Η μέρα που ξημερώνει φέρει ένα ιδιαίτερο, συναισθηματικό και όχι μόνο, φορτίο. Μια γενιά ανθρώπων που είχαν ενδεχομένως οραματιστεί μια ζωή διαφορετική από των γονιών τους, πιο "ξεκούραστη", πιο "δημοκρατική", είδε τις ψευδαισθήσεις της να γκρεμίζονται. Η εν ψυχρώ δολοφονία του νεαρού Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και η αυθόρμητη εξέγερση που ακολούθησε το Δεκέμβριο του 2008 γκρέμισαν μαζί τους τις ψευδαισθήσεις μιας ολόκληρης κοινωνίας. Δυστυχώς, επτά χρόνια μετά δεν μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε σε καλύτερο σημείο.
Παρότι μνήμη χωρίς δράση είναι μνήμη μισή, σήμερα απλώς θα θυμηθούμε. Και για να θυμηθούμε θα ανακαλέσουμε τη συνέντευξη που μας παραχώρησε τον περασμένο Μάρτιο ο Γάλλος μουσικός Marc Euvrie (The Eye Of Time), ο οποίος βρισκόταν στην Αθήνα εκείνες τις ταραγμένες εβδομάδες του 2008. Αφορμή για την κουβέντα αποτέλεσε το κομμάτι του με τίτλο "Exarchia, Athens, Greece, September 2008-February 2009" από το δίσκο του "Acoustic" του 2014.
Διαβάζοντας αυτή που χαρακτηρίζει ως "τη σημαντικότερη ιστορία της ζωής του" ίσως αναγνωρίσετε κι εσείς δικές σας σκέψεις. Ίσως ανακαλέσετε κι εσείς μνήμες θαμμένες και ξεχασμένες. Ίσως θυμηθείτε τη δική σας ιστορία. Αυτή που γράφτηκε, κι αυτή που σας περιμένει να γραφεί...
Ακούγοντας το κομμάτι σου "Exarchia, Athens, Greece, September 2008-Februar 2009" αναρωτιόμουν για το πώς το εμπνεύστηκες. Μπορείς να μας πεις την ιστορία του;
Νομίζω ότι πρόκειται για την πιο σημαντική ιστορία της ζωής μου!
Τον Αύγουστο του 2008 δούλευα σε μια κατασκήνωση για εφήβους ως ομαδάρχης. Ξέρεις, απλώς δίδασκα τα παιδιά δραστηριότητες, διασκεδάζαμε, τα έκανα να χαμογελούν. Και τότε γνώρισα εκείνο το κορίτσι. Ήταν το αφεντικό μου εκεί. Θυμάμαι ότι μετά την πρώτη συνάντηση για τη δουλειά σκεφτόμουν: "Φίλε, πρέπει να προσέξεις! Αυτό είναι το είδος του κοριτσιού που μπορεί να ερωτευτείς βαθιά. Και αυτό δεν το θέλεις αυτή τη στιγμή". Βλέπεις, μόλις είχα χωρίσει μετά από μια μακροχρόνια σχέση.
Τέλος πάντων, όπως το περίμενα, τελικά συνέβη και την ερωτεύτηκα. Το πρόβλημα ήταν ότι δεν ήταν μόνη της, καθώς είχε σχέση με έναν Έλληνα. Ανακάλυψα ότι ήταν πάντα ερωτευμένη με την Ελλάδα και μάλιστα την επισκεπτόταν αρκετά συχνά. Μετά από εκείνο το καλοκαίρι θα πήγαινε να μείνει μόνιμα στην Ελλάδα. (Μπορείς ήδη να φανταστείς τι θα συμβεί τώρα, σωστά;)
Το ένα έφερε το άλλο: χώρισε με εκείνον τον τύπο κατά τη διάρκεια της κατασκήνωσης και η απελπισία μου μετατράπηκε σε ελπίδα. Ήξερα ότι το γεγονός ότι θα έφευγε για την Ελλάδα δεν προμήνυε ένα κοινό μέλλον, αλλά ούτως ή άλλως έτσι είναι η ζωή, και ήμασταν μαζί μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Και η ημέρα που θα έφευγε όλο και πλησίαζε. Και ήξερα ότι θα έχανα κάτι σημαντικό αν την άφηνα να φύγει.
Γι’ αυτό και αποφάσισα να την ακολουθήσω. Τη ρώτησα αν είχε πρόβλημα, ακόμη και αν δεν είχα πάει ποτέ σε όλη τη ζωή μου στην Ελλάδα και δεν μιλούσα καθόλου ελληνικά.
Έμεινε πραγματικά έκπληκτη, αλλά συμφώνησε. Ας προσπαθήσουμε.
Κανείς δεν γνώριζε ότι επρόκειτο να φύγω. Απλώς παραιτήθηκα από τη δουλειά μου μια εβδομάδα πριν την αναχώρηση – ήμουν δάσκαλος μουσικής. Μερικοί από τους φίλους μου μου τηλεφώνησαν αφού έφυγα και τους έλεγα: "Δεν θα καταφέρω να έρθω για ποτό απόψε. Είμαι στην Αθήνα με την κοπέλα μου, φίλε".
Τέλος πάντων, φτάσαμε στην Αθήνα και ψάξαμε ένα διαμέρισμα μαζί, συγκεκριμένα στα Εξάρχεια – γιατί εκεί ήθελε. Μου εξήγησε την ιστορία της συνοικίας. Είχα βρει το σωστό κορίτσι. Δεν θυμάμαι να της είχα πει ότι ήμουν αναρχικός. Ήταν απλά τέλειο.
Εκείνο τον καιρό την ερωτεύτηκα στ’ αλήθεια, αυτή και τη συνοικία. Ήταν δύσκολο να ζεις σε μια ξένη χώρα, όπου δεν καταλαβαίνεις τίποτα, μακριά από τους φίλους μου, στο άγνωστο. Αλλά η ζωή στην Αθήνα ήταν τόσο καταπληκτική. Θα θυμάμαι για πάντα εκείνη την εποχή. Να ανακαλύπτω τη χώρα, το φαγητό, τους άνθρωποι, την ελληνική νοοτροπία. Αυτή η ζωή, όλη αυτή η ενέργεια ήταν μια έκρηξη στο μυαλό μου.
Μέναμε κοντά στο Πολυτεχνείο. Ήμασταν έξω για ένα ποτό το βράδυ που ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος πυροβολήθηκε, ακριβώς δίπλα στο μπαρ που καθόμασταν. Ξέρεις τι ακολούθησε. Ένιωθα πραγματικά ότι μια επανάσταση ήταν προ των πυλών. Πέρασα τις επόμενες εβδομάδες υποστηρίζοντας τον ελληνικό λαό και προστατεύοντας τη συνοικία που ζούσα, τα Εξάρχεια. Οι μάχες γίνονταν κυριολεκτικά κάτω από το παράθυρό μου. Είναι πολύ περίπλοκο να εξηγήσω τι βίωνα εκείνες τις ημέρες, αλλά ανακάλυψα την ελπίδα, τον αγώνα και την ελευθερία. Και αυτές οι μέρες θα είναι χαραγμένες για πάντα στην καρδιά και το μυαλό μου.
Μετά από αυτό, κι ενώ δεν γνωρίζαμε για πόσο καιρό θα μέναμε (ίσως και για πάντα;), η φίλη μου είχε μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση για δουλειά από τη Γαλλία, την οποία δεν μπορούσε να αρνηθεί. Επιστρέψαμε στη Γαλλία το Φεβρουάριο, σχεδόν όσο γρήγορα είχαμε έρθει. Με τόσες πολλές αναμνήσεις, αγάπη και πάθος.
Είμαστε ακόμα μαζί και έχουμε δύο παιδιά.
Όπως ανέφερες, το φθινόπωρο του 2008 ήταν μια στιγμή ακραίας έντασης στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αθήνα, που κορυφώθηκε το Δεκέμβριο, μετά τη δολοφονία του 16χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από αστυνομικό. Τι θυμάσαι από εκείνη την εποχή;
Θυμάμαι ότι οποιαδήποτε ώρα της ημέρας ήταν μια έκπληξη, επειδή μέναμε ακριβώς στο κέντρο των ταραχών. Θυμάμαι τον ήχο του ασυρμάτου της αστυνομίας όταν βρισκόμουν στο διαμέρισμά μου, σημάδι ότι οι οδομαχίες θα ξεκινούσαν σύντομα. Μερικές φορές τα δακρυγόνα ήταν τόσο έντονα που δεν μπορούσαμε να αναπνεύσουμε και έπρεπε να φύγουμε από το διαμέρισμά μας και να αναζητήσουμε καταφύγιο στους γείτονες. Μερικές φορές κατέβαινα στο δρόμο για να βοηθήσω τους γείτονες να υπερασπιστούμε την περιοχή, αλλά, χωρίς να καταλαβαίνω λέξη ελληνικά, ήταν πραγματικά περίεργο και δύσκολο. Ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία για μένα. Υπήρχε κίνδυνος, αλλά ταυτόχρονα ελπίδα και ελευθερία. Αισθανόμουν ότι κάτι μεγάλο θα συνέβαινε και ότι θα ήμουν μέρος της ιστορίας. Ένιωθα απογοητευμένος που δεν μπορούσα να συμμετέχω περισσότερο λόγω της γλώσσας και που δεν είχα κάποιου είδους ακτιβιστική δράση. Αλλά νομίζω ότι έκανα ό,τι μπορούσα. Ήμουν βουβός θεατής και ταυτόχρονα ηθοποιός σε όλο αυτό.
Για όλους όσους ζήσαμε την κατάσταση από σχετικά κοντά ήταν βέβαιο ότι τα αίτια της έκρηξης της κοινωνίας ήταν πολύ βαθύτερα από όσο επικαλούνταν τα τηλεοπτικά πάνελ. Ποια είναι η γνώμη σου; Τι νομίζεις ότι έχει απομείνει μετά από τόσα χρόνια;
Νομίζω ότι αυτό που συνέβη είναι κληρονομιά της δεκαετίας του ‘70 και των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Πολλοί φοιτητές σκοτώθηκαν και διώχθηκαν από τη δικτατορία. Αφού κατεστάλη η εξέγερση του ‘73 και έπεσε η Χούντα, νομίζω ότι οι Έλληνες πίστεψαν ότι κάτι τέτοιο δεν θα ξανασυνέβαινε. Πίστεψαν στη νέα κυβέρνηση που τους έλεγε ότι έπρεπε να δουλέψουν σκληρά για να μορφώσουν τα παιδιά τους. Αλλά αυτό ήταν απλώς μια διαφορετική μορφή δικτατορίας, που ονομάζεται καπιταλισμός. Έτσι, η γενιά της δεκαετίας του ‘70 είδε τις ελπίδες της να χάνονται, ενώ τα μορφωμένα παιδιά της έμεναν άνεργα, ακόμη και αν τα περισσότερα είχαν πολλά διπλώματα. Μια γενιά είχε θυσιαστεί. Και το μήνυμα που έλαβε ο κόσμος όταν πυροβολήθηκε ο Αλέξανδρος ήταν ότι μετά από όλα αυτά τελικά σκοτώνουν τα παιδιά μας. Αυτό το έγκλημα συνέβη στη μέση εντάσεων που κληρονομήθηκαν από τα τελευταία 30 χρόνια και δη στα Εξάρχεια. Η κυβέρνηση και η αστυνομία ήθελαν να επανακτήσουν τον έλεγχο της περιοχής. Θυμάμαι ότι, πριν από τον Δεκέμβριο, κάθε φορά που επέστρεφα στο σπίτι υπήρχαν ΜΑΤ σε κάθε δρόμο, σαν ένα σύνορο για να περάσεις στα Εξάρχεια. Και φαίνεται ότι μετέφεραν εκεί το εμπόριο ναρκωτικών για να δυσφημήσουν τα Εξάρχεια στα μάτια του ελληνικού λαού. Ήταν πολύ άσχημα, με τοξικομανείς και εμπόρους ναρκωτικών. Είδα πράγματα που δε θα ήθελα να δω ποτέ ξανά.
Ένας Γάλλος που ζει στην Αθήνα και βιώνει το “ελληνικό μίσος”. Είναι αλήθεια ότι η ζωή γίνεται πιο εμπνευστική στις σκληρές και βίαιες στιγμές της;
Γεννιόμαστε μέσα στην άνεση και την ασφάλεια. Τα τελευταία χρόνια, τα πάντα είναι φτιαγμένα για να είναι ασφαλής για εμάς, για την αποφυγή κάθε κινδύνου και εγκλήματος. Προς έναν τέλειο, ασφαλή κόσμο. Αλλά, κατά τη γνώμη μου, το πραγματικό πρόβλημα μάς διαφεύγει. Τίποτα δε θα λυθεί αν δεν προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τις πραγματικές αιτίες των εγκλημάτων (εγκλήματα για ποιον, άραγε; Ένα έγκλημα σύμφωνα με την κυβέρνηση δεν είναι κατ’ ανάγκην έγκλημα για τον καθένα, όπως οι κλοπές εις βάρος πολυεθνικών κλπ ...) Έτσι, όταν βρίσκεσαι σε μια κατάσταση όπου όλη αυτή η ασφάλεια και η κυβέρνηση είναι απούσες, μια “επαναστατική” περίοδο με εξεγέρσεις και ταραχές, έρχεσαι πρόσωπο με πρόσωπο με την ελευθερία, την ελπίδα, τα όνειρα, βλέπεις ότι τελικά όλα είναι δυνατά όταν τα μάτια σου δραπετεύουν από την ομίχλη μέσα στην οποία γεννιόμαστε. Ο χρόνος σταματάει και μπορείς τελικά να αγγίξεις το νόημα της ζωής... βαθιά αισθήματα και συναισθήματα. Είναι σαν να προσπαθείς να αισθανθείς το χορτάρι φορώντας γάντια. Τίποτα δεν θα συμβεί στο χέρι σου. Αλλά από την ημέρα που θα αισθανθείς το γρασίδι χωρίς τα γάντια, δεν πρόκειται να φορέσεις γάντια ποτέ ξανά, ακόμη κι αν έχεις πληγωθεί από κάτι. Έχουμε ξεχάσει τι είναι η ζωή. Η ασφάλεια και η άνεση συνεπάγονται θάνατο.
Υπάρχει μια φράση στη σελίδα σου στο facebook που έχει ως εξής: «Ο άνθρωπος έχει αποσυνδεθεί από τις ικανότητές του για περιπέτεια και πειραματισμό που πρέπει να του δίνει η ζωή. Αφήνουμε την ανθρωπότητα να σκοτεινιάζει και να ξεθωριάζει γιατί δεν παίρνουμε ρίσκα». Τι σημαίνει για εσένα περιπέτεια και πειραματισμός, τόσο ως καλλιτέχνη όσο και ως άτομο; Πόσο εύκολο είναι πραγματικά να έχουμε μια “συνεκτική” κοινωνία, όταν o καθένας κυνηγά την περιπέτεια; Ποιο είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός κινδύνου που πήρες και οδήγησε σε κάτι όμορφο και φωτεινό;
Η ακριβής απάντηση θα απαιτούσε ένα ολόκληρο βιβλίο. Τέλος πάντων. Στη ζωή μου απλώς προσπαθώ να πειραματίζομαι όσα μπορώ. Για παράδειγμα, αφήνω τους ανθρώπους που συναντώ να βλέπουν τι δεν γνωρίζω έτσι ώστε να μπορούν να με διδάξουν κάτι, με τον οποιοδήποτε τρόπο, κάποια στιγμή. Δεν είναι καλό να είσαι υπερβολικά υπερήφανος, δεν μαθαίνεις τίποτα. Απλώς εξομολογούμαι πράγματα που δεν ξέρω και λάθη που κάνω. Έτσι μπορώ να μαθαίνω. Επίσης, προσπαθώ να αποφεύγω την άνεση, όταν αυτό είναι δυνατό. Για παράδειγμα, αν μερικές φορές μπορώ να κοιμηθώ έξω από το σπίτι μου, στο πάτωμα ή σε άσχημες συνθήκες, δεν πειράζει. Έχω ξοδέψει τόσες μέρες της ζωής μου στο κρεβάτι. Άσε που κάνει το κρεβάτι να φαίνεται ακόμα καλύτερο μετά!
Επίσης, με τις ιδέες. Αν κάποιος έχει σωστά επιχειρήματα, γιατί θα πρέπει να τα αρνηθείς; Και τι γίνεται με τα χρήματα; Ποιο το νόημα να εργαζόμαστε σκληρά, χωρίς να έχουμε χρόνο για να βιώσουμε την ίδια τη ζωή μας, έχοντας απλώς ορισμένα αμφίσημα αντικείμενα που δεν προσφέρουν παρά στιγμιαία ευτυχία;
Θα πρέπει κάθε μέρα να βλέπουμε με κριτική ματιά τον τρόπο που η ασφάλεια και η άνεση επηρεάζουν τις επιλογές μας. Το ίδιο ισχύει και για το σύγχρονο πολιτικό μας σύστημα, ένα είδος επιτηδευμένης δημοκρατίας – λες και πρόκειται για ένα “επίτευγμα” της κοινωνικής οργάνωσης της ανθρωπότητας. Αλλά δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική δημοκρατία. Λέγοντας ότι κάτι αποτελεί "επίτευγμα" σκοτώνεις τον πειραματισμό και την περιπέτεια. Η ανθρωπότητα ποτέ δεν θα είχε προχωρήσει τόσο πολύ χωρίς ανθρώπους που ενοχλούσαν, που είχαν ιδέες και πολέμησαν γι' αυτές. Αν όχι εσύ, τότε ποιος;
Η συζήτηση έκλεισε με την ευχή σύντομα να φιλοξενηθεί στην Ελλάδα για να παρουσιάσει τη μουσική του.
Μικρό βιογραφικό σημείωμα
Ο Marc Euvrie έχει κλασικές σπουδές στο πιάνο και το τσέλο και συμμετείχε σε αρκετά συγκροτήματα στα οποία προσπάθησε να συνδυάσει τις επιρροές του από τον Chopin και τον Philip Glass ως τους Portishead και τους Godspeed You! Black Emperor. Το ντεμπούτο του ως The Eye Of Time κυκλοφόρησε το 2012 και χαρακτηρίστηκε ως μια σκοτεινή αποτύπωση της σύγχρονης πραγματικότητας. Το 2014 κυκλοφόρησε ο δεύτερος δίσκος του ("Acoustic"), ο οποίος ακολούθησε ένα πιο φωτεινό μονοπάτι και επιχείρησε ένα ταξίδι στο χώρο και το χρόνο, όπως γράφει το δελτίο τύπου της κυκλοφορίας. Στις αρχές του 2015 ήρθε και η νέα του δουλειά με τίτλο "ANTI" που ομολογουμένως είναι η πιο "σκοτεινή" του δουλειά. Το γεγονός αυτό βέβαια δεν αποκλείει το χαρακτηρισμό του ως κομψοτέχνημα. Η παραγωγή του δίσκου διήρκεσε τρία χρόνια και η δημιουργία του στόχευε να γίνει το αντίβαρο στο "Acoustic". Όπου το μεν υπόσχεται ελπίδα, το δε μάς γεμίζει με απόγνωση. Στο σημείωμά του, ο Euvrie αναφέρει: "Προσπαθώ να τραβήξω τους ακροατές βαθιά μέσα στην κόλαση, ώστε να μην έχουν άλλη επιλογή παρά να ξεχυθούν πίσω στο φως."
facebook || denovali || bandcamp
Παρότι μνήμη χωρίς δράση είναι μνήμη μισή, σήμερα απλώς θα θυμηθούμε. Και για να θυμηθούμε θα ανακαλέσουμε τη συνέντευξη που μας παραχώρησε τον περασμένο Μάρτιο ο Γάλλος μουσικός Marc Euvrie (The Eye Of Time), ο οποίος βρισκόταν στην Αθήνα εκείνες τις ταραγμένες εβδομάδες του 2008. Αφορμή για την κουβέντα αποτέλεσε το κομμάτι του με τίτλο "Exarchia, Athens, Greece, September 2008-February 2009" από το δίσκο του "Acoustic" του 2014.
Διαβάζοντας αυτή που χαρακτηρίζει ως "τη σημαντικότερη ιστορία της ζωής του" ίσως αναγνωρίσετε κι εσείς δικές σας σκέψεις. Ίσως ανακαλέσετε κι εσείς μνήμες θαμμένες και ξεχασμένες. Ίσως θυμηθείτε τη δική σας ιστορία. Αυτή που γράφτηκε, κι αυτή που σας περιμένει να γραφεί...
Ακούγοντας το κομμάτι σου "Exarchia, Athens, Greece, September 2008-Februar 2009" αναρωτιόμουν για το πώς το εμπνεύστηκες. Μπορείς να μας πεις την ιστορία του;
Νομίζω ότι πρόκειται για την πιο σημαντική ιστορία της ζωής μου!
Τον Αύγουστο του 2008 δούλευα σε μια κατασκήνωση για εφήβους ως ομαδάρχης. Ξέρεις, απλώς δίδασκα τα παιδιά δραστηριότητες, διασκεδάζαμε, τα έκανα να χαμογελούν. Και τότε γνώρισα εκείνο το κορίτσι. Ήταν το αφεντικό μου εκεί. Θυμάμαι ότι μετά την πρώτη συνάντηση για τη δουλειά σκεφτόμουν: "Φίλε, πρέπει να προσέξεις! Αυτό είναι το είδος του κοριτσιού που μπορεί να ερωτευτείς βαθιά. Και αυτό δεν το θέλεις αυτή τη στιγμή". Βλέπεις, μόλις είχα χωρίσει μετά από μια μακροχρόνια σχέση.
Τέλος πάντων, όπως το περίμενα, τελικά συνέβη και την ερωτεύτηκα. Το πρόβλημα ήταν ότι δεν ήταν μόνη της, καθώς είχε σχέση με έναν Έλληνα. Ανακάλυψα ότι ήταν πάντα ερωτευμένη με την Ελλάδα και μάλιστα την επισκεπτόταν αρκετά συχνά. Μετά από εκείνο το καλοκαίρι θα πήγαινε να μείνει μόνιμα στην Ελλάδα. (Μπορείς ήδη να φανταστείς τι θα συμβεί τώρα, σωστά;)
Το ένα έφερε το άλλο: χώρισε με εκείνον τον τύπο κατά τη διάρκεια της κατασκήνωσης και η απελπισία μου μετατράπηκε σε ελπίδα. Ήξερα ότι το γεγονός ότι θα έφευγε για την Ελλάδα δεν προμήνυε ένα κοινό μέλλον, αλλά ούτως ή άλλως έτσι είναι η ζωή, και ήμασταν μαζί μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Και η ημέρα που θα έφευγε όλο και πλησίαζε. Και ήξερα ότι θα έχανα κάτι σημαντικό αν την άφηνα να φύγει.
Γι’ αυτό και αποφάσισα να την ακολουθήσω. Τη ρώτησα αν είχε πρόβλημα, ακόμη και αν δεν είχα πάει ποτέ σε όλη τη ζωή μου στην Ελλάδα και δεν μιλούσα καθόλου ελληνικά.
Έμεινε πραγματικά έκπληκτη, αλλά συμφώνησε. Ας προσπαθήσουμε.
Κανείς δεν γνώριζε ότι επρόκειτο να φύγω. Απλώς παραιτήθηκα από τη δουλειά μου μια εβδομάδα πριν την αναχώρηση – ήμουν δάσκαλος μουσικής. Μερικοί από τους φίλους μου μου τηλεφώνησαν αφού έφυγα και τους έλεγα: "Δεν θα καταφέρω να έρθω για ποτό απόψε. Είμαι στην Αθήνα με την κοπέλα μου, φίλε".
Τέλος πάντων, φτάσαμε στην Αθήνα και ψάξαμε ένα διαμέρισμα μαζί, συγκεκριμένα στα Εξάρχεια – γιατί εκεί ήθελε. Μου εξήγησε την ιστορία της συνοικίας. Είχα βρει το σωστό κορίτσι. Δεν θυμάμαι να της είχα πει ότι ήμουν αναρχικός. Ήταν απλά τέλειο.
Εκείνο τον καιρό την ερωτεύτηκα στ’ αλήθεια, αυτή και τη συνοικία. Ήταν δύσκολο να ζεις σε μια ξένη χώρα, όπου δεν καταλαβαίνεις τίποτα, μακριά από τους φίλους μου, στο άγνωστο. Αλλά η ζωή στην Αθήνα ήταν τόσο καταπληκτική. Θα θυμάμαι για πάντα εκείνη την εποχή. Να ανακαλύπτω τη χώρα, το φαγητό, τους άνθρωποι, την ελληνική νοοτροπία. Αυτή η ζωή, όλη αυτή η ενέργεια ήταν μια έκρηξη στο μυαλό μου.
Μέναμε κοντά στο Πολυτεχνείο. Ήμασταν έξω για ένα ποτό το βράδυ που ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος πυροβολήθηκε, ακριβώς δίπλα στο μπαρ που καθόμασταν. Ξέρεις τι ακολούθησε. Ένιωθα πραγματικά ότι μια επανάσταση ήταν προ των πυλών. Πέρασα τις επόμενες εβδομάδες υποστηρίζοντας τον ελληνικό λαό και προστατεύοντας τη συνοικία που ζούσα, τα Εξάρχεια. Οι μάχες γίνονταν κυριολεκτικά κάτω από το παράθυρό μου. Είναι πολύ περίπλοκο να εξηγήσω τι βίωνα εκείνες τις ημέρες, αλλά ανακάλυψα την ελπίδα, τον αγώνα και την ελευθερία. Και αυτές οι μέρες θα είναι χαραγμένες για πάντα στην καρδιά και το μυαλό μου.
Μετά από αυτό, κι ενώ δεν γνωρίζαμε για πόσο καιρό θα μέναμε (ίσως και για πάντα;), η φίλη μου είχε μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση για δουλειά από τη Γαλλία, την οποία δεν μπορούσε να αρνηθεί. Επιστρέψαμε στη Γαλλία το Φεβρουάριο, σχεδόν όσο γρήγορα είχαμε έρθει. Με τόσες πολλές αναμνήσεις, αγάπη και πάθος.
Είμαστε ακόμα μαζί και έχουμε δύο παιδιά.
Όπως ανέφερες, το φθινόπωρο του 2008 ήταν μια στιγμή ακραίας έντασης στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αθήνα, που κορυφώθηκε το Δεκέμβριο, μετά τη δολοφονία του 16χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από αστυνομικό. Τι θυμάσαι από εκείνη την εποχή;
Θυμάμαι ότι οποιαδήποτε ώρα της ημέρας ήταν μια έκπληξη, επειδή μέναμε ακριβώς στο κέντρο των ταραχών. Θυμάμαι τον ήχο του ασυρμάτου της αστυνομίας όταν βρισκόμουν στο διαμέρισμά μου, σημάδι ότι οι οδομαχίες θα ξεκινούσαν σύντομα. Μερικές φορές τα δακρυγόνα ήταν τόσο έντονα που δεν μπορούσαμε να αναπνεύσουμε και έπρεπε να φύγουμε από το διαμέρισμά μας και να αναζητήσουμε καταφύγιο στους γείτονες. Μερικές φορές κατέβαινα στο δρόμο για να βοηθήσω τους γείτονες να υπερασπιστούμε την περιοχή, αλλά, χωρίς να καταλαβαίνω λέξη ελληνικά, ήταν πραγματικά περίεργο και δύσκολο. Ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία για μένα. Υπήρχε κίνδυνος, αλλά ταυτόχρονα ελπίδα και ελευθερία. Αισθανόμουν ότι κάτι μεγάλο θα συνέβαινε και ότι θα ήμουν μέρος της ιστορίας. Ένιωθα απογοητευμένος που δεν μπορούσα να συμμετέχω περισσότερο λόγω της γλώσσας και που δεν είχα κάποιου είδους ακτιβιστική δράση. Αλλά νομίζω ότι έκανα ό,τι μπορούσα. Ήμουν βουβός θεατής και ταυτόχρονα ηθοποιός σε όλο αυτό.
Για όλους όσους ζήσαμε την κατάσταση από σχετικά κοντά ήταν βέβαιο ότι τα αίτια της έκρηξης της κοινωνίας ήταν πολύ βαθύτερα από όσο επικαλούνταν τα τηλεοπτικά πάνελ. Ποια είναι η γνώμη σου; Τι νομίζεις ότι έχει απομείνει μετά από τόσα χρόνια;
Νομίζω ότι αυτό που συνέβη είναι κληρονομιά της δεκαετίας του ‘70 και των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Πολλοί φοιτητές σκοτώθηκαν και διώχθηκαν από τη δικτατορία. Αφού κατεστάλη η εξέγερση του ‘73 και έπεσε η Χούντα, νομίζω ότι οι Έλληνες πίστεψαν ότι κάτι τέτοιο δεν θα ξανασυνέβαινε. Πίστεψαν στη νέα κυβέρνηση που τους έλεγε ότι έπρεπε να δουλέψουν σκληρά για να μορφώσουν τα παιδιά τους. Αλλά αυτό ήταν απλώς μια διαφορετική μορφή δικτατορίας, που ονομάζεται καπιταλισμός. Έτσι, η γενιά της δεκαετίας του ‘70 είδε τις ελπίδες της να χάνονται, ενώ τα μορφωμένα παιδιά της έμεναν άνεργα, ακόμη και αν τα περισσότερα είχαν πολλά διπλώματα. Μια γενιά είχε θυσιαστεί. Και το μήνυμα που έλαβε ο κόσμος όταν πυροβολήθηκε ο Αλέξανδρος ήταν ότι μετά από όλα αυτά τελικά σκοτώνουν τα παιδιά μας. Αυτό το έγκλημα συνέβη στη μέση εντάσεων που κληρονομήθηκαν από τα τελευταία 30 χρόνια και δη στα Εξάρχεια. Η κυβέρνηση και η αστυνομία ήθελαν να επανακτήσουν τον έλεγχο της περιοχής. Θυμάμαι ότι, πριν από τον Δεκέμβριο, κάθε φορά που επέστρεφα στο σπίτι υπήρχαν ΜΑΤ σε κάθε δρόμο, σαν ένα σύνορο για να περάσεις στα Εξάρχεια. Και φαίνεται ότι μετέφεραν εκεί το εμπόριο ναρκωτικών για να δυσφημήσουν τα Εξάρχεια στα μάτια του ελληνικού λαού. Ήταν πολύ άσχημα, με τοξικομανείς και εμπόρους ναρκωτικών. Είδα πράγματα που δε θα ήθελα να δω ποτέ ξανά.
Ένας Γάλλος που ζει στην Αθήνα και βιώνει το “ελληνικό μίσος”. Είναι αλήθεια ότι η ζωή γίνεται πιο εμπνευστική στις σκληρές και βίαιες στιγμές της;
Γεννιόμαστε μέσα στην άνεση και την ασφάλεια. Τα τελευταία χρόνια, τα πάντα είναι φτιαγμένα για να είναι ασφαλής για εμάς, για την αποφυγή κάθε κινδύνου και εγκλήματος. Προς έναν τέλειο, ασφαλή κόσμο. Αλλά, κατά τη γνώμη μου, το πραγματικό πρόβλημα μάς διαφεύγει. Τίποτα δε θα λυθεί αν δεν προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τις πραγματικές αιτίες των εγκλημάτων (εγκλήματα για ποιον, άραγε; Ένα έγκλημα σύμφωνα με την κυβέρνηση δεν είναι κατ’ ανάγκην έγκλημα για τον καθένα, όπως οι κλοπές εις βάρος πολυεθνικών κλπ ...) Έτσι, όταν βρίσκεσαι σε μια κατάσταση όπου όλη αυτή η ασφάλεια και η κυβέρνηση είναι απούσες, μια “επαναστατική” περίοδο με εξεγέρσεις και ταραχές, έρχεσαι πρόσωπο με πρόσωπο με την ελευθερία, την ελπίδα, τα όνειρα, βλέπεις ότι τελικά όλα είναι δυνατά όταν τα μάτια σου δραπετεύουν από την ομίχλη μέσα στην οποία γεννιόμαστε. Ο χρόνος σταματάει και μπορείς τελικά να αγγίξεις το νόημα της ζωής... βαθιά αισθήματα και συναισθήματα. Είναι σαν να προσπαθείς να αισθανθείς το χορτάρι φορώντας γάντια. Τίποτα δεν θα συμβεί στο χέρι σου. Αλλά από την ημέρα που θα αισθανθείς το γρασίδι χωρίς τα γάντια, δεν πρόκειται να φορέσεις γάντια ποτέ ξανά, ακόμη κι αν έχεις πληγωθεί από κάτι. Έχουμε ξεχάσει τι είναι η ζωή. Η ασφάλεια και η άνεση συνεπάγονται θάνατο.
Υπάρχει μια φράση στη σελίδα σου στο facebook που έχει ως εξής: «Ο άνθρωπος έχει αποσυνδεθεί από τις ικανότητές του για περιπέτεια και πειραματισμό που πρέπει να του δίνει η ζωή. Αφήνουμε την ανθρωπότητα να σκοτεινιάζει και να ξεθωριάζει γιατί δεν παίρνουμε ρίσκα». Τι σημαίνει για εσένα περιπέτεια και πειραματισμός, τόσο ως καλλιτέχνη όσο και ως άτομο; Πόσο εύκολο είναι πραγματικά να έχουμε μια “συνεκτική” κοινωνία, όταν o καθένας κυνηγά την περιπέτεια; Ποιο είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός κινδύνου που πήρες και οδήγησε σε κάτι όμορφο και φωτεινό;Η ακριβής απάντηση θα απαιτούσε ένα ολόκληρο βιβλίο. Τέλος πάντων. Στη ζωή μου απλώς προσπαθώ να πειραματίζομαι όσα μπορώ. Για παράδειγμα, αφήνω τους ανθρώπους που συναντώ να βλέπουν τι δεν γνωρίζω έτσι ώστε να μπορούν να με διδάξουν κάτι, με τον οποιοδήποτε τρόπο, κάποια στιγμή. Δεν είναι καλό να είσαι υπερβολικά υπερήφανος, δεν μαθαίνεις τίποτα. Απλώς εξομολογούμαι πράγματα που δεν ξέρω και λάθη που κάνω. Έτσι μπορώ να μαθαίνω. Επίσης, προσπαθώ να αποφεύγω την άνεση, όταν αυτό είναι δυνατό. Για παράδειγμα, αν μερικές φορές μπορώ να κοιμηθώ έξω από το σπίτι μου, στο πάτωμα ή σε άσχημες συνθήκες, δεν πειράζει. Έχω ξοδέψει τόσες μέρες της ζωής μου στο κρεβάτι. Άσε που κάνει το κρεβάτι να φαίνεται ακόμα καλύτερο μετά!
Επίσης, με τις ιδέες. Αν κάποιος έχει σωστά επιχειρήματα, γιατί θα πρέπει να τα αρνηθείς; Και τι γίνεται με τα χρήματα; Ποιο το νόημα να εργαζόμαστε σκληρά, χωρίς να έχουμε χρόνο για να βιώσουμε την ίδια τη ζωή μας, έχοντας απλώς ορισμένα αμφίσημα αντικείμενα που δεν προσφέρουν παρά στιγμιαία ευτυχία;
Θα πρέπει κάθε μέρα να βλέπουμε με κριτική ματιά τον τρόπο που η ασφάλεια και η άνεση επηρεάζουν τις επιλογές μας. Το ίδιο ισχύει και για το σύγχρονο πολιτικό μας σύστημα, ένα είδος επιτηδευμένης δημοκρατίας – λες και πρόκειται για ένα “επίτευγμα” της κοινωνικής οργάνωσης της ανθρωπότητας. Αλλά δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική δημοκρατία. Λέγοντας ότι κάτι αποτελεί "επίτευγμα" σκοτώνεις τον πειραματισμό και την περιπέτεια. Η ανθρωπότητα ποτέ δεν θα είχε προχωρήσει τόσο πολύ χωρίς ανθρώπους που ενοχλούσαν, που είχαν ιδέες και πολέμησαν γι' αυτές. Αν όχι εσύ, τότε ποιος;
Η συζήτηση έκλεισε με την ευχή σύντομα να φιλοξενηθεί στην Ελλάδα για να παρουσιάσει τη μουσική του.
Μικρό βιογραφικό σημείωμα
Ο Marc Euvrie έχει κλασικές σπουδές στο πιάνο και το τσέλο και συμμετείχε σε αρκετά συγκροτήματα στα οποία προσπάθησε να συνδυάσει τις επιρροές του από τον Chopin και τον Philip Glass ως τους Portishead και τους Godspeed You! Black Emperor. Το ντεμπούτο του ως The Eye Of Time κυκλοφόρησε το 2012 και χαρακτηρίστηκε ως μια σκοτεινή αποτύπωση της σύγχρονης πραγματικότητας. Το 2014 κυκλοφόρησε ο δεύτερος δίσκος του ("Acoustic"), ο οποίος ακολούθησε ένα πιο φωτεινό μονοπάτι και επιχείρησε ένα ταξίδι στο χώρο και το χρόνο, όπως γράφει το δελτίο τύπου της κυκλοφορίας. Στις αρχές του 2015 ήρθε και η νέα του δουλειά με τίτλο "ANTI" που ομολογουμένως είναι η πιο "σκοτεινή" του δουλειά. Το γεγονός αυτό βέβαια δεν αποκλείει το χαρακτηρισμό του ως κομψοτέχνημα. Η παραγωγή του δίσκου διήρκεσε τρία χρόνια και η δημιουργία του στόχευε να γίνει το αντίβαρο στο "Acoustic". Όπου το μεν υπόσχεται ελπίδα, το δε μάς γεμίζει με απόγνωση. Στο σημείωμά του, ο Euvrie αναφέρει: "Προσπαθώ να τραβήξω τους ακροατές βαθιά μέσα στην κόλαση, ώστε να μην έχουν άλλη επιλογή παρά να ξεχυθούν πίσω στο φως."
facebook || denovali || bandcamp