«Ψυχή του θρήνου| Του μαρτυρίου και της θυσίας| Στέλλα Βιολάντη!
Μεσ΄στο μοσκόβολο νησάκι που ανασαίνει| Με την πνοή του γιασεμιού και με του κρίνου,|Ω φλόγα ερωτική πλατειά χυμένη!
Επέταξε η ψυχή σου| Μεσ' από την ανήμερη τη φυλακή σου, | Για να ωμορφήνη κάποια κόλασην| Ιστορισμένη [...]».
Κωστής Παλαμάς, Στέλλα Βιολάντη, 1901.
Ο ψυχογράφος της ελληνικής αστικής πεζογραφίας, Γρηγόριος Ξενόπουλος, γράφει το 1901 τη νουβέλα «Έρως Εσταυρωμένος». Το έργο αφού πρωτοδιαβάστηκε μέσα από τις σελίδες του φιλολογικού περιοδικού «Παναθήναϊα» γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία, εν συνεχεία ανέβηκε στη θεατρική σκηνή υπό τον τίτλο «Στέλλα Βιολάντη» με την Μαρίκα Κοτοπούλη να ενσαρκώνει τον ομώνυμο ρόλο.
Η ιστορία του Ξενόπουλου μας τοποθετεί στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, τότε που το κίνημα του φεμινισμού δεν είχε καν γεννηθεί ως ιδέα, ενώ οι Σουφραζέτες δεν είχαν εξέλθει ακόμα στους δρόμους για να διεκδικήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Σε μια εποχή όπου η γυναικεία χειραφέτηση ήταν η εξαίρεση στον πατριαρχιακό κανόνα, επέλεξε η Στέλλα Βιολάντη (Ευγενία Δημητροπούλου) να ενδώσει στις υποσχέσεις αγάπης του Χρηστάκη Ζαμάνου, ενός ξεπεσμένου ευγενούς, πηγαίνοντας κόντρα στη θέληση και στα σχέδια γάμου του αυταρχικού πατέρα της, Παναγή Βιολάντη (Δημήτρης Παπανικολάου).
Ζώντας μέσα στη γλυκιά αυταπάτη του ερωτά της η Στέλλα αποκρίνεται στον Ζαμάνο, «Είμαι δική σου. Αγάπα με!», αγνοώντας πως αυτές οι τέσσερις λέξεις μέλλει να φανούν αρκετές για να καταδικάσουν την αγάπη της και να φυλακίσουν την ίδια, ωσάν να ήταν υπόδικη, σε μια σκοτεινή σοφίτα, αναμένοντας είτε τον θάνατο της αγάπη της είτε το τέλος το δικό της χάριν του εσταυρωμένου ερωτά της.
Μιας και θα φάνταζε άτοπο να τοποθετηθεί η υπόθεση του έργου στη σύγχρονη εποχή, ο σκηνοθέτης, Γιώργος Λύρας και η θεατρική ομάδα «Μπουλούκι» αποφάσισαν να διατηρήσουν την Στέλλα ως προϊόν της εποχή της, αλλά συνάμα φαίνεται πως προσπάθησαν να προσδώσουν στην οικογένεια Βιολάντη νέα οπτική. Αυτή η προσπάθεια μετουσιώνεται αφενός μέσα από την παρουσίαση της γεμάτης ζωής, ευγενικής πλην εμμονικής Στέλλας και την αλληλεπίδραση αυτής με τον περίγυρο της και αφετέρου μέσω της σύγκρουσης δύο ισχυρών θελήσεων, εκείνη της κόρης με εκείνη του πάτερ-φαμίλια. Στο πρόσωπο της Στέλλας βλέπουμε ένα άτομο που μάχεται να καθορίσει τη ζωή της, «Εγώ ορίζω τον εαυτό μου» φωνάζει με πείσμα ακόμα και την ύστατη στιγμή των βασάνων της, ενάντι αυτής στέκει η κεφαλή της οικογένειας που αξιώνει σαν τύραννος να ορίζει τον βίο και την πολιτεία όλων των μελών της. Η σύγκρουση των δυο επί σκηνής, είναι μια μάχη ανάμεσα σε δύο τρόπους ζωής, σε δύο εποχές τόσο διαμετρικά αντίθετες, γι' αυτό λαμβάνει βίαιες διαστάσεις καθώς δε λείπουν οι σκηνές έντονης σωματικής και λεκτικής βίας.
Ο Δημήτρης Παπανικολάου και η Ευγενία Δημητροπούλου ερμηνεύοντας τους ρόλους του Παναγή Βιολάντη και της Στέλλας Βιολάντη αντίστοιχα, κατορθώνουν να μεταφέρουν στο κοινό όλη την ένταση που επικρατεί στο εσωτερικό τους, τη στιγμή που η διαμάχη τους μαίνεται στη σκήνη άλλοτε με έντονους και άλλοτε με πιο ήρεμους ρυθμούς. Ο Βιολάντης στο πρόσωπο του Παπανικολάου μετατρέπεται στον αδίστακτο πατέρα που επιθυμεί πιότερο να δει το παιδί του νεκρό παρά να ακολουθήσει έναν δρόμο που ο ίδιος δεν ενέκρινε. Συνάμα, όμως, τον βλέπουμε να διαθέτει αίσθηση μαύρου χιούμορ και μια κάπως πιο ευαίσθητη πλευρά που η αλήθεια είναι ότι διαρκεί ελάχιστα. Από την άλλη μεριά, η Στέλλα της Δημητροπούλου διαθέτει το ευγενές πρόσωπο, το πείσμα στο βλέμμα και το δυναμισμό στις κινήσεις και στην εκφορά του λόγου, ακριβώς δηλαδή όλα εκείνα τα στοιχεία που κατέστησαν γνωστή την ηρωίδα του Ξενόπουλου.
Η Στέλλα οδηγείται προς τον Γολγοθά της, ο πατέρας Βιολάντης απολαμβάνει τους καρπούς της σκληρής συμπεριφοράς του, οι θεατές αμφιβάλλω αν βρήκαν την κάθαρση που αποζητούσαν μετά την ένταση της τελευταίας σκηνής, αλλά σίγουρα έγιναν μάρτυρες μιας ακλόνητης θέλησης που δεν κέρδισε αλλά τουλάχιστον δε λύγισε στην πάλη με τον ισχυρό.
Συντελεστές παράστασης:
Κείμενο: Γρηγόριος Ξενόπουλος
Σκηνοθεσία: Γιώργος Λύρας
Σκηνικά-κοστούμια: Απόλλων Παπαθεοχάρης
Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Μουσική: Αντώνης Παπακωνσταντίνου
Σκηνική πάλη: Κρις Ραντάνοφ
Βοηθός σκηνοθέτη: Γεωργία Πιερρουτσάκου
Βοηθός παραγωγής: Λιάνα Ανδρικοπούλου
Πρωταγωνιστούν: Νεκταρία Γιαννουδάκη, Ευγενία Δημητροπούλου, Ηλίας Λατσής, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης, Δημήτρης Παπανικολάου, Αθηνά Σακαλή.
Πληροφορίες παράστασης:
Θέατρο Δημήτρης Χορν, Αμερικής 10, Κολωνάκι
Ημέρες & Ώρες παραστάσεων: Δευτέρα & Τρίτη στις 21:00.
Διάρκεια: 90 λεπτά
Τιμές εισητηρίων: Ζώνη VIP: 20€, Ζώνη Α: 18€, Ζώνη Β: 16-15€.
Μεσ΄στο μοσκόβολο νησάκι που ανασαίνει| Με την πνοή του γιασεμιού και με του κρίνου,|Ω φλόγα ερωτική πλατειά χυμένη!
Επέταξε η ψυχή σου| Μεσ' από την ανήμερη τη φυλακή σου, | Για να ωμορφήνη κάποια κόλασην| Ιστορισμένη [...]».
Κωστής Παλαμάς, Στέλλα Βιολάντη, 1901.
Ο ψυχογράφος της ελληνικής αστικής πεζογραφίας, Γρηγόριος Ξενόπουλος, γράφει το 1901 τη νουβέλα «Έρως Εσταυρωμένος». Το έργο αφού πρωτοδιαβάστηκε μέσα από τις σελίδες του φιλολογικού περιοδικού «Παναθήναϊα» γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία, εν συνεχεία ανέβηκε στη θεατρική σκηνή υπό τον τίτλο «Στέλλα Βιολάντη» με την Μαρίκα Κοτοπούλη να ενσαρκώνει τον ομώνυμο ρόλο.
Η ιστορία του Ξενόπουλου μας τοποθετεί στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, τότε που το κίνημα του φεμινισμού δεν είχε καν γεννηθεί ως ιδέα, ενώ οι Σουφραζέτες δεν είχαν εξέλθει ακόμα στους δρόμους για να διεκδικήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Σε μια εποχή όπου η γυναικεία χειραφέτηση ήταν η εξαίρεση στον πατριαρχιακό κανόνα, επέλεξε η Στέλλα Βιολάντη (Ευγενία Δημητροπούλου) να ενδώσει στις υποσχέσεις αγάπης του Χρηστάκη Ζαμάνου, ενός ξεπεσμένου ευγενούς, πηγαίνοντας κόντρα στη θέληση και στα σχέδια γάμου του αυταρχικού πατέρα της, Παναγή Βιολάντη (Δημήτρης Παπανικολάου).
Ζώντας μέσα στη γλυκιά αυταπάτη του ερωτά της η Στέλλα αποκρίνεται στον Ζαμάνο, «Είμαι δική σου. Αγάπα με!», αγνοώντας πως αυτές οι τέσσερις λέξεις μέλλει να φανούν αρκετές για να καταδικάσουν την αγάπη της και να φυλακίσουν την ίδια, ωσάν να ήταν υπόδικη, σε μια σκοτεινή σοφίτα, αναμένοντας είτε τον θάνατο της αγάπη της είτε το τέλος το δικό της χάριν του εσταυρωμένου ερωτά της.
Μιας και θα φάνταζε άτοπο να τοποθετηθεί η υπόθεση του έργου στη σύγχρονη εποχή, ο σκηνοθέτης, Γιώργος Λύρας και η θεατρική ομάδα «Μπουλούκι» αποφάσισαν να διατηρήσουν την Στέλλα ως προϊόν της εποχή της, αλλά συνάμα φαίνεται πως προσπάθησαν να προσδώσουν στην οικογένεια Βιολάντη νέα οπτική. Αυτή η προσπάθεια μετουσιώνεται αφενός μέσα από την παρουσίαση της γεμάτης ζωής, ευγενικής πλην εμμονικής Στέλλας και την αλληλεπίδραση αυτής με τον περίγυρο της και αφετέρου μέσω της σύγκρουσης δύο ισχυρών θελήσεων, εκείνη της κόρης με εκείνη του πάτερ-φαμίλια. Στο πρόσωπο της Στέλλας βλέπουμε ένα άτομο που μάχεται να καθορίσει τη ζωή της, «Εγώ ορίζω τον εαυτό μου» φωνάζει με πείσμα ακόμα και την ύστατη στιγμή των βασάνων της, ενάντι αυτής στέκει η κεφαλή της οικογένειας που αξιώνει σαν τύραννος να ορίζει τον βίο και την πολιτεία όλων των μελών της. Η σύγκρουση των δυο επί σκηνής, είναι μια μάχη ανάμεσα σε δύο τρόπους ζωής, σε δύο εποχές τόσο διαμετρικά αντίθετες, γι' αυτό λαμβάνει βίαιες διαστάσεις καθώς δε λείπουν οι σκηνές έντονης σωματικής και λεκτικής βίας.
Ο Δημήτρης Παπανικολάου και η Ευγενία Δημητροπούλου ερμηνεύοντας τους ρόλους του Παναγή Βιολάντη και της Στέλλας Βιολάντη αντίστοιχα, κατορθώνουν να μεταφέρουν στο κοινό όλη την ένταση που επικρατεί στο εσωτερικό τους, τη στιγμή που η διαμάχη τους μαίνεται στη σκήνη άλλοτε με έντονους και άλλοτε με πιο ήρεμους ρυθμούς. Ο Βιολάντης στο πρόσωπο του Παπανικολάου μετατρέπεται στον αδίστακτο πατέρα που επιθυμεί πιότερο να δει το παιδί του νεκρό παρά να ακολουθήσει έναν δρόμο που ο ίδιος δεν ενέκρινε. Συνάμα, όμως, τον βλέπουμε να διαθέτει αίσθηση μαύρου χιούμορ και μια κάπως πιο ευαίσθητη πλευρά που η αλήθεια είναι ότι διαρκεί ελάχιστα. Από την άλλη μεριά, η Στέλλα της Δημητροπούλου διαθέτει το ευγενές πρόσωπο, το πείσμα στο βλέμμα και το δυναμισμό στις κινήσεις και στην εκφορά του λόγου, ακριβώς δηλαδή όλα εκείνα τα στοιχεία που κατέστησαν γνωστή την ηρωίδα του Ξενόπουλου.
Η Στέλλα οδηγείται προς τον Γολγοθά της, ο πατέρας Βιολάντης απολαμβάνει τους καρπούς της σκληρής συμπεριφοράς του, οι θεατές αμφιβάλλω αν βρήκαν την κάθαρση που αποζητούσαν μετά την ένταση της τελευταίας σκηνής, αλλά σίγουρα έγιναν μάρτυρες μιας ακλόνητης θέλησης που δεν κέρδισε αλλά τουλάχιστον δε λύγισε στην πάλη με τον ισχυρό.
Συντελεστές παράστασης:
Κείμενο: Γρηγόριος Ξενόπουλος
Σκηνοθεσία: Γιώργος Λύρας
Σκηνικά-κοστούμια: Απόλλων Παπαθεοχάρης
Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Μουσική: Αντώνης Παπακωνσταντίνου
Σκηνική πάλη: Κρις Ραντάνοφ
Βοηθός σκηνοθέτη: Γεωργία Πιερρουτσάκου
Βοηθός παραγωγής: Λιάνα Ανδρικοπούλου
Πρωταγωνιστούν: Νεκταρία Γιαννουδάκη, Ευγενία Δημητροπούλου, Ηλίας Λατσής, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης, Δημήτρης Παπανικολάου, Αθηνά Σακαλή.
Πληροφορίες παράστασης:
Θέατρο Δημήτρης Χορν, Αμερικής 10, Κολωνάκι
Ημέρες & Ώρες παραστάσεων: Δευτέρα & Τρίτη στις 21:00.
Διάρκεια: 90 λεπτά
Τιμές εισητηρίων: Ζώνη VIP: 20€, Ζώνη Α: 18€, Ζώνη Β: 16-15€.