"...Μικρά Ασία ο τίτλος. Του Καλδάρα η μουσική, του Πυθαγόρα οι στίχοι, του Νταλάρα και της Αλεξίου το τραγούδι…
Δεν είναι Σεφέρηδες, Σικελιανοί και Παλαμάδες. Ούτε μουσουργοί με παγκοσμιότητα που δονούν το πεντάγραμμο. Ναι αλλά στις στροφές του δίσκου είμαστε εμείς, είναι ο πόνος, ο καημός, το βογκητό ενός λαού. Μαζί μ’ αυτό και η βαθύτατη ανθρωπιά… Δόξες του έθνους, μεγάλοι ποιητές, ακαδημαϊκοί και Νόμπελ, σας στρώνω δάφνες για να περάσετε. Συμπαθάτε μας όμως όταν σας λέμε ότι η δίκη σας λύρα με τους υψηλούς φθόγγους δεν ράγισε την ψυχή της μάζας όσο οι απλοϊκοί αυτοί στίχοι και τα λαϊκά μοτίβα που γυρίζουν με τις στροφές ενός δίσκου".
Βήμα 31/8/1972 Παύλος Παλαιολόγου
Τι μπορεί να γράψει κάποιος άραγε γι' αυτό το δίσκο που περιλαμβάνεται στους πιο «κλασικούς» στην ιστορία της ελληνικής μουσικής;
Έχουν περάσει 39 ολόκληρα χρόνια από τότε που κυκλοφόρησε (μέσα του 1972), αλλά μέχρι τις μέρες μας εξακολουθεί και παραμένει φρέσκος και ζωντανός. Αποτελεί σημείο αναφοράς για την Ελληνική δισκογραφία και δίκαια, αφού όσοι συμμετείχαν σ' αυτόν έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους και η επιβράβευση του κοινού ήταν άμεση, αφού το άλμπουμ ξεπέρασε τότε τις 50.000 αντίτυπα και σήμερα θα πρέπει να πλησιάζει στο ένα εκατομμύριο! Επίσης ο δίσκος σημείωσε τεράστια επιτυχία και στην Αμερική όπου για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν πρώτος σε πωλήσεις μεταξύ των ξένων δίσκων που κυκλοφορούσαν εκείνη την εποχή
Η δουλειά γεννήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή, μιαν από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία της πατρίδας μας. Ο Απόστολος Καλδάρας γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Τρίκαλα, όπου είχαν καταφύγει χιλιάδες πρόσφυγες και ζώντας από κοντά το δράμα και τις προσπάθειες να σταθούν ξανά στα πόδια τους, έκλεισε μέσα στην ψυχή του όλες αυτές τις εικόνες. Σχεδόν μισό αιώνα μετά, τις αποτύπωσε ηχητικά στο πεντάγραμμο και σημάδεψε ανεξίτηλα την ελληνική δισκογραφία.
Οι στίχοι του Πυθαγόρα είναι κυριολεκτικά και χωρίς την παραμικρή υπερβολή συγκλονιστικοί. Ακόμη κι εκείνοι που υποτιμούσαν το μέχρι τότε έργο του, κατηγορώντας τον ότι έγραφε μόνον «ελαφρά και απλοϊκά τραγουδάκια», αναγκάστηκαν να τον παραδεχτούν και ουσιαστικά με αυτό το δίσκο καθιερώθηκε οριστικά και αμετάκλητα στο χώρο μέχρι το πρόωρο τέλος του.
Όσο για τους ερμηνευτές, τα λόγια είναι περιττά. Ο Γιώργος Νταλάρας και η ουσιαστικά πρωτοεμφανιζόμενη Χάρις Αλεξίου ερμηνεύουν ιδανικά αυτό το έργο και κάνουν ένα τεράστιο άλμα προς τα εμπρός στην καριέρα τους. Σύμφωνα με πληροφορίες της εποχής, αρχικά τα τραγούδια που λέει ο Νταλάρας ήταν προορισμένα για τον Στέλιο Καζαντζίδη, όμως η δουλειά δεν προχώρησε κι εν συνεχεία ακούστηκε το όνομα του Κώστα Σμοκοβίτη, ωστόσο προτιμήθηκε τελικώς ο Νταλάρας όχι μόνο λόγω αξίας, αλλά και για λόγους εμπορικότητας.
Για τα τραγούδια δεν θα κάνω το παραμικρό σχόλιο, αφού όλα είναι πασίγνωστα, αγαπημένα κι έχουν περάσει στην ιστορία της ελληνικής μουσικής. Θα αναφέρω μόνον ότι στο "Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω" η επιβλητική και μοναδική φωνή του Γιάννη Φέρτη που ακούγεται ν' απαγγέλει στην αρχή του κομματιού δίνει άλλη οντότητα σ' αυτό κι εκφράζει μέσα σε λίγα λόγια όλο τον Γολγοθά που πέρασαν οι συμπατριώτες μας.
Επίσης, στην πρώτη έκδοση του δίσκου στο δεύτερο κουπλέ της "Γιορτής ζεϊμπέκηδων" ο Νταλάρας τραγουδά "Κράτα ρε καρδιά λένε τα παιδιά, μέχρι να λευτερωθούμε απ' τον Κεχαγιά". Η φράση αυτή κόπηκε στη συνέχεια από τη λογοκρισία της χούντας για ευνόητους λόγους και σε όλες τις επανεκδόσεις μέχρι σήμερα είτε σε βινύλιο είτε σε CD, περιέργως δεν περιλήφθηκε ποτέ η πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού...
Το άλμπουμ κυκλοφόρησε με εξασέλιδο ένθετο στο οποίο περιλαμβάνονται οι στίχοι των τραγουδιών, φωτογραφίες πριν και μετά την καταστροφή και σημείωμα του Χρήστου Σολομωνίδη για την τραγικότητα των στιγμών.
ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ
Δισκογραφική Εταιρεία: ΜΙΝΟΣ
Κυκλοφορία: 1972
Μουσική: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΛΔΑΡΑΣ
Στίχοι: ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ
Ερμηνευτές: ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΑΛΑΡΑΣ & ΧΑΡΟΥΛΑ ΑΛΕΞΙΟΥ
Αφήγηση: Γιάννης Φέρτης
Τα τραγούδια του δίσκου:
01. Μες στου Βοσπόρου τα στενά
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
02. Οι καμπάνες της Αγια-Σοφιάς
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
03. Δυο παλικάρια απ' τ' Αϊβαλί
Ερμηνεία: Χαρούλα Αλεξίου
04. Η προσφυγιά
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
05. Πέτρα-πέτρα χτίσαμε
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
06. Η Σμύρνη
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
07. Γιορτή ζεϊμπέκηδων
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
08. Το σπίτι μου το πατρικό
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
09. Πήρε φωτιά το Κορδελιό
Ερμηνεία: Χαρούλα Αλεξίου
10. Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
Αφήγηση: Γιάννης Φέρτης
11. Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς
Ερμηνεία: Χαρούλα Αλεξίου
Δεν είναι Σεφέρηδες, Σικελιανοί και Παλαμάδες. Ούτε μουσουργοί με παγκοσμιότητα που δονούν το πεντάγραμμο. Ναι αλλά στις στροφές του δίσκου είμαστε εμείς, είναι ο πόνος, ο καημός, το βογκητό ενός λαού. Μαζί μ’ αυτό και η βαθύτατη ανθρωπιά… Δόξες του έθνους, μεγάλοι ποιητές, ακαδημαϊκοί και Νόμπελ, σας στρώνω δάφνες για να περάσετε. Συμπαθάτε μας όμως όταν σας λέμε ότι η δίκη σας λύρα με τους υψηλούς φθόγγους δεν ράγισε την ψυχή της μάζας όσο οι απλοϊκοί αυτοί στίχοι και τα λαϊκά μοτίβα που γυρίζουν με τις στροφές ενός δίσκου".
Βήμα 31/8/1972 Παύλος Παλαιολόγου
Τι μπορεί να γράψει κάποιος άραγε γι' αυτό το δίσκο που περιλαμβάνεται στους πιο «κλασικούς» στην ιστορία της ελληνικής μουσικής;
Έχουν περάσει 39 ολόκληρα χρόνια από τότε που κυκλοφόρησε (μέσα του 1972), αλλά μέχρι τις μέρες μας εξακολουθεί και παραμένει φρέσκος και ζωντανός. Αποτελεί σημείο αναφοράς για την Ελληνική δισκογραφία και δίκαια, αφού όσοι συμμετείχαν σ' αυτόν έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους και η επιβράβευση του κοινού ήταν άμεση, αφού το άλμπουμ ξεπέρασε τότε τις 50.000 αντίτυπα και σήμερα θα πρέπει να πλησιάζει στο ένα εκατομμύριο! Επίσης ο δίσκος σημείωσε τεράστια επιτυχία και στην Αμερική όπου για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν πρώτος σε πωλήσεις μεταξύ των ξένων δίσκων που κυκλοφορούσαν εκείνη την εποχή
Η δουλειά γεννήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή, μιαν από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία της πατρίδας μας. Ο Απόστολος Καλδάρας γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Τρίκαλα, όπου είχαν καταφύγει χιλιάδες πρόσφυγες και ζώντας από κοντά το δράμα και τις προσπάθειες να σταθούν ξανά στα πόδια τους, έκλεισε μέσα στην ψυχή του όλες αυτές τις εικόνες. Σχεδόν μισό αιώνα μετά, τις αποτύπωσε ηχητικά στο πεντάγραμμο και σημάδεψε ανεξίτηλα την ελληνική δισκογραφία.
Οι στίχοι του Πυθαγόρα είναι κυριολεκτικά και χωρίς την παραμικρή υπερβολή συγκλονιστικοί. Ακόμη κι εκείνοι που υποτιμούσαν το μέχρι τότε έργο του, κατηγορώντας τον ότι έγραφε μόνον «ελαφρά και απλοϊκά τραγουδάκια», αναγκάστηκαν να τον παραδεχτούν και ουσιαστικά με αυτό το δίσκο καθιερώθηκε οριστικά και αμετάκλητα στο χώρο μέχρι το πρόωρο τέλος του.
Όσο για τους ερμηνευτές, τα λόγια είναι περιττά. Ο Γιώργος Νταλάρας και η ουσιαστικά πρωτοεμφανιζόμενη Χάρις Αλεξίου ερμηνεύουν ιδανικά αυτό το έργο και κάνουν ένα τεράστιο άλμα προς τα εμπρός στην καριέρα τους. Σύμφωνα με πληροφορίες της εποχής, αρχικά τα τραγούδια που λέει ο Νταλάρας ήταν προορισμένα για τον Στέλιο Καζαντζίδη, όμως η δουλειά δεν προχώρησε κι εν συνεχεία ακούστηκε το όνομα του Κώστα Σμοκοβίτη, ωστόσο προτιμήθηκε τελικώς ο Νταλάρας όχι μόνο λόγω αξίας, αλλά και για λόγους εμπορικότητας.
Για τα τραγούδια δεν θα κάνω το παραμικρό σχόλιο, αφού όλα είναι πασίγνωστα, αγαπημένα κι έχουν περάσει στην ιστορία της ελληνικής μουσικής. Θα αναφέρω μόνον ότι στο "Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω" η επιβλητική και μοναδική φωνή του Γιάννη Φέρτη που ακούγεται ν' απαγγέλει στην αρχή του κομματιού δίνει άλλη οντότητα σ' αυτό κι εκφράζει μέσα σε λίγα λόγια όλο τον Γολγοθά που πέρασαν οι συμπατριώτες μας.
Επίσης, στην πρώτη έκδοση του δίσκου στο δεύτερο κουπλέ της "Γιορτής ζεϊμπέκηδων" ο Νταλάρας τραγουδά "Κράτα ρε καρδιά λένε τα παιδιά, μέχρι να λευτερωθούμε απ' τον Κεχαγιά". Η φράση αυτή κόπηκε στη συνέχεια από τη λογοκρισία της χούντας για ευνόητους λόγους και σε όλες τις επανεκδόσεις μέχρι σήμερα είτε σε βινύλιο είτε σε CD, περιέργως δεν περιλήφθηκε ποτέ η πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού...
Το άλμπουμ κυκλοφόρησε με εξασέλιδο ένθετο στο οποίο περιλαμβάνονται οι στίχοι των τραγουδιών, φωτογραφίες πριν και μετά την καταστροφή και σημείωμα του Χρήστου Σολομωνίδη για την τραγικότητα των στιγμών.
ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑΔισκογραφική Εταιρεία: ΜΙΝΟΣ
Κυκλοφορία: 1972
Μουσική: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΛΔΑΡΑΣ
Στίχοι: ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ
Ερμηνευτές: ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΑΛΑΡΑΣ & ΧΑΡΟΥΛΑ ΑΛΕΞΙΟΥ
Αφήγηση: Γιάννης Φέρτης
Τα τραγούδια του δίσκου:
01. Μες στου Βοσπόρου τα στενά
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
02. Οι καμπάνες της Αγια-Σοφιάς
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
03. Δυο παλικάρια απ' τ' Αϊβαλί
Ερμηνεία: Χαρούλα Αλεξίου
04. Η προσφυγιά
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
05. Πέτρα-πέτρα χτίσαμε
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
06. Η Σμύρνη
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
07. Γιορτή ζεϊμπέκηδων
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
08. Το σπίτι μου το πατρικό
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
09. Πήρε φωτιά το Κορδελιό
Ερμηνεία: Χαρούλα Αλεξίου
10. Τι να θυμηθώ τι να ξεχάσω
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
Αφήγηση: Γιάννης Φέρτης
11. Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς
Ερμηνεία: Χαρούλα Αλεξίου