Απέναντι από την Κινσάσα βρίσκεται η Μπραζαβίλ, οι οποίες αποτελούν το ζευγάρι πλησιέστερων πρωτευουσών στον κόσμο μας σήμερα. Ο ποταμός Κονγκό ανάμεσά τους, τις ενώνει εδώ και χρόνια, με τις μουσικές και τους ανθρώπους να χρειάζονται μόλις λίγες ώρες με το πλοίο για να μεταφερθούν. Σε αντίθεση με το βελγικής κυριαρχίας νοτιοανατολικό κομμάτι, η σύγχρονη Δημοκρατία του Κονγκό ήταν γαλλική αποικία πριν μετατραπεί σε σοσιαλιστικό κράτος, για περίπου το ίδιο διάστημα με την «απέναντι» δικτατορία. Η ώσμωση του κόσμου δεν κρατιέται έτσι εύκολα, όπως ξέρουμε, οπότε οι (πολιτιστικές) ανταλλαγές συνεχίστηκαν. Με περίπου είκοσι φορές μικρότερο πληθυσμό από τη «γειτονική χώρα» είναι λογικό οι αναγνωρίσιμοι, ακόμα και οι προσβάσιμοι, καλλιτέχνες από τη Δημοκρατία του Κονγκό να είναι λιγότεροι, αλλά σαφώς υπάρχουν και έχουν αρκετό ενδιαφέρον για μια χορταστική αναφορά στη σημερινή στάση.
Les Tambours De Brazza - Sur La Route Des Caravanes (2013)
Κυκλοφορούν διάφορα βίντεο με εμφανίσεις των Les Tambours De Brazza σε φεστιβάλ world μουσικής. Η έντασή τους, το πλήθος μουσικών επί σκηνής και ο ταυτόχρονος χορός με το παίξιμο των κρουστών μάλλον κάνουν τη ζωντανή εμπειρία πολύ διαφορετική από την ακρόαση ενός δίσκου. Τέτοιες συναυλίες και αντίστοιχα φεστιβάλ παραμένουν μακριά μας, ακόμα, οπότε θα αρκεστούμε είτε στα βίντεο είτε στην ακρόαση δίχως εικόνα. Απογοητευμένοι δεν θα μείνετε σε καμία περίπτωση, αλήθεια λέω.
Μιας και πιάσαμε τις αλήθειες, δεν είμαι πολύ σίγουρες πως μια βιαστική ματιά στις εικόνες του YouTube θα είναι πιο χορταστική από τις εικόνες μπορεί να ξεπηδήσουν στο μυαλό σας χαζεύοντας το εξώφυλλο του δίσκου βυθιζόμενοι στην ακρόασή του για αυτή τη μία ώρα που διαρκεί. Μικρή βοήθεια θα δώσω εγώ, μεταφράζοντας με τα εξαιρετικά γαλλικά μου το όνομα του συγκροτήματος σε «Οι Τυμπανιστές Της Μπραζαβίλ». Τα κρουστά κυριαρχούν - χωρίς να εκπλήσσεται κανείς ελπίζω - αλλά φυσικά δεν είναι μόνο αυτά στο μενού. Δοκιμάστε για παράδειγμα το “Zanzibar - Sur La Route Des Caravanes” με ζηλευτή ενορχήστρωση που δύναται να θυμίσει μέχρι και Μέση Ανατολή ή το “Tata Ngoudi” με το πιανάκι να μας στέλνει και προς την Κούβα.
Οι Les Tambours De Brazza είναι δημιούργημα του Emile Biayenda και ξεκίνησαν την πορεία τους στην πρωτεύουσα στις αρχές της δεκαετία του ‘90. Κυκλοφορούν τακτικά δίσκους έκτοτε, κυρίως από γαλλικές ή βελγικές εταιρείες, και δεν σπανίζουν οι ζωντανές εμφανίσεις τους σε ευρωπαϊκό έδαφος. Ο δίσκος αυτός από το 2013 είναι ο πιο χορταστικός και εύκολα προσβάσιμος (για streaming) που βρήκα, οπότε τον προτείνω για μια πρώτη επαφή με το συγκρότημα. Για να είμαστε έτοιμοι σε περίπτωση που έρθουν σε κάνα φεστιβάλ world music στη χώρα μας… λέμε τώρα…
Les Mamans du Congo & Rrobin - Les Mamans du Congo & Rrobin (2020)
Από την ανδρική συνομοταξία των «τυμπανιστών» πάμε στις «μητέρες του Κονγκό». Ξεκινούν το σύντομο βιογραφικό τους με τη φράση «να τραγουδάς για τη χειραφέτηση των Αφρικανών γυναικών» και μάλλον δεν χρειάζεται να συμπληρωθούν και πολλά. Η κύρια κυρία (το χιούμορ σήμερα έχει φτάσει ως το Κονγκό) του συγκροτήματος, ονόματι Gladys Samba, ξεκίνησε ένα εγχείρημα συναυλιών σε εστιατόριο που δούλευε με σκοπό να διατηρήσει και να περάσει σε επόμενες γενιές τραγούδια του τόπου της.
Λίγα χρόνια αργότερα, ήρθε η συνεργασία μέσω Γαλλίας με τον παραγωγό Rrobin για να ηχογραφηθούν κάποια αυτά και να προκύψει ο δίσκος που ακούμε. Το ντεμπούτο αυτό είναι μια πραγματικά ενδιαφέρουσα κυκλοφορία από όλες τις απόψεις. Γυναικείες φωνές σε σχεδόν a capella, πολυφωνική ερμηνεία, λίγα κρουστά για να τονίζουν την αφρικανική καταγωγή των δυσνόητων λέξεων στα Bantu, και όλα έρχονται ντυμένα με τα λιτά beat και την ατμόσφαιρα του Rrobin.
Είναι γενικά ένας αρκετά πιο ήρεμος δίσκος, συγκριτικά τουλάχιστον με την πρώτη σημερινή αναφορά ή κάτι άλλο που ίσως θα περίμενε κανείς από έναν φρέσκο δίσκο από την κεντρική Αφρική. Μη μου ανησυχείτε όμως, υπάρχουν και τραγούδια σαν το “Bordel De Rap” ή το “Boum” για να κεράσουν ένα διακριτικό κούνημα, αν και είναι άλλα αυτά που ξεχωρίζουν στα αυτιά μου. Το γαλήνιο “Ngaminke” για παράδειγμα, ή το “Sans Pagne” που φλερτάρει παράδοξα με τη rap. Μισή ωρίτσα διαρκεί, χαθείτε παρακάτω στις μουσικές τους όσο επεξεργάζεστε το εξώφυλλο στα χρώματα της σημαίας της χώρας…