Η Έμιλι φοιτά σε ένα σχολείο Ευαγγελικών και νιώθει ανακουφισμένη όταν επιστρέφει στο πατρικό της σπίτι μετά από ανοιχτές συγκρούσεις με τη διευθύντρια. Τα χρόνια περνούν και η ενήλικη πλέον Έμιλι ζητά από τον πατέρα της την άδεια να συγγράφει ποιήματα κατά τις νυχτερινές ώρες, όταν όλοι στο σπίτι κοιμούνται, καθώς η ησυχία και η ηρεμία της νύχτας τη βοηθούν. Ο εσωστρεφής και ιδιόρρυθμος χαρακτήρας της την οδηγεί σε περιορισμένη κοινωνική ζωή. Αναπτύσσει ελάχιστες φιλίες κυρίως με συνομήλικές της γυναίκες, ενώ οι σχέσεις της με τα αδέρφια της περνούν περιόδους έντονης κρίσης. Καταφέρνει να δει κάποια ποιήματά της δημοσιευμένα, μα δεν τα αναγνωρίζει λόγω της μεταμόρφωσης που θεωρεί ότι έχουν υποστεί από τους επιμελητές των εντύπων. Οι αρχές της και η ηθική της βρίσκονται σε διαρκή δοκιμασία, αλλά η Έμιλι θα φτάσει ακλόνητη και αμόλυντη μέχρι το βασανιστικό τέλος της ζωής της.
Η Έμιλι είναι η Έμιλι Ντίκινσον (Emily Dickinson 1830-1886) και η προηγούμενη παράγραφος ήταν μια μικρή πρόχειρη σύνοψη του «Ήρεμου Πάθους» ("A Quiet Passion"), της πιο πρόσφατης ταινίας του Βρετανού Terence Davies για τη θεωρούμενη από πολλούς ως σημαντικότερη Αμερικανίδα ποιήτρια. Τα ποιήματα της Ντίκινσον εκδόθηκαν ως επί το πλείστον μετά το θάνατό της και η ερμηνεία του έργου της αποτελεί ακόμα και σήμερα αντικείμενο λογοτεχνικών μελετών. Ωστόσο, ο Davies δεν ενδιαφέρεται τόσο για την ποίηση, παρότι παρεμβάλλει στη διήγηση αποσπάσματα ποιημάτων της Ντίκινσον από την αντίστοιχη χρονική περίοδο. Στο επίκεντρο του «Ήρεμου Πάθους» βρίσκεται η ζωή της Έμιλι, τα όνειρα, οι φόβοι της και ο καταπιεσμένος ρομαντισμός της. Σκιαγραφείται ως μια δυναμική προσωπικότητα σε κατάσταση σχεδόν μόνιμης σύγκρουσης και παραίτησης από έναν κόσμο σε παρακμή. Το «Ήρεμο Πάθος» έκανε πρεμιέρα στην περσινή Berlinale (όπου μεταξύ άλλων βραβεύτηκαν οι «Ηνωμένες Πολιτείες της Αγάπης» του Tomasz Wasilewski) και θα κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους της Αθήνας την προσεχή Πέμπτη 1 Ιουνίου σε διανομή της NEO Films.
Η Cynthia Nixon, η Μιράντα του "Sex and the City", ενσαρκώνει την Έμιλι Ντίκινσον σε ένα συνταίριασμα πιο επιτυχημένο από όσο ακούγεται. Χωρίς να καταφέρνει να διασωθεί από τη γενική μετριότητα, η οποία φαίνεται ξεκάθαρα ότι οφείλεται σε σκηνοθετική επιταγή, η Nixon διακρίνεται λόγω της εκφραστικότητας και της αμεσότητάς της. Στο υπόλοιπο χαμηλών τόνων καστ ξεχωρίζουν ο Keith Carradine, ο Duncan Duff και η Jodhi May (που σε τίποτα δε θυμίζει το κοριτσάκι του «Τελευταίου των Μοϊκανών»). Η ταινία διαδραματίζεται πρωτίστως σε κλειστούς χώρους δημιουργώντας μια επιτηδευμένη ατμόσφαιρα θεατρικότητας. Οι ερμηνείες φαίνονται κουρδισμένες και αφήνουν το θεατή να πιστεύει ότι αποτελούν απλώς δοκιμαστικές λήψεις που θα έπρεπε να κοπούν στο μοντάζ. Οι πυκνογραμμένοι διάλογοι κυριαρχούνται από εξυπνακίστικες ατάκες που στην καλή περίπτωση φέρουν το βρετανικό φλέγμα που γνωρίσαμε κυρίως από τον πιο θεατρικό Oscar Wilde, γεγονός που με κάνει να αναρωτιέμαι αν ταιριάζουν στη Μασαχουσέτη του 19ου αιώνα. Στη χειρότερη περίπτωση, δε, πρόκειται για αδέξιο έως άξεστο χιούμορ, που φαντάζει εκτός τόπου και χρόνου.
Η ίδια η ταινία δεν έχει να προσφέρει κάποια ουσιαστική ενδοσκόπηση στη ζωή της Ντίκινσον. Είναι χαρακτηριστικό ότι ποτέ δεν τη βλέπουμε μόνη της, ενώ σπάνια γράφει κάποιο από τα χιλιάδες ποιήματα και επιστολές της. Τα εφηβικά της χρόνια περνούν σε fast-forward λήψη και δημιουργείται η εύλογη αναρώτηση για τη σκοπιμότητα έστω της αναφοράς σε αυτή την περίοδο της ζωής της. Οι περίπλοκες διαπροσωπικές σχέσεις της έστω και στον περιορισμένο κοινωνικό κύκλο της συμπυκνώνονται σε μεμονωμένα σκετσάκια, από τα οποία απουσιάζει κάθε αίσθηση συνέχειας που θα δικαιολογούσε ή ερμήνευε τη συναισθηματική της φόρτιση.
Θεωρώ ότι το «Ήρεμο Πάθος» είναι μία ταινία με ελλιπή δραματουργία, ανάρμοστη όχι μόνο για μια ποιήτρια, αλλά για οποιοδήποτε ταλαιπωρημένο άνθρωπο. Όσο αγνές προθέσεις και αν είχαν ο Davies και η ομάδα του, δεν κατάφεραν να μεταφέρουν στην οθόνη ούτε ένα ψήγμα από τον ιδεαλισμό και την εσωτερική πάλη της Ντίκινσον.
* Για όσους ενδιαφέρονται για την ποίηση της Ντίκινσον, το αρχείο των χειρογράφων της είναι πλέον πλήρες και ελεύθερα προσβάσιμο για τους χρήστες του διαδικτύου από μια πρωτοβουλία βιβλιοθηκών και κολεγίων.
Η Έμιλι είναι η Έμιλι Ντίκινσον (Emily Dickinson 1830-1886) και η προηγούμενη παράγραφος ήταν μια μικρή πρόχειρη σύνοψη του «Ήρεμου Πάθους» ("A Quiet Passion"), της πιο πρόσφατης ταινίας του Βρετανού Terence Davies για τη θεωρούμενη από πολλούς ως σημαντικότερη Αμερικανίδα ποιήτρια. Τα ποιήματα της Ντίκινσον εκδόθηκαν ως επί το πλείστον μετά το θάνατό της και η ερμηνεία του έργου της αποτελεί ακόμα και σήμερα αντικείμενο λογοτεχνικών μελετών. Ωστόσο, ο Davies δεν ενδιαφέρεται τόσο για την ποίηση, παρότι παρεμβάλλει στη διήγηση αποσπάσματα ποιημάτων της Ντίκινσον από την αντίστοιχη χρονική περίοδο. Στο επίκεντρο του «Ήρεμου Πάθους» βρίσκεται η ζωή της Έμιλι, τα όνειρα, οι φόβοι της και ο καταπιεσμένος ρομαντισμός της. Σκιαγραφείται ως μια δυναμική προσωπικότητα σε κατάσταση σχεδόν μόνιμης σύγκρουσης και παραίτησης από έναν κόσμο σε παρακμή. Το «Ήρεμο Πάθος» έκανε πρεμιέρα στην περσινή Berlinale (όπου μεταξύ άλλων βραβεύτηκαν οι «Ηνωμένες Πολιτείες της Αγάπης» του Tomasz Wasilewski) και θα κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους της Αθήνας την προσεχή Πέμπτη 1 Ιουνίου σε διανομή της NEO Films.
Η Cynthia Nixon, η Μιράντα του "Sex and the City", ενσαρκώνει την Έμιλι Ντίκινσον σε ένα συνταίριασμα πιο επιτυχημένο από όσο ακούγεται. Χωρίς να καταφέρνει να διασωθεί από τη γενική μετριότητα, η οποία φαίνεται ξεκάθαρα ότι οφείλεται σε σκηνοθετική επιταγή, η Nixon διακρίνεται λόγω της εκφραστικότητας και της αμεσότητάς της. Στο υπόλοιπο χαμηλών τόνων καστ ξεχωρίζουν ο Keith Carradine, ο Duncan Duff και η Jodhi May (που σε τίποτα δε θυμίζει το κοριτσάκι του «Τελευταίου των Μοϊκανών»). Η ταινία διαδραματίζεται πρωτίστως σε κλειστούς χώρους δημιουργώντας μια επιτηδευμένη ατμόσφαιρα θεατρικότητας. Οι ερμηνείες φαίνονται κουρδισμένες και αφήνουν το θεατή να πιστεύει ότι αποτελούν απλώς δοκιμαστικές λήψεις που θα έπρεπε να κοπούν στο μοντάζ. Οι πυκνογραμμένοι διάλογοι κυριαρχούνται από εξυπνακίστικες ατάκες που στην καλή περίπτωση φέρουν το βρετανικό φλέγμα που γνωρίσαμε κυρίως από τον πιο θεατρικό Oscar Wilde, γεγονός που με κάνει να αναρωτιέμαι αν ταιριάζουν στη Μασαχουσέτη του 19ου αιώνα. Στη χειρότερη περίπτωση, δε, πρόκειται για αδέξιο έως άξεστο χιούμορ, που φαντάζει εκτός τόπου και χρόνου.
Η ίδια η ταινία δεν έχει να προσφέρει κάποια ουσιαστική ενδοσκόπηση στη ζωή της Ντίκινσον. Είναι χαρακτηριστικό ότι ποτέ δεν τη βλέπουμε μόνη της, ενώ σπάνια γράφει κάποιο από τα χιλιάδες ποιήματα και επιστολές της. Τα εφηβικά της χρόνια περνούν σε fast-forward λήψη και δημιουργείται η εύλογη αναρώτηση για τη σκοπιμότητα έστω της αναφοράς σε αυτή την περίοδο της ζωής της. Οι περίπλοκες διαπροσωπικές σχέσεις της έστω και στον περιορισμένο κοινωνικό κύκλο της συμπυκνώνονται σε μεμονωμένα σκετσάκια, από τα οποία απουσιάζει κάθε αίσθηση συνέχειας που θα δικαιολογούσε ή ερμήνευε τη συναισθηματική της φόρτιση.
Θεωρώ ότι το «Ήρεμο Πάθος» είναι μία ταινία με ελλιπή δραματουργία, ανάρμοστη όχι μόνο για μια ποιήτρια, αλλά για οποιοδήποτε ταλαιπωρημένο άνθρωπο. Όσο αγνές προθέσεις και αν είχαν ο Davies και η ομάδα του, δεν κατάφεραν να μεταφέρουν στην οθόνη ούτε ένα ψήγμα από τον ιδεαλισμό και την εσωτερική πάλη της Ντίκινσον.
* Για όσους ενδιαφέρονται για την ποίηση της Ντίκινσον, το αρχείο των χειρογράφων της είναι πλέον πλήρες και ελεύθερα προσβάσιμο για τους χρήστες του διαδικτύου από μια πρωτοβουλία βιβλιοθηκών και κολεγίων.
Σχετικό θέμα