Η ενηλικίωση συχνά ισοδυναμεί με την εξασθένιση ή και εξάχνωση κάθε μορφής αθωότητας, ακόμη κι αν στα παιδικά μας χρόνια υπήρξαμε τα παιδιά των παραμυθιών του Άντερσεν και των ταινιών της Ντίσνεϊ. Η μουντή και γεμάτη δράματα καθημερινότητα του ενήλικα σήμερα, ουσιαστικά, του επιβάλει να αναζητήσει είτε δραματικά θεατρικά και σενάρια γεμάτα θάνατο, αίμα και δάκρυα, είτε, αντιστρόφως ανάλογα, κωμικές μορφές διασκέδασης χωρίς ιδιαίτερο αντίκτυπο ή κριτικό αντίβαρο. Κι όμως, καλώς ή κακώς, κανείς δε σκέφτεται πλέον ότι όπως ακριβώς μεγάλωσε με τα παραμύθια που του προσέφεραν ποικίλες συναισθηματικές ανακατατάξεις, έτσι και τώρα, το παιδικό θέατρο μπορεί να προσφέρει τόσο χαμόγελα όσο και σκέψεις από εκεί που δεν το περιμένεις.
Βγαίνοντας από την αίθουσα του Θεάτρου Κατερίνα Βασιλάκου απόγευμα Κυριακής, είχα πραγματικά εντυπωσιαστεί και από την παράσταση που μόλις είχα δει, αλλά κυρίως απ’ τη συνειδητοποίηση του πώς, μέσα από το παιδικό θέατρο, καταφέρνει κανείς και να διασκεδάσει το μικρό κοινό, περνώντας κιόλας στο ασυνείδητο των παιδιών ηθικά διδάγματα και κοινωνικούς κώδικές, αλλά ταυτοχρόνως κατακρίνει, σχολιάζει και ταρακουνάει τους γονείς παρουσιάζοντας αλήθειες στις οποίες εκείνοι συχνά αποστρέφουν το βλέμμα τους. Επομένως, η διασκευή του παραμυθιού του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν από τη σκηνοθέτιδα Μαριάννα Τόλη δεν είναι απλά ένα εξαιρετικό υπερθέαμα με δώδεκα ηθοποιούς, δύο τεχνικούς, ένα πιανίστα επί σκηνής, περίτεχνες κατασκευές, γάντζους μεταφοράς, καθρέφτες που γεμίζουν το χώρο και χρήση τεχνολογίας 3D animation (που ήταν πραγματικά εντυπωσιακή!). «Ο Μολυβένιος Στρατιώτης» του θεάτρου Βασιλάκου χρίζει προσοχής και σημασίας τόσο από γονείς, όσο και από σχολεία και ανθρώπους που απλά ψάχνουν για μια πολύ καλή παράσταση.
Σα ροκ μιούζικαλ, λοιπόν, η Μαριάννα Τόλη έστησε την παράστασή της, στην οποία επιμελήθηκε και τους στοίχους των τραγουδιών. Διασκευάζοντας πολύ γνωστά τραγούδια όπως το "Bohemian Rapsody" των Queen, το "Hallelujah" του Leonard Cohen, το "We Αre the Champions", το "Unfaithfull", αλλά και ελληνικά ρεμπέτικα, έντεχνα, rock n roll, ο Αλέκος Μπαζάνης που επιμελήθηκε τις μουσικές ενορχηστρώσεις και συνθέσεις δημιούργησε διαμαντάκια που σου πρόσφεραν άπλετο γέλιο μόλις συνειδητοποιούσες περί τίνος επρόκειτο, όμως, επίσης, έμοιαζαν τόσο ταιριαστά, στιχουργικά εναρμονισμένα και με σεβασμό διασκευασμένα που τα απολάμβανες. Γενικότερα, το πνεύμα της παράστασης συνοψιζόταν στους τελευταίους δύο στίχους του αποχαιρετιστήριου τραγουδιού:
Η ιστορία του «Μολυβένιου Στρατιώτη», αν και δεν έχει ακόμη τη δική της ταινία μεγάλου μήκους, όπως τα περισσότερα δημοφιλή παραμύθια, έχει διαβαστεί τόσες φορές και θαρρώ πως υπάρχει σε κάθε σπίτι με μικρά παιδιά. Ο Άντερσεν, ο μεγάλος αυτός Δανός παραμυθάς, με το Στρατιώτη του εξυμνεί τον παιδικό, ανιδιοτελή και ριζοσπάστη έρωτα που αντιτάσσεται σε κάθε κακουχία, δεν ενδιαφέρεται για ελαττώματα και τελικά ξεπροβάλει νικητής κόντρα σε κάθε αντιξοότητα. Ένας εκ γενετής κουτσός μολυβένιος στρατιώτης (Ίαν Στρατής) ερωτεύεται με την πρώτη ματιά μια μπαλαρίνα (Άννα Φιλιππάκη). Τα δύο αυτά παιχνίδια ανήκουν σε δυο αδέλφια, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Ο Στρατιώτης , ενάντια στα στερεότυπα και τις δικές του δεισιδαιμονίες, τολμάει να μιλήσει στην αγαπημένη του και τελικά ερωτεύονται και η δύο. Όμως, ο Τζακ (Νικόλας Καραγκιαούρης), ο κακός του παραμυθιού, νευριάζει μαζί τους καθώς θεωρεί πως η μπαλαρίνα του ανήκει και τελικά ρίχνει το στρατιώτη απ’ το παράθυρο. Εκείνος καταλήγει στον υπόνομο και μετά στη θάλασσα. Στην προσπάθειά του να γυρίσει πίσω στην καλή του, φτιάχνει μια χάρτινη βαρκούλα, όμως, καθώς ξεκινάει το ταξίδι του γυρισμού, ένα ψάρι τον καταβροχθίζει και κάπως έτσι, σαν κάθε σωστό παραμύθι που σέβεται τον εαυτό του, ξεκινά η μαγεία.
Η σκηνοθέτιδα δεν έμεινε στην απλή εξιστόρηση ενός πασίγνωστου παραμυθιού και στο «τέλος καλό, όλα καλά», αλλά με εφαλτήριο ποικίλες σκηνές, εξέθεσε πολλές παθογένειες της κοινωνίας και των γονιών του σήμερα. Πρώτη και κύρια υπήρξε η επισήμανση πως τα παιδιά του 21ου αιώνα ζητούν πλέον ηλεκτρονικές συσκευές για δώρα και όχι παλιά, καλά παιχνίδια. Μικρό ένθετο εδώ, αυτή η άποψη δεν είναι απαραίτητα λανθασμένη καθώς τα μολύβδινα παιχνίδια που φτιάχνονταν μαζικά πριν κάποια χρόνια, ήταν εξαιρετικά βλαβερά για την υγεία, καθώς το στοιχείο μόλυβδος ανήκει στα ραδιενεργά και πρέπει να φυλάσσεται μακριά από τον άνθρωπο και ειδικά τα μικρά παιδιά επειδή αποτελεί πηγή εμφάνισης καρκίνου. Επιπλέον, υπό τους ήχους του διασκευασμένου "This Ιs Α Μan’s World", η πραγματικά εξαιρετική Αρετή Πασχάλη αναδείκνυε τα κοινωνικά στερεότυπα περί της συμμετοχής γυναικών σε καθαρά ανδροκρατούμενους χώρους όπως εκείνος του πολέμου, στον οποίο επιδίδονται οι μολυβένιοι στρατιώτες. Τέλος, ένα από τα σχόλια που ξεχώρισα υπήρξε εκείνο για την αγάπη μεταξύ των αδελφών. Σε μια πολύ γλυκιά σκηνή, τα δύο αδέλφια, το αγόρι και το κορίτσι, συνειδητοποιούσαν πόσο σημαντικοί είναι ο ένας για τον άλλο και πως μαζί, με αγάπη και συμπαράσταση, μπορούν να γίνουν πραγματικοί φίλοι, ακόμη και κολλητοί.
Στο πιο τεχνικό κομμάτι της θεαματικής αυτής παιδικής παράστασης, η χρήση της τεχνολογίας 3D animation προσέδωσε στο έργο την παρουσίαση εκείνων των στιγμών που δε θα μπορούσαν να εμφανιστούν επί σκηνής, όπως η πτώση του στρατιώτη απ’ το παράθυρο εξαιτίας του κακού Τζακ, το ταξίδι του στη θάλασσα και τη «συνάντησή» του με το ψάρι. Επιπλέον, αξιομνημόνευτο υπήρξε και το γεγονός πως οι δώδεκα ηθοποιοί, αεικίνητοι καθ' όλη τη διάρκεια της παράστασης, τραγουδούσαν, έπαιζαν και χόρευαν και απορούσες πως το έκαναν αυτό με τόση ζωηράδα για δεύτερη φορά την ίδια μέρα, καθώς η συγκεκριμένη παράσταση παίζεται δύο φορές κάθε Κυριακή (η πρώτη στις 11.30 και η δεύτερη στις 15.00). Πολλά συγχαρητήρια για την ενέργεια και την ακούραστη προσφορά γέλιων, χαράς και ικανοποίησης στο πιο μικρό και δύσκολο κοινό του κόσμου, τα παιδιά. Η ομοιογένεια του θιάσου και η ενθάρρυνση ακόμη κι εκείνων που έμοιαζαν κάπως κουρασμένοι, εξαφάνιζε από τη σκηνή τυχόν τέτοιες παρατηρήσεις.
«Μα αυτό είναι το νόημα: να παντρέψουμε την τελειότητα με τη διαφορετικότητα», αυτή τη φράση του έργου κράτησα και παραθέτω κλείνοντας. Σε μια κοινωνία που απαιτεί το άψυχο και δίχως προσωπικότητα τέλειο, ο «Μολυβένιος Στρατιώτης» διδάσκει πως δε γίνεται να εξελιχθείς, να βελτιωθείς, δίχως αγάπη στην καρδιά σου. Η μικρή μπαλαρίνα, έχοντας χάσει τον αγαπημένο της, δε μπορούσε να χορέψει. Όμως, όταν τον ξαναβρήκε, όλα άλλαξαν, έγιναν πιο φωτεινά, γεμάτα χρώματα, θυμίζοντας, κυρίως στους γονείς, πως ο συναισθηματικός πλούτος αξίζει περισσότερο από κάθε βαθμολογία, κάθε βραβείο και κάθε λαχείο του κόσμου αυτού. Άμα το παιδί δεν καταφέρει να αποκτήσει συναισθηματική νοημοσύνη, τότε η κοινωνία θα το κατασπαράξει, τοποθετώντας το στα καλούπια και στις γραμμές παραγωγής ενηλίκων δίχως κριτική σκέψη, συμπόνια και σεβασμό. Η αποδοχή της διαφορετικότητας αποτελεί ένα θεωρητικά καθολικά αποδεκτό ζήτημα, που, όμως, αν υπήρχε στα μυαλά όλων μας, τότε δε θα μιλούσαμε πλέον για τον παντός φύσεως ρατσισμό και το σχολικό bullying.
Συντελεστές Παράστασης
Σκηνοθεσία-Διασκευή-Στίχοι: Μαριάννα Τόλη
Μουσικές ενορχηστρώσεις και συνθέσεις: Αλέκος Μπαζάνης
Χορογραφίες: Αλέξανδρος Κουζίτσκιν
Σκηνικά: Γιώργος Γαβαλάς, Κουστούμια: Μιχάλης Σδούγκος
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Φωτογράφοι: Γεωργία Σιέττου, Στέλιος Δανιήλ.
Πρωταγωνιστούν: Ο Βαρύτονος Νικόλας Καραγκιαούρης, Άννα Φιλιππάκη, Ίαν Στρατής, Άντεια Ολυμπίου, Σταύρος Βόλκος, Στέλλιος Κέλερης, Βαγγέλης Κρανιώτης, Κέλλυ Γιακουμάκη, Γιάννης Πλιάκης, Μαρία Κοσμάτου,Γιάννης Μανιατόπουλος, Αρετή Πασχάλη.
Στο πιάνο ο Αλέκος Μπαζάνης.
Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου, Προφήτου Δανιήλ 3, Αθήνα 104 35
Παραστάσεις: Κάθε Κυριακή στις 11.30 και στις 15.00
Τιμές Εισιτηρίων: 12€ για τους ενήλικες, 10€ για τα παιδιά, 8€ / άτομο για γκρουπ 12 ατόμων και άνω
Βγαίνοντας από την αίθουσα του Θεάτρου Κατερίνα Βασιλάκου απόγευμα Κυριακής, είχα πραγματικά εντυπωσιαστεί και από την παράσταση που μόλις είχα δει, αλλά κυρίως απ’ τη συνειδητοποίηση του πώς, μέσα από το παιδικό θέατρο, καταφέρνει κανείς και να διασκεδάσει το μικρό κοινό, περνώντας κιόλας στο ασυνείδητο των παιδιών ηθικά διδάγματα και κοινωνικούς κώδικές, αλλά ταυτοχρόνως κατακρίνει, σχολιάζει και ταρακουνάει τους γονείς παρουσιάζοντας αλήθειες στις οποίες εκείνοι συχνά αποστρέφουν το βλέμμα τους. Επομένως, η διασκευή του παραμυθιού του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν από τη σκηνοθέτιδα Μαριάννα Τόλη δεν είναι απλά ένα εξαιρετικό υπερθέαμα με δώδεκα ηθοποιούς, δύο τεχνικούς, ένα πιανίστα επί σκηνής, περίτεχνες κατασκευές, γάντζους μεταφοράς, καθρέφτες που γεμίζουν το χώρο και χρήση τεχνολογίας 3D animation (που ήταν πραγματικά εντυπωσιακή!). «Ο Μολυβένιος Στρατιώτης» του θεάτρου Βασιλάκου χρίζει προσοχής και σημασίας τόσο από γονείς, όσο και από σχολεία και ανθρώπους που απλά ψάχνουν για μια πολύ καλή παράσταση.
Σα ροκ μιούζικαλ, λοιπόν, η Μαριάννα Τόλη έστησε την παράστασή της, στην οποία επιμελήθηκε και τους στοίχους των τραγουδιών. Διασκευάζοντας πολύ γνωστά τραγούδια όπως το "Bohemian Rapsody" των Queen, το "Hallelujah" του Leonard Cohen, το "We Αre the Champions", το "Unfaithfull", αλλά και ελληνικά ρεμπέτικα, έντεχνα, rock n roll, ο Αλέκος Μπαζάνης που επιμελήθηκε τις μουσικές ενορχηστρώσεις και συνθέσεις δημιούργησε διαμαντάκια που σου πρόσφεραν άπλετο γέλιο μόλις συνειδητοποιούσες περί τίνος επρόκειτο, όμως, επίσης, έμοιαζαν τόσο ταιριαστά, στιχουργικά εναρμονισμένα και με σεβασμό διασκευασμένα που τα απολάμβανες. Γενικότερα, το πνεύμα της παράστασης συνοψιζόταν στους τελευταίους δύο στίχους του αποχαιρετιστήριου τραγουδιού:
«Γιατί το ροκ είναι μέλλον και παρόν,
Γιατί εσείς είστε μέλλον και παρόν.»
Και πραγματικά, κανείς ένιωθε πως ολόκληρη η παράσταση θα μπορούσε να έχει στηθεί προκειμένου να αναδείξει στα μικρά παιδιά, τα γαλουχημένα πλέον στις μουσικές των κλαμπ και τους δίχως συναισθήματα χτύπους της ηλεκτρονικής μουσικής, εκείνο το Σύμπαν των γονιών και των παππούδων τους στις ρομαντικές εποχές του ροκ και του ροκ εν ρολ. Γιατί εσείς είστε μέλλον και παρόν.»
Η ιστορία του «Μολυβένιου Στρατιώτη», αν και δεν έχει ακόμη τη δική της ταινία μεγάλου μήκους, όπως τα περισσότερα δημοφιλή παραμύθια, έχει διαβαστεί τόσες φορές και θαρρώ πως υπάρχει σε κάθε σπίτι με μικρά παιδιά. Ο Άντερσεν, ο μεγάλος αυτός Δανός παραμυθάς, με το Στρατιώτη του εξυμνεί τον παιδικό, ανιδιοτελή και ριζοσπάστη έρωτα που αντιτάσσεται σε κάθε κακουχία, δεν ενδιαφέρεται για ελαττώματα και τελικά ξεπροβάλει νικητής κόντρα σε κάθε αντιξοότητα. Ένας εκ γενετής κουτσός μολυβένιος στρατιώτης (Ίαν Στρατής) ερωτεύεται με την πρώτη ματιά μια μπαλαρίνα (Άννα Φιλιππάκη). Τα δύο αυτά παιχνίδια ανήκουν σε δυο αδέλφια, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Ο Στρατιώτης , ενάντια στα στερεότυπα και τις δικές του δεισιδαιμονίες, τολμάει να μιλήσει στην αγαπημένη του και τελικά ερωτεύονται και η δύο. Όμως, ο Τζακ (Νικόλας Καραγκιαούρης), ο κακός του παραμυθιού, νευριάζει μαζί τους καθώς θεωρεί πως η μπαλαρίνα του ανήκει και τελικά ρίχνει το στρατιώτη απ’ το παράθυρο. Εκείνος καταλήγει στον υπόνομο και μετά στη θάλασσα. Στην προσπάθειά του να γυρίσει πίσω στην καλή του, φτιάχνει μια χάρτινη βαρκούλα, όμως, καθώς ξεκινάει το ταξίδι του γυρισμού, ένα ψάρι τον καταβροχθίζει και κάπως έτσι, σαν κάθε σωστό παραμύθι που σέβεται τον εαυτό του, ξεκινά η μαγεία.
Η σκηνοθέτιδα δεν έμεινε στην απλή εξιστόρηση ενός πασίγνωστου παραμυθιού και στο «τέλος καλό, όλα καλά», αλλά με εφαλτήριο ποικίλες σκηνές, εξέθεσε πολλές παθογένειες της κοινωνίας και των γονιών του σήμερα. Πρώτη και κύρια υπήρξε η επισήμανση πως τα παιδιά του 21ου αιώνα ζητούν πλέον ηλεκτρονικές συσκευές για δώρα και όχι παλιά, καλά παιχνίδια. Μικρό ένθετο εδώ, αυτή η άποψη δεν είναι απαραίτητα λανθασμένη καθώς τα μολύβδινα παιχνίδια που φτιάχνονταν μαζικά πριν κάποια χρόνια, ήταν εξαιρετικά βλαβερά για την υγεία, καθώς το στοιχείο μόλυβδος ανήκει στα ραδιενεργά και πρέπει να φυλάσσεται μακριά από τον άνθρωπο και ειδικά τα μικρά παιδιά επειδή αποτελεί πηγή εμφάνισης καρκίνου. Επιπλέον, υπό τους ήχους του διασκευασμένου "This Ιs Α Μan’s World", η πραγματικά εξαιρετική Αρετή Πασχάλη αναδείκνυε τα κοινωνικά στερεότυπα περί της συμμετοχής γυναικών σε καθαρά ανδροκρατούμενους χώρους όπως εκείνος του πολέμου, στον οποίο επιδίδονται οι μολυβένιοι στρατιώτες. Τέλος, ένα από τα σχόλια που ξεχώρισα υπήρξε εκείνο για την αγάπη μεταξύ των αδελφών. Σε μια πολύ γλυκιά σκηνή, τα δύο αδέλφια, το αγόρι και το κορίτσι, συνειδητοποιούσαν πόσο σημαντικοί είναι ο ένας για τον άλλο και πως μαζί, με αγάπη και συμπαράσταση, μπορούν να γίνουν πραγματικοί φίλοι, ακόμη και κολλητοί.
Στο πιο τεχνικό κομμάτι της θεαματικής αυτής παιδικής παράστασης, η χρήση της τεχνολογίας 3D animation προσέδωσε στο έργο την παρουσίαση εκείνων των στιγμών που δε θα μπορούσαν να εμφανιστούν επί σκηνής, όπως η πτώση του στρατιώτη απ’ το παράθυρο εξαιτίας του κακού Τζακ, το ταξίδι του στη θάλασσα και τη «συνάντησή» του με το ψάρι. Επιπλέον, αξιομνημόνευτο υπήρξε και το γεγονός πως οι δώδεκα ηθοποιοί, αεικίνητοι καθ' όλη τη διάρκεια της παράστασης, τραγουδούσαν, έπαιζαν και χόρευαν και απορούσες πως το έκαναν αυτό με τόση ζωηράδα για δεύτερη φορά την ίδια μέρα, καθώς η συγκεκριμένη παράσταση παίζεται δύο φορές κάθε Κυριακή (η πρώτη στις 11.30 και η δεύτερη στις 15.00). Πολλά συγχαρητήρια για την ενέργεια και την ακούραστη προσφορά γέλιων, χαράς και ικανοποίησης στο πιο μικρό και δύσκολο κοινό του κόσμου, τα παιδιά. Η ομοιογένεια του θιάσου και η ενθάρρυνση ακόμη κι εκείνων που έμοιαζαν κάπως κουρασμένοι, εξαφάνιζε από τη σκηνή τυχόν τέτοιες παρατηρήσεις.
«Μα αυτό είναι το νόημα: να παντρέψουμε την τελειότητα με τη διαφορετικότητα», αυτή τη φράση του έργου κράτησα και παραθέτω κλείνοντας. Σε μια κοινωνία που απαιτεί το άψυχο και δίχως προσωπικότητα τέλειο, ο «Μολυβένιος Στρατιώτης» διδάσκει πως δε γίνεται να εξελιχθείς, να βελτιωθείς, δίχως αγάπη στην καρδιά σου. Η μικρή μπαλαρίνα, έχοντας χάσει τον αγαπημένο της, δε μπορούσε να χορέψει. Όμως, όταν τον ξαναβρήκε, όλα άλλαξαν, έγιναν πιο φωτεινά, γεμάτα χρώματα, θυμίζοντας, κυρίως στους γονείς, πως ο συναισθηματικός πλούτος αξίζει περισσότερο από κάθε βαθμολογία, κάθε βραβείο και κάθε λαχείο του κόσμου αυτού. Άμα το παιδί δεν καταφέρει να αποκτήσει συναισθηματική νοημοσύνη, τότε η κοινωνία θα το κατασπαράξει, τοποθετώντας το στα καλούπια και στις γραμμές παραγωγής ενηλίκων δίχως κριτική σκέψη, συμπόνια και σεβασμό. Η αποδοχή της διαφορετικότητας αποτελεί ένα θεωρητικά καθολικά αποδεκτό ζήτημα, που, όμως, αν υπήρχε στα μυαλά όλων μας, τότε δε θα μιλούσαμε πλέον για τον παντός φύσεως ρατσισμό και το σχολικό bullying.
Συντελεστές Παράστασης
Σκηνοθεσία-Διασκευή-Στίχοι: Μαριάννα Τόλη
Μουσικές ενορχηστρώσεις και συνθέσεις: Αλέκος Μπαζάνης
Χορογραφίες: Αλέξανδρος Κουζίτσκιν
Σκηνικά: Γιώργος Γαβαλάς, Κουστούμια: Μιχάλης Σδούγκος
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Φωτογράφοι: Γεωργία Σιέττου, Στέλιος Δανιήλ.
Πρωταγωνιστούν: Ο Βαρύτονος Νικόλας Καραγκιαούρης, Άννα Φιλιππάκη, Ίαν Στρατής, Άντεια Ολυμπίου, Σταύρος Βόλκος, Στέλλιος Κέλερης, Βαγγέλης Κρανιώτης, Κέλλυ Γιακουμάκη, Γιάννης Πλιάκης, Μαρία Κοσμάτου,Γιάννης Μανιατόπουλος, Αρετή Πασχάλη.
Στο πιάνο ο Αλέκος Μπαζάνης.
Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου, Προφήτου Δανιήλ 3, Αθήνα 104 35
Παραστάσεις: Κάθε Κυριακή στις 11.30 και στις 15.00
Τιμές Εισιτηρίων: 12€ για τους ενήλικες, 10€ για τα παιδιά, 8€ / άτομο για γκρουπ 12 ατόμων και άνω