Στην αρχή της στήλης είχαμε περάσει για λίγο από τη δυτική πλευρά της Αφρικής. Τώρα που αφήνουμε (για λίγο) πίσω μας τις ευρωπαϊκές μουσικές μετά από τρεις συνεχόμενες στάσεις στις χώρες της Βαλτικής, θα κατευθυνθούμε στην ανατολική μεριά και θα ξεκινήσουμε από μια χώρα με πλούσια μουσική παράδοση η οποία έχει αξιόλογο αποτύπωμα και στον δυτικό κόσμο. Μην ψάξετε στις γιγαντιαίες φιλανθρωπικές συναυλίες για την πηγή αυτού του αποτυπώματος: τόσο στο Live Aid του 1985 όσο και στο Live 8 το 2005 οι Αφρικανοί μουσικοί έλαμψαν δια της απουσίας τους. Συγκεκριμένα για την Αιθιοπία, στην οποία υπήρχε μια πολύ δραστήρια μουσική σκηνή μέχρι να περιοριστεί από την εκεί στρατιωτική δικτατορία το 1974, σημαντικό ρόλο έπαιξαν συλλογές που κυκλοφόρησαν μετά την αλλαγή του καθεστώτος περίπου 20 χρόνια αργότερα (αναζητήστε «Éthiopiques» για περισσότερα). Σήμερα θα αφιερώσουμε τις λιγοστές γραμμές της στήλης σε δύο μουσικούς που δρουν μουσικά ήδη από τη δεκαετία του 1970, αλλά κυκλοφόρησαν τους παρακάτω δίσκους στη σύγχρονη, κατά μία έννοια, εποχή.
Mahmoud Ahmed - Live In Paris (1997)
Ο Mahmoud Ahmed είναι μια από τις σημαντικότερες φωνές από την Αιθιοπία. Τραγούδησε για πρώτη φορά ήδη από τη δεκαετία του 1960 και συνεχίζει, με τους όποιους περιορισμούς λόγω της δικτατορίας στο παρελθόν ή της ηλικίας σήμερα. Από τη δεκαετία του ‘70 υπάρχουν δίσκοι του (σε βινύλιο και κασέτα) που έχουν και καλλιτεχνική και συλλεκτική - πλέον - αξία, αν και η φήμη του έφτασε λίγο αργότερα στον υπόλοιπο κόσμο.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ο Mahmoud Ahmed ήταν από τους πρώτους Αιθιόπιους που έπαιξαν στις ΗΠΑ, μαζί με τη Walias Band. Ο ήχος της μπάντας αυτής κυριαρχείται από jazz και funk στοιχεία, μαζί με τις τοπικές επιρροές. Η φωνή του Mahmoud είναι όμως ο πρωταγωνιστής στις περισσότερες ηχογραφήσεις στις οποίες συμμετείχε. Θα βρείτε τραγούδια του σε διάφορες συλλογές (Rough Guide, Éthiopiques) που είναι και εύκολα προσβάσιμες, αλλά για σήμερα επέλεξα έναν ζωντανά ηχογραφημένο δίσκο που δίνει μια ευρεία ιδέα για τα τραγούδια του και τις φωνητικές του δυνατότητες.
Στα δέκα τραγούδια που ηχογραφήθηκαν στο Παρίσι τα σαξόφωνα δίνουν και παίρνουν, με τρόπο που δεν απέχει πολύ από όσα είχαμε ακούσει από τη Νιγηρία. Είναι η φωνή του όμως που ίπταται πάνω και πέρα από όλες τις μουσικές, βαθιά, σταθερή, γεμάτη συναίσθημα κι ας μην καταλαβαίνουμε λέξη. Ακούστε το “Tezeta”, ένα από τα λίγο πιο αργά τραγούδια, και προσέξτε επίσης τα “Yasèlamé Lalo” και “Lebèsh Kabashen”. Καλύτερα όμως, όπως κάθε φορά, αφεθείτε σε ολόκληρο τον δίσκο και ανακαλύψτε τις ομορφιές που μου ξέφυγαν ή δεν χωράνε εδώ.
Hailu Mergia - Yene Mircha (2020)
Η Walias Band αναφέρθηκε παραπάνω και υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλής στην Αιθιοπία στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Μια περιοδεία τους στις ΗΠΑ έφερε αλλαγές στη σύνθεση και το μέλλον της, μιας και αρκετά από τα μέλη επέλεξαν να μην επιστρέψουν στη δικτατορία της χώρας τους. Ο Hailu Mergia με τα πλήκτρα του ήταν ένας από αυτούς.
Η πορεία του συνεχίστηκε στις ΗΠΑ χωρίς να σταματάει την ενασχόλησή του με τις μουσικές που έπαιζε από μικρός. Κάποιοι δίσκοι του επανεκδόθηκαν από δυτικές εταιρείες, ενώ πέρυσι κυκλοφόρησε ένας ενδιαφέρον δίσκος, με τίτλο “Tezeta”, που είχε «χαθεί» από όταν δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1970. Για σήμερα, όμως, επέλεξα το “Yene Mircha” από το 2020 με συνοδεία μπάντας, με πνευστά και με κιθάρα.
Ο Hailu Mergia απέφευγε τη λογοκρισία της δικτατορίας παίζοντας και ηχογραφώντας μουσική χωρίς στίχους, κάτι παράξενο για την κουλτούρα της εποχής εκείνα τα χρόνια. Ορχηστρική μουσική ακούμε και στους δίσκους του. Λίγο πάνω από μισή ώρα διαρκεί, αλλά αν επιμένετε σε μια πρώτη δοκιμή ακούστε το ομώνυμο ή το “Shemendefer”. Πέρα από αυτά, είναι μια εξαιρετική ημέρα για τη στήλη, μιας και ο Hailu Mergia είναι ο πρώτος «φιλοξενούμενος» εδώ τον οποίο θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε ζωντανά στη χώρα μας.