Η όγδοη και τελευταία σεζόν του “Game of Thrones” είναι αναμφίβολα ένα από τα δημοφιλέστερα πολιτιστικά γεγονότα της χρονιάς. Καθώς πλησιάζουμε στο οριστικό φινάλε, ειδικοί των Ανθρωπιστικών Επιστημών θα συγκεντρωθούν στην Σεβίλλη από την προσεχή Τετάρτη 15 Μαΐου ως και το Σάββατο 18 Μαΐου για το συνέδριο “Game of Thrones: Views from the Humanities” (μτφρ. «Game of Thrones: Θεώρηση από τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες»). Το συνέδριο συνδιοργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Pablo de Olavide και το Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης.
Στο κάλεσμα για συμμετοχή στο συνέδριο, οι διοργανωτές είχαν απευθύνει αρκετά ερωτήματα:
Τι μπορεί να πει ένας γλωσσολόγος για την γλώσσα των Dothraki; Ένας ειδικός στις Σπουδές Επικοινωνίας για το φαινόμενο των φαν; Ένας πολιτικός επιστήμονας για τις μηχανορραφίες στο King's Landing; Ένας ιστορικός του ρωμαϊκού κόσμου για τον κυκλικό σχηματισμό στη "Battle of the Bastards"; Ένας νομικός επιστήμονας για τα κληρονομικά δικαιώματα των μπάσταρδων; Ένας ιστορικός της οικονομίας για την Iron Bank; Ένας φιλόλογος για τα μοτίβα ρωμαϊκής λογοτεχνίας στον κόσμο του “Game of Thrones”; Ένας γεωγράφος για την τοπογραφία των Επτά Βασιλείων;
Λίγο πριν ξεκινήσει το συνέδριο είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με τους διοργανωτές του για το φαινόμενο του “Game of Thrones”, τόσο ως φαν, όσο και ως επαγγελματίες. Η πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη συνοψίζεται παρακάτω. Μπορείτε να διαβάστε το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο εδώ.
- Όλα τα μέλη της οργανωτικής επιτροπής προέρχεστε από τμήματα αρχαίας ιστορίας και οι τομείς έρευνάς σας δεν εκτείνονται πέρα από την Ελληνιστική και την Ρωμαϊκή Περίοδο. Ποια είναι η σύνδεσή σας με το “Game of Thrones” που αντλεί έμπνευση κυρίως από τον Μεσαίωνα;
Στην οργανωτική επιτροπή είμαστε πέντε μέλη και, όπως είπατε, όλοι προερχόμαστε από τμήματα Κλασσικών Σπουδών. Τα κύρια ερευνητικά μας πεδία εκτείνονται από την αρχαία πειρατεία, την προ-βιομηχανική οικονομία, την πολιτική επιστήμη και τη θρησκεία στην αρχαιότητα και την λατινική λογοτεχνία. Παρόλα αυτά, έχουμε ασχοληθεί με Θεωρίες Πρόσληψης (reception studies) και Ιστοριογραφία. Κάποιοι από εμάς δουλεύουν με την Μοντέρνα Ιστορία (η Elena Muñiz στο Πανεπιστήμιο Pablo de Olavide) και την Ιστοριογραφία του 19ου αιώνα (ο Fernando Lozano στο Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης). Έχουμε διοργανώσει αρκετά συνέδρια για την πρόσληψη του κλασσικού κόσμου. Το τελευταίο ήταν το “The Present of Antiquity. Reception, Recovery, Reinvention of the Ancient World in Current Popular Culture” (μτφρ. «Το παρόν της Αρχαιότητας, Πρόσληψη, Αποκατάσταση και Επαναδημιουργία του Αρχαίου Κόσμου στη σύγχρονη λαϊκή κουλτούρα»), του οποίου τα πρακτικά θα δημοσιευτούν σύντομα. Το ενδιαφέρον μας για τις Θεωρίες Πρόσληψης αποτελεί την βάση της ακαδημαϊκής μας σύνδεσης με το “Game of Thrones”. Το 2017, η Cristina Rosillo και η Rosario Moreno από το Πανεπιστήμιο Pablo de Olavide διοργάνωσαν ένα πολύ επιτυχημένο σεμινάριο για το “Game of Thrones” (“Seminario Permanente de Intercambio de ideas: Juego de Tronos”, μτφρ. «Μόνιμο σεμινάριο ανταλλαγής ιδεών: Game of Thrones». Μπορείτε να δείτε τις διαλέξεις του εδώ). Αυτό το σεμινάριο αποτέλεσε το εναρκτήριο σημείο για τα επακόλουθα συνέδριά μας. Πέρα από την ακαδημαϊκή οπτική, είμαστε και φαν του κόσμου του “Game of Thrones”.
Επίσης, να προσθέσουμε από την αρχή ότι για εμάς το “Game of Thrones” αντλεί έμπνευση από μυριάδες μεριές. Είναι ένα πολύ πλούσιο και ετερόκλητο δημιούργημα. Η σύνδεση με την Μεσαιωνική Περίοδο είναι σαφής, αλλά τόσο η Κλασσική, όσο και η Μοντέρνα Ιστορία αποτελούν σημαντικές πηγές έμπνευσης. Ο σκοπός μας είναι να εξερευνήσουμε όλες τις πηγές έμπνευσης, να προσπαθήσουμε να συνθέσουμε μια όσο το δυνατόν πιο περίπλοκη εικόνα.
- Υπάρχουν εκλαϊκευμένα άρθρα που προσπαθούν να ανακαλύψουν συνδέσεις με πραγματικά ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα. Σε ποιον βαθμό μπορεί να ταυτιστεί η έμπνευση με ιστορικά γεγονότα; Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε την σειρά με αυτόν τον τρόπο, όταν οι ίδιες οι ιστορικές πηγές είναι κατά κύριο λόγο υποκειμενικές;
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, το “Game of Thrones” αντλεί έμπνευση από μυριάδες μεριές. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να τις αναγνωρίσουμε, να αποκρυπτογραφήσουμε μέρος του μυστηρίου, θα μπορούσαμε να πούμε. Ωστόσο, αυτό το εγχείρημα δεν πρέπει να προσλαμβάνεται ως προσπάθεια κριτικής των βιβλίων και της τηλεοπτικής σειράς, αλλά, κατά τη γνώμη μας, ως βήμα για να καταλάβουμε το έργο καλύτερα και να βελτιώσουμε την γνώση μας για τη δημιουργική διαδικασία του συγγραφέα.
Για να δώσουμε ορισμένα παραδείγματα. Το Τείχος είναι ξεκάθαρα εμπνευσμένο από το Τείχος του Αδριανού (Hadrian’s Wall) στην Αγγλία, όπως έχει εξηγήσει και ο George R. R. Martin. Παρόλα αυτά, το Τείχος δεν είναι απλώς το Τείχος του Αδριανού. Το ιστορικό μνημείο μετατρέπεται σε κάτι εντελώς μοναδικό, μεγαλύτερο, πιο κρύο, προφυλάσσοντας τους ανθρώπους από τους νεκρούς. Το ίδιο ισχύει για τους Dothraki, οι οποίοι έχουν περιγραφεί ως μια –συχνά φτωχή– απόδοση διάφορων πεδινών πολιτισμών. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση δεν είναι ολοκληρωμένη, γιατί, όπως έχει πει ο George R. R. Martin, αυτός ο λαός συνδυάζει «πεδινούς πολιτισμούς και πολιτισμούς της στέπας, συμπεριλαμβανομένων φυσικά των Μογγόλων και των Ούννων, αλλά επίσης των Αλανών, των Σιου, των Τσεγιέν και άλλων ιθαγενών πληθυσμών της Αμερικής ... με μια πρέζα αγνής φαντασίας».
- Στην εποχή του «όλα τώρα», πώς προσεγγίζετε το οικοσύστημα γύρω από την τηλεοπτική σειρά; Υπάρχουν ιστοσελίδες με ενδελεχείς αναλύσεις, πληροφορίες και προστασία από spoilers. Όλα συμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο με τη σειρά.
Όλα αυτά αποτελούν ενδιαφέροντα φαινόμενα που πρέπει να προσεγγιστούν με κοινωνιολογικό τρόπο. Θα συζητήσουμε σχετικά με αυτά σε μια από τις ενότητες του συνεδρίου.
- Για να φτάσει την επιτυχία του “Game of Thrones”, πρέπει ένας σεναριογράφος να είναι επίσης ιστορικός, γλωσσολόγος, πολιτικός επιστήμονας και οικονομολόγος; Δεν αρκεί η έμπνευση ή μια καλή ιστορία;
Η καλή εκπαίδευση και η γνώση για τους τομείς που αναφέρετε μπορούν να αποδειχθούν χρήσιμες. Ωστόσο, μια καλή ιστορία και η μαεστρία στην τέχνη της αφήγησης αποτελούν κλειδιά για να γράψεις ένα συναρπαστικό βιβλίο. Όπως έχει σχολιάσει ο George R. R. Martin, «οι ιδέες είναι φθηνές [...] η εκτέλεση είναι κρίσιμης σημασίας». Κατά κάποιον τρόπο, οι σεναριογράφοι είναι ανθρωπιστές.
- Υπάρχουν τηλεοπτικές σειρές (π.χ. Mythbusters) που αμφισβητούν την ακρίβεια ταινιών και σειρών από φυσική και μηχανική άποψη. Αποτελεί έναν από τους στόχους σας να ελέγξετε το “Game of Thrones” σε σχέση με πολιτιστικές και ιστορικές ανακρίβειες και αντιφάσεις;
Όχι, δεν είναι αυτός ο στόχος μας. Το “Game of Thrones” είναι ένα προϊόν φαντασίας και μια τέτοια προσέγγιση αλλοιώνει το νόημά του, κατά τη γνώμη μας. Αντιθέτως, ο στόχος μας είναι να εξετάσουμε τον κόσμο του ως ένα εξαιρετικά πλούσιο και πολύπλευρο έργο. Και θέλουμε να το κάνουμε από τη σκοπιά των Ανθρωπιστικών Επιστημών. Το πρόγραμμα καλύπτει ένα ευρύ φάσμα προσεγγίσεων, από Ιστορικές μέχρι Λογοτεχνικές Σπουδές, αλλά και την προοπτική χρήσης των βιβλίων ως εκπαιδευτικό εργαλείο.
- Ως φαν των βιβλίων και της τηλεοπτικής σειράς, ποιες είναι οι προσδοκίες σας από την τελευταία σεζόν; Ποιον θέλετε να δείτε στον Σιδηρούν Θρόνο;
Έχουμε πραγματικά υψηλές προσδοκίες από το μεγάλο φινάλε. Ελπίζουμε ότι η Σεβίλλη και η αρχαία πόλη της Ιτάλικα θα βρεθούν στο επίκεντρο. Απαντάμε χωρίς να έχουμε δει κανένα επεισόδιο της όγδοης σεζόν, οπότε δεν γίνεται υπάρξει κανένα spoiler. Ποιος θα κάτσει στον Σιδηρούν Θρόνο; Ποιος θέλουμε να βρεθεί σε μια τόσο ταραγμένη θέση; Είμαστε διχασμένοι. Ίσως, λέμε ίσως, δεν κάτσει κανείς. Ίσως οι άνθρωποι εξαφανιστούν. Ή, ποιος ξέρει, ίσως οι δράκοι καταστρέψουν τον κόσμο ώστε να αναδυθεί μια νέα κοινωνία από τις στάχτες της παλιάς. Μόνο ο George R. R. Martin και μια χούφτα προνομιούχοι γνωρίζουν.
- Ας επιστρέψουμε στο συνέδριο. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από αυτό; Είστε ικανοποιημένοι από τις προτάσεις εισηγήσεων και τις εγγραφές; Μπορείτε να μας δώσετε μια ιδέα για το πρόγραμμα;
Είμαστε πραγματικά ενθουσιασμένοι με το συνέδριο. Η ακαδημαϊκή κοινότητα καλωσόρισε την ιδέα. Λάβαμε περίπου εκατό προτάσεις για εισηγήσεις και πάνω από σαράντα έγιναν δεκτές. Αναγκαστήκαμε να προσθέσουμε άλλη μια ημέρα για να γίνουν περισσότερες εισηγήσεις. Μπορείτε να βρείτε το πλήρες πρόγραμμα στην επίσημη ιστοσελίδα μας.
- Υπήρξαν προσεγγίσεις που δεν περιμένατε μέχρι που λάβατε κάποια συγκεκριμένη πρόταση;
Έχοντας παρόμοια εμπειρία από το σεμινάριο του 2017, ήμασταν αρκετά ανοιχτοί να λάβουμε διαφορετικές και συναρπαστικές προσεγγίσεις.
- Το Διεθνές Μεσαιωνικό Συνέδριο στο Λιντς της Αγγλίας φιλοξένησε το 2017 ένα αντίγραφο του Σιδηρού Θρόνου, ενώ το 2018 υποδέχθηκε τους παρευρισκόμενους με ιπτάμενους δράκους. Σχεδιάζετε παρόμοιες ιδιαίτερες ή ανοιχτές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του συνεδρίου σας; Φανταζόμαστε ότι το Gaztelugatxe (το Dragonstone της τηλεοπτικής σειράς) στον Βορρά της Ισπανίας είναι κάπως μακριά. Ωστόσο, θεωρούμε δεδομένη μια επίσκεψη στο Αλκάθαρ της Σεβίλλης (το Dorne της τηλεοπτικής σειράς).
Φυσικά. Κανονίζουμε τρεις επισκέψεις. Η πρώτη θα είναι πράγματι στο Αλκάθαρ της Σεβίλλης την πρώτη μέρα για τους εισηγητές. Το σαββατοκύριακο όλοι οι εισηγητές και οι συμμετέχοντες θα πάμε στην ρωμαϊκή πόλη της Ιτάλικα (το Dragon Pit της τηλεοπτικής σειράς) και στην πόλη της Οσούνα (το Meereen της τηλεοπτικής σειράς).
- Αρκετά πανεπιστήμια, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, προσφέρουν μαθήματα που συνδέουν το “Game of Thrones” με τις Μεσαιωνικές Σπουδές και τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Για παράδειγμα, το μάθημα του Χάρβαρντ “The Real Game of Thrones: Culture, Society, and Religion in the Middle Ages” (μτφρ. «Το αληθινό Game of Thrones: Πολιτισμός, Κοινωνία και Θρησκεία στον Μεσαίωνα») τον χειμώνα του 2017 και του 2018, καθώς και το καλοκαιρινό σεμινάριο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ “The Linguistics of Game of Thrones and the Art of Language Invention” (μτφρ. «Η Γλωσσολογία του Game of Thrones και η τέχνη της επινόησης μιας γλώσσας») το 2017. Αυτά τα μαθήματα έχουν χαρακτηριστεί ως «μέσα στρατολόγησης» φοιτητών, τόσο με θετική όσο και με αρνητική χροιά. Συμφωνείτε με αυτή την οπτική;
Το τηλεοπτικό “Game of Thrones” και τα βιβλία της σειράς “A Song of Ice and Fire” είναι πολιτιστικά προϊόντα που χρήζουν ακαδημαϊκής ανάλυσης.
- Το “Game of Thrones” είναι κάτι περισσότερο από μια ιστορία. Η επιτυχία του βασίζεται στους ηθοποιούς, τα οπτικά εφέ, την κινηματογράφηση, το μοντάζ, τα κοστούμια κ.ο.κ. Μήπως όμως θα πρέπει όλοι να είναι και λίγο ανθρωπιστές;
Φυσικά και πρέπει!
Ευχαριστούμε πολύ την οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου “Game of Thrones: Views from the Humanities” για τον χρόνο που μας διέθεσε και ευχόμαστε σε όλους τους συμμετέχοντες στο συνέδριο να έχουν παραγωγικές συζητήσεις και να το χαρούν.
Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το συνέδριο στην επίσημη ιστοσελίδα του στα ισπανικά και τα αγγλικά.