Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: 63 χρόνια γεμάτα αίγλη, εκλεκτούς προσκεκλημένους και αγνή αγάπη για το σινεμά

Φτάσαμε αισίως στην 64η διοργάνωση της μεγάλης γιορτής του σινεμά. Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πόλης και αγαπημένο προορισμό των απανταχού σινεφίλ.   

Από τις 2 ως τις 12 Νοεμβρίου υποδέχεται το κοινό του και η φετινή χρονιά αναμένεται ιδιαίτερα πλούσια καλλιτεχνικά.

Η Μόνικα Μπελούτσι είναι το τιμώμενο πρόσωπο της φετινής διοργάνωσης. Θα επισκεφθεί το Φεστιβάλ για ένα διήμερο, 8 και 9 Νοεμβρίου. Στις 8 Νοεμβρίου θα βρεθεί στην προβολή της ταινίας της  “Μαρία Κάλλας: Γράμματα και Αναμνήσεις”.  Στις 9 Νοεμβρίου, θα της απονεμηθεί ο τιμητικός Χρυσός Αλέξανδρος. Μετά θα ακολουθήσει προβολή της ταινίας “Μαλένα” του Τζουζέπε Τορνατόρε, της ταινίας όπου έλαμψε το άστρο της Μόνικα Μπελούτσι. Αξίζει να σημειωθεί πως και οι δύο προβολές ήταν ήδη sold out πριν από την επίσημη έναρξη του Φεστιβάλ.

Ο ελληνικής καταγωγής Alexander Payne, έδωσε για πολλοστή φορά το παρών στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και ήρθε για να παρουσιάσει τη νέα του ταινία “Τα Παιδιά του Χειμώνα”. Η προβολή πραγματοποιήθηκε  την Κυριακή 5  Νοεμβρίου και ήταν sold out εδώ και μέρες. Η ταινία θα προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες από τις 25 Ιανουαρίου 2024.

Στη μνήμη του Μισέλ Δημόπουλου, επί σειρά ετών καλλιτεχνικού διευθυντή του φεστιβάλ (199-2005), προγραμματίστηκαν μια σειρά από δράσεις: Η μετονομασία του μεγάλου βραβείου του διευρυμένου τμήματος Meet the Neighbors+ σε  «Χρυσός Αλέξανδρος-Μισέλ Δημόπουλος». Το Σάββατο 4 Νοεμβρίου, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας πραγματοποιήθηκε η τιμητική προβολή της  αγαπημένης ταινίας του Μισέλ Δημόπουλου «Το Πνεύμα Του Μελισσιού» του Βίκτορ Ερίθε. Τέλος, το τεύχος 312 του περιοδικού του φεστιβάλ Πρώτο Πλάνο είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στον ίδιο και στα κείμενα του.

Το 64ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου τιμά το έργο του Νίκου Περάκη με ένα ξεχωριστό αφιέρωμα και την απονομή Χρυσού Αλέξανδρου για το σύνολο της προσφοράς του Περάκη στον κινηματογράφο. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει πέντε ταινίες που αναδεικνύουν το σπουδαίο του έργο ως σκηνοθέτη και production designer. Τρίτη 7 Νοεμβρίου 20:00, στο Ολύμπιον.

Με προβολή εννιά ταινιών του θεσσαλονικιού δημιουργού. Στο πλαίσιο του αφιερώματος, πραγματοποιήθηκε η προβολή της ταινίας «Ουρανός» (1962), μίας από τις σπουδαιότερες αντιπολεμικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, το Σάββατο 4 Νοεμβρίου στο Ολύμπιον.  Μετά την προβολή, ακολούθησε συζήτηση με τον διακεκριμένο ιστορικό, καθηγητή του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Μαρκ Μαζάουερ και τον επιμελητή του αφιερώματος και κριτικό κινηματογράφου, Μανώλη Κρανάκη. Η συζήτηση μεταδόθηκε σε live streaming από το κανάλι του Φεστιβάλ στο YouTube.

Αυτή είναι μια μικρή γεύση από όσα έχουν συμβεί ή θα συμβούν στα πλαίσια του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Γνωρίζουμε όμως πώς ξεκίνησαν όλα;

Με αφορμή τον εορτασμό των 25 χρόνων λειτουργίας της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, διοργανώθηκαν πολιτιστικές εκδηλώσεις για τον κινηματογράφο μετά από πρόταση του Προέδρου της Κινηματογραφικής Λέσχης της Τέχνης Παύλου Ζάννα. 

Η πρώτη «Εβδομάς Ελληνικού Κινηματογράφου» κάνει επίσημα την έναρξη της στις 20 Σεπτεμβρίου του 1960 στο κινηματοθέατρο Ολύμπιον. Ο Τύπος της εποχής κάνει λόγο για το κοσμικότερο και λαμπρότερο γεγονός της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης.

Βραβευμένοι και μέλη της κριτικής επιτροπής, της 1ης Εβδομάδας Ελληνικού Κινηματογράφου. Διακρίνονται οι: Ζωρζ Σαρρή, Αλέκος Σακελλάριος, Τάκης Κανελλόπουλος, Νίκος Κούνδουρος, Κατίνα Παξινού, Στρατής  Μυριβήλης, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Παντελής Ζερβός, Μάνος Χατζιδάκις. Φωτό: Ψηφιακό αρχείο του Φεστιβάλ.

Το Σεπτέμβριο του 1977, καταφτάνει στη συμπρωτεύουσα η μεγάλη ντίβα του παγκόσμιου κινηματογράφου Ρίτα Χέιγουορθ, στα πλαίσια του 18ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Την έναρξη του Αντιφεστιβάλ πυροδοτεί ο νέος κανονισμός, σύμφωνα με τον οποίο η ΔΕΘ ορίζει πλέον την οργανωτική επιτροπή του Φεστιβάλ χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη γνώμη των κινηματογραφικών σωματείων. 

Οι  άνθρωποι του κινηματογραφικού χώρου αρνούνται τη συμμετοχή τους στην επίσημη οργάνωση του φεστιβάλ. Ως μέσο αντίδρασης στήνεται το  «Αντιφεστιβάλ» στο Ράδιο Σίτυ, με πρόεδρο το Ζάννα. Στο επίσημο φεστιβάλ ταινία της χρονιάς αναδείχτηκε η «Ιφιγένεια» του Μ. Κακογιάννη (χωρίς την έγκριση του σκηνοθέτη της), ενώ στο «Αντιφεστιβάλ» το «Βαρύ Πεπόνι» του Π.Τάσιου.

Το 1990 κάποιοι θεατές αποχωρούν σοκαρισμένοι και εκνευρισμένοι από την αίθουσα κατά την διάρκεια  προβολής της ταινίας "Singapore Sling" του Νίκου Νικολαϊδη. Πρόκειται ίσως για την πιο ιδιαίτερη δημιουργία του σκηνοθέτη. Για την ιστορία, η ταινία κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας και  Ά’ γυναικείου ρόλου (Meredyth Herold).

33ο Φεστιβάλ. 1992. Πρώτη χρονιά διεθνοποίησης του Φεστιβάλ. Ξεκινάει μια νέα λαμπρή και άκρως επιτυχημένη πορεία, με Διευθυντή το Μισέλ Δημόπουλο και πολλές αφίξεις και συμμετοχές Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών που διεκδικούν το Χρυσό ή Αργυρό Αλέξανδρο. Ο πρώτος Χρυσός Αλέξανδρος του Διεθνούς Φεστιβάλ απονέμεται στην ταινία «Ορλάντο» της  Σάλυ Πότερ. 

Τα λόγια ανήκουν στον Ιρανό Αμπάς Κιαροστάμι, έναν σημαντικο σκηνοθέτη και ευαίσθητο δημιουργό, που τίμησε με την παρουσία του το Φεστιβάλ Κινηματογράφου πέντε φορές! Το 1992 στο 33ο Φεστιβάλ και το 1997 στο 38ο Φεστιβάλ προλόγισε την ταινία του, το 1999 στο 40ο Φεστιβάλ ήταν το τιμώμενο πρόσωπο και ακολούθησε απονομή του Χρυσού Αλέξανδρου το 2002 στο 43ο Φεστιβάλ, ενώ η τελευταία  φορά που επισκέφτηκε την Θεσσαλονίκη ήταν το 2004, στα πλαίσια του 45ου Φεστιβάλ. 

Οι δύο μεγάλες Κυρίες του γαλλικού σινεμά πέρασαν αμφότερες από το Διεθνές Φεστιβάλ και το σφράγισαν με τη γοητεία και το ταλέντο τους. Η Κατρίν Ντενέβ βρέθηκε στο 40ο φεστιβάλ το 1999, όπου και προλόγισε την ταινία του Φιλίπ Γκαρέλ «Ο Άνεμος Της Νύχτας», και η Ιζαμπέλ Ιπέρ ήταν η επίσημη προσκεκλημένη της 45ης διοργάνωσης το 2004.

Το 1999 ιδρύεται το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης - Εικόνες του 21ου αιώνα, ένα διεθνές φεστιβάλ που διοργανώνεται κάθε άνοιξη και το οποίο ξεκίνησε στις 15 Μαρτίου 1999 με καλλιτεχνικό διευθυντή το Δημήτρη Εϊπίδη, που παρέμεινε σε αυτήν τη θέση μέχρι το 2016.

Στο 43ο Διεθνές Φεστιβάλ κινηματογράφου το 2002 έγινε ένα μεγάλο αφιέρωμα στο σύνολο του έργου του Βούλγαρη και εν συνεχεία η βράβευσή του από τα χέρια του προέδρου του Δ.Σ. του Φεστιβάλ (1998- 2004) Θόδωρου Αγγελόπουλου.  

«Υπάρχει ένας Χρυσός Αλέξανδρος εδώ. Σαν πρόεδρος του Φεστιβάλ οφείλω να σου τον δώσω. Θέλω, όμως, να δεχτείς και έναν άλλο "Αλέξανδρο" από μένα, έναν "Αλέξανδρο" φιλίας και τιμής», είπε ο Θ. Αγγελόπουλος. 

Η απάντηση του συγκινημένου σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη: «Είναι ευτυχία το ότι έμπλεξα αρχικά και μετά συνέχισα με το σινεμά. Μια ζωή με φιλίες, μια ζωή με πίκρες, σε έναν τόπο που λατρεύω, με ανθρώπους που αγαπώ πολύ».

Οι ταινίες με τη μεγαλύτερη διάρκεια προβολής στην ιστορία του θεσμού: 

2002. Στην 43η διοργάνωση προβλήθηκε το διαμάντι του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ "Berlin Alexanderplatz", διάρκειας 15 ωρών. Την ίδια χρονιά στο Φεστιβάλ προβλήθηκε το αριστουργηματικό "Satantango" του Ούγγρου σκηνοθέτη Μπέλα Ταρ, με διάρκεια τις 8 ώρες. Ενώ το 2018, στο 59ο Φεστιβάλ, ήταν η ταινία "La Flor" του Μάριο Σαλίνας, που δοκίμασε τις αντοχές των σινεφίλ με χρονική διάρκεια τις 14 ώρες.

Η εντυπωσιακή έναρξη του 54ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έγινε με την ταινία του Τζιμ Τζάρμους "Only Lovers Left Alive". O Τζάρμους επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη χώρα μας και η παρουσία του ξεχώρισε εκείνη τη χρονιά.

Το 2019 κυκλοφόρησε ένα κόμικ 180 σελίδων αφιερωμένο στα 60 χρόνια ζωής του αγαπημένου θεσμού. Ο τίτλος του; «ΦΕΣΤΙΒΑΛ». Δημιουργοί του ο Γιώργος Γούσης, ο Παναγιώτης Πανταζής και η Γεωργία Ζάχαρη. Το ΦΕΣΤΙΒΑΛ αφηγείται μια ερωτική ιστορία ανάμεσα στο Σωτήρη και την Ντάρια, τους δύο ήρωες του κόμικ. Η ερωτική τους ιστορία μπλέκεται με αυτή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Θα συνδεθούν με έναν ιδιαίτερο τρόπο με τα πρόσωπα του φεστιβάλ, αγαπημένους κινηματογραφιστές και ηθοποιούς, ενώ την εμφάνιση τους κάνουν μέσα από τα καρέ του κόμικ μεταξύ άλλων ο Νάνι Μορέτι και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Μία πρωτότυπη ιστορία που μιλά για σινεμά, την τέχνη και την ίδια τη ζωή. Μια ξεχωριστή  έκδοση που κυκλοφορεί στα ελληνικά και τα αγγλικά.

Κλείνοντας αυτήν τη μικρή αναδρομή, δεν θα μπορούσαμε να μην κάνουμε ξεχωριστή αναφορά στα σπουδαία πρόσωπα που έδωσαν το δικό τους χρώμα στο τεράστιο ψηφιδωτό που αναπτύσσεται ολοένα εδώ και έξι δεκαετίες. Το Φεστιβάλ δεν θα ήταν ποτέ το ίδιο χωρίς τους: Ανιές Βαρντά, Κεν Λόουτς, Φατίχ Ακίν, Φράνσις Φορντ Κόπολα, Εμίρ Κουστουρίτσα, Πίτερ Γκρίναγουεϊ, Κώστα Γαβρά, Βιμ Βέντερς, Μπερνάντο Μπερτολούτσι, Ντάρεν Αρονόφσκι, Γουίλιαμ Νταφόε, Χάρβεϊ Καιτέλ, Σταύρο Τσιώλη, Κωνσταντίνο Γιάνναρη, Γιώργο Λάνθιμο, Ναγκίσα Οσίμα, Τακέσι Κιτάνο, Τζον Μάλκοβιτς, Μπονγκ Τζουν-Χο... 

Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου είναι οι άνθρωποι του, τα υπέροχα αφιερώματα του, το Λιμάνι και η θαλασσινή αύρα. Ο χώρος όπου δημιουργοί και θεατές γίνονται ένα σώμα, μια καρδιά.

Υ.Γ. Αφεθείτε στη μαγεία του σινεμά και ονειρευτείτε μαζί του. Ο καιρός είναι ιδανικός για βόλτες και ωραίες συζητήσεις πρίν και μετά τις  κινηματογραφικές προβολές . Μπείτε στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ και κλείστε έγκαιρα τα εισιτήρια σας. Η αυλαία της διοργάνωσης πέφτει την Κυριακή 12 Νοεμβρίου με την προβολή της ταινίας «Πεσμένα Φύλλα» του Άκι Καουρισμάκι, που απέσπασε το βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στις Κάννες. Η ιδανική επιλογή για να κλείσει με τον καλύτερο τρόπο ακόμα ένας κύκλος προβολών του αγαπημένου μας  κινηματογραφικού θεσμού. Μέχρι όμως να ανανεώσουμε το σταθερό μας ραντεβού για τον επόμενο Νοέμβρη, οι αίθουσες του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μάς περιμένουν.  

Καλές Προβολές!