Ήθελα να ετοιμάσω αυτό το κείμενο εδώ και αρκετά χρόνια, από τότε που ο μύθος με τον οποίο θα ασχοληθώ στη συνέχεια εμφανίστηκε σε ένα επεισόδιο της σειράς Sherlock του BBC. Εν συντομία, ο μύθος αφορά έναν έμπορο που είδε τον Θάνατο να τον κοιτάει περίεργα στο παζάρι και αποφάσισε να τρέξει μακριά σε άλλη πόλη για να του κρυφτεί. Ο Θάνατος έπειτα λέει πως τον κοίταξε με έκπληξη καθώς είχε ραντεβού μαζί του την επόμενη μέρα στη μακρινή πόλη. Πεπρωμένο φυγείν αδύνατον, που λένε.
Στη μία εκδοχή, αυτή που εκφράζεται και στο Sherlock, το συμβάν εξελίσσεται στη Βαγδάτη και το ραντεβού είναι στη Σαμάρα, μια μικρή πόλη περίπου 100 χιλιόμετρα βόρεια της ιρακινής πρωτεύουσας. Έτσι, αν αναζητήσετε «appointment in Samarra» θα βρείτε πολλά και διάφορα στοιχεία, και ένα όχι πολύ σχετικό μυθιστόρημα του περασμένου αιώνα. Σε μια άλλη εκδοχή, ο έμπορος τρέχει να κρυφτεί στη Σαμαρκάνδη, μια από τις μεγαλύτερες πόλεις του Ουζμπεκιστάν, χωρίς να διευκρινίζεται πού είναι το παζάρι. Πριν αφήσω την αναζήτηση της προέλευσης της ιστορίας σε κάποιον ορεξάτο λαογράφο προσθέτω πως υπάρχει και μια ρωσική πόλη ονόματι Σαμάρα. Βρίσκεται, βέβαια, περίπου 2.500 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Σαμαρκάνδης, οπότε πιθανότατα δεν σχετίζεται άμεσα με το μύθο.
Με βάση αυτόν τον μύθο και τις παραλλαγές του έχουν γραφτεί αρκετά τραγούδια σε διάφορες γλώσσες. Η παρακάτω λίστα περιέχει ορισμένα από τα πιο ενδιαφέροντα σχετικά τραγούδια που βρήκα, μαζί με ορισμένα ακόμα που αφορούν γενικότερα το Ουζμπεκιστάν ή το Ιράκ. Στα ελληνικά, οι Ακέστορες έχουν ένα πολύ ωραίο τραγούδι στον ομώνυμο δίσκο τους «Στη Σαμαρκάνδη» που κυκλοφόρησε το 2000. Ξεχωρίζει, επίσης, το τραγούδι του Roberto Vecchioni στα ιταλικά. Καλή ακρόαση, λοιπόν, κι αν είστε ορεξάτοι, καλή ανάγνωση.
Τα τραγούδια
1. Elane - Samarkand
2. Bond - Road To Samarkand
3. Roberto Vecchioni - Samarcanda
4. Ακέστορες - Στη Σαμαρκάνδη
5. La Frontera - Arenas De Samarkanda
6. Paul Thomas Saunders - Appointment In Samarra
7. Sevara Nazarkhan - Kunlar
8. Yalla - Uchkuduk
9. Naseer Shamma - Baghdad Night
10. Munir Bashir - Johnny Guitar
11. Omar Bashir - My Favourite Dance
* Η φωτογραφία προέρχεται από το λήμμα της Wikipedia για τη Σαμαρκάνδη.