1. Ο Σταυρός Του Νότου – Θάνος Μικρούτσικος (1979), Ποίηση: Νίκος Καββαδίας, Ερμηνεία: Γιάννης Κούτρας, Αιμιλία Σαρρή, Βασίλης ΠαπακωνσταντίνουΤα 7 από τα 11 τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου, σε ποίηση του Νίκου Καββαδία, που υπάρχουν μέσα σε αυτό τον ιστορικό δίσκο γράφτηκαν και πρωτακούστηκαν ως υπόκρουση της τηλεοπτικής σειράς Πορεία 090, που προβαλλόταν από την ΥΕΝΕΔ σε σενάριο και σκηνοθεσία του Τάσου Ψαρρά. Ο Αλέκος Πατσιφάς της Lyra δίσταζε να κυκλοφορήσει τότε έναν δίσκο που θεωρούσε ότι δεν θα πουλήσει και που θα χρειαζόταν κατά τη γνώμη του να συνοδεύεται από ένα γλωσσάρι ναυτικών όρων ώστε να γίνει κατανοητός. Η επιμονή όμως του Μικρούτσικου τον δικαιώνει καθώς, 30 χρόνια μετά, Ο Σταυρός Του Νότου εξακολουθεί να αγγίζει τους ακροατές όλων των ηλικιών, σε πείσμα μάλιστα των κριτικών της εποχής που δεν είχαν πολλά καλά λόγια να γράψουν. Τα τραγούδια αυτά, με τον τρόπο που γράφτηκαν και ενορχηστρώθηκαν, μοιάζουν να αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του τραγουδιού που κυριάρχησε κατά τη μεταπολίτευση και του νέου μουσικού ρεύματος που ήρθε κατά τη δεκαετία του ‘80. Με τις πολύ καλές ερμηνείες των Κούτρα, Σαρρή και Παπακωνσταντίνου, ο δίσκος πέρασε γρήγορα στα μεγάλα ακροατήρια, οδήγησε τους φιλολόγους σε επανεξέταση της γνώμης τους για τον Καββαδία και μαζί με τις δικές του πωλήσεις εκτόξευσε και αυτές των εκδόσεων του ποιητή. Και βέβαια, η πορεία και η εξέλιξή του δεν σταμάτησαν εκεί...
2. Σαμποτάζ – Λένα Πλάτωνος/Μαριανίνα Κριεζή (1981), Ερμηνεία: Σαβίνα
Γιαννάτου, Γιάννης ΠαλαμίδαςΑρχές της δεκαετίας του ’80, η Λένα Πλάτωνος είχε ήδη ολοκληρώσει τις μελοποιήσεις της σε 13 ποιήματα του Κώστα Καρυωτάκη. Ο Αλέκος Πατσιφάς όμως θεωρούσε ότι το ντεμπούτο της θα έπρεπε να γίνει με κάτι πιο «ελαφρό» και την παρότρυνε να επανασυνδεθεί με την παλιά της φίλη Μαριανίνα Κριεζή και να γράψουν τραγούδια για τον έρωτα και τα σύγχρονα προβλήματα – έτσι και έγινε. Η έκδοση των 13 τραγουδιών του Σαμποτάζ αποτελεί μια στιγμή-ορόσημο για την εγχώρια μουσική πραγματικότητα καθώς με αυτά εισήχθησαν σε αυτή, ουσιαστικά για πρώτη φορά, οι συνθετητές ως μουσικά όργανα που μπορούσαν να σταθούν, όπως εδώ, δίπλα στις κιθάρες και το πιάνο. Δεν περιορίζεται όμως εκεί η αξία αυτού του άλμπουμ. Οι στίχοι της Κριεζή βρίσκουν τις ιδανικές γι’ αυτούς μελωδίες από τα χέρια της Πλάτωνος ενώ ο οπερετικός Γιάννης Παλαμίδας και η εύθραυστη Σαβίνα Γιαννάτου δίνουν ρέστα στις ερμηνείες. Η διάχυτη τρέλα του Ραντεβού Στην Όαση και του Χίλιες Και Μια Νύχτες Σινεμά, η τραγικότητα αλλά και η μεγαλοπρέπεια του Κοπερτί και η ορμή του Σαμποτάζ είναι μόνο μερικές από τις πλευρές αυτού του πολυπρόσωπου άλμπουμ.
3. Το Ποτάμι – Μουρτζόπουλος/Λάσκαρης (2009)Το εξώφυλλο που φιλοτέχνησε ο Χρήστος Μαρκίδης και ο τίτλος που επιλέχτηκε για αυτόν τον σπάνιας αισθητικής δίσκο δεν θα μπορούσαν να αντικατοπτρίζουν καλύτερα το περιεχόμενο. Ο Γιάννης Μουρτζόπουλος, καθηγητής ηλεκτροακουστικής και μουσικός με ιδιαίτερες δισκογραφικές επιλογές, στήνει εδώ εννέα μουσικά κάδρα με κεντρικό άξονα τις ηχογραφημένες απαγγελίες του – μακαρίτη πια – ποιητή Χρίστου Λάσκαρη. Η λιτότητα των ποιημάτων και η ανεμοδαρμένη φωνή του ποιητή βρίσκουν στα πιανιστικά μοτίβα και στους επεξεργασμένους ήχους του Μουρτζόπουλου το απόλυτο «καθρέφτισμά» τους, δημιουργώντας «ρευστές» μουσικές εικόνες. Ένα θέμα του Art Blakey εδώ, ένα άλλο του Charles Iver εκεί, το Περασμένες Μου Αγάπες του Μανώλη Χιώτη παραπέρα, λίγη βοήθεια από τον Spyweirdos στην παραγωγή, όλα συμβάλλουν στο υποβλητικό και σκοτεινό αποτέλεσμα, που υπνωτίζει τον ακροατή. Μια εξαιρετική κυκλοφορία από την Low Impedance και σίγουρα μια από τις σημαντικότερες της περασμένης χρονιάς.
Και ο κούκος...
4. OK Computer – Radiohead (1997)
Το The Bends, δύο χρόνια πριν, είχε δείξει ότι οι Radiohead δεν ήταν η μέτρια μπάντα του ντεμπούτου τους αλλά μια παρέα με πολλές δυνατότητες. Λίγα στοιχεία όμως από εκείνο το πολύ καλό άλμπουμ προμήνυαν αυτό που κατάφεραν οι 5 νεαροί από την Οξφόρδη με το τρίτο τους δισκογραφικό βήμα. Με βασική επιρροή το Bitches Brew του Miles Davis – στη νοοτροπία τουλάχιστον – και αναβαθμίζοντας σε συμπαραγωγό τον – μηχανικό ήχου στο The Bends – Nigel Godrich, αποτραβήχτηκαν σε μη συμβατικούς χώρους για να ηχογραφήσουν τον δίσκο που κατά γενική ομολογία αποτελεί το magnum opus τους. Η σύγχρονη βαρβαρότητα, ο καταναλωτισμός, η κοινωνική αποξένωση και το άγχος μπροστά στο άγνωστο, παγκοσμιοποιημένο μέλλον είναι μερικά μόνο από τα θέματα που θίγονται στους στίχους του Thom Yorke ενώ η φωνή του, περιτριγυρισμένη από ένα ηχητικό τείχος από κιθάρες, πλήκτρα, glockenspiel και ηλεκτρονικά, αλλάζει ηχοχρώματα και ένταση με χαρακτηριστική άνεση, μεταδίδοντας αριστοτεχνικά το εκάστοτε μήνυμα. Ο δίσκος αποπνέει μια concept αίσθηση, όσο κι αν τα μέλη της μπάντας αρνούνται ότι υπήρξε τέτοια πρόθεση. Το σημαντικό όμως είναι ότι το OK Computer αποτελεί σπάνια περίπτωση μουσικού έργου, μια ποσότητα μεγαλύτερη από το απλό άθροισμα των μερών της και το σημείο στο οποίο εντοπίζονται ψήγματα όλων των κατευθύνσεων που ακολούθησε στη συνέχεια μια από τις πιο σημαντικές μπάντες της ιστορίας αλλά και η μετέπειτα ηλεκτρική τραγουδοποιία γενικότερα.