Η Μαλαισία είναι δίπλα στην Ινδονησία, όπου έγινε η προηγούμενη στάση της στήλης, αλλά υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους, οι οποίες κάπως περνάνε και στην κουλτούρα. Η πρωτεύουσα Κουάλα Λουμπούρ βρίσκεται στο ηπειρωτικό κομμάτι της Νοτιανατολικής Ασίας, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της χώρας, οι εθνότητες είναι πολλές αλλά όχι χιλιάδες, αντίστοιχα οι θρησκείες, και ο πληθυσμός πολύ μικρότερος. Η Μαλαισία επίσης έχει σημαντική έκταση και στο νησί Borneo (το οποίο μοιράζεται με το μικρό Μπρουνέι και την Ινδονησία). Εκεί λαμβάνει χώρα από το 1998 το Rainforest World Music Festival - ελκυστικό και μόνο από τον τίτλο - μαζί φυσικά με πολλά ακόμα καλλιτεχνικά εγχειρήματα. Ένα από αυτά θα συναντήσουμε παρακάτω, πλάι σε ένα σχήμα από τα προάστια της πρωτεύουσας. Μόνο επιφανειακά μπορούμε να προσεγγίσουμε όσα έχουν γίνει ή εξελίσσονται στον καιρό μας στη μουσική της Μαλαισίας από αυτήν εδώ τη στήλη, αλλά η εξερεύνηση αξίζει (και) λόγω των όποιων δυσκολιών της, όπως έχουμε ξαναπεί.
Alena Murang - Sky Songs (2021)
Η Alena Murang γεννήθηκε και μεγάλωσε στην ανατολική άκρη του νησιού Borneo, με καταγωγή από μία φυλή ιθαγενών της περιοχής και επαφή με τον πολιτισμό της από πολύ μικρή. Ήταν από τις πρώτες γυναίκες που ξεκίνησαν να παίζουν το παραδοσιακό έγχορδο μουσικό όργανο ονόματι sape’ (ή sapeh)*. Η γενική μορφή του δεν είναι κάτι το εξεζητημένο, ούτε ο τρόπος παιξίματος που μοιάζει οποιοδήποτε ευμέγεθες έγχορδο παίζεται «αγκαλιά», όρθια ή καθιστά. Η αξία της μουσικής της Murang βρίσκεται στις μελωδίες, τους ρυθμούς και τις λέξεις της, που βασίζονται σε στοιχεία του τόπου της και παρουσιάζονται διατηρώντας μια σύγχρονη προσέγγιση.
Το “Sky Songs” είναι ο πρώτος της δίσκος, σε τραγούδια του οποίου η ίδια εκφράζεται σε δύο τοπικές γλώσσες που πλέον δεν χρησιμοποιούνται ευρέως, μαζί με ένα στα αγγλικά και δύο οργανικά κομμάτια. Κάποιους στίχους θα μπορέσετε να τους βρείτε, αλλά αν καταφέρετε να τους μεταφράσετε, αφήστε ένα σχόλιο από κάτω και για μας… Το “Sunhat Song” είναι το μοναδικό αγγλόφωνο τραγούδι, πολύ πιο ζωηρό από τα υπόλοιπα, σε ρυθμό στο ανάλαφρο pop rock ύφος του. Μάλλον είναι αποκύημα της πρόθεσης της Alena να προσελκύσει διεθνές κοινό, αλλά (και) αυτό το καταφέρνει καλύτερα με τα άλλα τραγούδια, καθιστώντας το συγκεκριμένο εκτός κλίματος.
Η ίδια γράφει στο Bandcamp πως ο δίσκος έχει τραγούδια για πολεμιστές που βλέπουν την πρωινή ομίχλη, για τα σύννεφα, για τους κεραυνούς και το φεγγάρι. Οι τίτλοι εκφράζουν τέτοια θέματα και ίσως, αν αφεθείτε, βρείτε εκφάνσεις τους και στις μουσικές. Δεν είναι και δύσκολο να παρασυρθεί κανείς από τα αρπίσματα του “Warrior Spirit” (επίσης με ροκίζουσα δομή) ή να χαθεί στην ατμόσφαιρα του εναρκτήριου “Gitu’an”, με τη γυναικεία φωνή (κάποιας μεγαλύτερης ηλικίας από τη Murang που ακολουθεί) και το sape’. Με συνολική διάρκεια μισής ώρας, το ταξίδι στους ήχους του Borneo είναι γρήγορο και περιεκτικό.
Mutesite - Re: (2020)
Απομακρυνόμαστε από τα νησιωτικά περίχωρα αφήνοντας ταυτόχρονα πίσω και τα πολλά στοιχεία παραδοσιακών μουσικών της Μαλαισίας. Οι mutesite είναι ένα νέο συγκρότημα από την ευρύτερη περιοχή της Κουάλα Λουμπούρ, με ήχο που θα μπορούσε να προέρχεται σχεδόν από οποιαδήποτε άλλη αντίστοιχη μεγαλούπολη του κόσμου. Αυτό φανερώνεται στο μοντέρνο εξώφυλλο (ακόμα και στον τίτλο θα ‘λεγε κανείς, αλλά αυτή είναι άλλη ιστορία) με τις γραμμές, το καθρεπτισμένο μεγάλο γυάλινο κτίριο και ένα ακόμα που θα μπορούσε να ‘ναι και γέφυρα.
Χωράνε, όμως, κι αυτοί στη στήλη αυτή, μιας και δεν βάζουμε περιορισμούς στο πώς θέλουμε την ομορφιά όταν «ταξιδεύουμε». Επειδή το ντεμπούτο των mutesite είναι όντως όμορφο. Το συγκρότημα αποτελείται ουσιαστικά από τέσσερις μουσικούς (κιθάρα, πλήκτρα/σύνθια, μπάσο, τύμπανα). Μαζί τους συνδράμουν λιγοστοί καλεσμένοι, σε κρουστά, κιθάρα και σαξόφωνο, το οποίο ακούγεται μόνο στο “Pre-Ten” και επεκτείνει όμορφα με το solo του το σχεδόν πιανοκεντρικό jazz rock τους.
Έχουν και αγγλόφωνα φωνητικά σε ένα τραγούδι (“Broken Clouds”), αλλά όπως και στην περίπτωση της Murang, οι καλύτερες στιγμές τους είναι στα υπόλοιπα κομμάτια. Αρκετά από αυτά μού θύμισαν συγκροτήματα της σύγχρονης βρετανικής jazz σκηνής όπως οι GoGo Penguin και το εννοώ ως κοπλιμέντο. Αν επιμένετε να κρατήσετε ένα από τα δέκα που περιλαμβάνει ο δίσκος για αρχική δοκιμή πριν από τη συνολική ακρόαση, ας είναι αυτό το “Cacophony”, που δίνει βάση στην κιθάρα και τα κρουστά, αφήνοντας ταυτόχρονα λίγο χώρο στο πιάνο και τις φωνές (ως ήχους, όχι ως τραγούδι) των μελών. Δεν ξέρω αν ως «κακοφωνία» εννοούν την αιχμηρότητα που έχει μερικές φορές ο ήχος τους και τους στροβιλισμούς που συμβαίνουν, αλλά όπως και να ‘χει το αποτέλεσμα έχει ενδιαφέρον.
* Το όργανο sapeh εικονίζεται παρακάτω μαζί με την Alena Murang, στη φωτογραφία του Adam Lewis.
