Ο Γιώργος Τσελώνης γεννήθηκε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1978. Σπούδασε μετάφραση στα αγγλικά και στα ιταλικά. Σήμερα εργάζεται ως εσωτερικός διορθωτής-επιμελητής σε εκδοτικό οίκο. Έχει γράψει τη μουσική βιογραφία "Patti Smith: Sketches of Pain/Εξόριστη στη λεωφόρο του Rock ‘n’ Roll" (εκδόσεις Οξύ, 2008), στην οποία περιλαμβάνονται και μεταφράσεις στίχων της καλλιτέχνιδας. Παίζει ερασιτεχνικά μπλουζ, φυσαρμόνικα και διατηρεί το blog "Nobodaddy" (giorgostselonis.blogspot.com), όπου περιέχονται επιλεγμένα κείμενα που έχει γράψει, μεταφράσει ή και αφιερώματα που έχει επιμεληθεί. Ποιήματά του έχουν προδημοσιευθεί στην ηλεκτρονική σελίδα, αλλά και σε έντυπη έκδοση, του περιοδικού «Μανδραγόρας» (αναρτήσεις Φεβρουαρίου 2019 και, αντίστοιχα, τεύχος 60, του Απριλίου 2019). Στίχοι ποιημάτων από την παρούσα, πρώτη του, ποιητική συλλογή έχουν μελοποιηθεί και παρουσιαστεί ζωντανά από το μουσικό συγκρότημα Incirrina.
Τι κάνει κάποιον να γράφει ποίηση το 2020 με όλα αυτά τα «περίεργα» που συμβαίνουν;
Θα έλεγα ότι περισσότερο από ποτέ άλλοτε στο παρελθόν, «όλα αυτά τα περίεργα που συμβαίνουν» αποτελούν πρώτης τάξεως «υλικό» κι αστείρευτη πηγή έμπνευσης για να γράψει κάποιος ποίηση σήμερα! Η τρέλα αντιμετωπίζεται μόνο με την τρέλα! Ας θυμηθούμε τη γάτα του Cheshire, στο “Alice in Wonderland” του Lewis Carroll, που προτείνει στην Αλίκη το «αντίδοτο» λέγοντάς της: “We are all mad here!”. Ωστόσο, η στιγμή του «τοκετού» βρίσκει τον δημιουργό σε ανύποπτο χρόνο, μόνο αφότου τα προαναφερθέντα ερεθίσματα έχουν αφομοιωθεί μέσα του κι έχουν ζυμωθεί κατάλληλα μαζί με άλλα –συχνά, εντελώς διαφορετικά– ετερόκλητα στοιχεία. Τουλάχιστον αυτός είναι ο δικός μου τρόπος προσέγγισης. Και εφόσον μιλάμε για ποίηση, για να μην καταλήξει κανείς σε μια ξερή κατάθεση γεγονότων ή σε ένα «δημοσιογραφικού τύπου» ρεπορτάζ, οφείλει να επιτρέψει στην προσωπική του ιμπρεσιονιστική οπτική να διαθλάσει… ακόμη περισσότερο τα αξιοπερίεργα της καθημερινότητά μας! (γελάει)
Πώς πέρασες τον καιρό του εγκλεισμού; Βρήκες χρόνο να διαβάσεις κάτι ενδιαφέρον; Θες να μας προτείνεις κάτι;
Πέρασα το διάστημα του εγκλεισμού καταναλώνοντας ασύλληπτες ποσότητες… σκορδαλιάς, την οποία λατρεύω! Ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να την ευχαριστηθώ με την ψυχή μου μια και οι κοινωνικές επαφές όλων μας είχαν αναγκαστικά περιοριστεί! (γελάει) Επίσης, ο εγκλεισμός πέρασε με τηλε-εργασία και με τους απαραίτητους περιπάτους σε πάρκα κ.ο.κ., για να καθαρίζει το μυαλό μου, αλλά και με μπόλικη ανάγνωση για ν’ αντιμετωπιστεί η προαναφερθείσα τρέλα της σουρεάλ πραγματικότητας, όπως τη βιώσαμε. (γελάει) Τα βιβλία που διάβασα –και που προτείνω ανεπιφύλακτα– είναι οι «Δουβλινέζοι» του James Joyce, η «Κερένια κούκλα» του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου και το απολαυστικό ερωτογράφημα «Η ιστορία της Ο» της Pauline Réage. Τα «κενά» ανάμεσα στα κλασικά αυτά πεζογραφήματα συμπληρώθηκαν, για πολλοστή φορά, με ανάγνωση ποιημάτων του Νίκου Καρούζου, ο οποίος είναι ένας από τους αγαπημένους μου ποιητές.
Ο εύκολος δρόμος θα ήταν να συνεχίσεις γράφοντας για τη μουσική. Ήταν μονόδρομος η ποίηση για σένα;
Όσο παράξενο και αν ακουστεί, η μουσική αποτελεί πρωταρχική πηγή έμπνευσης για τη γραφή μου, καθώς είχα πάντα την τάση να «οπτικοποιώ» σχεδόν αυτόματα τους ρυθμούς και τις μελωδίες που ακούω. Η «διάθεση» ή το “mood”, όπως λέμε, ενός τραγουδιού ή μιας μουσικής σύνθεσης, ιδιαίτερα αν είναι «ταξιδιάρικη» ή ψυχεδελική, μου γεννούσε πάντα εικόνες! Όπως και να ‘χει, η ποίηση και η μουσική είναι για μένα κοινοί πόλοι έλξης, οπότε δεν θα μπορούσα να παραμελήσω κανέναν από τους δύο. Ακόμη κι έπειτα από τόση καθυστέρηση – δώδεκα χρόνια μετά την κυκλοφορία του βιβλίου μου για την Patti Smith– έχω σχεδόν έτοιμο το επόμενο πόνημά μου με θέμα τη μουσική. Αλλά και η έκδοση της πρώτης ποιητικής μου συλλογής δεν μπορούσε να περιμένει άλλο, καθώς, εκτός από τα ποιήματα τελευταίων ετών, που ακόμη επεξεργάζομαι, ο «Τοπογράφος ονείρων» περιέχει παλαιότερο υλικό που ασφυκτιούσε μέσα μου και ζητούσε να δει το φως…
Τι απαιτείται, λοιπόν, για να γίνεις «Τοπογράφος ονείρων»;
Για να γίνεις «τοπογράφος ονείρων» θα πρέπει να καταγράψεις θραύσματα από τα όνειρά σου – ή ακόμη καλύτερα, να τα αιχμαλωτίσεις ολόκληρα στο ακέραιο. Επίσης ν’ αφουγκραστείς και ν’ αποτυπώσεις τις εικόνες της προσωπικής σου μυθολογίας (κάθε άνθρωπος κυοφορεί την ολότελα δική του προσωπική μυθολογία). Για να το επιτύχεις θα χρειαστεί να βυθιστείς στο ατομικό σου υποσυνείδητο το οποίο, με τη σειρά του, θα σε οδηγήσει στον αχανή ωκεανό του συλλογικού ασυνειδήτου. Αυτός είναι ο πολυπόθητος τελικός προορισμός. Να μάθεις ν’ αναπνέεις και να ζεις σ’ αυτή την παράλληλη διάσταση, κολυμπώντας ανάμεσα σε ολοζώντανους μύθους και σε αρχέτυπα.
Βιβλικές εικόνες, μυθολογικά πρόσωπα, ερωτικές φαντασιώσεις. Είναι δυνατό να κάνεις «τοπογραφικό» στα όνειρα;
Κι όμως, το «υλικό» των ονείρων μου δεν αποτελείται μόνο από βιβλικές εικόνες, μυθολογικά πρόσωπα κι ερωτικές φαντασιώσεις, αλλά απ’ οτιδήποτε μπορεί –ή δεν μπορεί– να φανταστεί κανείς. Έχω την αίσθηση ότι ο Μπόρχες π.χ. θα συμφωνούσε μαζί μου (γελάει). Συνεπώς, ναι, μπορούμε να γίνουμε τοπογράφοι των ονείρων μας, καταγράφοντας τις συντεταγμένες της «εσωτερικής μας γεωγραφίας».
Το «ταξίδι» από τη συγκέντρωση του ποιητικού υλικού σου μέχρι την έκδοσή του ήταν εύκολο; Ή είχε «Λαιστρυγόνες» και «Κύκλωπες»;
Οι μοναδικοί «Λαιστρυγόνες» και «Κύκλωπες» που στάθηκαν έως τώρα εμπόδιο στο ταξίδι μου ήταν δυστυχώς η ίδια μου η αναβλητικότητα και η αμφιταλάντευσή μου ως προς το αν το υλικό που θα δημοσίευα θα αφορούσε κι άλλους ανθρώπους- δυνητικούς αναγνώστες. Ωστόσο, τώρα το νερό μπήκε στ’ αυλάκι. Από τη στιγμή που θα θελήσεις να πραγματώσεις κάτι, τίποτα δεν μπορεί να σου σταθεί εμπόδιο. Αυτή είναι η δύναμη της μαγείας που διαθέτει κάθε άνθρωπος ως προσωπικότητα, δηλαδή της επιρροής που μπορεί ν’ ασκήσει με το έργο του αν την κατευθύνει συνειδητά. Ο Aleister Crowley, αποκρυφιστής και μύστης των αρχών του 20ου αιώνα, είχε καταθέσει αυτή τη μεγάλη αλήθεια με τα γνωμικά του “Do what thou wilt/so mote be it”.
Είναι η ποίηση η στιχουργική του μέλλοντος;
Η ποίηση δεν είναι απλώς η «μεγάλη δεξαμενή» αλλά η ανεξάντλητη πηγή από την οποία η στιχουργική αλιεύει τον επιούσιο ιχθύ της ημέρας. Στιχουργική δίχως έστω και τα παραμικρό ψήγμα ποίησης είναι καταδικασμένη να καταρρεύσει, καθώς είναι σαν να στέκεται σε γυάλινα πόδια. Συνεπώς, αν μιλάμε για την πραγματική τέχνη της τραγουδοποιίας (και όχι για υποπροϊόντα και υποκατάστατα), η ποίηση θ’ αποτελεί πάντα το πρωταρχικό υλικό για τη στιχουργική του μέλλοντος. Ακόμη και αν πρόκειται για είδη, όπως η low bap και το hip hop στα οποία μπορεί εξίσου να περιέχεται ποίηση.
Το «γνωστό» στερεότυπο θέλει τους ποιητές συνήθως περιθωριακούς, εκκεντρικούς, κολασμένους, αλκοολικούς και να αναγνωρίζονται μετά θάνατον. Στην περίπτωση του Γιώργου Τσελώνη τι ισχύει;
Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση! Απεχθάνομαι το συγκεκριμένο στερεότυπο (όπως και οποιοδήποτε άλλο) γιατί, πολύ απλά, οι ποιητές είναι κι αυτοί καθημερινοί άνθρωποι «της διπλανής πόρτας», όπως όλοι οι υπόλοιποι. Πιστεύω ότι το σύστημα και η εξουσία καλλιεργούν κι αναπαράγουν αυτή την ψεύτικη εικόνα για τους ποιητές προκειμένου να τους απεικονίζουν ως «γραφικούς», «απρόσιτους» ή ακόμη και ως «επικίνδυνους» για το ευρύ κοινό. Στην πραγματικότητα, ο ποιητής μπορεί να γίνει επικίνδυνος (με την εισαγωγή «καινών δαιμονίων») μόνο για την εξουσία, διότι στη θέση του τεχνοκρατισμού, της «τετράγωνης σκέψης» και της «εκπαίδευσης» προτείνει την αχαλίνωτη φαντασία, την αμφισβήτηση, την κριτική σκέψη και την παιδεία!
Ανέκαθεν ήθελα να με ρωτήσουν σε ποιες εποχές της Ιστορίας θα επέλεγα να ταξιδέψω (και να ζήσω για λίγο σε αυτές) εάν μου προσφερόταν ένα ταξίδι με χρονομηχανή (ακόμη και αν η δυνατότητα επιστροφής δεν ήταν εγγυημένη).
Οπότε, σε ποιες εποχές της Ιστορίας θα επέλεγες να ταξιδέψεις αν μια χρονομηχανή έσκαγε ξαφνικά μπροστά στο σπίτι σου;
Σκέφτομαι τρεις εποχές, μπορώ; (γελάει)
Δικό σου είναι το ταξίδι, δικές σου και οι εποχές (γέλια).
Πρώτα, στην εποχή των ανθρώπων των σπηλαίων, για να βιώσω (όντας ένας απ’ αυτούς) το πρωταρχικό σοκ/δέος της πτώσης του κεραυνού και να το αποτυπώσω στις σπηλαιογραφίες, να φτιάξω ειδώλια, ξόανα και τοτέμ και να λατρέψω τον κεραυνό σαν θεό. Για να συμμετάσχω από την αρχή στη δημιουργία της κοσμογονίας της ανθρωπότητας.
Μετά στην εποχή της κλασικής Αθήνας των αρχαίων χρόνων, για να ζήσω από κοντά την πόλη μας στην ακμή της, περιφερόμενος κι αλητεύοντας με τον Διογένη τον Κυνικό στην αρχαία αγορά. Επίσης, αν ήταν δυνατόν, θα προετοιμαζόμουν κατάλληλα για να πάω στην Ελευσίνα κι εκεί να καθαρθώ, ώστε να γίνω δεκτός και να μυηθώ στα Ελευσίνια Μυστήρια.
Και για το τέλος κράτησα την εποχή των κοινοβίων της αντικουλτούρας του ’60 και των πρώτων μεγάλων ροκ φεστιβάλ, στις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, την περίοδο 1966-1969, στο Haight-Ashbury του Σαν Φρανσίσκο ή στο Monterey (εκεί περιόδευαν και βρετανικές μπάντες), για να δω ζωντανά επί σκηνής όλους τους καλλιτέχνες που αγαπώ, από τον Jimi Hendrix, τον Otis Redding και τους Grateful Dead μέχρι τον Ravi Shankar και τον Hugh Masekela.
Η ποιητική συλλογή του Γιώργου Τσελώνη με τίτλο «Τοπογράφος Ονείρων» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
*Οι φωτογραφίες ανήκουν στον Κωνσταντίνο Ρουμελιώτη και το Mix Grill.