Η στήλη επιστρέφει σήμερα, με τις μελωδίες και τους ρυθμούς που βρήκα τους περασμένους τρεις μήνες. Η νέα αυτή αρχή θα γίνει από το δυτικό άκρο της Ευρώπης. Θα μπορούσε να γίνει μια αναφορά στην πορτογαλική μουσική χωρίς να γίνει αναφορά στα fado; Δύσκολο, αλλά φυσικά εφικτό. Τη «βασίλισσα των fado», Amalia Rodrigues, πάντως, δεν θα την παραλείψουμε, έστω και πλαγίως, με τη διασκευή για την οποία θα διαβάσετε παρακάτω. Πέρα από τα fado, όμως, υπάρχουν πολλές άλλες μουσικές και καλλιτέχνες να ανακαλύψει κανείς από εκείνη τη γωνιά του κόσμου μας. Έτσι, σήμερα παρουσιάζονται δύο δίσκοι από τη δεκαετία του 1980: Ο ένας από έναν πρωτοποριακό μουσικό της ευρύτερης pop με σύντομη καριέρα και ο άλλος από ένα folk συγκρότημα που ακόμα δίνει συναυλίες, 35 χρόνια μετά τη δημιουργία του.
António Variações - Anjo Da Guarda (1983)
Ο António - θα παραλείψουμε τα πολλά επίθετα - γεννήθηκε στη βόρεια Πορτογαλία το 1944 και ξεκίνησε τη μουσική του καριέρα μερικά χρόνια μετά την Επανάσταση των Γαρυφάλλων με την οποία ανατράπηκε η δικτατορία στη χώρα. Παράλληλα με τη δουλειά του ως κουρέας, άρχισε να δίνει συναυλίες μαζί με ένα σχήμα μουσικών ονόματι Variações («Παραλλαγές»), όνομα που εν τέλει θα υιοθετούσε για καλλιτεχνικό του και θα χρησιμοποιούσε μέχρι το τέλος της καριέρας και της ζωής του. Πέθανε σε ηλικία μόλις 40 ετών και ενώ ο ίδιος και η οικογένειά του δεν το ξεκαθάρισαν ποτέ, θεωρείται από τα πρώτα θύματα του HIV στη χώρα.
Το ντεμπούτο που κυκλοφόρησε το 1983 είναι εξαιρετικά πλούσιο. Πλησιάζει τη μία ώρα σε διάρκεια και ανάμεσα στα 11 τραγούδια περιέχει ορισμένα που πλέον είναι διαχρονικές, κλασικές επιτυχίες στην Πορτογαλία με συνεχή παρουσία στα ραδιόφωνα. Δεν είναι μόνο η μουσική, με την οποία ο António Variações ανακάτεψε τη new wave της εποχής με στοιχεία από την πορτογαλική παράδοση. Είναι και οι στίχοι του που οδηγούν σε ωραία τραγούδια, για το «σώμα που την πληρώνει» (“...O Corpo É Que Paga”), για την αναβλητικότητα και την αερολογία που έβλεπε στους συμπατριώτες του (“É P'ra Amanhã”, “Quando Fala Um Português”) και διάφορα άλλα.
Ο δίσκος αρχίζει με μια διασκευή στο “Povo Que Lavas No Rio” που τραγούδησε πρώτη η Amalia Rodrigues με ανεπανάληπτο τρόπο. Έχει την αξία της η διασκευή, και ως τέτοια και απλά ως φόρος της τιμής, αλλά είναι άλλα τα τραγούδια που χτυπάνε φλέβα και ακούγονται ακόμα ευχάριστα. Είτε καθιστοί ψάχνοντας τους στίχους, είτε όρθιοι (ψευτο)χορεύοντας με το σαξόφωνο, θα απολαύσετε τραγούδια όπως το “Estou Além” ή το “Linha-Vida” σε αυτόν τον εξαιρετικό δίσκο, από έναν μουσικό που έφυγε νωρίς, αλλά πρόλαβε να αφήσει ξεκάθαρο το αποτύπωμά του στη μουσική της χώρας.
Brigada Victor Jara - Monte Formoso (1989)
Από το όνομα και μόνο είναι σαφής η θέση του συγκροτήματος αυτού. Δημιουργήθηκαν λίγο μετά την αλλαγή πολιτεύματος και επηρεάστηκαν από τον Χιλιανό Victor Jara, τραγούδια του οποίου διασκεύαζαν τον πρώτο καιρό της πορείας τους. Οι Brigada Victor Jara έχουν πλέον αρκετά χρόνια να κυκλοφορήσουν καινούργια μουσική, αλλά εμφανίζονται τακτικά σε διάφορες συναυλίες, σαφώς μικρότερου βεληνεκούς από αυτές που έκαναν τη δεκαετία του 1980 σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ακόμα στη χώρα μας πραγματοποίησαν τέσσερις εμφανίσεις το 1985, σύμφωνα με την αρχειοθετημένη ιστοσελίδα τους. Θυμάται άραγε κανείς αυτές τις συναυλίες; Όποια άλλη αναφορά βρήκα απλά αναπαράγει αυτή την πληροφορία, επιβεβαίωση ή λεπτομέρειες δεν έχω να μοιραστώ (ακόμα)... Όπως και να ‘χει, εκείνη την περίοδο ξεκίνησε μια σύντομη δισκογραφική αποχή, λίγων παραπάνω χρόνων απ’ όσων συνήθιζαν μέχρι τότε, η οποία έληξε με τον δίσκο που απασχολεί σήμερα τη στήλη.
Το “Monte Formoso” («Όμορφο Βουνό») ξεκινάει και αυτό, όπως ο δίσκος του Variações, με μια διασκευή. Το “Bento Airoso” είναι ένα παραδοσιακό τραγούδι από τη βόρεια Πορτογαλία με θρησκευτικό περιεχόμενο, σε μια αιθέρια - όπως κατά κάποιο τρόπο λέει και ο τίτλος του - εκδοχή εδώ. Ακολουθεί η “Murinheira”, μια πανέμορφη παραδοσιακή μελωδία με κέλτικα στοιχεία. Θέλετε κι άλλο; Το καλύτερο - κατ’ εμέ - τραγούδι έρχεται στη μέση, με τίτλο “Faixinha Verde”, στιχουργική δομή που ακούγεται οικεία όσο ακαταλαβίστικη κι αν είναι για τα ελληνικά αυτιά μας και ενορχήστρωση που θα σας παρασύρει.