Σε κάποια επαρχία της τσαρικής Ρωσίας, το 1880, ο Λέο Τολστόι γίνεται μάρτυρας μιας αποτροπιαστικής εξομολόγησης ενός μουζίκου, που αποκαλύπτει στον γάμο της πρόγονής του, πως σκότωσε το παιδί τους και έπειτα επιχείρησε να σκοτώσει και την μικρή του κόρη. Η εξομολόγηση αυτή φαίνεται να χαράχτηκε ανεξίτηλα στην μνήμη του συγγραφέα ώστε λίγα χρόνια αργότερα, το 1887, έμελλε να αποτελέσει την πρώτη ύλη για το σχεδόν άγνωστο έργο του «Η δύναμη του σκότους», το οποίο παρουσιάζεται φέτος στο αθηναϊκό θεατρικό κοινό από τη Ομάδα Νάμα σε μια συμπαραγωγή του θεάτρου Επί Κολωνώ με το Σύγχρονο Θέατρο.
Ο Τολστόι εγκαταλείπει σ' αυτό το βιβλίο τη ρωσική αριστοκρατία και καταπιάνεται με την ανελεύθερη αγροτική τάξη της αυτοκρατορίας για να καταδείξει πως το σκοτάδι δεν αποτελεί προνόμιο των λίγων και ισχυρών της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης, αλλά αντίθετα κυριαρχεί και στην ψυχή των ανθρώπων της επαρχίας. Η φτώχεια των ηρώων δεν εξασφαλίζει και την ηθική τους κατά τον Ρώσο συγγραφέα, ο οποίος εμφανίζει τους ήρωές του να παλεύουν, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο, με το σκοτάδι τους και στο τέλος να υποτάσσονται μοιραία σ' αυτό. Έτσι βλέπουμε την Ανιούσα (Πέγκυ Τρικαλιώτη) να βρίσκεται εγκλωβισμένη σ' έναν αταίριαστο γάμο, τον οποίο επιθυμεί να τερματίσει με κάθε τρόπο αν και γνωρίζει το βαρύ τίμημα που πρέπει να πληρώσει, τη Ματριόσα (Αγορίτσα Οικονόμου) που σαν μια άλλη Λαίδη Μάκμπεθ υφαίνει τον ιστό της αράχνης που θα αιχμαλωτίσει όλα τα πρόσωπα της ιστορίας, τον Μίτριτς (Χρήστος Σαπουντζής) να υποκύπτει για ακόμη για φορά στο μεγάλο του πάθος, το ποτό, και τον Νικήτα (Γιώργος Παπαγεωργίου) να καταστρέφεται από την ίδια του την ανωριμότητα και αδιαφορία.
Η Ομάδα Νάμα επιχειρεί να ρίξει φως στο σκοτάδι που κρύβει η ψυχή των φαινομενικά πιο αγνών ανθρώπων, ανθρώπων που μπορεί η ψυχή τους να μην είναι εκ φύσεως κακή, ωστόσο οι επιλογές τους τους οδήγησαν προς το σκοτάδι και την ηθική κατάπτωση. Το σκοτάδι που έκρυβαν μέσα τους ήταν αυτό που γέννησε ένα καταστροφικό πάθος, ισοπέδωσε μια αγάπη, σχεδίασε δυο δολοφονίες, διέλυσε οικογένειες και ανθρώπινες σχέσεις. Μέσα στο σκοτάδι της ζωής τους, οι ήρωες είδαν τους εαυτούς τους ως θεούς, έδρασαν ωσάν να ήταν τέτοιοι και στο τέλος συντρίφτηκαν σαν κοινοί θνητοί υπό το βάρος των αμαρτημάτων τους.
Η σκηνή του Σύγχρονου Θεάτρου μας μεταφέρει στη ρωσική στέπα και στο αγρόκτημα του Πιότρ (Μιχαήλ Γιαννικάκης) όπου εκτυλίσσεται όλη η πλοκή. Τα όρια του αγροκτήματος καθορίζονται με μαύρα φενιζόλ, τα οποία αναδιαμορφώνουν τον χώρο ανάλογα με τις ανάγκες της δράσης. Το σκηνικό φωτίζεται από ένα αποκαλυπτικό φως, το οποίο χαμηλώνει μονάχα όταν απογυμνώνεται στα μάτια του κοινού όλο το ψυχικό σκότος των πρωταγωνιστών, εντείνοντας κατ' αυτό τον τρόπο την δραματικότητα. Μικρές στιγμές χαλάρωσης προσφέρουν στους θεατές οι χιουμοριστικοί διάλογοι που εμφανίζονται κυρίως κατά το πρώτο μισό της παράστασης και συμβάλλουν στη συναισθηματική αποφόρτιση. Επιπλέον, ευχάριστη νότα αποτελεί και η ζωντανή μουσική επί σκηνής με τον ήχο του ακορντεόν και της μπαλαλάικας να ντύνουν με αρμονία τις σκηνές, άλλοτε καλλιεργώντας εύθυμα συναισθήματα και άλλοτε μαζί με το τραγούδι των ηθοποιών να συνθέτουν το τέλειο μοιρολόι. Σχετικά με την πλοκή, αυτή ξετυλίγεται αργά. Όσο εναλλάσσονται οι σκηνές η δράση κλιμακώνεται ολοένα και περισσότερο, γεγονός που γίνεται αντιληπτό τόσο από την αλλαγή που σημειώνεται στους χαρακτήρες, οι οποίοι οδηγούνται όσο περνά η ώρα πιο κοντά στην ηθική παρακμή, όσο και από την απουσία των κωμικών στοιχείων που είχαν κάνει αισθητή την παρουσία τους στην αρχή.
Εντός του παραπάνω περιβάλλοντος κινούνται ζωηρά οι πρωταγωνιστές με τα χρωματιστά ρούχα τους που έρχονται σε αντίθεση με το μουντό σκηνικό. Οι ερμηνείες τους είναι μεστές και αληθινές, ίσως κάποιες φορές να είναι κάπως υπερβολικές, ωστόσο η γενική εντύπωση που αφήνεται στο τέλος είναι άκρως θετική. Νομίζω πως αξίζει να τονιστεί επί του δέοντος η ανθρώπινη και ευαίσθητη προσέγγιση των χαρακτήρων, διότι χάρη σε αυτή οι θεατές πλησιάζουν τους πρωταγωνιστές και αποφεύγεται κάθε κριτικό αίσθημα απέναντι τους. Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να εστιάσω σε τρεις ερμηνείες που με άγγιξαν ιδιαίτερα, αυτές των Αγορίτσα Οικονόμου, Θανάση Χαλκιά (Ακίμ) και Γιώργου Παπαγεωργίου. Αρχικά, η Οικονόμου καταφέρνει να παντρέψει με επιτυχία το κωμικό και το δραματικό στοιχείο του χαρακτήρα της και ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που η ηρωίδα της δεν γίνεται αντιπαθητική ακόμα και τη στιγμή που διαπράττει το μεγαλύτερο έγκλημα. Από την άλλη μεριά, ο Χαλκιάς αποτυπώνει μέσα από την ερμηνεία του την σπαραχτική αγωνία του ανθρώπου που αισθάνεται τον ερχομό της καταστροφής και βλέπει τους ανθρώπους που αγαπά να φθείρονται εσωτερικά. Τέλος, ο Γιώργος Παπαγεωργίου εντυπωσιάζει με την συναισθηματική μεταστροφή του χαρακτήρα του. Ενώ στην αρχή συναντάμε έναν έφηβο και ανώριμο Νικήτα, στην συνέχεια τον βλέπουμε να γίνεται ένας βίαιος και τυφλωμένος ενήλικος, ο οποίος στις τελευταίες σκηνές μεταμορφώνεται στον άνδρα που ποτέ του δεν υπήρξε, αναλαμβάνοντας τις συνέπειες των πράξεών του.
«Η δύναμη του σκότους» είναι ένα έργο που δεν κατακρίνει τον άνθρωπο, τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο, αλλά αποσκοπεί να αγκαλιάσει το σκοτάδι του καθενός και μέσα απ' αυτό το σφιχταγκάλιασμα να γεννήσει μια αχτίδα φωτός που θα πνίξει τελικά το σκότος.
Συντελεστές παράστασης
Ηθοποιοί: Αγορίτσα Οικονόμου, Γιώργος Παπαγεωργίου, Πέγκυ Τρικαλιώτη, Χρήστος Σαπουντζής, Θανάσης Χαλκιάς, Αθηνά Αλεξοπούλου, Μιχαήλ Γιαννικάκης, Αθανασία Κουρκάκη, Μαρία Προϊστάκη, Βαλέρια Δημητριάδου
Σκηνοθεσία/ Καλλιτεχνική επιμέλεια: Ελένη Σκότη, Γιώργος Χατζηνικολάου
Βοηθός σκηνοθέτη:Τριανταφυλλιά Δούνια
Σκηνικά/ Κοστούμια: Γιώργος Χατζηνικολάου
Πρωτότυπη Μουσική: Βαλέρια Δημητριάδου, Γιώργος Παπαγεωργίου
Επιμέλεια Φωτισμών: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Φωτογραφίες: Γιώργος Καλφαμανώλης
Video/Trailer: Σταύρος Συμεωνίδης, Κώστας Δαβελάς
Διεύθυνση Παραγωγής: Γιώργος Χατζηνικολάου
Πληροφορίες παράστασης
Σύγχρονο Θέατρο, Ευμολπιδών 45, Γκάζι
Διάρκεια: 130 λεπτά (χωρίς διάλλειμα)
Ημέρες & Ώρες παραστάσεων: Δευτέρα στις 19:30, Τρίτη στις 21:00, Σάββατο στις 17:00, Κυριακή στις 21:00
Τελευταία παράσταση στις 11 Απριλίου
Τιμές εισητηρίων: Δευτέρα/Τρίτη/Σάββατο: Κανονικό: 14,00€ - Φοιτητικό/Ανέργων/Άνω των 65: 12,00€ , Κυριακή & αργίες: Κανονικό: 16,00€ - Φοιτητικό: 12,00€ - Ανέργων/Άνω των 65: 13,00€
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 34 64 380, 210 51 38 067
Ο Τολστόι εγκαταλείπει σ' αυτό το βιβλίο τη ρωσική αριστοκρατία και καταπιάνεται με την ανελεύθερη αγροτική τάξη της αυτοκρατορίας για να καταδείξει πως το σκοτάδι δεν αποτελεί προνόμιο των λίγων και ισχυρών της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης, αλλά αντίθετα κυριαρχεί και στην ψυχή των ανθρώπων της επαρχίας. Η φτώχεια των ηρώων δεν εξασφαλίζει και την ηθική τους κατά τον Ρώσο συγγραφέα, ο οποίος εμφανίζει τους ήρωές του να παλεύουν, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο, με το σκοτάδι τους και στο τέλος να υποτάσσονται μοιραία σ' αυτό. Έτσι βλέπουμε την Ανιούσα (Πέγκυ Τρικαλιώτη) να βρίσκεται εγκλωβισμένη σ' έναν αταίριαστο γάμο, τον οποίο επιθυμεί να τερματίσει με κάθε τρόπο αν και γνωρίζει το βαρύ τίμημα που πρέπει να πληρώσει, τη Ματριόσα (Αγορίτσα Οικονόμου) που σαν μια άλλη Λαίδη Μάκμπεθ υφαίνει τον ιστό της αράχνης που θα αιχμαλωτίσει όλα τα πρόσωπα της ιστορίας, τον Μίτριτς (Χρήστος Σαπουντζής) να υποκύπτει για ακόμη για φορά στο μεγάλο του πάθος, το ποτό, και τον Νικήτα (Γιώργος Παπαγεωργίου) να καταστρέφεται από την ίδια του την ανωριμότητα και αδιαφορία.
Η Ομάδα Νάμα επιχειρεί να ρίξει φως στο σκοτάδι που κρύβει η ψυχή των φαινομενικά πιο αγνών ανθρώπων, ανθρώπων που μπορεί η ψυχή τους να μην είναι εκ φύσεως κακή, ωστόσο οι επιλογές τους τους οδήγησαν προς το σκοτάδι και την ηθική κατάπτωση. Το σκοτάδι που έκρυβαν μέσα τους ήταν αυτό που γέννησε ένα καταστροφικό πάθος, ισοπέδωσε μια αγάπη, σχεδίασε δυο δολοφονίες, διέλυσε οικογένειες και ανθρώπινες σχέσεις. Μέσα στο σκοτάδι της ζωής τους, οι ήρωες είδαν τους εαυτούς τους ως θεούς, έδρασαν ωσάν να ήταν τέτοιοι και στο τέλος συντρίφτηκαν σαν κοινοί θνητοί υπό το βάρος των αμαρτημάτων τους.
Η σκηνή του Σύγχρονου Θεάτρου μας μεταφέρει στη ρωσική στέπα και στο αγρόκτημα του Πιότρ (Μιχαήλ Γιαννικάκης) όπου εκτυλίσσεται όλη η πλοκή. Τα όρια του αγροκτήματος καθορίζονται με μαύρα φενιζόλ, τα οποία αναδιαμορφώνουν τον χώρο ανάλογα με τις ανάγκες της δράσης. Το σκηνικό φωτίζεται από ένα αποκαλυπτικό φως, το οποίο χαμηλώνει μονάχα όταν απογυμνώνεται στα μάτια του κοινού όλο το ψυχικό σκότος των πρωταγωνιστών, εντείνοντας κατ' αυτό τον τρόπο την δραματικότητα. Μικρές στιγμές χαλάρωσης προσφέρουν στους θεατές οι χιουμοριστικοί διάλογοι που εμφανίζονται κυρίως κατά το πρώτο μισό της παράστασης και συμβάλλουν στη συναισθηματική αποφόρτιση. Επιπλέον, ευχάριστη νότα αποτελεί και η ζωντανή μουσική επί σκηνής με τον ήχο του ακορντεόν και της μπαλαλάικας να ντύνουν με αρμονία τις σκηνές, άλλοτε καλλιεργώντας εύθυμα συναισθήματα και άλλοτε μαζί με το τραγούδι των ηθοποιών να συνθέτουν το τέλειο μοιρολόι. Σχετικά με την πλοκή, αυτή ξετυλίγεται αργά. Όσο εναλλάσσονται οι σκηνές η δράση κλιμακώνεται ολοένα και περισσότερο, γεγονός που γίνεται αντιληπτό τόσο από την αλλαγή που σημειώνεται στους χαρακτήρες, οι οποίοι οδηγούνται όσο περνά η ώρα πιο κοντά στην ηθική παρακμή, όσο και από την απουσία των κωμικών στοιχείων που είχαν κάνει αισθητή την παρουσία τους στην αρχή.
Εντός του παραπάνω περιβάλλοντος κινούνται ζωηρά οι πρωταγωνιστές με τα χρωματιστά ρούχα τους που έρχονται σε αντίθεση με το μουντό σκηνικό. Οι ερμηνείες τους είναι μεστές και αληθινές, ίσως κάποιες φορές να είναι κάπως υπερβολικές, ωστόσο η γενική εντύπωση που αφήνεται στο τέλος είναι άκρως θετική. Νομίζω πως αξίζει να τονιστεί επί του δέοντος η ανθρώπινη και ευαίσθητη προσέγγιση των χαρακτήρων, διότι χάρη σε αυτή οι θεατές πλησιάζουν τους πρωταγωνιστές και αποφεύγεται κάθε κριτικό αίσθημα απέναντι τους. Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να εστιάσω σε τρεις ερμηνείες που με άγγιξαν ιδιαίτερα, αυτές των Αγορίτσα Οικονόμου, Θανάση Χαλκιά (Ακίμ) και Γιώργου Παπαγεωργίου. Αρχικά, η Οικονόμου καταφέρνει να παντρέψει με επιτυχία το κωμικό και το δραματικό στοιχείο του χαρακτήρα της και ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που η ηρωίδα της δεν γίνεται αντιπαθητική ακόμα και τη στιγμή που διαπράττει το μεγαλύτερο έγκλημα. Από την άλλη μεριά, ο Χαλκιάς αποτυπώνει μέσα από την ερμηνεία του την σπαραχτική αγωνία του ανθρώπου που αισθάνεται τον ερχομό της καταστροφής και βλέπει τους ανθρώπους που αγαπά να φθείρονται εσωτερικά. Τέλος, ο Γιώργος Παπαγεωργίου εντυπωσιάζει με την συναισθηματική μεταστροφή του χαρακτήρα του. Ενώ στην αρχή συναντάμε έναν έφηβο και ανώριμο Νικήτα, στην συνέχεια τον βλέπουμε να γίνεται ένας βίαιος και τυφλωμένος ενήλικος, ο οποίος στις τελευταίες σκηνές μεταμορφώνεται στον άνδρα που ποτέ του δεν υπήρξε, αναλαμβάνοντας τις συνέπειες των πράξεών του.
«Η δύναμη του σκότους» είναι ένα έργο που δεν κατακρίνει τον άνθρωπο, τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο, αλλά αποσκοπεί να αγκαλιάσει το σκοτάδι του καθενός και μέσα απ' αυτό το σφιχταγκάλιασμα να γεννήσει μια αχτίδα φωτός που θα πνίξει τελικά το σκότος.
Συντελεστές παράστασης
Ηθοποιοί: Αγορίτσα Οικονόμου, Γιώργος Παπαγεωργίου, Πέγκυ Τρικαλιώτη, Χρήστος Σαπουντζής, Θανάσης Χαλκιάς, Αθηνά Αλεξοπούλου, Μιχαήλ Γιαννικάκης, Αθανασία Κουρκάκη, Μαρία Προϊστάκη, Βαλέρια Δημητριάδου
Σκηνοθεσία/ Καλλιτεχνική επιμέλεια: Ελένη Σκότη, Γιώργος Χατζηνικολάου
Βοηθός σκηνοθέτη:Τριανταφυλλιά Δούνια
Σκηνικά/ Κοστούμια: Γιώργος Χατζηνικολάου
Πρωτότυπη Μουσική: Βαλέρια Δημητριάδου, Γιώργος Παπαγεωργίου
Επιμέλεια Φωτισμών: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Φωτογραφίες: Γιώργος Καλφαμανώλης
Video/Trailer: Σταύρος Συμεωνίδης, Κώστας Δαβελάς
Διεύθυνση Παραγωγής: Γιώργος Χατζηνικολάου
Πληροφορίες παράστασης
Σύγχρονο Θέατρο, Ευμολπιδών 45, Γκάζι
Διάρκεια: 130 λεπτά (χωρίς διάλλειμα)
Ημέρες & Ώρες παραστάσεων: Δευτέρα στις 19:30, Τρίτη στις 21:00, Σάββατο στις 17:00, Κυριακή στις 21:00
Τελευταία παράσταση στις 11 Απριλίου
Τιμές εισητηρίων: Δευτέρα/Τρίτη/Σάββατο: Κανονικό: 14,00€ - Φοιτητικό/Ανέργων/Άνω των 65: 12,00€ , Κυριακή & αργίες: Κανονικό: 16,00€ - Φοιτητικό: 12,00€ - Ανέργων/Άνω των 65: 13,00€
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 34 64 380, 210 51 38 067