MixGrill: Καλησπέρα σας, κύριε Μαρκαντώνη. Να σας ευχαριστήσουμε για τη συνέντευξη που δίνετε στο MixGrill.
Φοίβος Μαρκαντώνης: Καλησπέρα σας, εγώ σας ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση.
M.G.: Πείτε μας δυο λόγια για να σας γνωρίσουμε καλύτερα.
Φ.Μ.: Ξεκίνησα να γράφω από την ηλικία των 18 μου χρόνων. Με την εισαγωγή μου στο πανεπιστήμιο. Η συγγραφή, όπως και η υποκριτική, αποτελούν ψυχοθεραπεία για μένα, εκτός από έναν τρόπο έκφρασης. Υπήρχαν πολλά πράγματα που δεν μπορούσα να εκφέρω με τον προφορικό λόγο, καθώς ήμουν ντροπαλός και συνεσταλμένος. Έβρισκα τον εξομολόγο μου στο χαρτί και την πένα. Στη συνέχεια, ολοκληρώνοντας τον προπτυχιακό κύκλο σπουδών μου στο πανεπιστήμιο Πατρών, στο τμήμα Θεατρολογίας, εξέδωσα την πρώτη μου ποιητική συλλογή από τις εκδόσεις Όστρια με τίτλο «Κάθε Στίχος Μια Κρυψώνα». Ολοκλήρωσα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, στο ΠΤΔΕ, στον κλάδο Ετερότητα και Παιδαγωγική Θεάτρου και στη συνέχεια το δεύτερο μεταπτυχιακό μου με τίτλο Δραματουργία και Παράσταση στο ΕΚΠΑ, στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών. Ανέκαθεν ήθελα να ασχοληθώ με την εκπαίδευση. Στην παρούσα φάση υπηρετώ ως δάσκαλος θεατρικής αγωγής σε Δημοτικά σχολεία, διδάσκοντας Θέατρο στα παιδιά.
M.G.: Μπορείτε να μας πείτε τρία πράγματα που σας φοβίζουν και τρία που σας φέρνουν χαρά;
Φ.Β.: Οι τρείς μεγάλες φοβίες μου είναι η απόρριψη, η απώλεια και το άγνωστο. Ταυτόχρονα, οι τρείς αυτές φοβίες μου λειτουργούν και ως μούσες μου, καθώς αντλώ έμπνευση από αυτές. Δεν με φοβίζει τόσο ο θάνατος όσο η διαδρομή προς το θάνατο, εν ολίγοις η φθορά, όπως λέει και ο Νίκος Καζαντζάκης στο έργο του «Ο Ανήφορος». Στην εποχή που ζούμε, οι άνθρωποι δεν έχουν το θάρρος να ζητήσουν βοήθεια όταν την χρειάζονται. Με αυτόν τον τρόπο κρύβονται πίσω από τον εγωισμό και την εσωστρέφεια. Τα τρία πράγματα που μου προκαλούν χαρά είναι αρχικά τα χαμόγελα που βλέπω χαραγμένα στα χείλη των μαθητών μου, που είναι πάνω απ’ όλα αυθεντικά και αληθινά. Αυτό με κάνει να νιώθω υπέροχα. Άλλωστε, τα παιδιά αφενός δεν μπορείς να τα κοροϊδέψεις ποτέ και αφετέρου είναι οι πιο αυστηροί κριτές. Αυτό σημαίνει πώς ό, τι αισθάνονται θα στο πουν χωρίς κανένα φόβο.
Το δεύτερο πράγμα που με ευχαριστεί είναι η ειλικρίνεια. Στο παρελθόν, με ενοχλούσε πολύ η αλήθεια όπως και τους περισσότερους ανθρώπους. Δυστυχώς, ήθελα να ακούω τα πράγματα που με ευχαριστούν, αδιαφορώντας αν ισχύουν ή όχι. Αυτό όμως με έκανε να κλείνομαι στον εαυτό μου και να φτιάχνω μια δική μου λανθασμένη οπτική γωνία των πραγμάτων.
Το τρίτο πράγμα που με ευχαριστεί είναι όταν μου λένε διάφοροι αναγνώστες των βιβλίων μου ότι βρίσκουν τον εαυτό τους μέσα στα βιβλία μου. Αυτό με κάνει να νιώθω υπερηφάνεια και ευδαιμονία. Αυτός είναι και ο στόχος μου. Οι ανησυχίες μου να συνάδουν με τις ανησυχίες των άλλων. Αποτελεί μεγάλη τιμή και, θα τολμούσα να πω, δέος όταν μου λένε πως τα κείμενά μου έχουν κάποιο αντίκτυπο σε πολλές φάσεις του ανθρώπου της διπλανής πόρτας.
M.G.: Πόσες φορές στη ζωή σας έχετε πει «ευχαριστώ» και πόσες φορές «συγγνώμη»;
Η ζωή μού έχει μάθει ότι, αν θες να πεις σε κάποιον «συγγνώμη» ή «σ’ ευχαριστώ», να το κάνεις όσο είναι ακόμη νωρίς, γιατί η ζωή δεν ξέρεις πώς στα φέρνει. Έχω μάθει την αγάπη που νιώθω για τους δικούς μου ανθρώπους να τη δείχνω με τρόπους και όχι απλώς να μένω στα λόγια. Αυτό μπορεί να κουράζει μερικές φορές, αλλά δεν με πειράζει. Έχει τύχει φίλος μου ο οποίος έχει χάσει κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο να μου λέει ότι αυτό που τον θλίβει βαθύτατα δεν είναι που έφυγε από την ζωή ένας πολύ δικός του άνθρωπος, αλλά που δεν έδειξε την αγάπη του όσο ήταν ακόμη νωρίς.
Τίποτε δεν είναι δεδομένο σε αυτήν την ζωή. Μου αρέσει να λέω «ευχαριστώ» σε ανθρώπους που βλέπω να με στηρίζουν... Ένα άτομο που με στηρίζει σε οποιοδήποτε επαγγελματικό μου βήμα και όχι μόνο είναι η θεατρική μου «αδελφή» Μαρία Κορωνέλλου, με την οποία ανεβάσαμε πέρυσι την άνοιξη μια κωμωδία μου στο θέατρο Εργοτάξιο, τη «Γραμμή Υποστήριξης», και το καλοκαίρι που μας πέρασε σκηνοθέτησε το ψυχολογικό μου θρίλερ «Μαριονέτες» στο θέατρο Λύχνος. Είναι ένας άνθρωπος με όλη τη σημασία της λέξης. Γνωρίζουμε πως οι άνθρωποι που έχουν περάσει δια πυρός και σιδήρου διακατέχονται από σεβασμό, καλοσύνη αλλά πάνω απ’ όλα σεμνότητα. Τη Μαρία τη γνώρισα στο δεύτερο μου μεταπτυχιακό στην Αθήνα. Το πράγμα που με γοητεύει σε έναν άνθρωπο πάνω απ' όλα είναι η σεμνότητά του και η ταπεινοφροσύνη.
Επίσης, ο επιστήθιος φίλος μου Αντώνης Σανιάνος με έμαθε πως η σεμνότητα για κάποιους είναι επιλογή. Για μένα θα πρέπει να είναι υποχρέωση.
«Συγγνώμη» ζητάω τις περισσότερες φορές από δύο άτομα: από την αδελφή μου τη Γαλάτεια, που συνεχώς της σπάω τα νεύρα, και βεβαίως στον ίδιο μου τον εαυτό, που κάθε φορά βάζω υψηλά τον πήχη και απαιτώ περισσότερα από όσα αντέχω. Είμαι ένας άνθρωπος που έχει απαιτήσεις από τον εαυτό του, χωρίς να υπολογίζω τα όρια που έχω.
M.G.: Μόλις κυκλοφόρησε το νέο σας βιβλίο «Ξεθωριασμένες Αναμνήσεις» από τις εκδόσεις Διάνοια. Τι θέμα διαπραγματεύεται;
Το τέταρτο κατά σειρά και τελευταίο βιβλίο μου «Ξεθωριασμένες Αναμνήσεις», το οποίο κυκλοφόρησε μόλις από τις εκδόσεις διάνοια, πραγματεύεται οχτώ ιστορίες καθημερινών ανθρώπων οι οποίοι αγαπούν, ζηλεύουν, ερωτεύονται, αλλάζουν τις ζωές τους προς το καλύτερο, ενώ κάποιοι άλλοι προς το χειρότερο. Βασικός γνώμονας στις ιστορίες του βιβλίου είναι η απόρριψη —όχι απαραίτητα η ερωτική αλλά αυτήν που θέτουμε εμείς οι ίδιοι στους εαυτούς μας—, η προδοσία, η εκδίκηση, αλλά και το θάρρος να συνεχίσουμε να προχωρούμε σε κάθε δυσκολία. Μια πολύ καλή μου φίλη μια φορά μού είχε πει πως όποτε θέλεις να εκδικηθείς κάποιον, σκάβεις δύο τάφους: ο ένας εκ των δύο είναι ο δικός σου. Από την άλλη, ο παππούς μου έλεγε το εξής: «Σε όποιον δρόμο και αν βαδίσεις θα συναντάς πολλές πέτρες. Άλλοτε βαριές και άλλοτε μικρές και ασήμαντες. Αυτές τις πέτρες, όπως αν θα κάθεσαι, να τις παραμερίζεις. Δεν θα φτάσεις ποτέ στον προορισμό σου». Αυτό είναι και το ενδιαφέρον της ζωής. Οι δυσκολίες της. Αυτό που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι σε κάθε κεφάλαιο του βιβλίου υπάρχει ένα αυτοβιογραφικό κομμάτι το οποίο ή έχω δανειστεί από εμπειρίες φίλων μου ή δικές μου εμπειρίες.
M.G.: Αν είχατε να διαλέξετε ανάμεσα στις μαγικές ιδιότητες του να μεταφέρεστε στο χρόνο και να διαβάζετε σκέψεις, τι θα επιλέγατε;
Φ.Β.: Και οι δύο μαγικές ιδιότητες είναι εξίσου δελεαστικές. Καθεμία από αυτές έχει τη δική της χάρη. Πριν από μερικά χρόνια, θα απαντούσα ότι θα ήθελα να διαβάζω σκέψεις, καθώς ήμουν ένας άνθρωπος που έδινε βαρύτητα στη γνώμη του κόσμου. Ο κάθε άνθρωπος μπορεί να μη συμφωνεί μαζί μου και να έχει αντίθετη γνώμη. Δεν με ενοχλεί κάποιος που έχει αντίθετη γνώμη από μένα. Με ενοχλεί κάποιος που δεν έχει γνώμη ή άποψη. Παλιότερα νευρίαζα με αυτούς που με κατηγορούσαν. Τώρα δεν με πειράζει. Άλλωστε, ο Σωκράτης έλεγε: «Πίσω από την πλάτη μου τους επιτρέπω μέχρι και να με δείρουν», όταν είχε ρωτηθεί πώς νιώθει στις κατηγορίες των άλλων.
Για να απαντήσω, όμως, στο ερώτημα που μου θέσατε, θα πω ότι θα επέλεγα την ιδιότητα να γυρίζω πίσω το χρόνο. Έτσι, δεν θα συνεργαζόμουν με κάποιες ομάδες ανθρώπων. Συν τοις άλλοις, στα άτομα που επενδύεις δεν φτιάχνεις ασπίδα, με αποτέλεσμα να σε πληγώσουν από εκεί που δεν το περιμένεις ή ακόμα και να γίνεσαι αντικείμενο εκμετάλλευσης. Αν γνωρίζετε από την Αρχαία Ελληνική Μυθολογία, οι Άρπυιες ήταν θηλυκά ανθρωπόμορφα πλάσματα με κεφάλι γυναίκας και σώμα αετού. Ήταν οι φύλακες του θεού Πλούτωνα, που άρπαζαν τις ψυχές των ανθρώπων και τις οδηγούσαν στο σκοτεινό βασίλειο του Άδη. Ύστερα εκτελούσαν χρέη φρουρών πάνω από τους τάφους των ανθρώπων, έτσι ώστε να μην δραπετεύσουν οι ψυχές. Υπάρχουν πολλά είδη «Άρπυιων» αλλά και «σειρήνων» στην εποχή που ζούμε. Η ζωή μού έχει μάθει ότι οι άνθρωποι διαβάλλουν ό,τι δεν κατανοούν και ό,τι είναι διαφορετικό, χωρίς να γνωρίζουν την πραγματική του αξία.
M.G.: Όταν ήσασταν παιδί τι επιθυμούσατε να γίνετε;
Όσο και αν σας φαίνεται περίεργο, δεν ήθελα να ασχοληθώ σε καμία περίπτωση με το θέατρο. Ήταν η τελευταία μου επιλογή στο μηχανογραφικό, ασχέτως που το αγάπησα αργότερα. Ήθελα να γίνω ή ψυχολόγος ή γιατρός, σαν τον πατέρα μου. Ήθελα να βοηθάω ανθρώπους. Άργησα να καταλάβω ότι αυτό το επάγγελμα που εν τέλει ακολούθησα και εξασκώ μου ταιριάζει απόλυτα, καθώς πλάθω τον χαρακτήρα των παιδιών κάνοντάς τα οπαδούς της ζωής και ενεργούς πολίτες, όπως μας έμαθαν στη γνωστική ψυχολογία. Άλλωστε, ο σκοπός μου είναι να μην επαναλάβω τα λάθη που έκαναν τότε οι δάσκαλοι την εποχή που ήμουν μαθητής. Εγώ μαθαίνω από τους μαθητές μου πρώτα και ύστερα εκείνοι από εμένα.
M.G.: Αν γυρνούσατε το χρόνο, πίσω τι θα συμβουλεύατε το μικρό Φοίβο;
Φ.Μ.: Θα τον συμβούλευα να μην ασχολείται με ανούσια πράγματα, καθώς υπάρχουν, όπως ανέφερα, και πράγματα που στη ζωή μας δυστυχώς έχουμε μάθει να τα θεωρούμε δεδομένα. Μιλάω για πράγματα όπως ένα μητρικό χάδι, μια φιλική αγκαλιά ή ένα φιλί από τον άνθρωπό μας. Το κακό είναι πως, όταν έρθει η στιγμή που χάσουμε αυτά τα ανεκτίμητα πράγματα, τότε θα καταλάβουμε την πραγματική τους αξία.
M.G.: Αν έπρεπε να διαλέξετε ανάμεσα στη συγγραφή, το θέατρο και τη διδασκαλία, τι θα επιλέγατε;
Φ.Β.: Δύσκολη ερώτηση. Και οι τρεις ιδιότητες είναι εξίσου ενδιαφέρουσες, καθώς η καθεμία κρύβει τη δική της μαγεία. Παρόλα αυτά, θα διάλεγα αναμφίβολα τη διδασκαλία, όχι τόσο για βιοποριστικούς λόγους όσο γιατί η εκπαίδευση για μένα συνδυάζει όλα τα παραπάνω. Ας μην ξεχνάμε ότι ο δάσκαλος, μπαίνοντας στην τάξη, δίνει μια παράσταση, οπότε είναι ένα εν δυνάμει ηθοποιός, αλλά και ένα εν δυνάμει συγγραφέας την ώρα που αυτοσχεδιάζει με την υλη που θέλει να διδάξει. Δίνοντας μια παράσταση στο θέατρο ή διδάσκοντας ένα μάθημα, με το που πατάω το πόδι μου στη σκηνή είναι σαν να είναι η πρώτη μου παράσταση και πέφτοντας η αυλαία σαν να είναι η τελευταία μου.
M.G.: Όσον αφορά τη συγγραφή, από πού εμπνέεστε;
Φ.Μ.: Όπως ανέφερα, εμπνέομαι από τις τρείς μεγάλες φοβίες μου. Την απόρριψη, την απώλεια και το άγνωστο. Οι σταθεροί άξονες που υπάρχουν στα βιβλία μου θίγουν καταστάσεις όπως η φιλία, ο έρωτας και γενικά οι ανησυχίες που απασχολούν τον εκάστοτε άνθρωπο. Τα πρώτα ποιήματά μου τα έγραψα ύστερα από μια ερωτική απογοήτευση που είχα από μια κοπέλα στο πανεπιστήμιο. Σημασία δεν έχει πόσα χτυπήματα θα δεχτείς και πόσες φορές θα πέσεις κάτω. Σημασία έχει να σταθείς πάλι στα πόδια σου.
M.G.: Η σχέση σας με το θέατρο πώς ξεκίνησε;
Φ.Μ.: Η σχέση μου με το θέατρο ξεκίνησε από το πανεπιστήμιο. Από κάποια σεμινάρια που είχα παρακολουθήσει, σκηνοθεσίας και υποκριτικής. Θα σας φανεί περίεργο, αλλά η ειδικότητα που δεν μπορώ να πλησιάσω καθόλου είναι αυτή του σκηνοθέτη. Θεωρώ ότι δεν είμαι καθόλου αντικειμενικός, καθώς κρίνω τον άλλον με βάση το συναίσθημα ή την φιλία που μας ενώνει.
M.G.: Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας κάποιες δυνατές σας στιγμές;
Φ.Μ.: Δεν θα ξεχάσω ποτέ το 2016, όταν γνώρισα τον Αντώνη Σανιάνο. Τότε είχα διασκευάσει την τραγωδία του Αισχύλου «Ευμενίδες» σε χοροθέατρο και έπειτα, με την ομάδα Μύηση και επικεφαλής τον Αντώνη, που ανέλαβε τη σκηνοθεσία, ανεβασαμε αυτην την διασκευή στο θέατρο με πολύ μεγάλη επιτυχία. Τη χορογραφία είχε αναλάβει ο καλός μου φίλος Γιούργκεν Κυριάκης.
Η δεύτερη ιδιαίτερη στιγμή ήταν η γνωριμία μου με την Μαρία Κορωνέλλου, η οποία με έκανε να καταλάβω και να νιώσω τι εστί φιλία, μέριμνα αλλά και ανθρωπιά.
M.G.: Ποιους ρόλους προτιμάτε περισσότερο να παίζετε και γιατί;
Φ.Β.: Με ιντριγκάρουν περισσότερο οι δραματικοί ρόλοι αλλά και οι σκοτεινοί. Σαν ηθοποιό, μου αρέσει να ενσαρκώνω κακούς χαρακτήρες, οι οποίοι όμως δικαιολογούν τις πράξεις τους. Ακόμη και στα βιβλία μου δικαιολογώ το χαρακτήρα που βλάπτει κάποιον άλλον φτιάχνοντας το παρελθόν του, τι τον οδήγησε δηλαδή και έφτασε σε αυτό το σημείο. Όλοι οι φίλοι μου μού λένε πως μου ταιριάζουν καλύτερα οι κωμικοί ρόλοι. Αυτό με τιμάει, καθώς το πιο δύσκολο πράγμα για έναν ηθοποιό είναι να κάνει τον θεατή να γελάσει παρά να κλάψει.
M.G.: Ετοιμάζετε κάτι αυτό το διάστημα;
Φ.Μ.: Περίμενα αυτήν την ερώτηση!
Αρχικά, αύριο, 17 Φεβρουαρίου, στις 19:15 μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων του δημαρχείου Νίκαιας θα γίνει μια δραματοποιημένη παρουσίαση του νέου μου βιβλίου. Τον Απρίλιο, και συγκεκριμένα τα δύο πρώτα Σαββατοκύριακα του Απριλίου, στις 21:00 το βράδυ, θα ανέβει στο θέατρο Εύπολις στο Νέο Κόσμο ένα έργο μου μεταθεατρικό, το οποίο θα είναι σαν τα έργα που γράφει ο Λουίτζι Πιραντέλο. Με λίγα λόγια, οι ηθοποιοί, μέσα από καταθέσεις που θα κάνουν, θα μεταφέρουν την δική τους αλήθεια στο θεατή. Τη σκηνοθεσία την υπογράφει ο Μάνος Πισσίας, και αυτό αποτελεί ιδιαίτερη χαρά για μένα, καθώς μου αρέσει να δίνω ευκαιρίες σε πρωτοεμφανιζόμενους σκηνοθέτες. Θα είμαστε τρεις ηθοποιοί: ο Μάνος Πισσίας, η Κωνσταντίνα Σπάθη, η οποία είναι χορεύτρια και ηθοποιός, και ο υποφαινόμενος, που όπως ανέφερα, υπογράφω το κείμενο. Θα τολμούσα να πω ότι δουλεύουμε πολύ με αυτά τα δύο παιδιά και η ώρα περνάει ευχάριστα! Είναι μια από τις καλύτερες συνεργασίες που έχω κάνει. Οι τρεις καλύτερες συνεργασίες μου είναι αρχικά με τον Αντώνη Σανιάνο, με τη Μαρία Κορωνέλλου και βεβαίως με αυτά τα δύο παιδιά, το Μάνο και την Κωνσταντίνα.
Τέλος, τώρα το Μάιο ετοιμάζω κάτι πολύ δυνατό με τη Μαρία, ένα έργο ενός μεγάλου θεατρικού συγγραφέα. Αλλά για αυτό επιφυλάσσομαι να σας πω περισσότερα σε επόμενη κουβέντα μας!
M.G.: Με μεγάλη μας χαρά. Αναμένουμε να μάθουμε περισσότερα. Σας ευχαριστούμε πολύ, λοιπόν!