1. Άγιος Φεβρουάριος – Δήμος Μούτσης (1972), Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου, Ερμηνεία: Δημήτρης Μητροπάνος, Πετρή ΣαλπέαΤην τριετία 1968-1970 ο Μάνος Ελευθερίου, στα πλαίσια μιας γενικότερης έρευνάς του για τη Σμύρνη, γράφει γύρω στα τριάντα τραγούδια και τα δίνει στον Δήμο Μούτση - «του τόνισα όμως ότι αυτοί οι στίχοι δεν είναι η ιστορία της Σμύρνης, αλλά αναφέρονται σε κάτι οριστικά χαμένο σαν τη Σμύρνη». Ο συνθέτης μελοποίησε αρκετά γρήγορα εννέα από αυτά και μαζί με ένα ορχηστρικό τα περιέλαβε στο άλμπουμ Άγιος Φεβρουάριος. Ο Δημήτρης Μητροπάνος χρειάστηκε να βγει με ειδική άδεια από το στρατόπεδο όπου υπηρετούσε για να συμμετάσχει στις ηχογραφήσεις – ο Μούτσης είχε ψάξει πολύ για να βρει μια τέτοια φωνή. Το φρέσκο οκτακάναλο σύστημα που είχε στη διάθεσή του ο δημιουργός τού έδωσε τη δυνατότητα να παρουσιάσει ενορχηστρώσεις που ήταν πρωτοποριακές για την εποχή. Η Εισαγωγή μοιάζει να έρχεται κατευθείαν από το Jesus Christ Superstar του Andrew Lloyd Webber ενώ στα υπόλοιπα κομμάτια οι ηλεκτρικές κιθάρες στέκουν δίπλα στο περασμένο στον ενισχυτή μπουζούκι, προκαλώντας ανάμεικτα συναισθήματα στους κριτικούς της εποχής. Οι πωλήσεις ήταν αρχικά φτωχές αλλά άρχισαν να ανεβαίνουν όταν η εφημερίδα Τα Νέα, αναφερόμενη στην υπόθεση Κοεμτζή, χρησιμοποίησε ως τίτλο τη φράση «Ο Χάρος βγήκε παγανιά ως τραγούδι προτρέπον εγκλήματα». Σήμερα, σχεδόν 40 χρόνια μετά, κομμάτια όπως το ομώνυμο και το Άλλος Για Χίο Τράβηξε τραγουδιούνται ακόμα.
2. Το Απέναντι Μπαλκόνι – Ελένη Βιτάλη (1989)
Χρειάστηκαν χρόνια για να συγκεντρώσει η Ελένη Βιτάλη τα τραγούδια που περιέχονται στο Απέναντι Μπαλκόνι – το πρώτο, την Κιβωτό, το έγραψε σε ηλικία 20 ετών, όταν γέννησε τον γιο της. Και πάλι όμως, ακόμα κι όταν βρέθηκε να έχει γράψει έναν ικανό αριθμό, δίσταζε να τα εκδόσει. Χρειάστηκε η επιμονή κάποιων φίλων της και η διαίσθηση του Γιάννη Σπάθα για να πειστεί να μπει μαζί του στο στούντιο, εμπιστευόμενη στα χέρια του τις ενορχηστρώσεις. Τα δέκα αυτά κομμάτια, ντυμένα με ροκ ηχοχρώματα αλλά προδίδοντας και τις σαφείς λαϊκές καταβολές τους, αποτελούν ένα προσωπικό, αυτοβιογραφικό σύνολο που εξέπληξε το κοινό που είχε γνωρίσει μια άλλη Βιτάλη τα προηγούμενα χρόνια. Αποτέλεσμα αυτού ήταν τα όμορφα τραγούδια που υπάρχουν εδώ (Οι Μοναχικές Γιαγιάδες, Η Κιβωτός, Ένα Χειμωνιάτικο Πρωί κ.ά.) να χρειαστούν αρκετό χρόνο για να «περάσουν» στον κόσμο - όταν όμως το κατάφεραν, κράτησαν τη θέση τους καλά και συνεχίζουν να ακούγονται μέχρι τις μέρες μας. Ο δίσκος αφιερώνεται από τη δημιουργό στη μνήμη της Μαρίας Ιορδανίδου.
3. Μωρά Στη Φωτιά – Μωρά Στη Φωτιά (1987)Τα Μωρά Στη Φωτιά ξεκίνησαν κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και αφού άλλαξαν διάφορα ονόματα (Τεμπέληδες Της Εύφορης Κοιλάδας αρχικά, Λεγεώνα Των Ξένων στη συνέχεια) κατέληξαν στο όνομα με το οποίο θα γίνονταν γνωστοί και στη σύνθεση των Στέλιου «Σαλβαδόρ» Παπαϊωάννου (μπάσο, φωνή), Παύλου Παυλίδη (κιθάρα, φωνητικά) και Γιώργου Παπαϊωάννου (τύμπανα, φωνητικά). Το παρθενικό τους άλμπουμ, με τίτλο το όνομά τους, κυκλοφόρησε από την Ano Kato Records, αφού ένα
ντέμο που είχαν φτιάξει έφτασε στα χέρια των υπεύθυνων της εταιρείας. Στα εννιά τραγούδια του Μωρά Στη Φωτιά (μεταξύ αυτών και μια διασκευή στο Third Uncle του Brian Eno) το γκρουπ, με τη σημαντική συνδρομή της Κατερίνας Μουστάκα στα πλήκτρα, στήνει ένα δικό του σύμπαν που αποτελείται από αστικούς στίχους, πανκ αισθητική παντρεμένη με ποπ ευαισθησία και θεατρική, στα όρια της υπερβολής, ερμηνεία. Τραγούδια όπως το Αδέλφια Στην Κόλαση, το Μανιφέστο, το Κάτω Στην Πόλη, αλλά και τα υπόλοιπα, κέρδισαν το ροκ κοινό της εποχής, δημιουργώντας έναν μύθο που έμελλε να επιδείξει ιδιαίτερη αντοχή στο χρόνο ενώ παράλληλα απέδειξαν ότι τελικά το ροκ κολλάει μια χαρά με την ελληνική γλώσσα. Η δημιουργία των Ξύλινων Σπαθιών από τον Παυλίδη οδήγησε το γκρουπ σε μια νέα φάση με αρκετούς ακόμα σταθμούς. Εκείνο το πρώτο βήμα όμως είναι αυτό που θα θυμόμαστε πάντα.
Και ο κούκος...
4. All Things Must Pass – George Harrison (1970)
Η διάλυση των Beatles σίγουρα δεν στενοχώρησε καθόλου τον George Harrison – κάθε άλλο. Τα τελευταία χρόνια της πορείας του γκρουπ ήταν μαρτύριο για τον ίδιο καθώς, αν και είχε πολλάκις αποδείξει τις συνθετικές του ικανότητές, δεν τύχαινε της ανάλογης προσοχής από τους Lennon, McCartney και George Martin. Έτσι, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 είχε συγκεντρώσει έναν μεγάλο αριθμό τραγουδιών που δεν είχαν βρει τη θέση τους στα άλμπουμ των Σκαθαριών. Αυτά τον οδήγησαν το 1970 στην έκδοση του πρώτου τριπλού άλμπουμ από σόλο καλλιτέχνη στη ροκ ιστορία – τίτλος του το εύγλωττο All Things Must Pass (ρήση του Ιησού Χριστού από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο). Συνεπικουρούμενος από τον Phil Spector στην παραγωγή και με μια στρατιά σπουδαίων μουσικών υπό τις διαταγές του (Eric Clapton, Ringo Starr, Alan White, Billy Preston, Phil Collins μεταξύ άλλων), ο «ήσυχος» Beatle έφτιαξε το αριστούργημά του. Από τη συνεργασία του με τον Dylan, I’d Have You Anytime, μέχρι το ροκάδικο Art Of Dying κι από το γκόσπελ My Sweet Lord μέχρι το μπαλαντιέρικο Beware Of Darkness, ο πλούτος του δίσκου αυτού είναι μεγάλος και μόνο στα τζαμαρίσματα του τρίτου lp μειώνεται το ενδιαφέρον. Ο Harrison δεν κατάφερε ποτέ ξανά να αγγίξει τα μεγαλοπρεπή ύψη του πρώτου αυτού προσωπικού βήματός του αλλά συνέχισε να φανερώνει δείγματα της σπουδαίας δουλειάς του μέχρι και το θάνατό του, από καρκίνο, το 2001.