Ο κινηματογράφος έχει διηγηθεί πολλές ιστορίες απόδρασης από φυλακές, είτε βασισμένες σε πραγματικά γεγονότα είτε προϊόντα καθαρής μυθοπλασίας. Σε αυτό το άρθρο ξεχωρίζουμε τις επτά αγαπημένες μας, που εκτείνονται από τη δεκαετία του '60 και φτάνουν μέχρι το 2013. Ξεχωριστοί σκηνοθέτες, σπουδαίοι ηθοποιοί και φυσικά πάνω από όλα σημαντικοί σεναριογράφοι συμπράττουν για να μεταδώσουν λίγο άρωμα ελευθερίας ακόμα και από το πιο βαθύ κελί.
The Shawshank Redemption (1994)
Ελληνικός τίτλος: «Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ»
Σκηνοθεσία: Frank Darabont
Με τους: Tim Robbins, Morgan Freeman και Bob Gunton
Επιλογή του Ορέστη Καζασίδη
Η πιο δημοφιλής ταινία παγκοσμίως είναι ταυτόχρονα και η πλέον εμβληματική της γενιάς μας, εμάς των 30-κάτι - σόρρυ, Φράνσις Φορντ. Ένα δράμα πιο ελαφρύ και από πούπουλο, με δύο σπουδαίους ηθοποιούς να δίνουν ερμηνείες ζωής. Ο Andy καταδικάζεται σε δις ισόβια για το φόνο της συζύγου του και του εραστή της. Παρόλα αυτά, τον συμπαθούμε εξαρχής. Είναι πράος και εμπνέει σεβασμό. Και παρότι η φυλακή είναι ένα σκληρό μέρος, ο Andy μπορεί να αντέξει, ατενίζοντας ένα πιο φωτεινό μέλλον μέσα από ένα πόστερ στον τοίχο του κελιού του.
Δείτε το trailer.
The Great Escape (1963)
Ελληνικός τίτλος: «Η Μεγάλη Απόδραση»
Σκηνοθεσία: John Sturges
Με τους: Steve McQueen, James Garner και Richard Attenborough
Επιλογή του Ορέστη Καζασίδη
Η μεγαλύτερη κινηματογραφική απόδραση όλων των εποχών οργανώθηκε από κρατουμένους στρατιώτες των Συμμάχων σε ναζιστική φυλακή κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ως συνήθως, η ζωή εμπνέει την τέχνη. Ευτυχώς εδώ οι καλλιτεχνικές ελευθερίες δεν σκανδαλίζουν όσο για παράδειγμα στο σχετικά πιο πρόσφατο "La Vita è Bella". Ένα υπέροχο καστ ξεναγεί τον θεατή στο αγωνιώδες ταξίδι του σχεδιασμού της απόδρασης, της εφευρετικότητας και της επιμονής. Η διάρκεια της ταινίας (σχεδόν τρεις ώρες) ίσως να σας αποτρέψει, αν και θα έλεγα ότι είναι πιο πιθανό να μην θέλετε να τελειώσει.
Δείτε το trailer.
Papillon (1973)
Ελληνικός τίτλος: «Ο Πεταλούδας»
Σκηνοθεσία: Franklin J. Schaffner
Με τους: Steve McQueen, Dustin Hoffman και Victor Jory
Επιλογή του Δημήτρη Όρλη
Μια από τις μέρες του πρώτου εγκλεισμού είχα θυμηθεί την ταινία αυτή, αφού έπιασα τον εαυτό μου να μετράει τα βήματα που χωράει το δωμάτιο στο οποίο ζω. Σκέφτηκα τον Steve McQueen να μετράει τα πέντε βήματα του κελιού του και, χρόνια αργότερα, μετά το τέλος της απομόνωσης να καταρρέει μισοβρίζοντας, αφού κάνει το συμβολικό έκτο βήμα. Ο Πεταλούδας δεν σταμάτησε τον αγώνα του για ελευθερία με κάθε τρόπο σε όποια φυλακή κι αν βρέθηκε. Η μόνη στιγμή απόγνωσης είναι όταν «δικάζει» τον εαυτό του μέσα στο μυαλό του και δηλώνει ένοχος για «το πιο φρικτό έγκλημα που μπορεί να διαπράξει ένας άνθρωπος: μία χαραμισμένη ζωή». Η αυτοβιογραφία του Henri Charrière στην οποία βασίστηκε η ταινία έχει μερικά σημεία που δεν υποστηρίζονται από τα αρχεία των γαλλικών φυλακών, αλλά είναι γεμάτη από περιπέτεια και λαχτάρα για ελευθερία, την οποία τελικά κατέκτησε. Είναι τα στοιχεία αυτά, σε συνδυασμό με τη μουσική του Jerry Goldsmith, τις εξαιρετικές ερμηνείες των McQueen και Hoffman και το ύφος του Ηοllywood εκείνης της εποχής που την κάνουν μια διαχρονική ταινία, όσες επανεκδόσεις κι αν βγουν.
Δείτε το trailer.
Ελληνικός τίτλος: «Το Εξπρές του Μεσονυκτίου»
Σκηνοθεσία: Alan Parker
Με τους: Brad Davis, Irene Miracle, John Hurt, Bo Hopkins
Επιλογή του Δημήτρη Καμπούρη
Αριστουργηματική ταινία, που αν τη δεις και μικρός φοβάσαι να πας διακοπές στην Τουρκία. Και βέβαια αυτό ακριβώς συνέβη, αφού από το 1978 που προβλήθηκε η ταινία κι έπειτα, ο τουρισμός της Τουρκίας επλήγη σε τέτοιο βαθμό που υπήρχαν αντιδράσεις από την τουρκική κυβέρνηση. Αυτό και μόνο λέει πολλά για τη δύναμη της ταινίας που σκηνοθέτησε ο Alan Parker σε σενάριο του Oliver Stone (Όσκαρ σεναρίου), βασισμένο στην πραγματική ιστορία του Αμερικανού φοιτητή Billy Hayes και με την εξαιρετική μουσική του Giorgio Moroder (Όσκαρ μουσικής). Αν κι έχουν περάσει πάνω από 40 χρόνια, εξακολουθεί να δημιουργεί την ίδια κλειστοφοβική ένταση και πάντα νοιώθεις ένα πόδι να σε πατάει στο λαιμό κατά τη θέασή της. Η στιγμή της ελευθερίας πραγματικά είναι λυτρωτική.
Μην ξεχνάμε τη συμμετοχή του Μιχάλη Γιαννάτου, καθώς και του Ζαννίνο στην ταινία.
Δείτε το trailer.
Celda 211 (2009)
Ελληνικός τίτλος: «Κελί 211»
Σκηνοθεσία: Daniel Monzón
Με τους: Luis Tosar, Alberto Ammann και Antonio Resines
Επιλογή του Ραφαήλ Αντωνιάδη
Ο Juan πρόκειται να πιάσει δουλειά ως δεσμοφύλακας στη φυλακή Zamora. Με σκοπό να κάνει καλή εντύπωση, αποφασίζει να εμφανιστεί στη δουλειά μια μέρα νωρίτερα. Για κακή του τύχη, κατά την επίσκεψή του στην φυλακή, ξεσπάει εξέγερση και βρίσκεται παγιδευμένος στο κελί 211. Πλέον, μέχρι να καταφέρει να βγει από τη φυλακή, ο Juan θα πρέπει να πείσει τους κρατουμένους πως είναι ένας από αυτούς. Το "Celda 211" δεν είναι μια κλασική ταινία απόδρασης, αλλά κάτι πολύ περισσότερο. Τρομερή ατμόσφαιρα, απίστευτο σενάριο βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Francisco Pérez Gandul και εξαιρετικοί ηθοποιοί. Το "Celda 211" είναι ένας από τους λόγους που κατατάσσω τόσο ψηλά τον ισπανόφωνο κινηματογράφο. Μια ταινία που αν δεν την έχετε δει, νομίζω πως μόλις ήρθε η ώρα να το κάνετε!
Δείτε το trailer.
Escape from New York (1981)
Ελληνικός τίτλος: «Απόδραση από τη Νέα Υόρκη»
Σκηνοθεσία: John Carpenter
Με τους: Kurt Russell, Lee Van Cleef, Ernest Borgnine
Επιλογή του Ορέστη Καζασίδη
Στις αρχές του '80, ο John Carpenter σχεδίαζε ένα δυστοπικό 1997, στο οποίο η αύξηση της εγκληματικότητας στις ΗΠΑ έχει οδηγήσει στη μετατροπή του Μανχάταν σε φυλακή υψίστης ασφαλείας. Όταν ο πρόεδρος παγιδεύεται στο νησί, ο σκληρός Snake Plissken, πρώην μέλος των ειδικών δυνάμεων και νυν κατάδικος, επιστρατεύεται για τη διάσωσή του. Μια ιδιότυπη απόδραση με καλτ σφραγίδα από τα γεννοφάσκια της. Μια παραβολή για ένα μέλλον που παραμένει πιθανό κι ας έχουμε περάσει το έτος ορόσημο. Αν θεωρείτε σκληρούς τον Ράμπο του Sylvester Stallone, τον Dutch του Arnold Schwarzenegger (Predator) και τον John McClane του Bruce Willis (Die Hard), πού να γνωριστείτε με τον Snake του Kurt Russell!
Δείτε το trailer.
Escape Plan (2013)
Ελληνικός τίτλος: «Σχέδιο Απόδρασης»
Σκηνοθεσία: Mikael Håfström
Με τους: Sylvester Stallone, Arnold Schwarzenegger και Jim Caviezel
Επιλογή του Ραφαήλ Αντωνιάδη
Ο Rey Breslin, σπεσιαλίστας στα συστήματα ασφαλείας φυλακών, τεστάρει την αποτελεσματικότητά των μέτρων ασφαλείας σε μια υπερσύγχρονη πλωτή φυλακή. Στην πορεία καταλαβαίνει πως δεν βρίσκεται εκεί με σκοπό να ανακαλύψει τα τρωτά σημεία του σωφρονιστικού καταστήματος, αλλά κάποιοι τον θέλουν φυλακισμένο. Με πρωταγωνιστές τους γερόλυκους Sylvester Stallone και Arnold Schwarzenegger, θα περίμενε κανείς πως η δράση θα έβαζε σε δεύτερη μοίρα το όποιο σενάριο. Ωστόσο, ναι, φυσικά και υπάρχει δράση, αλλά το δυνατό στοιχείο είναι ξεκάθαρα η πανέξυπνη πλοκή, η οποία καταφέρνει να σε καθηλώσει, χωρίς φυσικά να αποτελεί ταινία ορόσημο στο είδος. Δυστυχώς, έπειτα από το "Escape Plan" του 2013 κυκλοφόρησαν δύο συνέχειες (2018 και 2019) με πρωταγωνιστή και πάλι τον Sylvester Stallone, οι οποίες λόγω έλλειψης πρωτοτυπίας και χαμηλότερου budget πήγαν άπατες.
Δείτε το trailer.