. Όσοι δεν την ήξεραν έμαθαν πράγματα για την ίδια και τη ζωή της. Αλλά και όλοι οι υπόλοιποι θυμηθήκαμε —και γιατί όχι;— μάθαμε ακόμα περισσότερα. Η Annie Ernaux τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ το 2022 «για το θάρρος και την κλινική οξύτητα με την οποία αποκαλύπτει τις ρίζες, τις αποξενώσεις και τους συλλογικούς περιορισμούς της προσωπικής μνήμης». Πολυβραβευμένη για το συγγραφικό της έργο και κάποια από τα βιβλία της έχουν μεταφερθεί και στον κινηματογράφο. Αυτά είναι δυο πράγματα για το συγγραφικό της έργο από τα πολλά που έχει καταφέρει.
Η διασκεδαστική νότα στο Φεστιβάλ Βιβλίου ήρθε την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου, όπου μικροί και μεγάλοι παρακολουθήσαμε την παράσταση «Ο Καραγκιόζης Ποιητής στην Έκθεση Βιβλίου» που έγινε από τον Σ.ΕΚ.Β. μαζί με το «Θέατρο Σκιών Νικόλα Τζιβελέκη». Το γέλιο ήταν μέχρι δακρύων για όλους τους θεατές. Τα παιδάκια το ευχαριστήθηκαν και μαζί και οι γονείς, που ήταν από την πρώτη εβδομάδα με τα σχολεία ανοιχτά και τις υποχρεώσεις να τρέχουν. Επιπλέον, αυτή η Παρασκευή και το Σαββατοκύριακο ήταν και το τελευταίο που θα φιλοξενούσε το Πεδίον του Άρεως το Φεστιβάλ Βιβλίου, και έτσι όσοι δεν είχαν καταφέρει να έρθουν, νομίζω πως τώρα δεν έχασαν την ευκαιρία, αν κρίνουμε από το πλήθος κόσμου που συναντήσαμε. Ο καραγκιόζης έβγαλε πολλές φωτογραφίες με τα πιτσιρίκια, που μόλις τελείωσε η παράστασή του έσπευσαν να τον απαθανατίσουν.
Το τελευταίο Σάββατο, 16 Σεπτεμβρίου, μια πολύ όμορφη πρόταση ήταν η συναυλία με την Ελένη Δήμου, με κύριο φορέα διοργανωτή τον Σ.ΕΚ.Β. Πλήθος κόσμου ήρθε να παρακολουθήσει από κοντά την αγαπημένη καλλιτέχνιδα να ερμηνεύει υπέροχα τραγούδια από τρεις δημοφιλείς ποιήτριες-στιχουργούς: Μαριανίνα Κριεζή, Λίνα Νικολακοπούλου, Τασούλα Θωμαΐδου. Πλήθος καλλιτεχνών επί σκηνής και εκτός ήρθαν σε επαφή με τον κόσμο, που γέμισε τα καθίσματα για να παρακολουθήσει την υπέροχη αυτή συναυλία. Θυμηθήκαμε τραγούδια που αγαπήσαμε, κλάψαμε, ερωτευτήκαμε, θυμώσαμε. Η Ελένη Δήμου και οι συνεργάτες της έδωσαν την ψυχή τους στη συναυλία και ο κόσμος τούς αγκάλιασε με αγάπη.
Κλείνοντας, δίνουμε ραντεβού για το επόμενο Φεστιβάλ Βιβλίου, αναμένοντας την ημέρα που θα γίνουμε πάλι ένα εκδότες, συγγραφείς, αναγνώστες για να ψυχαγωγηθούμε αλλά και για να μιλήσουμε για βιβλία!
Οι φωτογραφίες ανήκουν στις εκδόσεις Διάνοια.