Συνάντησα τον Ζακ Στεφάνου και έμαθα τι (δεν) σκέφτεται για το μέλλον του (!), ποιους καλλιτέχνες παρακολουθεί, την άποψή του για την πειρατεία, για τις φετινές διάσπαρτες (ως τώρα) εμφανίσεις του με την μΠάντα Κοάλα, για την κυκλοφορία του Koalaboration, για την φαινομενικά ανάποδη πορεία του... κλπ κλπ... Ιδού!
Σε είδαμε για πρώτη φορά στην σκηνή στο πλευρό της Δήμητρας Γαλάνη και του Μανώλη Φάμελλου κι ύστερα ύστερα είναι δυο δίσκοι ύστερα, πολλές συνεργασίες επί σκηνής (Δρογώση, Δεληβοριά κ.ά.) και τώρα είσαι με την μΠάντα κοάλα και βγάζετε κι ένα δίσκο μαζί, μόνοι σας. Δεν είναι λίγο ανάποδη η πορεία;
Ναι, μου το χουν πει πολλοί ότι είναι ανάποδη η πορεία, αλλά είναι τι σου λείπει κάθε φορά. Λογικά αν τα έκανα ανάποδα, αν ξεκινούσαμε με μια ανεξάρτητη δισκογραφική, με μία μπάντα, μπορεί αυτή τη στιγμή να ήμουν στο άλλο άκρο ότι μου έχει λείψει η σόλο καριέρα. Παρ' όλα αυτά ένιωσα να μου ταιριάζει πάρα πολύ η συνεργατική μέθοδος. Βρήκα πολύ ενδιαφέρον τον τρόπο εργασίας, στο οποίο δεν είσαι το αφεντικό και έχεις υπαλλήλους, αλλά ουσιαστικά κάνεις μαι κολεκτίβα. Κάνεις μια ομάδα ανθρώπων και δουλεύουν όλοι μαζί πάνω σ ένα συγκεκριμένο μοντέλο. Μου ταιριάζει πιο πολύ ως ιδιοσυγκρασία. Οπότε αναμενόμενα κατέληξα στην μπάντα, δεν είναι ανάποδο, είναι αυτό που έψαχνα.
Και πως πήρες την απόφαση να διακόψεις τη συνεργασία σου με μια δισκογραφική και να κάνεις όλλλλαα αυτά που χρειάζεται για να κυκλοφορήσεις μόνος σου τον δίσκο σου;
Αρχικά δεν την πήρα εγώ την απόφαση. Η απόφαση πάρθηκε από κοινού. Γιατί ούτως ή άλλως τα τελευταία 3-4 χρόνια οι δισκογραφικές έχουν αρχίσει να συρρικνώνονται. Έχουν 'πετάξει' όσους καλλιτέχνες δεν ήταν τόσο εμπορικοί ή τουλάχιστον πολλά υποσχόμενοι. Οπότε για μένα ήταν λίγο μονόδρομος: ή θα έφευγα απ την sony και δεν θα πήγαινα σ άλλη εταιρία, ή θα έφευγα από τη sony και θα έκανα τη δικιά μου εταιρία. Δεν είχα τη δυνατότητα να απευθυνθώ άλλου, δεν υπήρχε κανένα νόημα. Και επειδή ήθελα να κάνω απόσβεση σ αυτόν τον δίσκο, γιατί θα μπορούσα κάλλιστα όπως τον είχα έτοιμο να πάω και να τον δώσω σε μια άλλη εταιρία και να τον βγάλει και να μην έχω καθόλου κέρδος. Έτσι αποφασίσαμε να τον βγάλουμε μόνοι μας και πήγε πολύ καλά το εγχείρημα για τα δεδομένα και τα εργαλεία που είχαμε στα χέρια μας.
Αχα! Βάζεις και κάποιες παραμέτρους... Δηλαδή; Ποια είναι τα δεδομένα...;
Ναι, τα δεδομένα είναι ότι δεν είχαμε απ τη μεριά μας τα media, ούτε καν τα εναλλακτικά media. Είχαμε κάποια πολύ συγκεκριμένα, και αναφέρω και εσάς σ αυτά, κάποια internetικά ραδιόφωνα..., που ουσιαστικά στηρίξανε αυτή την ανεξάρτητη παραγωγή. Εν τέλει όλοι οι υπόλοιποι σταθμοί οι playlist ή οι μη playlist που ακολουθούν τις γραμμές και τις επιταγές τις μόδας σταθήκαν παντελώς αδιάφοροι απέναντι σ αυτό. Και δημοσιογραφικά σε επίπεδο εντύπων δεν γράφτηκε κάτι ιδιαίτερο. Αν και τελικά δεν με ενδιαφέρει καθόλου αυτό. Βλέπω ότι κάνουμε live χωρίς να στείλουμε Δελτία Τύπου, βάζουμε αφίσες, το ανακοινώνουμε στο Facebook και το live είναι γεμάτο. Βλέπουμε ότι ο κόσμος τα έχει λίγο γραμμένα. Ο καθένας παίζει τον ρόλο του και είναι λίγο διακοσμητικός στον ρόλο του.
Τώρα που έχει περάσει αρκετός καιρός μετά την κυκλοφορία του Koalaboration, μπορείς να πεις πώς είναι η κατάσταση; Το μετάνιωσες; Το περίμενες αλλιώς; Θα το ξανακάνεις;
Ναι, και θα το κάνω και πιο έξυπνα. Δηλαδή, θα δούμε και άλλες τεχνικές marketing και ίσως και άλλη λογική. Η λογική του album θα παραμείνει: ότι ένας καλλιτέχνης μαζεύει 10 τραγούδια ή 6 ή 12 ή 15 και τα παρουσιάζει όλα μαζί. Το θέμα είναι ότι το cd ξεφεύγει, το χάνουμε πλέον, οπότε θα πρέπει να βρεθεί ένας καινούργιος τρόπος παρουσίασης της δουλειάς και του έργου του καλλιτέχνη. Εγώ προτιμώ τα λεφτά που δίνω για το προμόσιον ενός δίσκου να τα δώσω για το προμόσιον μιας συναυλίας, στην οποία με το εισιτήριο θα παίρνεις δώρο και τον δίσκο και να κάνω μια πολλή καλή παρουσίαση του υλικού μου. Παρά να περιμένω να παιχτεί απ' τα ραδιόφωνα. ...
Σε πειράζει που δεν σε παίζουν στα ραδιόφωνα;
Παλιά με πείραζε, πλέον δεν το έχω... ακούω και τι παίζουν οπότε καμιά φορά δεν θέλω να είμαι δίπλα σ αυτά. Μικρότερος με χτυπούσε στην καρδιά, έλεγα γιατί δεν με παίζουνε.. δεν καταλάβαινα γιατί.
Το γεγονός ότι το Koalaboration είναι ένας πολύ πιο έντονος δίσκος από τους προηγούμενους και ο στίχος τα “χώνει” πιο απροκάλυπτα (ενώ στους προηγούμενους τα χώνει με το γάντι), είναι τυχαίο; Είναι απλά μια φάση; Είναι πιο θυμωμένος ο Ζακ Στεφάνου; ή απλά έχει επιτέλους ελευθερία να κάνει αυτό που θέλει; (πριν σε εταιρία ήταν δύσκολο;)
Κοίτα, είναι όλα μαζί, γιατί δεν μπορείς να απομονώσεις κάποιο χαρακτηριστικό. Να πεις ότι ξαφνικά θύμωσα κι άρχισα να γράφω αλλιώς. Το σίγουρο είναι ότι έγραψα αλλιώς και έγραψα κατά βούληση. Το σίγουρο είναι ότι δεν ήμουν τόσο προσεκτικός, αν θα αρέσει, αν θα πει κάτι η εταιρία μου γι αυτό εδώ, αν αυτή την λέξη πρέπει να την αλλάξω. Έγραψα πιο χύμα, έγραψα αυτό που αισθανόμουν, άρα πρακτικά είναι ένα βήμα εξέλιξης στην γραφή μου αυτό. Από την άλλη αν είμαι πιο θυμωμένος; Όχι, δεν είμαι, το ίδιο είμαι...μη σου πω είμαι και πιο καλμαρισμένος, το οποίο με αγχώνει. Γιατί μεγαλώνω και αρχίζω κάποια πράγματα να τα αποδέχομαι πιο εύκολα. Ελπίζω να μου φύγει.. και να ξαναθυμώσω...
Είπες τώρα ότι σκεφτόσουν αν θα πρέπει να βγάλεις μια λέξη, δηλαδή στους προηγούμενους δίσκους είχες καταπιεστεί;
Όχι, δεν είχα καταπιεστεί σε καμία περίπτωση. Αλλά υπήρξαν κομμάτια τα οποία χρειάστηκε να τα δω εκ νέου. Όλους τους στίχους, ή να ξαναδώ το νόημα. Για παράδειγμα το “Φτάσε στον πάτο” ξαναγράφτηκε όλο απ την αρχή, μόνο αυτή η φράση κρατήθηκε. Στην αρχή ήταν πολυσύνθετο το κομμάτι γιατί βασιζόταν σε μια μαθηματική εξίσωση, όταν διαιρείς κάτι με το μηδέν έχει άπειρο. Ήταν λίγο δύσκολο να το καταλάβει κανείς, Ουσιαστικά ήταν μια μαθηματική εξίσωση μέσα σ ένα ποίημα και όταν το άκουσαν είπαν πάρα πολύ ωραίο κομμάτι μπορεί να γίνει μια πολύ μεγάλη επιτυχία αν πετάξεις όλους τους στίχους και γράψεις άλλο. Είχαν δίκιο.
Στο "Όλα αυτά που θέλω να πω" μέσα σ όλα λες:“Δε μας τρομάζουν όσα δακρυγόνα κι αν έχουν οι επιθέσεις τους. Έχει οξυγόνο στην επιφάνεια” Άρα, είσαι αισιόδοξος;
Ναι, αν βλέπεις μόνο τον βούρκο και δεν μπορείς να φανταστείς ότι πάνω από τον βούρκο υπάρχει αέρας. Αν βλέπεις μόνο τη φωτιά και δεν βλέπεις ότι μετά τη φωτιά θα υπάρχουν καινούργια μεταλλικά στοιχεία για να φτιαχτεί ένα νέο δάσος... δεν γίνεται, ας πάμε να αυτοκτονήσουμε. Η αισιοδοξία είναι το απόλυτα δομικό στοιχείο της απαισιοδοξίας. Δεν μπορεί να υπάρξει απαισιοδοξία αν δεν υπάρχει αισιοδοξία. Οπότε λογικά είμαι αισιόδοξος στο βάθος. Παρά την μαύρη μαυρίλα που βλέπω γύρω μου.
Στον "Όμορφο κόσμο" λες: "ΜΜΕ δίχως θέση κι άμα δεν σας αρέσει, κάνουμε κάτι άλλο παρόμοιο." Από πού επιλέγεις να ενημερωθείς;
Κοίτα την τηλεόραση την έχω κόψει εδώ και δυο τρία χρόνια τελείως. Πότε δεν είχα τηλεόραση στην Αθήνα, δηλ από το 2003 και μετά ποτέ δεν είχα τηλεόραση στο σπίτι μου. Ενημερώνομαι ελάχιστα από έντυπα όχι καθημερινά, Κυριακάτικα. Εντάξει ποιες εφημερίδες αγοράζουμε, της κυβερνήσεως εφημερίδες, όλες της κυβερνήσεως είναι πλέον. Και από το internet από διάφορα μέρη... εντάξει το internet είναι η απόλυτα μη αξιόπιστη και ταυτόχρονα υπεραξιόπιστη πηγή πληροφόρησης, οπότε έχουμε χρόνια για να δούμε μπροστά μας, είναι σαν να ανακαλύψαμε μόλις την γραφή. Διαβάζω και το Indymedia και το Βήμα με την ίδια άνεση.
Φέτος δεν εμφανίζεστε με την μΠάντα Κοάλα σε ένα μαγαζί σταθερά για καιρό, όπως πέρσι. Γιατί; Επιλογή σας;
Φέτος ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά. Είχαμε μια ατυχία με το μαγαζί που θα παίζαμε, δεν άνοιξε ποτέ, οπότε μείναμε εκτός ημερομηνιών. Τα πάντα κλείνουν πάρα πολύ νωρίς πλέον. Απ την άλλη δεν θέλαμε να τραβήξουμε κουπί όπως πέρσι να πάρουμε μια άκυρη μέρα Πέμπτη, Κυριακή, Δευτέρα και να την ανορθώσουμε. Θέλαμε να είναι λίγο πιο βατά τα πράγματα για μας. Οπότε προτιμήσαμε απ΄ το να μην είναι βατά για μας, να ασχοληθούμε λίγο με τον εαυτό μας, τα τραγούδια μας, το στούντιό μας και να κάνουμε λιγότερα live.
Πιστεύεις ότι αυτό είναι αρνητικό ή θετικό για τον κόσμο;
Κοίτα, εγώ θέλω κάποια στιγμή στο μέλλον να μην εμφανίζομαι με αυτόν τον τρόπο. Θεωρώ ότι η συνεχής εμφάνιση στην ίδια πόλη στο ίδιο κοινό, είναι φθορά. Και για μας, ξέρεις χρειάζεσαι να κάνεις υπερβολικό αγώνα να γεμίσεις το μαγαζί, έχεις άγχος. Προτιμώ να κάνω τρία live το χρόνο στα οποία να μπορώ να προσφέρω κι εγώ στον κόσμο, υπερθέαμα. Δηλαδή να έχω τα όργανα που χρειάζεται, τον φωτισμό που χρειάζεται, τον ήχο που χρειάζεται, τη διαφήμιση, τα promotion, τα εφέ, όλα όσα θέλω να έχω, τα οποία δεν μπορείς να τα έχεις σ΄ ένα μικρό μαγαζί που εμφανίζεσαι κάθε βδομάδα. Θα ήμουν ευτυχισμένος κι ας μην κάνω τίποτα άλλο, ας κάνω δύο μήνες προετοιμασία για το live.
Θα επιβίωνες όμως;
Αν, αυτά ήταν επιτυχημένα ναι.. εντάξει υπάρχουν κι άλλες σχετικές δουλειές με τον χώρο μας που μπορείς να κάνεις. Που αν τις δουλέψεις σωστά και με επιμέλεια... δηλαδή, η διαφήμιση είναι ένας χώρος που πολλοί ήδη δουλεύουμε, σε διαφημιστικά σποτάκια κλπ, τα οποία σου δίνουν ένα δεύτερο υπομισθό. Τους ονομάζω υπομισθούς εγώ...
Έτσι φέτος βλέπουμε δύο διαφορετικά “προγράμματα” από σας. Ένα έντονο, γνωστό και αγαπημένο πια και ένα ακουστικό. Με τελείως άλλη επιλογή στα κομμάτια. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση αυτό... δεν παίξατε τα ίδια με άλλα όργανα. Ή απλά καθιστοί!!
Δεν θα ήταν ωραία, δοκιμάσαμε κάποια τραγούδια από το παλιό playlist και δεν πήγαιναν. Χρειαζόμασταν και μια ανανέωση. Δηλαδή, εδώ και τρία χρόνια δεν έχουμε αλλάξει το πρόγραμμα, προσθέτουμε και αφαιρούμε τραγούδια κάθε μήνα. Αλλά ποτέ δεν καθίσαμε να κάνουμε ένα νέο πρόγραμμα εκ νέου. Αυτό πρώτη φορά καθίσαμε και το κάναμε στο Αλάβαστον. Ήταν λίγο πείραμα...
Μπορεί κανείς να βρει δωρεάν τον δίσκο;
Όχι, δεν γιατί δεν πιστεύουμε στην δωρεάν μουσική. Εφόσον είμαστε στον καπιταλισμό ε; Είμαι φαν άλλων συστημάτων...
Δεν κατεβάζεις δηλαδή άλλους δίσκους;
Κατεβάζω για να ακούσω αλλά αγοράζω πολλούς δίσκους. Τα πράγματα που μου αρέσουν πλέον τα αγοράζω και σε βινύλια. Για παράδειγμα, μου άρεσε πάρα πολύ των La Rue, των Portishead (third), το οποίο είναι του 2008 αλλά εγώ τώρα το άκουσα γιατί είμαι ηλίθιος. Των animal collective το τελευταίο. Του Δρογώση το οποίο κατέβασα δωρεάν γιατί το δίνει δωρεάν στο site του και έκανα και μια δωρεά συμβολική 3 ευρώ και τον πήρα και τηλέφωνο και του το είπα (αχαχα).
Παρακολουθείς άλλους καλλιτέχνες;
Tην ελληνική σκηνή την παρακολουθώ πολύ λίγο: Θ. Παπακωνσταντίνου, Σ.Μάλαμας, Γ.Aγγελάκας Κ.Βήτα. Και πάω και σε πολλά άλλα Live που δεν είναι δισκογραφημένοι. πχ. Πάω στους Salonumuz Klimalidir: παίζουν εξωφρενικές έθνικ διασκευές... Πρέπει να δεις. Motel Selinik είναι ένα άλλο εξαιρετικό συγκρότημα που στα live είναι εντυπωσιακά ωραίο.
Τι βλέπεις για το μέλλον;
Δεν ξέρω τίποτα. Δεν ξέρω αν επιθυμώ να συνεχίσω αυτόν τον αγώνα, γιατί αγώνας είναι... ή αν θα την δω τελείως διαφορετικά. Όσο μεγαλώνω είναι ότι ο καλύτερος τρόπος να ασχοληθεί κανείς με την μουσική είναι να μην είναι η δουλειά σου. Συνήθως για να ασχοληθείς σοβαρά με κάτι πρέπει να είναι η δουλειά σου. Π.χ. Για να είσαι αρχιτέκτονας πρέπει να ναι η δουλειά σου, δεν μπορεί να είναι το χόμπι σου. Τελικά οι χομπίστες μουσικοί, αυτοί που έχουν μια άλλη δουλειά και είναι ήσυχοι με αυτό και πηγαίνουν στο live επιθυμώντας να παρουσιάσουν ακόμη και στους πέντε ανθρώπους κάτω το υλικό τους ή δεν τους νοιάζει, επιθυμούν να παίξουν το υλικό τους γιατί αυτό τους γεμίζει, είναι πολύ πιο ισορροπημένη αντιμετώπιση απ' ότι... η φάση ότι “παίζω και βγάζω λεφτά από αυτό”. Οπότε... εύχομαι κάποια στιγμή στη ζωή μου, πραγματικά να φτάσω σ' ένα σημείο που να κάνω 4 συναυλίες στο χρόνο και να είναι όμως state of the art. Να είναι αυτό που έχω στο μυαλό μου. Έχω τόση τρέλα σκηνοθεσίας για φώτα, για ιδέες που πάντα περιορίζεται στο “δυστυχώς δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό/ δεν έχουμε τα λεφτά” , που το έχω πάρα πολύ ανάγκη να κάνω κάποια στιγμή κάτι γκράντε! Θα το θυμάμαι για δώδεκα μήνες μετά! Τώρα κάθε live που κάνουμε το θυμόμαστε μια βδομάδα μετά. Ακόμα κι αν είναι το πιο τέλειο live (= όταν ακούς καλά, όταν όλοι οι μουσικοί παίζουν καλά και συγκεντρωμένα, όταν το playlist είναι πετυχημένο, όταν περνάει κι ο κόσμος καλά και το κλίμα μετά είναι ωραίο...)! Θα θελα πολύ να κάνουμε ένα live και να λέμε “πωπω το θυμάσαι το live το 2014 με τόσα χιλιάδες άτομα στον Λυκαβηττό;” να λέμε τέτοια... και να λέει ο άλλος “θυμάμαι το άλλο το 2013...” (γέλια...)
Ο Ζακ Στεφάνου και η μΠάντα Κοάλα θα εμφανίζεται στο πλευρό του Λάκη Παπαδόπουλου και των Μπλε, στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο, κάθε Παρασκευή από 25/3!
Σε είδαμε για πρώτη φορά στην σκηνή στο πλευρό της Δήμητρας Γαλάνη και του Μανώλη Φάμελλου κι ύστερα ύστερα είναι δυο δίσκοι ύστερα, πολλές συνεργασίες επί σκηνής (Δρογώση, Δεληβοριά κ.ά.) και τώρα είσαι με την μΠάντα κοάλα και βγάζετε κι ένα δίσκο μαζί, μόνοι σας. Δεν είναι λίγο ανάποδη η πορεία;
Ναι, μου το χουν πει πολλοί ότι είναι ανάποδη η πορεία, αλλά είναι τι σου λείπει κάθε φορά. Λογικά αν τα έκανα ανάποδα, αν ξεκινούσαμε με μια ανεξάρτητη δισκογραφική, με μία μπάντα, μπορεί αυτή τη στιγμή να ήμουν στο άλλο άκρο ότι μου έχει λείψει η σόλο καριέρα. Παρ' όλα αυτά ένιωσα να μου ταιριάζει πάρα πολύ η συνεργατική μέθοδος. Βρήκα πολύ ενδιαφέρον τον τρόπο εργασίας, στο οποίο δεν είσαι το αφεντικό και έχεις υπαλλήλους, αλλά ουσιαστικά κάνεις μαι κολεκτίβα. Κάνεις μια ομάδα ανθρώπων και δουλεύουν όλοι μαζί πάνω σ ένα συγκεκριμένο μοντέλο. Μου ταιριάζει πιο πολύ ως ιδιοσυγκρασία. Οπότε αναμενόμενα κατέληξα στην μπάντα, δεν είναι ανάποδο, είναι αυτό που έψαχνα.
Και πως πήρες την απόφαση να διακόψεις τη συνεργασία σου με μια δισκογραφική και να κάνεις όλλλλαα αυτά που χρειάζεται για να κυκλοφορήσεις μόνος σου τον δίσκο σου;
Αρχικά δεν την πήρα εγώ την απόφαση. Η απόφαση πάρθηκε από κοινού. Γιατί ούτως ή άλλως τα τελευταία 3-4 χρόνια οι δισκογραφικές έχουν αρχίσει να συρρικνώνονται. Έχουν 'πετάξει' όσους καλλιτέχνες δεν ήταν τόσο εμπορικοί ή τουλάχιστον πολλά υποσχόμενοι. Οπότε για μένα ήταν λίγο μονόδρομος: ή θα έφευγα απ την sony και δεν θα πήγαινα σ άλλη εταιρία, ή θα έφευγα από τη sony και θα έκανα τη δικιά μου εταιρία. Δεν είχα τη δυνατότητα να απευθυνθώ άλλου, δεν υπήρχε κανένα νόημα. Και επειδή ήθελα να κάνω απόσβεση σ αυτόν τον δίσκο, γιατί θα μπορούσα κάλλιστα όπως τον είχα έτοιμο να πάω και να τον δώσω σε μια άλλη εταιρία και να τον βγάλει και να μην έχω καθόλου κέρδος. Έτσι αποφασίσαμε να τον βγάλουμε μόνοι μας και πήγε πολύ καλά το εγχείρημα για τα δεδομένα και τα εργαλεία που είχαμε στα χέρια μας.
Αχα! Βάζεις και κάποιες παραμέτρους... Δηλαδή; Ποια είναι τα δεδομένα...;
Ναι, τα δεδομένα είναι ότι δεν είχαμε απ τη μεριά μας τα media, ούτε καν τα εναλλακτικά media. Είχαμε κάποια πολύ συγκεκριμένα, και αναφέρω και εσάς σ αυτά, κάποια internetικά ραδιόφωνα..., που ουσιαστικά στηρίξανε αυτή την ανεξάρτητη παραγωγή. Εν τέλει όλοι οι υπόλοιποι σταθμοί οι playlist ή οι μη playlist που ακολουθούν τις γραμμές και τις επιταγές τις μόδας σταθήκαν παντελώς αδιάφοροι απέναντι σ αυτό. Και δημοσιογραφικά σε επίπεδο εντύπων δεν γράφτηκε κάτι ιδιαίτερο. Αν και τελικά δεν με ενδιαφέρει καθόλου αυτό. Βλέπω ότι κάνουμε live χωρίς να στείλουμε Δελτία Τύπου, βάζουμε αφίσες, το ανακοινώνουμε στο Facebook και το live είναι γεμάτο. Βλέπουμε ότι ο κόσμος τα έχει λίγο γραμμένα. Ο καθένας παίζει τον ρόλο του και είναι λίγο διακοσμητικός στον ρόλο του.
Τώρα που έχει περάσει αρκετός καιρός μετά την κυκλοφορία του Koalaboration, μπορείς να πεις πώς είναι η κατάσταση; Το μετάνιωσες; Το περίμενες αλλιώς; Θα το ξανακάνεις;Ναι, και θα το κάνω και πιο έξυπνα. Δηλαδή, θα δούμε και άλλες τεχνικές marketing και ίσως και άλλη λογική. Η λογική του album θα παραμείνει: ότι ένας καλλιτέχνης μαζεύει 10 τραγούδια ή 6 ή 12 ή 15 και τα παρουσιάζει όλα μαζί. Το θέμα είναι ότι το cd ξεφεύγει, το χάνουμε πλέον, οπότε θα πρέπει να βρεθεί ένας καινούργιος τρόπος παρουσίασης της δουλειάς και του έργου του καλλιτέχνη. Εγώ προτιμώ τα λεφτά που δίνω για το προμόσιον ενός δίσκου να τα δώσω για το προμόσιον μιας συναυλίας, στην οποία με το εισιτήριο θα παίρνεις δώρο και τον δίσκο και να κάνω μια πολλή καλή παρουσίαση του υλικού μου. Παρά να περιμένω να παιχτεί απ' τα ραδιόφωνα. ...
Σε πειράζει που δεν σε παίζουν στα ραδιόφωνα;
Παλιά με πείραζε, πλέον δεν το έχω... ακούω και τι παίζουν οπότε καμιά φορά δεν θέλω να είμαι δίπλα σ αυτά. Μικρότερος με χτυπούσε στην καρδιά, έλεγα γιατί δεν με παίζουνε.. δεν καταλάβαινα γιατί.
Το γεγονός ότι το Koalaboration είναι ένας πολύ πιο έντονος δίσκος από τους προηγούμενους και ο στίχος τα “χώνει” πιο απροκάλυπτα (ενώ στους προηγούμενους τα χώνει με το γάντι), είναι τυχαίο; Είναι απλά μια φάση; Είναι πιο θυμωμένος ο Ζακ Στεφάνου; ή απλά έχει επιτέλους ελευθερία να κάνει αυτό που θέλει; (πριν σε εταιρία ήταν δύσκολο;)
Κοίτα, είναι όλα μαζί, γιατί δεν μπορείς να απομονώσεις κάποιο χαρακτηριστικό. Να πεις ότι ξαφνικά θύμωσα κι άρχισα να γράφω αλλιώς. Το σίγουρο είναι ότι έγραψα αλλιώς και έγραψα κατά βούληση. Το σίγουρο είναι ότι δεν ήμουν τόσο προσεκτικός, αν θα αρέσει, αν θα πει κάτι η εταιρία μου γι αυτό εδώ, αν αυτή την λέξη πρέπει να την αλλάξω. Έγραψα πιο χύμα, έγραψα αυτό που αισθανόμουν, άρα πρακτικά είναι ένα βήμα εξέλιξης στην γραφή μου αυτό. Από την άλλη αν είμαι πιο θυμωμένος; Όχι, δεν είμαι, το ίδιο είμαι...μη σου πω είμαι και πιο καλμαρισμένος, το οποίο με αγχώνει. Γιατί μεγαλώνω και αρχίζω κάποια πράγματα να τα αποδέχομαι πιο εύκολα. Ελπίζω να μου φύγει.. και να ξαναθυμώσω...
Είπες τώρα ότι σκεφτόσουν αν θα πρέπει να βγάλεις μια λέξη, δηλαδή στους προηγούμενους δίσκους είχες καταπιεστεί; Όχι, δεν είχα καταπιεστεί σε καμία περίπτωση. Αλλά υπήρξαν κομμάτια τα οποία χρειάστηκε να τα δω εκ νέου. Όλους τους στίχους, ή να ξαναδώ το νόημα. Για παράδειγμα το “Φτάσε στον πάτο” ξαναγράφτηκε όλο απ την αρχή, μόνο αυτή η φράση κρατήθηκε. Στην αρχή ήταν πολυσύνθετο το κομμάτι γιατί βασιζόταν σε μια μαθηματική εξίσωση, όταν διαιρείς κάτι με το μηδέν έχει άπειρο. Ήταν λίγο δύσκολο να το καταλάβει κανείς, Ουσιαστικά ήταν μια μαθηματική εξίσωση μέσα σ ένα ποίημα και όταν το άκουσαν είπαν πάρα πολύ ωραίο κομμάτι μπορεί να γίνει μια πολύ μεγάλη επιτυχία αν πετάξεις όλους τους στίχους και γράψεις άλλο. Είχαν δίκιο.
Στο "Όλα αυτά που θέλω να πω" μέσα σ όλα λες:“Δε μας τρομάζουν όσα δακρυγόνα κι αν έχουν οι επιθέσεις τους. Έχει οξυγόνο στην επιφάνεια” Άρα, είσαι αισιόδοξος;
Ναι, αν βλέπεις μόνο τον βούρκο και δεν μπορείς να φανταστείς ότι πάνω από τον βούρκο υπάρχει αέρας. Αν βλέπεις μόνο τη φωτιά και δεν βλέπεις ότι μετά τη φωτιά θα υπάρχουν καινούργια μεταλλικά στοιχεία για να φτιαχτεί ένα νέο δάσος... δεν γίνεται, ας πάμε να αυτοκτονήσουμε. Η αισιοδοξία είναι το απόλυτα δομικό στοιχείο της απαισιοδοξίας. Δεν μπορεί να υπάρξει απαισιοδοξία αν δεν υπάρχει αισιοδοξία. Οπότε λογικά είμαι αισιόδοξος στο βάθος. Παρά την μαύρη μαυρίλα που βλέπω γύρω μου.
Στον "Όμορφο κόσμο" λες: "ΜΜΕ δίχως θέση κι άμα δεν σας αρέσει, κάνουμε κάτι άλλο παρόμοιο." Από πού επιλέγεις να ενημερωθείς;
Κοίτα την τηλεόραση την έχω κόψει εδώ και δυο τρία χρόνια τελείως. Πότε δεν είχα τηλεόραση στην Αθήνα, δηλ από το 2003 και μετά ποτέ δεν είχα τηλεόραση στο σπίτι μου. Ενημερώνομαι ελάχιστα από έντυπα όχι καθημερινά, Κυριακάτικα. Εντάξει ποιες εφημερίδες αγοράζουμε, της κυβερνήσεως εφημερίδες, όλες της κυβερνήσεως είναι πλέον. Και από το internet από διάφορα μέρη... εντάξει το internet είναι η απόλυτα μη αξιόπιστη και ταυτόχρονα υπεραξιόπιστη πηγή πληροφόρησης, οπότε έχουμε χρόνια για να δούμε μπροστά μας, είναι σαν να ανακαλύψαμε μόλις την γραφή. Διαβάζω και το Indymedia και το Βήμα με την ίδια άνεση.
Φέτος δεν εμφανίζεστε με την μΠάντα Κοάλα σε ένα μαγαζί σταθερά για καιρό, όπως πέρσι. Γιατί; Επιλογή σας;
Φέτος ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά. Είχαμε μια ατυχία με το μαγαζί που θα παίζαμε, δεν άνοιξε ποτέ, οπότε μείναμε εκτός ημερομηνιών. Τα πάντα κλείνουν πάρα πολύ νωρίς πλέον. Απ την άλλη δεν θέλαμε να τραβήξουμε κουπί όπως πέρσι να πάρουμε μια άκυρη μέρα Πέμπτη, Κυριακή, Δευτέρα και να την ανορθώσουμε. Θέλαμε να είναι λίγο πιο βατά τα πράγματα για μας. Οπότε προτιμήσαμε απ΄ το να μην είναι βατά για μας, να ασχοληθούμε λίγο με τον εαυτό μας, τα τραγούδια μας, το στούντιό μας και να κάνουμε λιγότερα live.
Πιστεύεις ότι αυτό είναι αρνητικό ή θετικό για τον κόσμο;
Κοίτα, εγώ θέλω κάποια στιγμή στο μέλλον να μην εμφανίζομαι με αυτόν τον τρόπο. Θεωρώ ότι η συνεχής εμφάνιση στην ίδια πόλη στο ίδιο κοινό, είναι φθορά. Και για μας, ξέρεις χρειάζεσαι να κάνεις υπερβολικό αγώνα να γεμίσεις το μαγαζί, έχεις άγχος. Προτιμώ να κάνω τρία live το χρόνο στα οποία να μπορώ να προσφέρω κι εγώ στον κόσμο, υπερθέαμα. Δηλαδή να έχω τα όργανα που χρειάζεται, τον φωτισμό που χρειάζεται, τον ήχο που χρειάζεται, τη διαφήμιση, τα promotion, τα εφέ, όλα όσα θέλω να έχω, τα οποία δεν μπορείς να τα έχεις σ΄ ένα μικρό μαγαζί που εμφανίζεσαι κάθε βδομάδα. Θα ήμουν ευτυχισμένος κι ας μην κάνω τίποτα άλλο, ας κάνω δύο μήνες προετοιμασία για το live.
Θα επιβίωνες όμως;
Αν, αυτά ήταν επιτυχημένα ναι.. εντάξει υπάρχουν κι άλλες σχετικές δουλειές με τον χώρο μας που μπορείς να κάνεις. Που αν τις δουλέψεις σωστά και με επιμέλεια... δηλαδή, η διαφήμιση είναι ένας χώρος που πολλοί ήδη δουλεύουμε, σε διαφημιστικά σποτάκια κλπ, τα οποία σου δίνουν ένα δεύτερο υπομισθό. Τους ονομάζω υπομισθούς εγώ...
Έτσι φέτος βλέπουμε δύο διαφορετικά “προγράμματα” από σας. Ένα έντονο, γνωστό και αγαπημένο πια και ένα ακουστικό. Με τελείως άλλη επιλογή στα κομμάτια. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση αυτό... δεν παίξατε τα ίδια με άλλα όργανα. Ή απλά καθιστοί!!Δεν θα ήταν ωραία, δοκιμάσαμε κάποια τραγούδια από το παλιό playlist και δεν πήγαιναν. Χρειαζόμασταν και μια ανανέωση. Δηλαδή, εδώ και τρία χρόνια δεν έχουμε αλλάξει το πρόγραμμα, προσθέτουμε και αφαιρούμε τραγούδια κάθε μήνα. Αλλά ποτέ δεν καθίσαμε να κάνουμε ένα νέο πρόγραμμα εκ νέου. Αυτό πρώτη φορά καθίσαμε και το κάναμε στο Αλάβαστον. Ήταν λίγο πείραμα...
Μπορεί κανείς να βρει δωρεάν τον δίσκο;
Όχι, δεν γιατί δεν πιστεύουμε στην δωρεάν μουσική. Εφόσον είμαστε στον καπιταλισμό ε; Είμαι φαν άλλων συστημάτων...
Δεν κατεβάζεις δηλαδή άλλους δίσκους;
Κατεβάζω για να ακούσω αλλά αγοράζω πολλούς δίσκους. Τα πράγματα που μου αρέσουν πλέον τα αγοράζω και σε βινύλια. Για παράδειγμα, μου άρεσε πάρα πολύ των La Rue, των Portishead (third), το οποίο είναι του 2008 αλλά εγώ τώρα το άκουσα γιατί είμαι ηλίθιος. Των animal collective το τελευταίο. Του Δρογώση το οποίο κατέβασα δωρεάν γιατί το δίνει δωρεάν στο site του και έκανα και μια δωρεά συμβολική 3 ευρώ και τον πήρα και τηλέφωνο και του το είπα (αχαχα).
Παρακολουθείς άλλους καλλιτέχνες;
Tην ελληνική σκηνή την παρακολουθώ πολύ λίγο: Θ. Παπακωνσταντίνου, Σ.Μάλαμας, Γ.Aγγελάκας Κ.Βήτα. Και πάω και σε πολλά άλλα Live που δεν είναι δισκογραφημένοι. πχ. Πάω στους Salonumuz Klimalidir: παίζουν εξωφρενικές έθνικ διασκευές... Πρέπει να δεις. Motel Selinik είναι ένα άλλο εξαιρετικό συγκρότημα που στα live είναι εντυπωσιακά ωραίο.
Τι βλέπεις για το μέλλον;
Δεν ξέρω τίποτα. Δεν ξέρω αν επιθυμώ να συνεχίσω αυτόν τον αγώνα, γιατί αγώνας είναι... ή αν θα την δω τελείως διαφορετικά. Όσο μεγαλώνω είναι ότι ο καλύτερος τρόπος να ασχοληθεί κανείς με την μουσική είναι να μην είναι η δουλειά σου. Συνήθως για να ασχοληθείς σοβαρά με κάτι πρέπει να είναι η δουλειά σου. Π.χ. Για να είσαι αρχιτέκτονας πρέπει να ναι η δουλειά σου, δεν μπορεί να είναι το χόμπι σου. Τελικά οι χομπίστες μουσικοί, αυτοί που έχουν μια άλλη δουλειά και είναι ήσυχοι με αυτό και πηγαίνουν στο live επιθυμώντας να παρουσιάσουν ακόμη και στους πέντε ανθρώπους κάτω το υλικό τους ή δεν τους νοιάζει, επιθυμούν να παίξουν το υλικό τους γιατί αυτό τους γεμίζει, είναι πολύ πιο ισορροπημένη αντιμετώπιση απ' ότι... η φάση ότι “παίζω και βγάζω λεφτά από αυτό”. Οπότε... εύχομαι κάποια στιγμή στη ζωή μου, πραγματικά να φτάσω σ' ένα σημείο που να κάνω 4 συναυλίες στο χρόνο και να είναι όμως state of the art. Να είναι αυτό που έχω στο μυαλό μου. Έχω τόση τρέλα σκηνοθεσίας για φώτα, για ιδέες που πάντα περιορίζεται στο “δυστυχώς δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό/ δεν έχουμε τα λεφτά” , που το έχω πάρα πολύ ανάγκη να κάνω κάποια στιγμή κάτι γκράντε! Θα το θυμάμαι για δώδεκα μήνες μετά! Τώρα κάθε live που κάνουμε το θυμόμαστε μια βδομάδα μετά. Ακόμα κι αν είναι το πιο τέλειο live (= όταν ακούς καλά, όταν όλοι οι μουσικοί παίζουν καλά και συγκεντρωμένα, όταν το playlist είναι πετυχημένο, όταν περνάει κι ο κόσμος καλά και το κλίμα μετά είναι ωραίο...)! Θα θελα πολύ να κάνουμε ένα live και να λέμε “πωπω το θυμάσαι το live το 2014 με τόσα χιλιάδες άτομα στον Λυκαβηττό;” να λέμε τέτοια... και να λέει ο άλλος “θυμάμαι το άλλο το 2013...” (γέλια...)
Ο Ζακ Στεφάνου και η μΠάντα Κοάλα θα εμφανίζεται στο πλευρό του Λάκη Παπαδόπουλου και των Μπλε, στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο, κάθε Παρασκευή από 25/3!
Σχετικό θέμα