Το σημερινό άρθρο προέκυψε έπειτα από μία σειρά ερωτημάτων που έθεσε ο Γιώργος Μπαλιώτης στο άρθρο του για το Ελεφαντάκι και τα πνευματικά δικαιώματα στο Youtube την περασμένη Δευτέρα.
Η σίγαση όλων των ανεπίσημων βίντεο για το τραγούδι "Ελεφαντάκι" του Γιώργου Χατζηπιερή μετά την κυκλοφορία του επίσημου κλιπ προκάλεσε όχι μόνο την απάντηση του ίδιου του δημιουργού, αλλά και συζητήσεις μέσα στην ομάδα του ίδιου του Mixgrill.
Υποθέτουμε ότι ένας άνθρωπος παίρνει ένα τραγούδι σου και το βάζει σε ένα δικό του βίντεο ή ένα ήδη υπάρχον κλιπ. Το ανεβάζει στο YouTube και καταφέρνει να κάνει επιτυχία το τραγούδι σου. Παράλληλα, ο συγκεκριμένος άνθρωπος κερδίζει χρήματα από αυτή την κίνηση. Έχεις κάθε δικαίωμα να ζητήσεις να κατέβει το τραγούδι σου από το βίντεο. Θα το κάνεις;
Αν λάβουμε υπόψη τα πνευματικά δικαιώματα κάθε σύνθεσης, είναι απόλυτα λογικό να προβείς σ' αυτήν την ενέργεια. Όμως, όσον αφορά το ηθικό κομμάτι, δεν είναι γεγονός ότι το τραγούδι σου έγινε γνωστό από αυτό το βίντεο;
Δύο από τους συντάκτες μας καταγράφουν παρακάτω την άποψή τους :
Δημήτρης Καμπούρης
«Η απάντηση νομίζω πως είναι απλή σε ένα τέτοιο νομικό θέμα, βασικά, κι όχι ηθικό. Δε θα πρέπει να κρίνουμε την ηθική, αλλά τη νομική του υπόσταση, αν θέλουμε να μιλάμε για μια ευνομούμενη πολιτεία. Πόσο μάλιστα, αν κάποιος, ακόμη κι «άθελα» του, βγάζει χρήματα, με τη χρήση ενός καλλιτεχνικού δημιουργήματος που δεν του ανήκει.
Ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα το οποίο αποτελεί κι εμπορικό προϊόν, από τη στιγμή που φεύγει από τα χέρια ενός καλλιτέχνη. Αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς και τις δύσκολες εποχές που ζουν οι καλλιτέχνες, αφού πλέον ο μοναδικός τρόπος να κερδίσουν χρήματα είναι οι ζωντανές εμφανίσεις, τότε σίγουρα η χρήση ενός δημιουργήματος θα πρέπει να εξασφαλίζει πρωτίστως το δημιουργό κι έπειτα όλους τους υπόλοιπους. Δεν μπορούμε να απαντήσουμε σε υποθετικά ερωτήματα, τι θα γινόταν αν ή αν, αλλά μόνο με νόμους και κανόνες που όλοι θα πρέπει να ακολουθούν, άσχετα που λιγοστοί το κάνουν. Το λιγότερο που θα έπρεπε να έχει συμβεί θα ήταν να έχει ζητηθεί η άδεια του τραγουδιού από τον καλλιτέχνη. Από τη στιγμή που δεν έγινε, ακόμη κι αν είχε κάνει 100 views, έπρεπε να «κατέβει».
Η σίγαση όλων των ανεπίσημων βίντεο για το τραγούδι "Ελεφαντάκι" του Γιώργου Χατζηπιερή μετά την κυκλοφορία του επίσημου κλιπ προκάλεσε όχι μόνο την απάντηση του ίδιου του δημιουργού, αλλά και συζητήσεις μέσα στην ομάδα του ίδιου του Mixgrill.
Υποθέτουμε ότι ένας άνθρωπος παίρνει ένα τραγούδι σου και το βάζει σε ένα δικό του βίντεο ή ένα ήδη υπάρχον κλιπ. Το ανεβάζει στο YouTube και καταφέρνει να κάνει επιτυχία το τραγούδι σου. Παράλληλα, ο συγκεκριμένος άνθρωπος κερδίζει χρήματα από αυτή την κίνηση. Έχεις κάθε δικαίωμα να ζητήσεις να κατέβει το τραγούδι σου από το βίντεο. Θα το κάνεις;
Αν λάβουμε υπόψη τα πνευματικά δικαιώματα κάθε σύνθεσης, είναι απόλυτα λογικό να προβείς σ' αυτήν την ενέργεια. Όμως, όσον αφορά το ηθικό κομμάτι, δεν είναι γεγονός ότι το τραγούδι σου έγινε γνωστό από αυτό το βίντεο;
Δύο από τους συντάκτες μας καταγράφουν παρακάτω την άποψή τους :
Δημήτρης Καμπούρης
«Η απάντηση νομίζω πως είναι απλή σε ένα τέτοιο νομικό θέμα, βασικά, κι όχι ηθικό. Δε θα πρέπει να κρίνουμε την ηθική, αλλά τη νομική του υπόσταση, αν θέλουμε να μιλάμε για μια ευνομούμενη πολιτεία. Πόσο μάλιστα, αν κάποιος, ακόμη κι «άθελα» του, βγάζει χρήματα, με τη χρήση ενός καλλιτεχνικού δημιουργήματος που δεν του ανήκει.
Ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα το οποίο αποτελεί κι εμπορικό προϊόν, από τη στιγμή που φεύγει από τα χέρια ενός καλλιτέχνη. Αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς και τις δύσκολες εποχές που ζουν οι καλλιτέχνες, αφού πλέον ο μοναδικός τρόπος να κερδίσουν χρήματα είναι οι ζωντανές εμφανίσεις, τότε σίγουρα η χρήση ενός δημιουργήματος θα πρέπει να εξασφαλίζει πρωτίστως το δημιουργό κι έπειτα όλους τους υπόλοιπους. Δεν μπορούμε να απαντήσουμε σε υποθετικά ερωτήματα, τι θα γινόταν αν ή αν, αλλά μόνο με νόμους και κανόνες που όλοι θα πρέπει να ακολουθούν, άσχετα που λιγοστοί το κάνουν. Το λιγότερο που θα έπρεπε να έχει συμβεί θα ήταν να έχει ζητηθεί η άδεια του τραγουδιού από τον καλλιτέχνη. Από τη στιγμή που δεν έγινε, ακόμη κι αν είχε κάνει 100 views, έπρεπε να «κατέβει».
Παρασκευή Τόμα
«Για να συμπληρώσω τον Δημήτρη, δυστυχώς σε υποθετικά ερωτήματα οι μοναδικές απαντήσεις που μπορούν να δοθούν είναι κι αυτές υποθετικές. Για τη νομική πλευρά του ζητήματος, τα επιχειρήματα νομίζω πως ήταν επαρκή. Όσον αφορά την ηθική πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν αφορά μόνο το άτομο που διαχειρίζεται το καλλιτεχνικό δημιούργημα κάποιου άλλου, αλλά και την ηθική του ίδιου του δημιουργού που προφανώς θίγεται με την εκμετάλλευση της προσωπικής του εργασίας από τρίτους. Γιατί καλή η νομοθεσία, αλλά η χρησικτησία αφορά μόνο τα ακίνητα. Είναι λογικό, επομένως, οιεσδήποτε αποφάσεις να επηρεάζονται επιπλέον από συναισθηματικούς παράγοντες (θυμό, εκνευρισμό, μελαγχολία κτλ.).
Από την άλλη, η έννοια της πνευματικής ιδιοκτησίας έχει ημερομηνία λήξης. Για τα βιβλία, για παράδειγμα, είναι περίπου τα 70 χρόνια. Συνεπάγεται αυτό ότι με το πέρας των συγκεκριμένων ετών το καλλιτεχνικό προϊόν παύει να ανήκει στο δημιουργό του και μπορεί ο καθένας να το εκμεταλλεύεται και να κερδοσκοπεί; Κι όμως αυτό συμβαίνει, αλλά αυτή τη φορά το κέρδος πάει στον έμπορο, εν προκειμένω στην εταιρεία παραγωγής και διανομής του έργου. Ποιος έχει τα πνευματικά δικαιώματα για τις όπερες του Πουτσίνι; Ποιος παίρνει τα χρήματα από τις συνθέσεις του Στράους; Αν ο χρήστης foufoutos ανέβαζε ένα βίντεο με ορατόριο του Χάιντελ, ποιος θα του φίμωνε τον ήχο δικαιωματικά; Ο ίδιος ο Χάιντελ προσωπικά αποκλείεται, αλλά μήπως η εταιρεία που (δε γνωρίζω με ποιον τρόπο πήρε και) διαχειρίζεται τα δικαιώματα; Και από την άλλη, η ορχήστρα που απέδωσε το ορατόριο, δεν έχει το πνευματικό δικαίωμα της εκτέλεσης; Ή μήπως ο μαέστρος;
Περισσότερα ερωτήματα έθεσα, παρά απάντησα. Όμως για τέτοιου είδους λεπτά θέματα η αλήθεια (αν υπάρχει) βρίσκεται κάπου στη μέση. Κάποιες φορές γέρνει η ζυγαριά προς τη μία μεριά και κάποιες φορές προς την άλλη. Σίγουρα πάντως δημιουργείται γόνιμο έδαφος για συζήτηση».
«Για να συμπληρώσω τον Δημήτρη, δυστυχώς σε υποθετικά ερωτήματα οι μοναδικές απαντήσεις που μπορούν να δοθούν είναι κι αυτές υποθετικές. Για τη νομική πλευρά του ζητήματος, τα επιχειρήματα νομίζω πως ήταν επαρκή. Όσον αφορά την ηθική πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν αφορά μόνο το άτομο που διαχειρίζεται το καλλιτεχνικό δημιούργημα κάποιου άλλου, αλλά και την ηθική του ίδιου του δημιουργού που προφανώς θίγεται με την εκμετάλλευση της προσωπικής του εργασίας από τρίτους. Γιατί καλή η νομοθεσία, αλλά η χρησικτησία αφορά μόνο τα ακίνητα. Είναι λογικό, επομένως, οιεσδήποτε αποφάσεις να επηρεάζονται επιπλέον από συναισθηματικούς παράγοντες (θυμό, εκνευρισμό, μελαγχολία κτλ.).
Από την άλλη, η έννοια της πνευματικής ιδιοκτησίας έχει ημερομηνία λήξης. Για τα βιβλία, για παράδειγμα, είναι περίπου τα 70 χρόνια. Συνεπάγεται αυτό ότι με το πέρας των συγκεκριμένων ετών το καλλιτεχνικό προϊόν παύει να ανήκει στο δημιουργό του και μπορεί ο καθένας να το εκμεταλλεύεται και να κερδοσκοπεί; Κι όμως αυτό συμβαίνει, αλλά αυτή τη φορά το κέρδος πάει στον έμπορο, εν προκειμένω στην εταιρεία παραγωγής και διανομής του έργου. Ποιος έχει τα πνευματικά δικαιώματα για τις όπερες του Πουτσίνι; Ποιος παίρνει τα χρήματα από τις συνθέσεις του Στράους; Αν ο χρήστης foufoutos ανέβαζε ένα βίντεο με ορατόριο του Χάιντελ, ποιος θα του φίμωνε τον ήχο δικαιωματικά; Ο ίδιος ο Χάιντελ προσωπικά αποκλείεται, αλλά μήπως η εταιρεία που (δε γνωρίζω με ποιον τρόπο πήρε και) διαχειρίζεται τα δικαιώματα; Και από την άλλη, η ορχήστρα που απέδωσε το ορατόριο, δεν έχει το πνευματικό δικαίωμα της εκτέλεσης; Ή μήπως ο μαέστρος;
Περισσότερα ερωτήματα έθεσα, παρά απάντησα. Όμως για τέτοιου είδους λεπτά θέματα η αλήθεια (αν υπάρχει) βρίσκεται κάπου στη μέση. Κάποιες φορές γέρνει η ζυγαριά προς τη μία μεριά και κάποιες φορές προς την άλλη. Σίγουρα πάντως δημιουργείται γόνιμο έδαφος για συζήτηση».