Με αφορμή το ταξίδι του βιβλίου της «Φτου ξελύπη» στη Γερμανία γνωρίσαμε
τη συγγραφέα παιδικών βιβλίων Μαριέττα Κόντου και συνομιλήσαμε μαζί της για την ενασχόλησή της με τη
συγγραφή, τις προκλήσεις της παιδικής λογοτεχνίας και αρκετά ακόμα. Σε αυτή τη συνέντευξη δημοσιεύουμε όσα
κατάφεραν να γίνουν ερωταπαντήσεις. Σήμερα το δεύτερο μέρος της συνέντευξης. Βρείτε το πρώτο μέρος εδώ.Συνάντησα τυχαία ένα ρητό που αποδίδεται στον Μιχαήλ Άγγελο: «Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τους περισσότερους από εμάς δεν είναι μήπως βάλουμε κάποιον πολύ υψηλό στόχο και δεν καταφέρουμε να τον πετύχουμε, αλλά μήπως ο στόχος μας είναι πολύ χαμηλός και τον πετύχουμε». Κάτι σαν το εκλαϊκευμένο «Να κοιτάς εκεί που θες να πας, αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάς». Σε τι θεωρείτε ότι διαφέρουν τα όνειρα των παιδιών από τους στόχους των ενηλίκων; Πέρα από το ότι οι δεύτεροι κρίνονται κατά κανόνα πιο ρεαλιστικοί βραχυπρόθεσμα.
Πιστεύετε ότι η εναντίωσή μας στη διαφορετικότητα είναι έμφυτη ή επίκτητη; Έχετε παρατηρήσει διαφορετικές αντιδράσεις από τα παιδιά σε σχέση με τους ενήλικες;
Η διαφορετικότητα είναι κομμάτι της ζωής μας, το ίδιο και η πολυχρωμία, η ποικιλία και η εναλλαγή. Με αυτή την πληροφορία γεννιόμαστε. Όχι όμως και το ρατσισμό ή το φόβο στο διαφορετικό, αυτό το μαθαίνουμε. Οι προκαταλήψεις που χτίζουν τοίχους θεόρατους ανάμεσα στους ανθρώπους μαθαίνονται και ριζώνουν μέσα μας από πολύ μικρές ηλικίες και με τρόπους σιωπηλούς ή φωναχτούς αλλά σίγουρα πανίσχυρους.
Τα παιδιά από τη φύση τους έχουν «αχρωματοψία» και μια απλότητα στον τρόπο που βλέπουν, νιώθουν και αντιμετωπίζουν τη διαφορετικότητα που αν δεν την «πειράζαμε» εμείς οι μεγάλοι, τότε σίγουρα ο κόσμος μας θα ήταν καλύτερος.
Έχετε δύο παιδιά στην εφηβεία. Είναι συνεργάτες κατά την συγγραφή ή οι πρώτοι αναγνώστες σας; Πόσο αυστηροί κριτές είναι;Οι γιοί μου είναι ο λόγος που γράφω. Τους το οφείλω. Ιδέες, εικόνες, σκέψεις από τη ζωή και το μεγάλωμα τους, στιγμιότυπα και ανατροπές, πρόσωπα που τους επηρέασαν εκείνους, εμένα, τη ζωή μας, που έμαθαν, έμαθα, πάθαμε, νιώσαμε, καταλάβαμε, είναι για μένα έμπνευση και αυτή είναι η μεγαλύτερη προσφορά τους. Όποτε ζητώ τη γνώμη τους, μου τη δίνουν γενναιόδωρα και συγκινητικά πρόθυμα, παρόλο που ξέρω ότι τώρα περνούν τη φάση που βαριούνται να διαβάσουν βιβλία. Είναι άμεσοι στην κριτική τους, εύστοχοι και ακριβείς. Θα έλεγα ... δίκαιοι.
Σε πόσο στενή σχέση βρίσκονται μέσα σας οι ιδιότητες της ψυχολόγου και της συγγραφέα; Επεμβαίνει η ψυχολόγος Μαριέττα Κόντου για να αλλάξει ή να διαγράψει κάτι που έγραψε η συγγραφέας Μαριέττα Κόντου; Και πολύ περισσότερο, της το επιτρέπει τελικά η τελευταία;
Σαν συγγραφέας είμαι θεραπευόμενη, ενώ σαν ψυχολόγος θεραπεύτρια. Σαν συγγραφέας διεκδικώ το πέταγμα, σαν θεραπεύτρια τη γείωση. Γράφοντας καταργώ τα όρια, σαν ψυχολόγος εξοικειώνω τους ανθρώπους με αυτά και τη αναμφισβήτητη προστασία που προσφέρουν. Η μια μου ιδιότητα τρέφει και τρέφεται από τη λογική και η άλλη από το θυμικό μου. Στη δουλειά μου ασχολούμαι με ενήλικες, ενώ τα βιβλία μου απευθύνονται σε παιδιά ή παιδικά κομμάτια των ανθρώπων. Όμως και τα δυο προσφέρουν καθησυχασμό και ξεκινούν από βαθιά, πολλή βαθιά αγάπη για τον άνθρωπο και την ψυχή του. Φαντάζομαι ότι κάπου μέσα μου όλα αυτά, με κάποιο τρόπο και κάποια συνταγή, συνδέονται μαγικά.
Πόσο εύκολο είναι να πεισθούν τα παιδιά να διαβάσουν ένα βιβλίο στην εποχή των smartphones, των social media και του Netflix; Μήπως είναι ένας χαμένος αγώνας; Ποιο είναι το σημαντικότερο όφελος από την ανάγνωση, κατά τη γνώμη σας;
Και ναι και όχι. Εξαρτάται από το παιδί, το περιβάλλον, τα ερεθίσματα. Γενικά όμως όσο η μαμά και ο μπαμπάς, η δασκάλα στο σχολείο τούς διαβάζουν, είναι καλά. Μετά περνούν φάσεις, περιόδους και ηλικίες που το διάβασμα μπαίνει στο ράφι και κερδίζει έδαφος η τεχνολογία, η εικόνα κι αυτός ο νέος τρόπος ζωής ο τόσο οικείος στα παιδιά και τόσο εύκολος να τα «χωνέψει». Το διάβασμα το ξαναθυμούνται πάλι στα ενήλικα χρόνια τους. Όμως η πρώτη σχέση, η πρώτη επαφή με το διάβασμα, ο έρωτας που θα νιώσουν –αν νιώσουν– μένει και είναι αυτός που θυμούνται και ανασύρουν όταν έρθει η στιγμή να αποκαταστήσουν τη σχέση τους με τις λέξεις.Χαμένο αγώνα δεν θα τον έλεγα ποτέ. Μπορούν να συνυπάρξουν τεχνολογία και βιβλίο, αρκεί να μη χαθεί το μέτρο και η επαφή του παιδιού με την πραγματική ζωή. Θα έλεγα πως οι εποχές αλλάζουν, οι άνθρωποι αλλάζουν, άρα και οι προσεγγίσεις ή οι τρόποι επικοινωνίας. Όμως υπάρχουν και καταστάσεις, συνθήκες και συναισθήματα που παρά τις όποιες αλλαγές παραμένουν εκεί, στην ουσία τους ίδια. Και το βιβλίο παραμένει και επιβιώνει αιώνες τώρα, σύμβολο πολύτιμο της ανάγκης του ανθρώπου να αφηγείται, να ονειρεύεται, να ξορκίζει, να ταυτίζεται, να μαθαίνει, να υιοθετεί, να απορρίπτει, να κάνει τις εικόνες λέξεις και τις λέξεις εικόνες.
Βλέπετε ταινίες κινουμένων σχεδίων με (ή χωρίς) τα παιδιά σας; Ποια είναι η πιο πρόσφατη ταινία που σας ενθουσίασε;
Όταν τα αγόρια ήταν μικρότερα, βλέπαμε όλη την ώρα και συχνά μας άρεσε, να βλέπουμε ξανά και ξανά τις αγαπημένες μας ή να θυμόμαστε ατάκες και σκηνές από αυτές και να τις συζητάμε. Τώρα που τα παιδιά μεγάλωσαν, βλέπουν περισσότερο νεανικές και ταινίες δράσης που είναι πιο κοντά στην ηλικία τους. Παραδόξως, τις ταινίες κινουμένων σχεδίων που πλέον θεωρούνται κλασσικές, ευχαρίστως θα τις ξανάβλεπαν. Ξεχωρίζω το «Ρατατούη», τη «Μαδαγασκάρη», το «Νέμο», τη «Μουλάν», το «Toy Story», την «Εποχή των Παγετώνων», αλλά κι άλλες κι άλλες που όσο τις σκέφτομαι τόσο ανακαλώ τρυφερές ηλικίες και εποχές. Δε θυμάμαι πια είναι η πιο πρόσφατη, αλλά θυμάμαι ότι μετά από μια ωραία παιδική ταινία πάντα έβγαινα και βγαίνω από τον κινηματογράφο με λίγη παιδικότητα φυλαγμένη στην τσέπη.