[Γράφει ο Γιώργος Μπαλιώτης]
Η δεκαετία των '10s ήταν αδιαμφισβήτητα σημαντική για την εγχώρια μουσική, δηλαδή τις ελληνόφωνες και αγγλόφωνες παραγωγές δίσκων και τραγουδιών από Έλληνες μουσικούς. Ακόμη κι αν η πρώτη λέξη που έρχεται στο μυαλό μας για αυτά τα χρόνια είναι η «κρίση», για τη μουσική μας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η λέξη «ανάπτυξη».
Η ελληνική μουσική βιομηχανία (αν υπάρχει αυτός ο όρος) επηρεάζεται μεν από τις αλλαγές που προσπαθούν να γίνουν σε παγκόσμιο επίπεδο με την έλευση και παγίωση των streaming πλατφορμών (Spotify, YouTube κλπ) και την αύξηση των συναυλιών/περιοδειών των συγκροτημάτων, αλλά είναι γεγονός ότι τα νέα εγχώρια συγκροτήματα και οι παλαιότεροι είχαν περισσότερες ευκαιρίες από το 2010 και μετά. Η οικονομική κρίση ανάγκασε τους promoters να στραφούν σε νέους Έλληνες καλλιτέχνες με δυναμική, όπως ο Γιάννης Χαρούλης, η Νατάσσα Μποφίλιου, η Ελεωνόρα Ζουγανέλη, οι Imam Baildi, οι Villagers of Ioannina City, οι Planet of Zeus, οι 1000Mods κ.ά. κι έτσι αυτοί εμφανίστηκαν σε μεγάλους συναυλιακούς χώρους, όπως η Τεχνόπολη, η Πλατεία Νερού κλπ. Άλλωστε, οι ξένες συναυλίες είχαν και έχουν μεγαλύτερο κόστος και αντίστοιχο ρίσκο, σε σύγκριση με εμφανίσεις των παραπάνω.
Πριν το 2010, μπορούσατε να φανταστείτε την αντίστοιχη Μαρίζα Ρίζου, τους Imam Baildi και τον Leon of Athens να κάνουν συναυλίες στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων; Τις προηγούμενες δεκαετίες ποιο ήταν το ποσοστό των νέων σχημάτων που έπαιρναν ευκαιρίες εμφάνισης στις χειμερινές μουσικές σκηνές;
Η αύξηση των συναυλιών έδωσε τη δυνατότητα στους ικανούς, τολμηρούς και ταλαντούχους τραγουδοποιούς να αυξήσουν εκθετικά το κοινό τους και αντίστοιχα να «περάσουν» τη μουσική τους καλλιτεχνικά, με τον τρόπο που όριζαν οι ίδιοι. Αυτή η παράμετρος ήταν ιδιαίτερα σημαντική στη δημιουργία αξιόλογων μουσικών προτάσεων από «φτασμένους» ή μη «φτασμένους» καλλιτέχνες και μάλιστα με λιγότερα μέσα, σε σχέση με το παρελθόν. Μπορεί οι τρεις πρώτοι δίσκοι αυτής της λίστας να ανήκουν σε τραγουδοποιούς παλαιότερων δεκαετιών, όμως η έμπνευση περισσεύει και σ' αυτά τα πονήματα αλλά και στα υπόλοιπα.
Παράλληλα με τα παραπάνω, τα '10s διαθέτουν ένα ακόμη πολύ ισχυρό γεγονός για τα μουσικά δρώμενα της χώρας μας. Το hip hop αποτελεί ουσιαστικά την μουσική που ακούν οι νέοι της εποχής μας και η δυναμική του φέρνει στο μυαλό τη φλόγα που είχε το ελληνικό rock των 80s-90s. Μπορεί οι εκφραστές του να παραμένουν ηθελημένα στο περιθώριο, αλλά έστω και καθυστερημένα το hip hop έγινε αποδεκτό κι από το ελληνικό ραδιόφωνο, αλλά και όλους τους εκφραστές της μουσικής μας σε οποιοδήποτε μέσο ενημέρωσης. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι ο ΛΕΞ κατάφερε να γεμίσει το Θέατρο Βράχων στην Αθήνα...
Στην παρακάτω λίστα θα δείτε τους 50 καλύτερους δίσκους, που κυκλοφόρησαν από το 2010 μέχρι και το 2019, σύμφωνα με την άποψη των ακόλουθων συντακτών μας: Δημήτρης Όρλης, Παναγιώτα Κλεάνθους, Δημήτρης Καμπούρης, Μιχάλης Τσαντίλας, Γιώργος Μυζάλης, Μανώλης Μαυράκης, Βαγγέλης Γκρέκο, Γιάννης Κουρεμενος, Άρης Γαρος και Γιώργος Μπαλιώτης. Σ' αυτή την διαδικασία ακούσαμε ξανά πάνω από 150 δίσκους και τους βαθμολογήσαμε αντίστοιχα. Οι δύο πρώτοι - πιστέψτε με - είχαν πολύ μικρή διαφορά.
Πάμε να τους δούμε:
50. Σtella - Σtella (2015)
49. Δήμητρα Γαλάνη - Chronos Project (2016)
48. Μπάμπης Παπαδόπουλος - Μέσα Στον Πόνο Είν' Η Χαρά Μεσ' Στη Χαρά Είναι Ο Πόνος (2014)
47. Xylouris White - Goats (2014)
46. Γιαν Βαν & Παύλος Παυλίδης - Κακό Ποίημα (2019)
45. Social Waste - Με Μια Πειρατική Γαλέρα (2015)
44. GAD. - End In Tears (2013)
43. Σωκράτης Μάλαμας - Ο Χάρτης (2014)
42. Χαΐνηδες - Αγροκτηνοτροφικά & Μητροπολιτικά (2011)
41. Απόστολος Κίτσος & Μιχάλης Καλογεράκης - Κάτι Παράξενο (2017)
40. Νίκος Πορτοκάλογλου - Ίσως (2012)
39. Γιάννης Αγγελάκας - Ήσυχα Τραγούδια Για Ανέμελα Λειβάδια (2016)
38. Θάνος Μικρούτσικος & Μαριάννα Πολυχρονίδη - Στην Ομίχλη Των Καιρών (2017)
37. Νίκος Πλατύραχος - Ονειρογραφία (2011)
36. Παύλος Παυλίδης & B-Movies - Στον Διπλανό Ουρανό (2015)
35. Σταύρος Λάντσιας - Ημερολόγιο Ονείρων (2011)
34. Λεωνίδας Μπαλάφας - Ανοιξιάτικη Μέρα (2010)
33. Παύλος Παυλίδης & B-Movies - Μια Πυρκαγία Σ' Ένα Σπιρτόκουτο (2016)
32. The Last Drive - The Last Drive (2018)
31. Monsieur Minimal - Πάστα Φλώρα (2010)
30. Nalyssa Green - Μπλουμ (2018)
29. Xylouris White - Black Peak (2016)
28. Ελευθερία Αρβανιτάκη - Τα Μεγάλα Ταξίδια (2019)
27. Χρήστος Θηβαίος - Σιδερένιο Νησί (2016)
26. The Boy - Κουστουμάκι (2010)
25. Μαρία Παπαγεωργίου - Αλληλογραφία (2018)
24. Ορφέας Περίδης - Paradise (2016)
23. Ορέστης Ντάντος - Θα Το Έκανα Ξανά (2015)
22. GravitySays_i - The Figures Of Enormous Grey And The Patterns Of Fraud (2011)
21. Usurum - Μη & Δεν (2018)
20. Θάνος Ανεστόπουλος - Ως Το Τέλος (2012)
Δεν ήμουν ποτέ ιδιαίτερος fan των Κρίνων, είμαι όμως (παραδόξως θα πει κάποιος) μεγάλος θαυμαστής του Θάνου Ανεστόπουλου. Όχι τυχαία, κατατάσσω τον προσωπικό δίσκο του Θάνου Ανεστόπουλου «Ως Το Τέλος» σε έναν από τους κορυφαίους δίσκους της δεκαετίας που μας πέρασε. Ο δίσκος αυτός ισορροπεί αριστοτεχνικά ανάμεσα στη χαρά και τη λύπη. Τα συναισθήματα που πηγάζουν από τα τραγούδια ποικίλουν, παρότι φορτίζονται με μια συγκεκριμένη νότα, λόγω της χροιάς του Ανεστόπουλου. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο πρώτο τραγούδι, το αγαπημένο μου «Ξανάρθαν Τα Σύννεφα» που ενώ βυθίζεσαι αργά στη θλίψη, έρχεται και σου προβάλλει μια αχτίδα ελπίδας και αισιοδοξίας. Η τεράστια ευαισθησία που διέκρινε τον Θάνο Ανεστόπουλο ως άνθρωπο αποτυπώνεται στο εξαιρετικό τραγούδι «Ένα Δάκρυ Κοραλλένιο», ενώ η ερωτική επιθυμία, η απώλεια αλλά και η δύναμη της αγάπης ως θετικό και προωθητικό συναίσθημα δεν θα μπορούσαν να λείπουν από αυτόν τον δίσκο με το «Το Κάθε Τι» και το «Η Αγάπη Θα Βλαστήσει» να δίνουν τον τόνο. Βέβαια δεν μπορεί να λησμονηθεί η πολύ όμορφη και ιδιαίτερη μελοποίηση του ποιήματος «Γράμμα Ενός Αρρώστου» που περιλαμβάνεται σε αυτό τον δίσκο. Εξάλλου είναι γνωστή η αγάπη που είχε ο Ανεστόπουλος προς συγκεκριμένους ποιητές και ειδικότερα προς τον Νίκο Καββαδία.
[Άρης Γάρος]
19. Ματούλα Ζαμάνη - Nuka (2019)
Κυκλοφόρησε στα τέλη του 2018 μόνο ψηφιακά σε στίχους και μουσική της ίδιας της Ζαμάνη. "Nuka" σημαίνει καρυδιά που έχει βαθιές ρίζες και ο καρπός της έχει ομοιότητες με το πώς είναι ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Τον δίσκο αυτό τον αγάπησα από την πρώτη στιγμή, γιατί κάθε τραγούδι του αγγίζει όλο και περισσότερο τη ψυχή μου. Είτε για φιλιά, είτε για αγάπη και για ταξίδια, η Ματούλα πετυχαίνει να αγγίξει τα ενδότερα και να δημιουργήσει δεκάδες εικόνες μέσα από τον καμβά του μυαλού. Ναι, θα το ήθελα και σε υλικό, γιατί είναι ωραίο να το πιάνεις και να το βάλεις ένα βράδυ παρέα με λίγο αλκοόλ και χαμηλά φώτα.
[Βαγγέλης Γκρέκο]
18. Νατάσσα Μποφίλιου - Οι Μέρες Του Φωτός (2012)
Οι «Μέρες Του Φωτός» είναι ουσιαστικά ο «δίσκος της ωριμότητας» της Νατάσσας Μποφίλιου, του Θέμη Καραμουρατίδη και του Γεράσιμου Ευαγγελάτου. Μετά το εξαιρετικό «Εισιτήρια διπλά», σταδιακά η Νατάσσα γέμιζε τους συναυλιακούς χώρους και κατάφερε να δημιουργήσει το δικό της πιστό κοινό. Εργάστηκε πάρα πολύ για αυτό, κάτι που φαινόταν σε κάθε ζωντανή εμφάνιση της. Είναι σίγουρο όμως ότι οι συνοδοιπόροι της έπαιζαν και συνεχίζουν και παίζουν σημαντικό ρόλο στην πορεία της Νατάσσας Μποφίλιου και βέβαια στην δημιουργία αυτού του ξεχωριστού δίσκου για την ίδια και για αυτούς.
[Γιώργος Μπαλιώτης]
17. Παύλος Παυλίδης & The B-Movies - Ιστορίες Που Ίσως Έχουν Συμβεί (2013)
Η συγκεκριμένη δουλειά του Παύλου Παυλίδη, αν με ρωτάς φίλτατε αναγνώστη, αποτελεί - ίσως - την κορυφή της (έως τώρα) τραγουδοποιίας του Παυλίδη. Εντός της περιλαμβάνονται πραγματικά σπουδαία τραγούδια που μέσα σε πολύ σύντομο χρονικά διάστημα χαρακτηρίστηκαν διαχρονικά του ρεπερτορίου του. Επιπλέον, στο δίσκο αυτό - με την «Ελλάδα» - ο Παυλίδης έγραψε το πρώτο του ξεκάθαρο πολιτικό τραγούδι, εκκινώντας μια δημιουργική διάθεση προς το είδος, χωρίς την αλληγορία σαν δομικό χαρακτηριστικό. Επιπροσθέτως, για μένα, ο συγκεκριμένος δίσκος έχει ένα ακόμα ατού: ακούγεται μόνο ολόκληρος, κι ας σε «τσιγκλάει» κάθε τόσο η «Μαίρη» που θέλει να πάει σινεμά , το «Άσε Με Εδώ» ή η «Ελλάδα».
[Γιώργος Μυζάλης]
16. Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Πρόσκληση Σε Δείπνο Κυανίου (2014)
Κάθε δίσκος του Θανάση Παπακωνσταντίνου αποτελεί σημαντικό γεγονός για τη δισκογραφία, αλλά και γενικότερα για την ελληνική κοινωνία. Με μια προβληματική διαπίστωση: ο αγαπημένος και σημαντικότατος τραγουδοποιός από τη Λάρισα έχει ανεβάσει τον πήχη των προσδοκιών σε υψηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να του «την έχουμε στημένη» όλοι, εξοπλισμένοι με υπέρογκες απαιτήσεις. Ο ίδιος φαίνεται να μη συμμερίζεται τις αγωνίες μας και να συνεχίζει στο δρόμο του απτόητος, παράγοντας πάντοτε τραγούδια υψηλής καλλιτεχνικής στάθμης σε όλα τα επίπεδα. Δεν μπορώ να ξεχάσω το σοκ που έπαθα ακούγοντας (και διαβάζοντας) το εναρκτήριο τραγούδι της συγκεκριμένης δουλειάς («Χαρτοκόπτης»), αλλά και την ανυπομονησία μου για την συγκεκριμένη κυκλοφορία. Το μόνο «κακό» που μας έκανε τη δεκαετία αυτή ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου είναι που σταμάτησε τις live εμφανίσεις του. Προσδοκούμε την επιστροφή του, λοιπόν.
[Γιώργος Μυζάλης]
15. Παύλος Παυλίδης & The B-Movies - Αυτό Το Πλοίο Που Όλο Φτάνει (2010)
Ένας δίσκος γεμάτος εικόνες και φως, κι ας έχει πού και πού «σκιές που χορεύαν ψιθυρίζοντας». Στις αρχές της δεκαετίας ο Παύλος Παυλίδης αποφάσισε να φτιάξει έναν πιο εξωστρεφή δίσκο, έχοντας στο πλευρό τους B-Movies, και το κατάφερε με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Η τρυφερότητα του λόγου του, μα και η μοναδική τέχνη του να σε παρασέρνει με μελωδίες που συνομιλούν με την καρδιά σου, είναι διάχυτες σε «Αυτό το Πλοίο Που όλο Φτάνει». Τα περισσότερα τραγούδια έχουν αναφορές σε στιγμές από την καθημερινή ζωή, ωστόσο, δοσμένες μέσα σε ένα σουρεαλιστικό σκηνικό, που άλλοτε μοιάζει βγαλμένο από όνειρο και άλλοτε από κάποιο παραμύθι ή ακόμα και από ένα παιδικό στην τηλεόραση. Ολόκληρος ο δίσκος φαντάζει με μια ηλιόλουστη βόλτα στην παραλία, όπου ακολουθείς τα βήματα κάποιου που περπάτησε στην άμμο. Ακολουθείς τα χνάρια και ξέρεις. Είσαι απόλυτα σίγουρος πως θα φτάσεις κάπου πολύ όμορφα και πως θα βρεις τον σκοπό σου. Παράλληλα, σε άλλα σημεία του δίσκου, αισθάνεσαι πως ζεις μέσα σε ένα ασημένιο βράδυ με βροχή, που δεν θες με τίποτα να τελειώσει. Σαν να έχεις αυτή τη μοναδική νύχτα για να αγαπήσεις και να αγαπηθείς, γι’ αυτό και την ζεις μέχρι το τελευταίο της σκοτάδι. Αυτή η αντίθεση του άλμπουμ και το πάντρεμα της μέρας με τη νύχτα, τον καθιστούν έναν σημαντικό δίσκο, που πέρασε και ακούμπησε, με τραγούδια που μέχρι σήμερα οι φανς του Παύλου Παυλίδη τα ζητούν και τα ξαναζητούν στις συναυλίες του.
[Παναγιώτα Κλεάνθους]
14. Γιάννης Χαρούλης - Μαγγανείες (2012)
Οι «Μαγγανείες» είναι η δισκογραφική συνεργασία του Γιάννη Χαρούλη με τον αγαπημένο του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Είναι ένας δίσκος που έχει την «ηχητική» και «στιχουργική» σφραγίδα του Θανάση και πάνω σε αυτόν (και τον «Χειμωνανθό», βέβαια) βασίστηκε μεγάλο κομμάτι της τεράστιας επιτυχίας που είχε και έχει ο Χαρούλης στις συναυλίες που κάνει σε όλη την Ελλάδα. Ξεχωρίζουν το «Σκουλαρίκι», το παραδοσιακό τραγούδι, που γρήγορα έγινε αγαπημένο του κοινού του, η «Ανεμόσκαλα», η «Ουρά του αλόγου», ο «Ραμόν» και οι «Μαγγανείες». Από το 2012 και μετά, ο Γιάννης Χαρούλης κινείται σε ρηχά νερά στο δισκογραφικό κομμάτι και όλοι όσοι τον αγαπάμε, αναμένουμε με προσμονή το επόμενο βήμα του.
[Γιώργος Μπαλιώτης]
13. Σταύρος Ξαρχάκος - 7 Ελεγείες Και Σάτιρες (2017)
Ο δίσκος κυκλοφόρησε το 2017 από τη «Μικρή Άρκτο». Σε αυτόν, ερμηνεύει ο ίδιος ο συνθέτης, μετά από πολλά χρόνια. Είναι ένα έργο για πιάνο και φωνή με επτά καινούργια τραγούδια που μελοποίησε ο Σταύρος Ξαρχάκος σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου, του Θοδωρή Γκόνη και της Λίνας Νικολακοπούλου. Επιπλέον, το εσωτερικό του κοσμούν έργα του ζωγράφου Γιώργου Ρόρρη. Είναι ένας δίσκος - κόσμημα που δε μπορείς να νιώσεις μόνο με μια ακρόαση. Δίνει έμφαση στο λόγο - στίχο με μια λιτή σύνθεση και είναι συλλεκτικός.
[Βαγγέλης Γκρέκο]
12. Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Σωκράτης Μάλαμας - Με Στόμα Που Γελά (2018)
Μια μουσική ελπίδα στο δισκογραφικό κομφορμισμό της ύστερης δεκαετίας που πέρασε αλλά και του αμέσου μέλλοντος. Περιττά τα σχόλια για την καλλιτεχνική διαστροφή των δύο συνδημιουργών που περίτρανα αποδεικνύεται από αυτόν τον δίσκο και όχι μόνο. Ποικιλόμορφη ανανέωση στο καλλιτεχνικό κληροδότημά τους συνοδευόμενη από περίσσεια έμπνευση. Αν και μιλάμε για έναν δίσκο που χαρακτηρίζεται από μια σχετική ετερογένεια, με το λαϊκό στοιχείο βέβαια να κυριαρχεί, δύσκολα δεν αγαπάς κάποιο τραγούδι. Η πολύπλευρη μόρφωση του Θανάση Παπακωνσταντίνου είναι εύκολα και πάλι διακριτή, γεγονός που μορφώνει αντίστοιχα τον (παρατηρητικό) ακροατή και είναι ζωτικής σημασίας στις μέρες μας. Το δε μπλέξιμο ηλεκτρονικών και παραδοσιακών ήχων είναι απόλυτα ακριβές και σίγουρα πρέπει να αποτελεί πρότυπο μίμησης για άλλους δημιουργούς. Είναι ντε φάκτο ευτυχής η όποια συνύπαρξη Θανάση-Σωκράτη, αλλά ένας τόσο πλούσιος δίσκος είναι μάλλον παρακαταθήκη.
[Γιάννης Κουρεμένος]
11. Φοίβος Δεληβοριάς - Ο Αόρατος Άνθρωπος (2010)
Από τους πιο ισορροπημένους και καλοδουλεμένους δίσκους όχι μόνο της δεκαετίας αλλά γενικά της νεότερης γενιάς καλλιτεχνών. Απομεινάρια μιας χρυσής εποχής που η δισκογραφία λειτουργούσε με βάση την τέχνη και όχι την επιβίωση. Ο Φοίβος Δεληβοριάς ιδιοφυής, όπως πάντα, συνταιριάζει από «electro καψουροτράγουδα» μέχρι ρομαντικά ντουέτο σε ένα δίσκο που αποκλείεται να ακούσεις μόνο μία φορά. Κάθε τραγούδι μια άλλη ιστορία, ένα άλλο συναίσθημα και κυρίως ένα άλλο ταξίδι σε διαφορετική στοά συναισθημάτων. Όπως πολύ καλά έχει αποδείξει πως ξέρει, ο Φοίβος τρυπώνει στα κατάστιχα του νου μας, σε κοινά βιώματα που κάπως φαίνεται να έχουμε και μας αναστατώνει μέχρι το επόμενο τραγούδι που θα μας βυθίσει σε μια άλλη ξεχασμένη ανάμνηση. Και όλα αυτά με μια τόσο καλοδουλεμένη απλότητα. Το «Ο Αόρατος Άνθρωπος» είναι ένα επιφανές παράδειγμα «της σχολής του Δεληβοριά». Ένας δίσκος που αν και δεν δημιουργήθηκε εξ αρχής για τη μάζα, δύσκολα βρίσκει επικριτές αποδεικνύοντας την ευφυΐα του δημιουργού.
[Γιάννης Κουρεμένος]
10. Vassilikos - Amazing Grey (2019)
Η επιστροφή του Βασιλικού με το “Amazing Grey” ήταν μεγαλειώδης. Πλούσιες ενορχηστρώσεις υφαίνουν τα μελωδικότατα τραγούδια, πλουραλισμός σε ήχους και ιδέες, ερμηνείες μοναδικές συνθέτουν ένα δίσκο δέκα τραγουδιών, που λειτουργούν ξεχωριστά αλλά και ως σύνολο. Δεν είναι πολλοί οι μουσικοί σε αυτόν τον τόπο με τη μοναδικότητα, την αύρα και τη βαθιά ριζωμένη, στο πετσί τους, αίσθηση και αισθητική της αγγλοσαξονικής μουσικής. Μοιάζει σαν ο πελαργός να έκανε λάθος ή απλά να ήθελε να μας τρολάρει, αφήνοντας τον Βασιλικό σε μια μικρή/μεγάλη γωνία της Ελλάδας, φωτίζοντας τον τόπο με λίγο περισσότερο πολιτισμό. Είχα επισημάνει και στη δισκοκριτική του, πως με το “Amazing Grey” ο δημιουργός τοποθετείται αυτόματα πια στους «μεγάλους» αυτού του τόπου, ακόμη κι αν αυτή η χώρα συνήθως φέρεται με αδιαφορία και απαξίωση σε καλλιτέχνες του ύφους του Βασιλικού.
[Δημήτρης Καμπούρης]
9. Κόρε Ύδρο - Απλές Ασκήσεις Στον Υπαρξισμό (2013)
Η δουλειά της παρέας από την Κέρκυρα άνθισε ήδη την πρώτη δεκαετία του αιώνα αυτού και πολλοί προσδοκούσαν τη συνέχειά της από το 2010 και πέρα. Είχαν μια φρεσκάδα σε ήχο και στίχο οι Κόρε. Ύδρο. που αφού τρύπωσαν σε μια μικρή ελίτ επεκτάθηκαν και έγιναν αποδεκτοί από μεγάλο μέρος μιας γενιάς... και όχι μόνο. Ο δίσκος αυτός, που έμελλε να είναι ο τελευταίος τους, συνέχισε άξια την πορεία τους και στέκεται στο ίδιο υψηλό επίπεδο που είχαν φτάσει και παλιότερα, παίρνοντας το ρόλο του κερασιού στην τούρτα της δισκογραφίας τους. Παράλληλα, με τραγούδια-σταθμούς στην ελληνική δισκογραφία όπως το «Τα Βράδια Της Κρίσης» ο δίσκος αποτέλεσε αφορμή για ελάχιστες ζωντανές εμφανίσεις που διεύρυναν την αποδοχή του συγκροτήματος και κατ' επέκταση του Παντελή Δημητριάδη. Πέρα από το περιεχόμενο, δηλαδή, ο δίσκος αυτός ξεχωρίζει και για το ρόλο του ως κομβικό σημείο στην πορεία ενός εκ των σημαντικότερων μουσικών της γενιάς του.
[Δημήτρης Όρλης]
8. ΛΕΞ - 2XXX (2018)
Στα μέσα της δεκαετίας, μετά από πολλά χρόνια δράσης σε στενούς κύκλους το ελληνικό hip hop έχει εξελιχθεί σε καζάνι που βράζει. Οι μεγαλύτεροι είναι από καιρό μυημένοι και οι νεότεροι έλκονται με γοργό ρυθμό από τους φαινομενικά απλούς στίχους με το περιεχόμενο των οποίων ταυτίζονται ανεξάρτητα από το πόση αργκό χρησιμοποιείται. Σε αυτό το κλίμα ο ΛΕΞ, γνωστός από παλιά (Ανάποδα Καπέλα κ.ά.) και ταυτόχρονα φρέσκος στην προσωπική του διαδρομή, έρχεται με καλοδουλεμένο υλικό να μιλήσει όπως μιλάνε οι πιτσιρικάδες για ό,τι μιλάνε οι πιτσιρικάδες μα μας αφορά όλους. Γίνεται, έτσι, η αιχμή του δόρατος της πιο παραγωγικής και πιο επιτυχημένης μουσικής σκηνής των τελευταίων ετών στη χώρα.
[Δημήτρης Όρλης]
7. Γιάννης Αγγελάκας - Η Γελαστή Ανηφόρα (2013)
Το 2013 ο Γιάννης Αγγελάκας είχε αφήσει τις Τρύπες μακριά πίσω του, κόντευε να συμπληρώσει δεκαετία από το άριστο «Από 'δω Και Πάνω» και είχε ήδη μπλέξει σε soundtrack με αξιόλογη αποδοχή. Η ώρα της «αλλαγής» δεν ήταν μακριά, αλλά πρώτα έπρεπε να αποτυπωθεί η ωριμότητα της μουσικής συνεργασίας του με το Νίκο Βελιώτη και το Ντίνο Σαδίκη, πριν χωριστούν σε αναζήτηση νέων ηττών και συντριβών. Παράλληλα, η «κρίση» έχει στρογγυλοκαθίσει στην καθημερινότητα και καλλιτέχνες ή μη στην πλειονότητά μας την παρακολουθούμε με αβεβαιότητα, σαν να μην είναι πραγματικά εκεί. Με τους στίχους του στο δίσκο αυτό ο Αγγελάκας θίγει πολλά από όσα έλειπαν από το μουσικό προσκήνιο της εποχής και, ταυτόχρονα, φωτίζει με αισιοδοξία την ανηφόρα που είχε ήδη ξεκινήσει να απλώνεται. Επτά χρόνια μετά μπορεί να μην έχει «ξεκολλήσει» εκείνη η ρόδα, ο δίσκος αυτός όμως στάθηκε αφορμή να «ξεκολλήσουν» πολλά πράγματα, μουσικά και μη.
[Δημήτρης Όρλης]
6. Ν. Μποφίλιου, Σ. Μάλαμας, Θ. Καραμουρατίδης, Ο. Ιωάννου - Πρώτες Λέξεις (2015)
Οι «Πρώτες Λέξεις» ανήκουν δικαιωματικά στη λίστα με τους καλύτερους δίσκους της δεκαετίας για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, με κυριότερο έναν: τάραξαν τα λιμνάζοντα νερά της ελληνικής μουσικής παραγωγής από την ώρα που ανακοινώθηκαν και μόνο ως μελλοντικό ενδεχόμενο. Αργότερα, έπραξαν το ίδιο ακριβώς και σαν υλικό. Και εξηγούμαι: αν κάτι χαρακτηρίζει την ελληνική δισκογραφία την τελευταία δεκαετία, αλλά και διαχρονικά (σε μικρότερο βαθμό) είναι η προβλεψιμότητα, ο μιμητισμός και η συνήθεια. Σπανίως βρέθηκαν καλλιτέχνες να τολμήσουν μια μεγάλη αλλαγή, μια τολμηρή συνεργασία, μια «ντρίπλα ξαφνική στον εαυτό τους» (για να θυμηθούμε τον στίχο των Κατσιμιχαίων). Στις «Πρώτες Λέξεις» ταίριαξαν τα «αταίριαστα». Και μάλιστα με τρόπο απολύτως επιτυχημένο που άνοιξε συζητήσεις, ξεσήκωσε διαμαρτυρίες, «έχυσε το γάλα» και, οπωσδήποτε, γέννησε τραγούδια αγαπημένα πια.
[Γιώργος Μυζάλης]
5. Villagers of Ioannina City - Ρίζα (2014)
Στα βιβλία της ελληνικής μουσικής ιστορίας αυτός ο δίσκος θα μνημονεύεται στο διηνεκές, όχι μόνο για την μεγάλη καλλιτεχνική του αξία, αλλά γιατί με αυτόν τον πρώτο τους δίσκο οι Villagers of Ioannina City άνοιξαν έναν καινούριο δρόμο στην ελληνική δισκογραφία συνδυάζοντας την παραδοσιακή μουσική με το μοντέρνο σκληρό rock. Το γεγονός μάλιστα ότι οι VIC αγαπήθηκαν τόσο γρήγορα και τόσο έντονα από το κοινό αποδεικνύει και ότι κυρίως οι νέοι άνθρωποι αναζητούσαν αυτόν τον ήχο, αυτόν ακριβώς τον συνδυασμό. "Nova", "Echoes", "Skaros", «Κρασί» αποτέλεσαν τις μεγάλες επιτυχίες αυτού του δίσκου. Όμως πιστεύω ότι υπάρχουν και κομμάτια που δεν φωτίστηκαν αρκετά, ειδικά τώρα που πέρασαν (πια) τα χρόνια. Τέτοια τραγούδια είναι το "Chalasia" βασισμένο βέβαια στο παραδοσιακό ηπειρώτικο (πωγωνήσιο) «Χαλασιά Μου», το παντελώς χαοτικό «Ταμπούρλα» και το επίσης παραδοσιακό ηπειρώτικο «Περδικομάτα». Παρόλο που έχουν περάσει πλέον έξι χρόνια από αυτόν τον δίσκο, ο progressive χαρακτήρας των VIC παραμένει φωτεινός και η ιστορία συνεχίζει να γράφεται.
[Άρης Γάρος]
4. Ορέστης Ντάντος - Προσάναμμα (2018)
Η ποικιλομορφία μπορεί να διαθέτει συνάμα ενότητα, η διαφορετικότητα μπορεί να διακρίνεται ταυτόχρονα από ομοιογένεια, ξεχωριστά τραγούδια μέλη της ίδιας οικογένειας. Ο δίσκος του Ορέστη Ντάντου ήρθε και έβαλε φωτιά σε όλα τα προσανάμματα που έχουμε μέσα μας, εξωτερίκευσε τις μύχιες σκέψεις μας και τις «έντυσε» με μουσική, έτσι που να ακούγονται όσο πιο δυνατά γίνεται. Η ευαισθησία του δημιουργού είναι πάντα παρούσα, μα αυτή τη φορά πήρε μια πιο εξωστρεφή μορφή και από το σκοτάδι βγήκε στο φως. Το «Προσάναμμα» κρύβει διαμάντια και ο τρόπος που λάμπουν δεν μοιάζει με κανέναν άλλον. Είναι μια λάμψη αλλιώτικη, το φως που βλέπεις στην άκρη του τούνελ, οι αχτίδες του ήλιου που μπαίνουν από τα παντζούρια, η φωτιά που καίει μέσα σου σε κάθε πάθος, σε κάθε έντονη στιγμή σου. Η πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχής αποτυπώνεται σε όλο της το μεγαλείο στον δίσκο, κάθε τραγούδι και μία έκφανση της ψυχοσύνθεσής, του μυαλού και της καθημερινότητάς μας. Η ανάγκη για φως, για αγάπη και για να βρεις τον εαυτό σου είναι διάσπαρτη μέσα από τους ιδιαίτερους και, παράλληλα, άμεσους, στίχους του, ενώ η μουσική έχει προχωρήσει ένα επίπεδο παραπέρα και έχει εμπλουτιστεί με όργανα και ήχους που της προσδίδουν δυναμική. Το «Προσάναμμα» είναι μία από τις καλύτερες, μέχρι στιγμής, δουλειές του Ντάντου. Μπορεί να «κλέψει» την καρδιά σου από την πρώτη ακρόαση, ενώ σε κάθε επόμενη αισθάνεσαι πως βλέπεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη, να σου χαμογελά συνωμοτικά και να σου κλείνει το μάτι, να σε παίρνει έπειτα από το χέρι και να σε ακολουθεί εκεί έξω μια για πάντα. Στα πάνω σου, στα κάτω σου, στα δύσκολα και στα όμορφα. Τέτοιος δίσκος είναι το «Προσάναμμα». Τέτοιος καλλιτέχνης είναι ο Ορέστης Ντάντος.
[Παναγιώτα Κλεάνθους]
Στη διάρκεια της δεκαετίας που πέρασε ο Ορέστης Ντάντος ήταν ένας από τους τραγουδοποιούς που δρούσαν σταθερά, πεισματικά, στο περιθώριο με μια σειρά από αξιόλογες δουλειές. Κάποιοι και κάποιες απ' αυτούς συνεχίζουν την πορεία ετοιμάζοντας το «μεγάλο βήμα», αλλά ο Ντάντος το έκανε με το «Προσάναμμα» το 2018. Με στίχο που συνήθως χωνεύεται εύκολα αλλά πολύ σπάνια είναι άγευστος ή κενός περιεχομένου και μουσική που ταιριάζει στον καιρό μας παρουσιάζει μια σειρά από τραγούδια που ικανοποιούν πολλούς εκεί έξω. Είτε αρέσκονται σε ωραία pop τραγούδια όπως το «Μικρό Κομμάτι Αγάπη», είτε αναζητούν κάτι πιο βαθύ όπως το «Μια Κι Έξω», ο δίσκος αυτός έχει τραγούδια για να ικανοποιήσει όσους ήδη ξέραν τον Ορέστη Ντάντο και να τον συστήσει ευχάριστα και επιτυχημένα στους υπόλοιπους, αναδεικνύοντάς τον ως έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους του είδους του.
[Δημήτρης Όρλης]
3. Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Ο Ελάχιστος Εαυτός (2011)
Πιστεύω ότι αυτός είναι ο πιο ολοκληρωμένος δίσκος που παρουσίασε ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου αυτή τη δεκαετία στο κοινό. Ο δίσκος αυτός περιλαμβάνει αριστουργήματα όπως το «Σιμούν» (ποιος δεν έχει σιγοτραγουδήσει «όλα στραβά γινήκανε και όλα είναι ωραία»;), το "San Michelle", το «Σαν Παιδί», το «Του Έρωτα Και Του Θανάτου», το «Ποιος Θα Με Θυμάται» με τη φωνή του Φώτη Σιώτα. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά από αυτά έχουν αγαπηθεί σε σημείο λατρείας από τον κόσμο. Πέρα από αυτά που έχουν γίνει και δικαίως πολύ γνωστά, ο δίσκος αυτός του Θανάση Παπακωνσταντίνου έχει και μερικά κρυμμένα διαμάντια όπως το ομώνυμο τραγούδι του δίσκου, το "Loco-motivo", το «Φέγγαρος». Επίσης σε αυτόν τον δίσκο ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου απευθύνει και... μια «Ερώτηση Κρίσεως» κοροϊδεύοντας τους φασίστες με έναν υπέροχο ειρωνικό τρόπο και γαρνίροντας το όλο αυτό με μια γκροτέσκα εκδοχή του εθνικού ύμνου. Συνολικά σε αυτόν τον δίσκο είδαμε μια λίγο διαφορετική πλευρά του Θανάση Παπακωνσταντίνου, λίγο πιο jazz, λίγο πιο εκλεπτυσμένη και λίγο πιο φευγάτη ειδικά στο επίπεδο της εικονοποιητικής διάστασης που - έτσι κι αλλιώς - διαθέτουν διαχρονικά τα τραγούδια του.
[Άρης Γάρος]
2. Φοίβος Δεληβοριάς - Καλλιθέα (2015)
Στην ερημιά της Καλλιθέας, του Διονυσιακού Φοίβου
Κορίτσια από άλλα προάστια και γριές στη λαϊκή
Αγαπάνε τους μπάσταρδους γιους και τους ξένους.
Οι Άγιοι Πάντες κι οι Knight Riders, συναντούν την Κική,
Και τη ρωτούν «Που να είσαι τώρα εσύ;»
Όλοι μαζί, πηγαίνουν στο περίπτερο και κερδίζουν ένα κουνελάκι.
Κάθε βράδυ, την αποχαιρετούν έξω από το Φροντιστήριο ξένων γλωσσών,
στην ερημιά της Καλλιθέας.
[Δημήτρης Καμπούρης]
Η αίσθηση του να επιστρέφεις στο σπίτι σου. Όλα εκείνα τα συναισθήματα, οι εικόνες και οι μυρωδιές που αναβλύζουν, όταν μετά από καιρό, μεγάλος και ώριμος πια, γυρνάς στο πατρικό σου. Η ασφάλεια του παιδικού σου δωματίου. Οι σκέψεις και οι αναμνήσεις που κατακλύζουν το μυαλό σου όταν βολτάρεις στη γειτονιά όπου μεγάλωσες. Το περίπτερο στη γωνία, το λούνα παρκ της Κυριακής, το φροντιστήριο πλάι στο σπίτι. Η γειτονιά που έπαιζες μέχρι να σουρουπώσει, εκεί που έπεφτες και χτυπούσες τα γόνατα. Και έπειτα, η αγκαλιά που σε περίμενε και τα χέρια που σου σκούπιζαν τα δάκρυα. Τότε που οι γονείς μας φάνταζαν παντοδύναμοι, τότε που τα πρώτα φτερουγίσματα σκίρτησαν στην καρδιά σου. Όλα αυτά είναι η Καλλιθέα, όλα αυτά και ακόμη παραπάνω, δοσμένα, όμως, μέσα από το παρόν και όχι μέσα από το παρελθόν. Και αυτή είναι η μεγάλη νίκη του Φοίβου Δεληβοριά! Γιατί θα ήταν πιο εύκολο να τον «ντύσει» με τον ρετρό μανδύα της νοσταλγίας, ωστόσο, επέλεξε να μετατρέψει όλα τα παραπάνω σε ένα πολύχρωμο και μουσικό σύμπαν που κουβαλάμε μέσα μας. Δεν είναι το παρελθόν που φεύγει. Είναι και το παρόν και το μέλλον. Είναι μια χωροχρονική οντότητα που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του σύγχρονου ανθρώπου: του Αθηναίου της οικονομικής κρίσης, του πρόσφυγα που θυμάται το σπίτι του, του καθενός από εμάς όποιος και αν είναι, όπου και αν βρίσκεται. Ο Φοίβος Δεληβοριάς το εξέφρασε με τον δικό του τρόπο και μέσα από το δικό του πρίσμα: εκείνο της Καλλιθέας. Μια βόλτα στην αθηναϊκή συνοικία των νοτίων προαστίων, λοιπόν, με τους ιδιαίτερους και φυσικούς της ήχους για σάουντρακ.
[Παναγιώτα Κλεάνθους]
1. Αλκίνοος Ιωαννίδης - Μικρή Βαλίτσα (2014)
Η «Μικρή Βαλίτσα» είναι η μοναδική δισκογραφική δουλειά του Αλκίνοου Ιωαννίδη μέσα στην δεκαετία των 10s. Πέντε χρόνια μετά τη «Νεροποντή» (2009), δεν σας κρύβω ότι δεν περίμενα ότι το επόμενο δισκογραφικό πόνημά του θα στεκόταν στην ίδια ευθεία με αυτό τον απίστευτο δίσκο. Η «Μικρή Βαλίτσα» διαθέτει αναμνήσεις από το μακρινό παρελθόν, μουσικές φόρμες που ξεκινάνε από το λαϊκό τραγούδι και καταλήγουν στο ροκ, περιέχει πολιτική τοποθέτηση όχι μόνο στο αντίστοιχο τραγούδι και είναι γεμάτη από έντονα συναισθήματα αγάπης, νοσταλγίας, απώλειας, λύπης, χαράς και παράλληλα συγκίνησης. Άλλωστε, πώς γίνεται να μη δακρύζεις όταν ο Αλκίνοος βγαίνει στη σκηνή χωρίς μικρόφωνα και μουσικά όργανα και τραγουδά την «Μικρή βαλίτσα», αυτό το δίλεπτο μοιρολόι για «τα μακρινά και τα δικά μας ξένα»; Κάπως έτσι έκλεινε τις συναυλίες του μαζί με αυτή την απίστευτη και τόσο ταιριαστή τετράδα των έγχορδων, με το αριστοτεχνικό παίξιμο των Γιώργου Καλούδη, Μανόλη Πάππου, Φώτη Σιώτα και Δημήτρη Τσεκούρα. Η «Μικρή βαλίτσα» είναι ένας δίσκος με αρχή, μέση και τέλος, όπου η σειρά των τραγουδιών και οι στίχοι συνθέτουν ένα ολοκληρωμένο σενάριο, κάτι που σπανίζει στις ημέρες μας. Αυτός ο δίσκος μάς απέδειξε ότι ακόμη υφίσταται η έννοια του ενιαίου μουσικού έργου και τα albums δεν είναι απλά η σύνθεση τραγουδιών που επιλέγει ο εκάστοτε καλλιτέχνης. Κατά την ταπεινή μου άποψη, επιτρέψτε μου να γράψω ότι ο Αλκίνοος Ιωαννίδης είναι ο πιο σημαντικός Έλληνας μουσικός και αυτής και της προηγούμενης δεκαετίας. Αυτό όμως ας το συζητήσουμε σε άλλο άρθρο.
[Γιώργος Μπαλιώτης]