Ρωτήσαμε το Γιώργο Καζαντζή πολλά και μας απάντησε καλά! Πολλά καλά λοιπόν από τον άνθρωπο μέχρι τον συνθέτη και τον ευχαριστούμε σε όλες τις αποχρώσεις !
'' Μικρή σουίτα'' με την Κική Δημουλά να διαβάζει και εσένα να συνθέτεις. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία στην πρωτόλεια μορφή της σύλληψης και πόσο δύσκολη ήταν η μετάβασή της από τον μαγικό κόσμο των ιδεών στην δική μας πραγματικότητα;
Η πρώτη συνύπαρξη με την ποίηση της Κικής Δημουλά έγινε στο CD μου που είχε τίτλο “Faux Bijoux”. Ήταν ένας οργανικός δίσκος που όμως το ομώνυμο κομμάτι ταυτίζονταν απόλυτα ατμοσφαιρικά με την “Αληθινή απάντηση” της Κικής Δημουλά το οποίο και συμπεριέλαβα στο ένθετο του CD.
Αυτό όμως ήταν το κλειδί για να ανοίξει η πόρτα της περιπλάνησης (μουσικής πλέον) στον υπέροχο κόσμο της. Εκεί αρχίζω να ανακαλύπτω μουσικές που είναι κρυμμένες μέσα στις ατμόσφαιρες της ποίησής της, και να γεύομαι πλημμύρα συναισθημάτων όταν ακούω την ίδια να τα διαβάζει, με τον ιδιαίτερο “χρωματισμένο μουσικά” δικό της τρόπο.
Άρχισα λοιπόν να γράφω μουσική πάνω σε αυτές τις ατμόσφαιρες και μόλις είχα το πρώτο αποτέλεσμα το έθεσα υπ'όψιν της. Της άρεσε και μου έδωσε την άδεια να προχωρήσω.
Προσωπικά πιστεύω ότι εάν ανακαλύψεις τη μουσική που ενυπάρχει στην ποίηση, ως δυναμική κινητοποίησης συναισθημάτων, τότε η μετάβαση από την ιδέα στην πραγματικότητα δηλαδή στη δημιουργία (για να απαντήσω και στο ερώτημά σας) είναι εύκολη. Στο συγκεκριμένο πόνημα σε κάθε έκθεσή μου στο αχανές πεδίο της αναζήτησης και της δημιουργίας είχα πλοηγό αυτή την ιδέα, αυτή τη μουσική, αυτή δυναμική.
Χρόνια συνεργασιών που οδήγησαν τις ανησυχίες σε επιτυχίες, το φόβο στη δημιουργία και την αγωνία στο χειροκρότημα. Πώς θα περιέγραφες την μέχρι τώρα διαδρομή σου και ποιο είναι το μεγαλύτερο μάθημα που σου έχει αυτή προσφέρει;
Είναι η πορεία προς την Ιθάκη όπου μεγαλύτερη αξία έχει το ίδιο το ταξίδι από τον προορισμό του. Πάντα στη ζωή μου ήμουν ρεαλιστής ως προς τη μηδαμινότητα μου μπροστά στο αχανές σύμπαν της δημιουργίας. Αυτό μου δημιούργησε τάσεις υπέρβασης και η υπέρβαση έφερνε δημιουργία. Η αίσθηση μου είναι ότι δεν είμαι και δεν δημιούργησα τίποτα σπουδαίο αν και το θέλω πολύ, είναι αυτή που μου δίνει περιθώρια συνέχειας. Αυτό είναι και το μάθημά μου... να μην πιστέψω ποτέ τη σειρήνα του ματαιόδοξου εαυτού μου που διαφημίζει ναρκισσιστικά το “σπουδαίο” έργο μου. Αν την πιστέψω υπέγραψα τον καλλιτεχνικό μου θάνατο.
Τί έχει αλλάξει στον τρόπο που γράφεις μουσική από την πρώτη φόρα που έβαλες μια νότα στο πεντάγραμμο της ιστορίας και πόσο έχει ο ενθουσιασμός μεταποιηθεί σε βάθος και έκφραση;
Κατ'αρχήν άλλαξε ο τρόπος της ενορχήστρωσης. Όταν ξεκίνησα ήθελα να συμπεριλάβω όλα αυτά που έμαθα στη μουσική μέσα στο ίδιο κομμάτι. Ενθουσιασμός που οδηγούσε σε υπερφόρτωση της ορχήστρας. Ευτυχώς η αυτοπαρατήρηση αλλά και αποδοχή γόνιμης κριτικής από έμπειρους συναδέλφους μου (πχ Κώστας Γανωσέλης), με οδήγησε σε μια όλο και περισσότερο αφαιρετική προσέγγιση όπου στο τέλος κατέληξα να θεωρώ την ορχήστρα ως ένα θέατρο με τα διάφορα όργανα σε ρόλους ηθοποιών που μοιράζονται ισορροπημένα την παράσταση.
Ευτυχώς, ο ενθουσιασμός μου για δημιουργία δεν έχει φύγει και είναι το καύσιμο που έχω στο ταξίδι της δημιουργίας.
Βέβαια με την εξέλιξη της υπαρξιακής-φιλοσοφικής μου αναζήτησης, ανιχνεύω αντίστοιχα και την βαθύτερη ταυτότητα της μουσικής μου που έχει να κάνει με τον λόγο ύπαρξής της και τον τρόπο έκφρασής της.
Συχνά διερωτώμαι εάν το νέο μου δημιούργημα προσθέτει κάτι νέο στο τεράστιο οικοδόμημα της μουσικής και ότι εάν εκφράζοταν με διαφορετικά ηχοχρώματα θα ήταν πιο κοντά στο ιδεατό... στο απόλυτο.
Από παλιά μου δημιουργούσες την αίσθηση ενός πολύ ισορροπημένου ανθρώπου. Όμως τί είναι ισορροπία για σένα και πώς αυτή σχετίζεται με την ευτυχία, αλλά και την δημιουργία;
Όταν ακούμε την λέξη ισορροπία αμέσως μας έρχεται στο μυαλό η έννοια της ευθείας. Της αταλάντευτης, απαλινδρόμητης και ανούσιας ζωής χωρίς ενδιαφέρον. Εγώ δεν συμφωνώ με αυτό. Η ισορροπημένη πορεία ενός δημιουργικού ανθρώπου είναι μια αέναη παλινδρόμηση γύρω από θεμελιακές υπαρξιακές αξίες. Ο ισορροπημένα δημιουργικός άνθρωπος υπερβαίνει. Η υπέρβαση θέλει όραμα και τόλμη που έχει άλματα και πτώσεις. Μετά την πτώση όμως έρχεται η άνοδος και όταν όλα αυτά γίνονται πάνω σε ένα καμβά σταθερών αξιών τότε έχουμε εξέλιξη.
Η αποτίμηση της πορείας μας σίγουρα φέρνει αίσθηση ευτυχίας χωρίς τίποτα να παγιοποιείται γιατί η ζωή είναι ένας αέναος αγώνας.
Συνηθίζουμε να μένουμε στα καλά - δεν θα υποφερόταν αλλιώς κιόλας- της προσωπικής μας περιπέτειας αλλά και υπερασπιστές των επιλογών μας. Ας αλλάξουμε τους όρους αυτούς για λίγο και θα ήθελα να μας πεις τα "άσχημα" μιας μουσικής διαδρομής. Υπήρχε στιγμή που είπες ''δεν πάει άλλο'';
Κοίταξε είναι αλήθεια πως πολλές φορές απογοητεύτηκα, και από την αντιμετώπιση και άδικη μεταχείριση της μουσικής μου από άλλους ανθρώπους, αλλά και από δικές μου λάθος επιλογές. Όμως αυτή την έκφραση δεν την διατύπωσα ποτέ. Τίποτα δεν ήτανε ικανό να σταματήσει το πάθος μου για δημιουργία.
Εδώ και χρόνια διάγεις βίο καλλιτεχνικό! Ποιες είναι οι ευθύνες ενός τέτοιου βίου απέναντι στην ίδια την τέχνη αλλά και, κυρίως, στους ανθρώπους που απευθύνεται και ποιος είναι ο ρόλος της ίδιας της τέχνης τελικά;
Από τη στιγμή που το άλογο ον ο άνθρωπος αποκτά επικοινωνία έχει και ευθύνες.
Έχει ευθύνες για τον εαυτό του, την γνώση του, το περιβάλλον, τον συνάνθρωπο... Σε όλα αυτά δεσπόζουν ως αξίες η αγάπη, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός στον εαυτό, στην ύπαρξη, στο περιβάλλον, στη δημιουργία και το έργο του άλλου....
Δεν νομίζω ότι ο καλλιτέχνης που έχει στρατευθεί στην τέχνη διαφοροποιείται από τον συνάνθρωπό του ως προς τις ευθύνες του και αυτές τις αξίες.
Η τέχνη είναι η με ποιητικό τρόπο και κώδικα ψυχής εκπεφρασμένη ανάγκη του ανθρώπου να γεφυρώσει το χάσμα που τον χωρίζει από το απόλυτο, το ιδεατό. Ο καλλιτέχνης ως ιχνηλάτης της ζωής επιχειρεί να δείξει με την τέχνη του ένα μονοπάτι που οδηγεί σ'αυτό, σε όσους αναζητούν και δεν βρίσκουν.
Τι θα συμβούλευες τον παρελθοντικό εαυτό σου αν είχες την ευκαιρία να τον συναντήσεις αλλά και τι θα ζήταγες από τον μελλοντικό να σου συγχωρέσει;
Στον παρελθοντικό εαυτό μου θα συμβούλευα να μην βιάζεται και να έχει υπομονή. Να φοβάται λιγότερο και να τολμά περισσότερο. Να χαίρεται το θαύμα στο οποίο ζει και είναι μέρος του και μην ξεχνά ποτέ τις αξίες του.
Στο μελλοντικό μου εαυτό θα ζητούσα να συγχωρήσει τις αδυναμίες μου, τη λαιμαργία μου στο φαγητό και την ημιμάθεια μου.
Από τα θανάσιμα αμαρτήματα, ποιο είναι αυτό που σε έχει, περισσότερο, τροφοδοτήσει με έμπνευση και δημιουργία;
Κοίταξε. Η οργή και η λαγνεία με κινητοποίησαν, αλλά στην πορεία ήρθε η βαθύτερη σκέψη σαν πυροσβέστης να κατευνάσει την αρνητική φύση τους και τους έδωσα άλλο πρόσημο.... αν θέλεις άλλο όνομα. Τη μεν οργή την είπα αγώνας για να φύγει το άδικο, γιατί αυτό με εξοργίζει, την δε λαγνεία την είπα έρωτα και αμέσως καθαγιάστηκε.
Ο ρόλος του ψέματος στην κοινωνία από καταβολής της, ήταν άνευ όρων δομικός.Στην καθημερινότητα από την άλλη, ο καθένας έχει την άποψη κ στάση του απέναντί του. Η δική σου;
Πιστεύω στην αλήθεια. Είναι αυτή που σε βγάζει από την δυσκολία να θυμάσαι, γιατί όταν μιλάς με αλήθειες δεν θα χρειάζεται να θυμάσαι για να μπαλώσεις τα ψέματα, γιατί η αλήθεια είναι μία. Θέλει τόλμη και θάρρος για να την πεις και πολλές φορές πονάει, αλλά είναι η μόνη που σε οδηγεί στην τελική δικαίωση. Είναι ο διάφανος κώδικας επικοινωνίας των ανθρώπων.
Το ψέμα ως δομικό στοιχεία μιας κοινωνίας την καθιστά σαθρή. Το ψέμα είναι η απουσία της αλήθειας και δεν με ενδιαφέρει.
Πού θα σε βρει ο νέος χρόνος καλλιτεχνικά και πού εμείς εσένα;
Στο στούντιο να ετοιμάζω τις παρτιτούρες για την συναυλία στις 22 Απριλίου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Εκεί με τη συμφωνική ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης θα παρουσιάσουμε στο πρώτο μέρος τη “Μικρή Σουίτα” πάνω σε ποίηση και ανάγνωση Κικής Δημουλά, και στο δεύτερο μέρος μια μικρή επιλογή από παλαιότερες οργανικές συνθέσεις μου καθώς και αγαπημένα τραγούδια μου που θα ερμηνεύσει η Λιζέτα Καλημέρη.
Θα θέλαμε να μας σχολιάσεις την παρακάτω φράση.
''Τελικά, έναν άνθρωπο να μας
συλλαβίσει γυρεύουμε όλοι, έστω και ανορθόγραφα.''
Οι άνθρωποι για να επικοινωνήσουν τις ψυχές τους επινόησαν κώδικες με αμοιβαίες παραδοχές. Ο λόγος, η γραφή, η τέχνη... είναι μερικοί από αυτούς που όμως δεν είναι αυτοσκοπός αλλά λειτουργούν... πρέπει να λειτουργούν ως εργαλεία ψυχικής επικοινωνίας. Στην πορεία όμως ο άνθρωπος χάνοντας την ουσία επικεντρώνεται σε αυτά καθαυτά τα εργαλεία προσέχοντας τους τύπους και την επιφάνεια, ξεχνώντας την βαθύτερη τους αποστολή που είναι η ίδια η ψυχή και η απόλυτη αλήθεια της.
Ο ποιητής εδώ μας υπενθυμίζει ότι προτεραιότητα έχει η βαθύτερη επικοινωνία των ανθρώπων. Μας καλεί να εντρυφήσουμε στην ουσία ακόμη και αν χρειαστεί να υπερβούμε παραδοχές και κανόνες.