Σκεφτόμουν αρκετούς διαφορετικούς τρόπους για να περιγράψω την εμπειρία του Lollapalooza Berlin 2015, σε ποια στοιχεία του έπρεπε να επικεντρωθώ, ποια να τονίσω και ποια να παραβλέψω – κυρίως για οικονομία χρόνου. Η απάντηση ήρθε τελικά αβίαστα και βασίζεται σε μια ατάκα του Melvin Benn, ενός εκ των διοργανωτών του φεστιβάλ, στη συνέντευξη τύπου το μεσημέρι της Κυριακής. «Φέτος, εδώ στο Βερολίνο γεννήσαμε έναν ενήλικα. Είναι ήδη πολύ απαιτητικό να γεννήσεις ένα παιδί, πόσο μάλλον έναν ενήλικα», ήταν η ακριβής αποστροφή του λόγου του. Και είναι αλήθεια ότι από την πρώτη στιγμή που σκεφτόμουν το Lollapalooza, πριν ακόμα αντικρίσω τις πύλες του, ακριβώς έτσι το είχα στο μυαλό μου. Δεν υπήρχε το περιθώριο για αστοχίες της πρώτης φοράς, για επίκληση της έλλειψης εμπειρίας, για λάθη πρωτάρηδων. Το φεστιβάλ χτίστηκε στα πρότυπα των πολύ πετυχημένων του μεγαλύτερων αδερφών του της Ν. Αμερικής (Χιλή από το 2011, Βραζιλία από το 2012, Αργεντινή από το 2014 και από το 2016 Κολομβία), με ιδέες και οργάνωση να προέρχονται απευθείας από τους ιδρυτές του Lollapalooza (με διακοπές και μετακινήσεις από το 1991 και μόνιμα στο Σικάγο από το 2005), που έχει καθιερωθεί στη συνείδηση του μουσικού κοινού ως ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ παγκοσμίως.
Κρίνοντας, λοιπόν, το Lollapalooza Berlin ως ενήλικα παρατηρώ ότι υπάρχει η μαγιά και η διάθεση από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές (πόλη του Βερολίνου, εταιρείες παραγωγής, κοινό, καλλιτέχνες), αλλά έχει να διανύσει πολύ δρόμο ακόμα μέχρι να καταφέρει να εκφράσει τις προσδοκίες των ιδρυτών του και να αποτελέσει σημείο αναφοράς στο φεστιβαλικό χάρτη της Ευρώπης.
Το φεστιβάλ
Το Lollapalooza Berlin έλαβε χώρα στο Tempelhof, πρώην αεροδρόμιο του Βερολίνου, το οποίο παραμένει χώρος με ελεύθερη πρόσβαση, με ένα μεγάλο πάρκο για άθληση και κτιριακές εγκαταστάσεις που στεγάζουν εκθέσεις και ποικίλες εκδηλώσεις, ανάμεσα στις οποίες και μουσικά φεστιβάλ. Η ύπαρξη του Tempelhof ως πάρκο μέχρι τις μέρες μας είναι μια από τις μεγάλες νίκες των πολιτών του Βερολίνου, αφού πολλά αρπακτικά, που ορισμένοι τα αποκαλούν “επενδυτικά deals” έχουν κατά καιρούς ετοιμάσει επιχειρηματικά σχέδια για “ανάπτυξη” και “εκμετάλλευση”. Δεν είναι, βέβαια, να απορεί κανείς, αφού το συνολικής έκτασης 12.000 στρεμμάτων οικόπεδο είναι πραγματικό “φιλέτο” και βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο του Βερολίνου (μόλις 3 στάσεις μετρό και περίπου 20’ ποδηλατοπορεία από το διαβόητο Checkpoint Charlie).
Ο χώρος μοιάζει ιδανικός για τη διεξαγωγή ενός μεγάλου φεστιβάλ: η πίστα του αεροδρομίου προσφέρει υπεραρκετό χώρο για να στηθούν οι σκηνές και οι χώροι των εκδηλώσεων, ενώ οι κτιριακές εγκαταστάσεις του αεροδρομίου στεγάζουν υπό εξαιρετικές συνθήκες όλο το μηχανισμό που κινεί το φεστιβάλ: από τη διοικητική οργάνωση και τον ανεφοδιασμό ως τη VIP ζώνη και το κέντρο τύπου. Πού παρατηρήθηκε το πρώτο και κυριότερο –ενδεχομένως ασυγχώρητο– σφάλμα των διοργανωτών; Στην υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων εξυπηρέτησης από τις τουαλέτες και τους χώρους εστίασης. Οι ουρές ήδη από το μεσημέρι της πρώτης ημέρας ήταν τεράστιες. Κι αν για τη μπύρα δε σε πολυνοιάζει, αν το φαγητό λες ότι απλώς θα το αφήσεις για αργότερα, τι γίνεται με την τουαλέτα; Αποτέλεσμα: ουρές εκατοντάδων ατόμων, με διάρκεια αναμονής πέραν της μισής ώρας –στην καλύτερη περίπτωση. Και το επόμενο στάδιο της τραγωδίας (ας γίνω λίγο μελοδραματικός, χωρίς ωστόσο κανέναν τόνο ειρωνείας) ήρθε όταν οι απεγνωσμένοι ή ανυπόμονοι αποφάσισαν να εκφράσουν την ανάγκη τους σε όποιον άλλο χώρο βρήκαν διαθέσιμο. Έτσι, άντρες και γυναίκες εθεάθησαν να ουρούν στον περιβάλλοντα χώρο γύρω από τις χημικές τουαλέτες, δίπλα από τα διαχωριστικά κάγκελα, όπου έβρισκαν μια σκοτεινή γωνιά που θα έκανε την όποια ντροπή τους να υποταχθεί κάτω από το βάρος της βιολογικής τους ανάγκης. Κατά μία διαβολική σύμπτωση, η κατάσταση χειροτέρεψε ακόμα περισσότερο με το που σουρούπωσε, όταν παρουσιάστηκαν προβλήματα στο σύστημα αποχέτευσης του αεροδρομίου και το περιεχόμενο αρκετών από τις χημικές τουαλέτες ξεχύθηκε ανεξέλεγκτα. Χωρίς καμία υπερβολή, η κατάσταση ήταν σχεδόν εφιαλτική. Όσοι έχετε βρεθεί σε φεστιβάλ, απλώς προσπαθήστε να εικονοποιήσετε το παραπάνω και θα διαπιστώσετε ότι δεν έχει καμία απολύτως πλάκα. Η δεύτερη ημέρα κύλησε με ελαφρώς μικρότερες ουρές στις τουαλέτες, αφού η διοργάνωση φρόντισε να ενισχύσει τον αριθμό τους, με λιγότερα παρατράγουδα και χωρίς άτυχες συμπτώσεις. Άλλωστε, ο κόσμος ήταν πλέον προετοιμασμένος, έκανε περισσότερη υπομονή ή βρήκε άλλες λύσεις.
Γιατί ξόδεψα όλο αυτό το χρόνο σας για τα παραπάνω; Διότι θεωρώ ότι τα θέματα της υγιεινής, της καθαριότητας και της παροχής φαγητού είναι από τα πλέον στοιχειώδη, αν και από τα πλέον απαιτητικά, για την οργάνωση ενός φεστιβάλ (είτε σε ανοιχτό είτε σε κλειστό χώρο). Το κοινό πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και κάθε διοργανωτής οφείλει να εξασφαλίζει ότι θα έχει στο χώρο του όσο κόσμο μπορεί να υποστηρίξει, ούτε έναν περισσότερο. Το Lollapalooza Berlin έγινε sold out στις αρχές του Σεπτέμβρη, φιλοξένησε περίπου 50.000 θεατές το Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου και πιθανότατα ελαφρώς περισσότερους την Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου – και αυτό μπορεί σίγουρα να αποτελέσει καύχημα για την πρώτη του χρονιά. Ωστόσο, πέραν του να εξασφαλίσουν ότι χωράει τόσος κόσμος στο χώρο του φεστιβάλ, ως φυσική παρουσία εννοώ, οι διοργανωτές έπρεπε να έχουν προνοήσει και για τα υπόλοιπα. Που δεν είναι λεπτομέρειες, δεν είναι αστερίσκοι, είναι απολύτως αναγκαία και απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία μιας οποιασδήποτε κοινωνικής εκδήλωσης. Προς τιμήν τους μάλιστα, το θέμα με τις ουρές για τουαλέτες και φαγητό ήταν το πρώτο που αναφέρθηκε από τους διοργανωτές απολογητικά στη συνέντευξη τύπου το μεσημέρι της Κυριακής. Ήταν άλλωστε ακόμα νωπές οι μυρωδιές στο χώρο… Υπήρξε η απόλυτη δέσμευση ότι θα προσπαθήσουν περισσότερο και δόθηκε η αίσθηση ότι πράγματι βίωσαν το μέγεθος της… αστοχίας (που διογκώθηκε λόγω της κακοτυχίας).
Αφήνοντας τα συγκεκριμένα θέματα, διαπιστώνω ότι δεν έχω οποιοδήποτε άλλο αρνητικό συναίσθημα για το Lollapalooza Berlin. Ακόμα κι αν η μουσική την πρώτη ημέρα δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, μόνο καλά λόγια θα πω από ‘δω και πέρα, για την οργάνωση, τη μουσική, τον κόσμο, τους καλλιτέχνες (εδώ ίσως κάνω καμιά παρασπονδία…).
Ο ιδρυτής του Lollapalooza, Perry Farrel, δήλωσε ότι μαγεύτηκε από τη ροή της μουσικής από τη μια σκηνή στην άλλη, από το ποτάμι των ανθρώπων που μετακινούνταν από το ένα πάρτι στο άλλο. Σε αυτό βοήθησε ιδιαίτερα η συνεχόμενη τοξοειδής τοποθέτηση των σκηνών, που αρχικά μού φάνηκε εν δυνάμει προβληματική τόσο για την μετακίνηση (αποδείχθηκε πολύ γρήγορη), όσο και για την ποιότητα ήχου (όντως υπήρχαν ορισμένες περιοχές ηχητικής επικάλυψης, με τα μπάσα ειδικά να ακούγονται ξεκάθαρα στις παύσεις αναμεταξύ ακόμα και απομακρυσμένων σκηνών που έπαιζαν ταυτόχρονα). Επί του πρακτέου ήταν μια πολύ αποτελεσματική αξιοποίηση του χώρου, καθώς έδινε τη δυνατότητα στους τεχνικούς να μετακινούνται ταχύτατα και ανεμπόδιστα στο παρασκήνιο και στο κοινό να περιορίζει στο ελάχιστο τα ζιγκ ζαγκ για να μεταβεί σε κάποια άλλη σκηνή.
Η ποιότητα και ποικιλία φαγητού και ποτού κρίνεται ικανοποιητική, και το καταγράφω κάπως συμβατικά, γιατί μετά το Flow Festival του 2014 τα δεδομένα του τι θεωρώ καλούς χώρους εστίασης έχουν εκτοξευτεί.
Καλή η μουσική, καλοί οι μουσικοί (στα οποία αναφερόμαστε στο επόμενο άρθρο) και οι εικαστικοί καλλιτέχνες, αλλά ένα φεστιβάλ είναι πάνω απ’ όλα το κοινό του. Πώς ήταν, λοιπόν, το κοινό του Lollapalooza Berlin 2015; Με μια πρώτη ματιά, ετερόκλητο, γεγονός απολύτως αναμενόμενο με δεδομένο ότι ήταν ευρωπαϊκό ντεμπούτο, ότι,παρότι ενήλικας, το φεστιβάλ πρέπει να οικοδομήσει τις κοινωνικές επαφές του και να αποκτήσει το στίγμα του. Ηλικιακά παρατηρήθηκαν αρκετές αποκλίσεις. Ο πυρήνας ήταν σίγουρα οι ηλικίες 16-24, με τις κοπέλες να κυριαρχούν. Ωστόσο, εθεάθησαν και μεγαλύτερες ηλικίες, και μάλιστα στην πρώτη γραμμή της μάχης, να χορεύουν και να τραγουδούν. Το σημαντικότερο στοιχείο, όμως, ήταν η παρουσία των παιδιών. Οι διοργανωτές είχαν προαναγγείλει το Kidzapalooza, έναν χώρο και μια σκηνή με παιδικές εκδηλώσεις και δρώμενα, με σκοπό να διαμορφώσει τους μελλοντικούς του επισκέπτες. Και οι γονείς ανταποκρίθηκαν. Με ένα, δύο ή και τρία παιδιά στην αγκαλιά, το καρότσι ή σέρνοντάς τα με σπάγκο κατέκλυσαν το φεστιβάλ από νωρίς το μεσημέρι. Πέραν από το Kidzapalooza, κυκλοφορούσαν και στις υπόλοιπες σκηνές, δίνοντας μια νότα αισιοδοξίας και φρεσκάδας (σε όποιον δεν έπαιρνε αρκετές από τα vibes της μουσικής και του χώρου). Η πιο γλυκιά σκηνή του διημέρου, που θέλω να κρατήσω ως ανάμνηση και οδηγό μου για το μέλλον, ήταν δυο πιτσιρίκια ανεβασμένα στους ώμους των γονιών τους στη συναυλία των Beatsteaks, με το αγοράκι των 5-6 χρονών να δείχνει στη μικρή του αδερφή 2-3 χρονών πώς να χειροκροτά, πώς να απλώνει τα χέρια, να χαιρετά και να εκφράζεται. Μακάρι να αξιωθούμε όλοι να γίνουμε τέτοιου είδους “ινστρούκτορες”, έστω και για μία φορά στη ζωή μας!
Το στιγμιότυπο αποτυπώθηκε μερικώς στις παρακάτω φωτογραφίες.
Η συνέντευξη τύπου
Οι διοργανωτές παραχώρησαν συνέντευξη τύπου το μεσημέρι της Κυριακής. Το μεγαλύτερο μέρος της μονοπώλησε το πρόβλημα με τις τουαλέτες που ήταν ιδιαίτερα οξύ το Σάββατο και αναλύθηκε παραπάνω. Στη συνέχεια καταγράφονται τα πιο χαρακτηριστικά υπόλοιπα αποσπάσματα.
Η Fruzsina Szep, από τη διεύθυνση του φεστιβάλ, δήλωσε ενθουσιασμένη για τη διοργάνωση που ήταν σύμπραξη διαφορετικών ανθρώπων και ομάδων από τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική και την Ευρώπη. «Προσπαθήσαμε να σχηματοποιήσουμε μια ολοκληρωμένη φεστιβαλική εμπειρία», συνέχισε, «και να ενεργοποιήσουμε συναισθήματα στους επισκέπτες». Σε αυτή την προσπάθεια, εξήρε τη συμμετοχή διεθνών εικαστικών καλλιτεχνών, αλλά και τοπικών Βερολινέζων που παραχώρησαν έργα τους ή δημιούργησαν εικαστικές εγκαταστάσεις αποκλειστικά για το Lollapalooza. «Ήταν καιρός να αποκτήσει το Βερολίνο ένα μεγάλο μουσικό φεστιβάλ και αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με το Lollapalooza και τη μεγάλη βάση θαυμαστών του παγκοσμίως». Έδωσε επίσης ορισμένα στατιστικά για τη σύνθεση των επισκεπτών. Το πιο ενδιαφέρον ήταν ότι το 70% των επισκεπτών προήλθε από τη Γερμανία –το μεγαλύτερο μέρος εκ των οποίων από το Βερολίνο. Για το μέλλον αισιοδοξούν να προσελκύσουν περισσότερο διεθνές κοινό, κάτι που αποδεικνύεται περίτρανα και από τη δικιά μας παρουσία εκεί, καθώς και από το γεγονός ότι όλη η διοργάνωση ήταν δίγλωσση (Γερμανικά και Αγγλικά).
Ο Melvin Benn της βρετανικής Festival Republic δήλωσε ότι το φετινό εγχείρημα ήταν μια πρόταση για ένα μεγάλο φεστιβάλ στη Γερμανία και επιχειρηματολόγησε ότι η διοργάνωση είχε πολύ καλή τιμή σε σχέση με τις παροχές της (value for money). Επιβεβαίωσε ότι το φεστιβάλ θα διεξαχθεί στο ίδιο μέρος και το 2016, με τα εισιτήρια να τίθενται σε κυκλοφορία μέσα στις επόμενες εβδομάδες και έκπτωση για τους κατόχους εισιτηρίου διημέρου του 2015 (ως ελάχιστη αποζημίωση για την ταλαιπωρία με τουαλέτες και φαγητό).
Ο Perry Farrell μίλησε σχετικά λίγο, αλλά έδωσε πολύ υλικό σχεδόν με κάθε του ατάκα. Εξομολογήθηκε το πώς αποφασίστηκε αρχικά η επέκταση του Lollapalooza εκτός ΗΠΑ, το πώς επιλέγεται κάθε επόμενος προορισμός και έκανε κάποια κωμικά αν και ατυχή σχόλια για το θέαμα ανθρώπων που ουρούσαν ανεξέλεγκτα.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της συνέντευξης προέκυψε από μια ερώτηση που κρίθηκε προβοκατόρικη για λόγους που δεν αντιλήφθηκα. Ένας Γερμανός δημοσιογράφος αναρωτήθηκε αν μπορούν να υπολογίζουν στο Tempelhof για τη διοργάνωση του 2016. Ο κύριος λόγος είναι οι φήμες ότι στο χώρο θα δημιουργηθεί μεγάλος προσφυγικός καταυλισμός, ενώ ένας από τους κύριους χορηγούς του φεστιβάλ έχει ήδη ακυρώσει μια σημαντική εκδήλωση μόδας που προγραμματιζόταν στο συγκεκριμένο χώρο. Η απάντηση από τα χείλη του υπευθύνου του πρώην αεροδρομίου ήταν ότι «εφόσον έρθουν οι πρόσφυγες, θα τους καλοδεχτούμε. Παράλληλα όμως, θέλουμε να κρατήσουμε το Lollapalooza». Παίρνοντας το λόγο ο Charles Attal της C3 Presents πρόσθεσε: «αυτό το γεγονός δεν μπορεί να ανατρέψει τα σχέδιά μας. Στην περίπτωση που στηθεί ο καταυλισμός, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να εντάξουμε με κάποιον τρόπο τους πρόσφυγες στο φεστιβάλ, για να τους δώσουμε τη δυνατότητα να μοιραστούν αυτή την εμπειρία μαζί μας. Εν ανάγκη, θα κάνουμε ένα “Refugee-palooza” του χρόνου!»
Διαβάστε το άρθρο με την αποτίμηση της μουσικής που ακούσαμε στο Lollapalooza Berlin 2015, από συγκροτήματα όπως οι FFS (Franz Ferdinand and Sparks), Stereophonics, Belle & Sebastian, Tame Impala και οι Γερμανοί Deichkind, Beatsteaks και Seeed.
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες από το Lollapalooza Berlin 2015 στα άλμπουμ μας: συναυλίες Σάββατο 12/09 || συναυλίες Κυριακή 13/09 || Τριγυρνώντας στο Tempelhof
Κρίνοντας, λοιπόν, το Lollapalooza Berlin ως ενήλικα παρατηρώ ότι υπάρχει η μαγιά και η διάθεση από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές (πόλη του Βερολίνου, εταιρείες παραγωγής, κοινό, καλλιτέχνες), αλλά έχει να διανύσει πολύ δρόμο ακόμα μέχρι να καταφέρει να εκφράσει τις προσδοκίες των ιδρυτών του και να αποτελέσει σημείο αναφοράς στο φεστιβαλικό χάρτη της Ευρώπης.
Το φεστιβάλ
Το Lollapalooza Berlin έλαβε χώρα στο Tempelhof, πρώην αεροδρόμιο του Βερολίνου, το οποίο παραμένει χώρος με ελεύθερη πρόσβαση, με ένα μεγάλο πάρκο για άθληση και κτιριακές εγκαταστάσεις που στεγάζουν εκθέσεις και ποικίλες εκδηλώσεις, ανάμεσα στις οποίες και μουσικά φεστιβάλ. Η ύπαρξη του Tempelhof ως πάρκο μέχρι τις μέρες μας είναι μια από τις μεγάλες νίκες των πολιτών του Βερολίνου, αφού πολλά αρπακτικά, που ορισμένοι τα αποκαλούν “επενδυτικά deals” έχουν κατά καιρούς ετοιμάσει επιχειρηματικά σχέδια για “ανάπτυξη” και “εκμετάλλευση”. Δεν είναι, βέβαια, να απορεί κανείς, αφού το συνολικής έκτασης 12.000 στρεμμάτων οικόπεδο είναι πραγματικό “φιλέτο” και βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο του Βερολίνου (μόλις 3 στάσεις μετρό και περίπου 20’ ποδηλατοπορεία από το διαβόητο Checkpoint Charlie).
Ο χώρος μοιάζει ιδανικός για τη διεξαγωγή ενός μεγάλου φεστιβάλ: η πίστα του αεροδρομίου προσφέρει υπεραρκετό χώρο για να στηθούν οι σκηνές και οι χώροι των εκδηλώσεων, ενώ οι κτιριακές εγκαταστάσεις του αεροδρομίου στεγάζουν υπό εξαιρετικές συνθήκες όλο το μηχανισμό που κινεί το φεστιβάλ: από τη διοικητική οργάνωση και τον ανεφοδιασμό ως τη VIP ζώνη και το κέντρο τύπου. Πού παρατηρήθηκε το πρώτο και κυριότερο –ενδεχομένως ασυγχώρητο– σφάλμα των διοργανωτών; Στην υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων εξυπηρέτησης από τις τουαλέτες και τους χώρους εστίασης. Οι ουρές ήδη από το μεσημέρι της πρώτης ημέρας ήταν τεράστιες. Κι αν για τη μπύρα δε σε πολυνοιάζει, αν το φαγητό λες ότι απλώς θα το αφήσεις για αργότερα, τι γίνεται με την τουαλέτα; Αποτέλεσμα: ουρές εκατοντάδων ατόμων, με διάρκεια αναμονής πέραν της μισής ώρας –στην καλύτερη περίπτωση. Και το επόμενο στάδιο της τραγωδίας (ας γίνω λίγο μελοδραματικός, χωρίς ωστόσο κανέναν τόνο ειρωνείας) ήρθε όταν οι απεγνωσμένοι ή ανυπόμονοι αποφάσισαν να εκφράσουν την ανάγκη τους σε όποιον άλλο χώρο βρήκαν διαθέσιμο. Έτσι, άντρες και γυναίκες εθεάθησαν να ουρούν στον περιβάλλοντα χώρο γύρω από τις χημικές τουαλέτες, δίπλα από τα διαχωριστικά κάγκελα, όπου έβρισκαν μια σκοτεινή γωνιά που θα έκανε την όποια ντροπή τους να υποταχθεί κάτω από το βάρος της βιολογικής τους ανάγκης. Κατά μία διαβολική σύμπτωση, η κατάσταση χειροτέρεψε ακόμα περισσότερο με το που σουρούπωσε, όταν παρουσιάστηκαν προβλήματα στο σύστημα αποχέτευσης του αεροδρομίου και το περιεχόμενο αρκετών από τις χημικές τουαλέτες ξεχύθηκε ανεξέλεγκτα. Χωρίς καμία υπερβολή, η κατάσταση ήταν σχεδόν εφιαλτική. Όσοι έχετε βρεθεί σε φεστιβάλ, απλώς προσπαθήστε να εικονοποιήσετε το παραπάνω και θα διαπιστώσετε ότι δεν έχει καμία απολύτως πλάκα. Η δεύτερη ημέρα κύλησε με ελαφρώς μικρότερες ουρές στις τουαλέτες, αφού η διοργάνωση φρόντισε να ενισχύσει τον αριθμό τους, με λιγότερα παρατράγουδα και χωρίς άτυχες συμπτώσεις. Άλλωστε, ο κόσμος ήταν πλέον προετοιμασμένος, έκανε περισσότερη υπομονή ή βρήκε άλλες λύσεις.
Γιατί ξόδεψα όλο αυτό το χρόνο σας για τα παραπάνω; Διότι θεωρώ ότι τα θέματα της υγιεινής, της καθαριότητας και της παροχής φαγητού είναι από τα πλέον στοιχειώδη, αν και από τα πλέον απαιτητικά, για την οργάνωση ενός φεστιβάλ (είτε σε ανοιχτό είτε σε κλειστό χώρο). Το κοινό πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και κάθε διοργανωτής οφείλει να εξασφαλίζει ότι θα έχει στο χώρο του όσο κόσμο μπορεί να υποστηρίξει, ούτε έναν περισσότερο. Το Lollapalooza Berlin έγινε sold out στις αρχές του Σεπτέμβρη, φιλοξένησε περίπου 50.000 θεατές το Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου και πιθανότατα ελαφρώς περισσότερους την Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου – και αυτό μπορεί σίγουρα να αποτελέσει καύχημα για την πρώτη του χρονιά. Ωστόσο, πέραν του να εξασφαλίσουν ότι χωράει τόσος κόσμος στο χώρο του φεστιβάλ, ως φυσική παρουσία εννοώ, οι διοργανωτές έπρεπε να έχουν προνοήσει και για τα υπόλοιπα. Που δεν είναι λεπτομέρειες, δεν είναι αστερίσκοι, είναι απολύτως αναγκαία και απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία μιας οποιασδήποτε κοινωνικής εκδήλωσης. Προς τιμήν τους μάλιστα, το θέμα με τις ουρές για τουαλέτες και φαγητό ήταν το πρώτο που αναφέρθηκε από τους διοργανωτές απολογητικά στη συνέντευξη τύπου το μεσημέρι της Κυριακής. Ήταν άλλωστε ακόμα νωπές οι μυρωδιές στο χώρο… Υπήρξε η απόλυτη δέσμευση ότι θα προσπαθήσουν περισσότερο και δόθηκε η αίσθηση ότι πράγματι βίωσαν το μέγεθος της… αστοχίας (που διογκώθηκε λόγω της κακοτυχίας).
Αφήνοντας τα συγκεκριμένα θέματα, διαπιστώνω ότι δεν έχω οποιοδήποτε άλλο αρνητικό συναίσθημα για το Lollapalooza Berlin. Ακόμα κι αν η μουσική την πρώτη ημέρα δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, μόνο καλά λόγια θα πω από ‘δω και πέρα, για την οργάνωση, τη μουσική, τον κόσμο, τους καλλιτέχνες (εδώ ίσως κάνω καμιά παρασπονδία…).
Ο ιδρυτής του Lollapalooza, Perry Farrel, δήλωσε ότι μαγεύτηκε από τη ροή της μουσικής από τη μια σκηνή στην άλλη, από το ποτάμι των ανθρώπων που μετακινούνταν από το ένα πάρτι στο άλλο. Σε αυτό βοήθησε ιδιαίτερα η συνεχόμενη τοξοειδής τοποθέτηση των σκηνών, που αρχικά μού φάνηκε εν δυνάμει προβληματική τόσο για την μετακίνηση (αποδείχθηκε πολύ γρήγορη), όσο και για την ποιότητα ήχου (όντως υπήρχαν ορισμένες περιοχές ηχητικής επικάλυψης, με τα μπάσα ειδικά να ακούγονται ξεκάθαρα στις παύσεις αναμεταξύ ακόμα και απομακρυσμένων σκηνών που έπαιζαν ταυτόχρονα). Επί του πρακτέου ήταν μια πολύ αποτελεσματική αξιοποίηση του χώρου, καθώς έδινε τη δυνατότητα στους τεχνικούς να μετακινούνται ταχύτατα και ανεμπόδιστα στο παρασκήνιο και στο κοινό να περιορίζει στο ελάχιστο τα ζιγκ ζαγκ για να μεταβεί σε κάποια άλλη σκηνή.
Η ποιότητα και ποικιλία φαγητού και ποτού κρίνεται ικανοποιητική, και το καταγράφω κάπως συμβατικά, γιατί μετά το Flow Festival του 2014 τα δεδομένα του τι θεωρώ καλούς χώρους εστίασης έχουν εκτοξευτεί.
Καλή η μουσική, καλοί οι μουσικοί (στα οποία αναφερόμαστε στο επόμενο άρθρο) και οι εικαστικοί καλλιτέχνες, αλλά ένα φεστιβάλ είναι πάνω απ’ όλα το κοινό του. Πώς ήταν, λοιπόν, το κοινό του Lollapalooza Berlin 2015; Με μια πρώτη ματιά, ετερόκλητο, γεγονός απολύτως αναμενόμενο με δεδομένο ότι ήταν ευρωπαϊκό ντεμπούτο, ότι,παρότι ενήλικας, το φεστιβάλ πρέπει να οικοδομήσει τις κοινωνικές επαφές του και να αποκτήσει το στίγμα του. Ηλικιακά παρατηρήθηκαν αρκετές αποκλίσεις. Ο πυρήνας ήταν σίγουρα οι ηλικίες 16-24, με τις κοπέλες να κυριαρχούν. Ωστόσο, εθεάθησαν και μεγαλύτερες ηλικίες, και μάλιστα στην πρώτη γραμμή της μάχης, να χορεύουν και να τραγουδούν. Το σημαντικότερο στοιχείο, όμως, ήταν η παρουσία των παιδιών. Οι διοργανωτές είχαν προαναγγείλει το Kidzapalooza, έναν χώρο και μια σκηνή με παιδικές εκδηλώσεις και δρώμενα, με σκοπό να διαμορφώσει τους μελλοντικούς του επισκέπτες. Και οι γονείς ανταποκρίθηκαν. Με ένα, δύο ή και τρία παιδιά στην αγκαλιά, το καρότσι ή σέρνοντάς τα με σπάγκο κατέκλυσαν το φεστιβάλ από νωρίς το μεσημέρι. Πέραν από το Kidzapalooza, κυκλοφορούσαν και στις υπόλοιπες σκηνές, δίνοντας μια νότα αισιοδοξίας και φρεσκάδας (σε όποιον δεν έπαιρνε αρκετές από τα vibes της μουσικής και του χώρου). Η πιο γλυκιά σκηνή του διημέρου, που θέλω να κρατήσω ως ανάμνηση και οδηγό μου για το μέλλον, ήταν δυο πιτσιρίκια ανεβασμένα στους ώμους των γονιών τους στη συναυλία των Beatsteaks, με το αγοράκι των 5-6 χρονών να δείχνει στη μικρή του αδερφή 2-3 χρονών πώς να χειροκροτά, πώς να απλώνει τα χέρια, να χαιρετά και να εκφράζεται. Μακάρι να αξιωθούμε όλοι να γίνουμε τέτοιου είδους “ινστρούκτορες”, έστω και για μία φορά στη ζωή μας!
Το στιγμιότυπο αποτυπώθηκε μερικώς στις παρακάτω φωτογραφίες.
Η συνέντευξη τύπου
Οι διοργανωτές παραχώρησαν συνέντευξη τύπου το μεσημέρι της Κυριακής. Το μεγαλύτερο μέρος της μονοπώλησε το πρόβλημα με τις τουαλέτες που ήταν ιδιαίτερα οξύ το Σάββατο και αναλύθηκε παραπάνω. Στη συνέχεια καταγράφονται τα πιο χαρακτηριστικά υπόλοιπα αποσπάσματα.
Η Fruzsina Szep, από τη διεύθυνση του φεστιβάλ, δήλωσε ενθουσιασμένη για τη διοργάνωση που ήταν σύμπραξη διαφορετικών ανθρώπων και ομάδων από τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική και την Ευρώπη. «Προσπαθήσαμε να σχηματοποιήσουμε μια ολοκληρωμένη φεστιβαλική εμπειρία», συνέχισε, «και να ενεργοποιήσουμε συναισθήματα στους επισκέπτες». Σε αυτή την προσπάθεια, εξήρε τη συμμετοχή διεθνών εικαστικών καλλιτεχνών, αλλά και τοπικών Βερολινέζων που παραχώρησαν έργα τους ή δημιούργησαν εικαστικές εγκαταστάσεις αποκλειστικά για το Lollapalooza. «Ήταν καιρός να αποκτήσει το Βερολίνο ένα μεγάλο μουσικό φεστιβάλ και αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με το Lollapalooza και τη μεγάλη βάση θαυμαστών του παγκοσμίως». Έδωσε επίσης ορισμένα στατιστικά για τη σύνθεση των επισκεπτών. Το πιο ενδιαφέρον ήταν ότι το 70% των επισκεπτών προήλθε από τη Γερμανία –το μεγαλύτερο μέρος εκ των οποίων από το Βερολίνο. Για το μέλλον αισιοδοξούν να προσελκύσουν περισσότερο διεθνές κοινό, κάτι που αποδεικνύεται περίτρανα και από τη δικιά μας παρουσία εκεί, καθώς και από το γεγονός ότι όλη η διοργάνωση ήταν δίγλωσση (Γερμανικά και Αγγλικά).
Ο Melvin Benn της βρετανικής Festival Republic δήλωσε ότι το φετινό εγχείρημα ήταν μια πρόταση για ένα μεγάλο φεστιβάλ στη Γερμανία και επιχειρηματολόγησε ότι η διοργάνωση είχε πολύ καλή τιμή σε σχέση με τις παροχές της (value for money). Επιβεβαίωσε ότι το φεστιβάλ θα διεξαχθεί στο ίδιο μέρος και το 2016, με τα εισιτήρια να τίθενται σε κυκλοφορία μέσα στις επόμενες εβδομάδες και έκπτωση για τους κατόχους εισιτηρίου διημέρου του 2015 (ως ελάχιστη αποζημίωση για την ταλαιπωρία με τουαλέτες και φαγητό).
Ο Perry Farrell μίλησε σχετικά λίγο, αλλά έδωσε πολύ υλικό σχεδόν με κάθε του ατάκα. Εξομολογήθηκε το πώς αποφασίστηκε αρχικά η επέκταση του Lollapalooza εκτός ΗΠΑ, το πώς επιλέγεται κάθε επόμενος προορισμός και έκανε κάποια κωμικά αν και ατυχή σχόλια για το θέαμα ανθρώπων που ουρούσαν ανεξέλεγκτα.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της συνέντευξης προέκυψε από μια ερώτηση που κρίθηκε προβοκατόρικη για λόγους που δεν αντιλήφθηκα. Ένας Γερμανός δημοσιογράφος αναρωτήθηκε αν μπορούν να υπολογίζουν στο Tempelhof για τη διοργάνωση του 2016. Ο κύριος λόγος είναι οι φήμες ότι στο χώρο θα δημιουργηθεί μεγάλος προσφυγικός καταυλισμός, ενώ ένας από τους κύριους χορηγούς του φεστιβάλ έχει ήδη ακυρώσει μια σημαντική εκδήλωση μόδας που προγραμματιζόταν στο συγκεκριμένο χώρο. Η απάντηση από τα χείλη του υπευθύνου του πρώην αεροδρομίου ήταν ότι «εφόσον έρθουν οι πρόσφυγες, θα τους καλοδεχτούμε. Παράλληλα όμως, θέλουμε να κρατήσουμε το Lollapalooza». Παίρνοντας το λόγο ο Charles Attal της C3 Presents πρόσθεσε: «αυτό το γεγονός δεν μπορεί να ανατρέψει τα σχέδιά μας. Στην περίπτωση που στηθεί ο καταυλισμός, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να εντάξουμε με κάποιον τρόπο τους πρόσφυγες στο φεστιβάλ, για να τους δώσουμε τη δυνατότητα να μοιραστούν αυτή την εμπειρία μαζί μας. Εν ανάγκη, θα κάνουμε ένα “Refugee-palooza” του χρόνου!»
Διαβάστε το άρθρο με την αποτίμηση της μουσικής που ακούσαμε στο Lollapalooza Berlin 2015, από συγκροτήματα όπως οι FFS (Franz Ferdinand and Sparks), Stereophonics, Belle & Sebastian, Tame Impala και οι Γερμανοί Deichkind, Beatsteaks και Seeed.
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες από το Lollapalooza Berlin 2015 στα άλμπουμ μας: συναυλίες Σάββατο 12/09 || συναυλίες Κυριακή 13/09 || Τριγυρνώντας στο Tempelhof