Η αναγγελία της συναυλίας των Mogwai στο Ντίσελντορφ (η μοναδική επί γερμανικού εδάφους) στάθηκε η αφορμή για να γνωρίσω το New Fall Festival. Η ίδια η συναυλία έγινε η αιτία για να το λατρέψω.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου οι Mogwai θα εμφανίζονταν στην Tonhalle του Ντίσελντορφ. Δεν ήθελα και πολύ. Πήρα το τρενάκι το απόγευμα και έφτασα στο 'χωριουδάκι του Ντίσελ' με περίσσεια ανυπομονησία για να ακούσω ζωντανά το κουιντέτο από τη Σκωτία. Προσεγγίζοντας όμως την Tonhalle τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο ενδιαφέροντα. Γιατί δεν επρόκειτο για έναν απλό και συνηθισμένο συναυλιακό χώρο. Βλέπετε, αποτελεί το σπίτι της συμφωνικής ορχήστρας της πόλης και θρυλείται ότι είναι η αίθουσα με την καλύτερη ακουστική στην Ευρώπη. Έμενε να αποδειχθεί!
Η είσοδος στην Tonhalle έχει έναν αέρα παλιού κινηματογράφου -από αυτούς που βλέπουμε στις ασπρόμαυρες ταινίες του '40 και του '50. Μετά τον προθάλαμο με περίμενε η πρώτη έκπληξη με το απίστευτο μπαρ στο 'αίθριο' που βρίσκεται... κάτω από τη σκηνή. Επειδή δεν έχω γνώσεις αρχιτεκτονικής, αρκεί να πω ότι έμεινα με το στόμα ανοιχτό. Και παρότι ελάχιστα συγκινούμαι από τρικ διαρρύθμισης, έφερα τουλάχιστον 3-4 φορές γύρω το μπαρ, προσπαθώντας να φανταστώ πώς ήταν διαμορφωμένο αυτό το παλιό αστεροσκοπείο (το μεγαλύτερο στην Ευρώπη όταν εγκαινιάστηκε το 1926).
Όλα αυτά μπορεί να φαντάζουν μια υπερβολικά αργή εισαγωγή στο κυρίως θέμα της συναυλίας. Ωστόσο, αυτό που κυρίως θέλω να καταδείξω είναι ότι μια βραδιά με μουσική δεν είναι τόσο απλή υπόθεση και ούτε βέβαια περιορίζεται στο καθαρό κομμάτι των 90 ή 120 λεπτών που θα εμφανιστεί η μπάντα στη σκηνή. Ο περιβάλλοντας χώρος και το στήσιμο μιας συναυλίας αποτελούν τα απαραίτητα στοιχεία που της προσδίδουν (ή της αφαιρούν) την ταυτότητά της.
Όταν πέντε λεπτά μετά τις 8 βγήκαν οι Mogwai στη σκηνή, άρχισε πλέον το τελετουργικό. Όλο το κοινό καθήμενοι, κυρίως στην πλατεία και κάποιοι λίγοι στους εξώστες. Στα τρία πρώτα κομμάτια γυρόφερνα το χώρο μπας και πετύχω κάποια καλή λήψη, αλλά η αποτυχία αποτυπώθηκε γλαφυρά στις περισσότερες φωτογραφίες. Οπότε, αποφάσισα να καθίσω κι εγώ και να απολαύσω. Το ξεκίνημα ήταν κάπως νωχελικό. Τόσο το "Heard About You Last Night" (που ανοίγει το φετινό δίσκο τους) όσο και τα επόμενα δύο επικεντρώνονταν στη μελωδικότητα και η ένταση του ήχου έμενε σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Η προειδοποίηση των διοργανωτών για ωτασπίδες (μιας και αναμεταξύ μας υπήρχαν και άτομα αρκετά μεγαλύτερης ηλικίας) κατέβαζε ακόμα περισσότερο την ένταση. Στο τέταρτο κομμάτι αποφάσισα ότι δεν είχαν πια νόημα. Αυτή η εμπειρία έπρεπε να βιωθεί ολοκληρωμένη. Με το "You Don't Know Jesus" νιώσαμε τις πρώτες ανατριχίλες κι όταν πια έφτασε το "How to Be a Werewolf" οι θέσεις πάλλονταν από τα ντεσιμπέλ.
Ήταν περίεργο συναίσθημα να παρακολουθείς μια τέτοια συναυλία σταυροπόδι. Να θες να χτυπηθείς, ή έστω να κουνηθείς λιγάκι και να αγχώνεσαι μην ενοχλήσεις την γιαγιά που κάθεται δίπλα σου. Μα πάλι, την επόμενη στιγμή, την έβλεπες με πόσο πάθος χειροκροτούσε ανάμεσα στα κομμάτια (ανάθεμα αν είχε ξανακούσει ποτέ στη ζωή της Mogwai) και φωτιζόταν το πρόσωπό σου.
Μεγάλο μέρος του δίωρου σετ μπορούσες να το περάσεις με κλειστά τα μάτια. Δεν υπήρχε τίποτα ανάμεσα στο κοινό και την μπάντα. Καθόσουν αναπαυτικά, άκουγες στην εντέλεια και οι αποσπάσεις από το περιβάλλον είχαν ελαχιστοποιηθεί. Ο ιδανικός συνδυασμός.
Το ίδιο το συγκρότημα ήταν αψεγάδιαστο. Τόσο η συμπεριφορά επί σκηνής (εντάξει, post rock μπάντα βλέπεις, αλλά και τον χαιρετισμό πρέπει να τον ακούσεις και τα 'ευχαριστώ πολύ' ανάμεσα στα κομμάτια -τον ρόλο αυτό είχε ο Stuart Braithwaite), όσο και η setlist απογείωσε την ήδη θετική άποψη που είχα για τους Mogwai. Οι εκτελέσεις των κομματιών ακούγονταν αρκετά διαφορετικές από τους δίσκους. Αυτό ήταν βέβαια ενδιαφέρον, αλλά σε κάποια ένιωθες να απουσιάζει η οικειότητα που είχες αναπτύξει με τη στούντιο εκτέλεση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το "The Lord Is Out of Control" που ακούγοντάς το στο "Rave Tapes" έλεγα ότι είναι το καλύτερο κομμάτι που έχουν γράψει ποτέ, αλλά στη συναυλία πέρασε μάλλον αδιάφορο. Οι προσωπικές κορυφαίες στιγμές ήταν το "How to Be a Werewolf" και το "We're No Here", όπου επετεύχθη ο απόλυτος συντονισμός.
Το κοινό έπαιξε το ρόλο του στην εντέλεια. Σε ολόκληρη τη συναυλία το μοναδικό που ακούστηκε ήταν ένα 'We love you' κάπου προς το τέλος. Το πώς θα προσλάμβανε ο καθένας τον καταιγισμό ερεθισμάτων ήταν μια καθαρά προσωπική υπόθεση. Το χειροκρότημα ήταν εντονότερο στις έντονες στιγμές της συναυλίας. Και στο τέλος, σε standing ovation, έφερε πίσω τους Mogwai για τα δύο κομμάτια του προγραμματισμένου encore.
Πολλά από τα παραπάνω ενδεχομένως να φαίνονται αυτονόητα. Μα δεν είναι! Για την επιτυχία μιας τέτοιας συναυλίας απαιτούνται ταυτόχρονα:
- ένα κοινό (εκ)παιδευμένου, ή τουλάχιστον με διάθεση να παιδευτεί (με όλες τις έννοιες που εγκολπώνει η λέξη),
- ένας χώρος που όχι απλώς 'αναδεικνύει' τη μουσική, αλλά περισσότερο επιτρέπει την ανεμπόδιστη φυσική ροή της και
- ένας καλλιτέχνης με σαφώς προσδιορισμένη μουσική ταυτότητα που δεν ετεροκαθορίζεται μεν, μα έχει την ικανότητα να επαναπροσεγγίζει την ίδια του την καλλιτεχνική υπόσταση.
Ακολουθεί μεγάλη παρένθεση: Η απουσία ενός ή περισσοτέρων από αυτούς τους παράγοντες οδήγησε την εμφάνιση των London Grammar χθες Σάββατο στην Tonhalle επίσης στα πλαίσια του New Fall Festival στο απόλυτο συναυλιακό φιάσκο, όταν το συγκρότημα αποχώρησε από τη σκηνή μετά από 40 λεπτά χωρίς να πει λέξη και το κοινό διαμαρτυρόταν για την απαράδεκτη ποιότητα του ήχου. Οι διοργανωτές επικαλέστηκαν πρόβλημα υγείας της Hannah Reid.
Setlist
Heard About You Last Night
Friend of the Night
Take Me Somewhere Nice
You Don't Know Jesus
I'm Jim Morrison, I'm Dead
How to Be a Werewolf
The Lord Is Out of Control
Hunted by a Freak
Mogwai Fear Satan
Deesh
Remurdered
We're No Here
Encore
2 Rights Make 1 Wrong
Batcat
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου οι Mogwai θα εμφανίζονταν στην Tonhalle του Ντίσελντορφ. Δεν ήθελα και πολύ. Πήρα το τρενάκι το απόγευμα και έφτασα στο 'χωριουδάκι του Ντίσελ' με περίσσεια ανυπομονησία για να ακούσω ζωντανά το κουιντέτο από τη Σκωτία. Προσεγγίζοντας όμως την Tonhalle τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο ενδιαφέροντα. Γιατί δεν επρόκειτο για έναν απλό και συνηθισμένο συναυλιακό χώρο. Βλέπετε, αποτελεί το σπίτι της συμφωνικής ορχήστρας της πόλης και θρυλείται ότι είναι η αίθουσα με την καλύτερη ακουστική στην Ευρώπη. Έμενε να αποδειχθεί!
Η είσοδος στην Tonhalle έχει έναν αέρα παλιού κινηματογράφου -από αυτούς που βλέπουμε στις ασπρόμαυρες ταινίες του '40 και του '50. Μετά τον προθάλαμο με περίμενε η πρώτη έκπληξη με το απίστευτο μπαρ στο 'αίθριο' που βρίσκεται... κάτω από τη σκηνή. Επειδή δεν έχω γνώσεις αρχιτεκτονικής, αρκεί να πω ότι έμεινα με το στόμα ανοιχτό. Και παρότι ελάχιστα συγκινούμαι από τρικ διαρρύθμισης, έφερα τουλάχιστον 3-4 φορές γύρω το μπαρ, προσπαθώντας να φανταστώ πώς ήταν διαμορφωμένο αυτό το παλιό αστεροσκοπείο (το μεγαλύτερο στην Ευρώπη όταν εγκαινιάστηκε το 1926).
Όλα αυτά μπορεί να φαντάζουν μια υπερβολικά αργή εισαγωγή στο κυρίως θέμα της συναυλίας. Ωστόσο, αυτό που κυρίως θέλω να καταδείξω είναι ότι μια βραδιά με μουσική δεν είναι τόσο απλή υπόθεση και ούτε βέβαια περιορίζεται στο καθαρό κομμάτι των 90 ή 120 λεπτών που θα εμφανιστεί η μπάντα στη σκηνή. Ο περιβάλλοντας χώρος και το στήσιμο μιας συναυλίας αποτελούν τα απαραίτητα στοιχεία που της προσδίδουν (ή της αφαιρούν) την ταυτότητά της.
Όταν πέντε λεπτά μετά τις 8 βγήκαν οι Mogwai στη σκηνή, άρχισε πλέον το τελετουργικό. Όλο το κοινό καθήμενοι, κυρίως στην πλατεία και κάποιοι λίγοι στους εξώστες. Στα τρία πρώτα κομμάτια γυρόφερνα το χώρο μπας και πετύχω κάποια καλή λήψη, αλλά η αποτυχία αποτυπώθηκε γλαφυρά στις περισσότερες φωτογραφίες. Οπότε, αποφάσισα να καθίσω κι εγώ και να απολαύσω. Το ξεκίνημα ήταν κάπως νωχελικό. Τόσο το "Heard About You Last Night" (που ανοίγει το φετινό δίσκο τους) όσο και τα επόμενα δύο επικεντρώνονταν στη μελωδικότητα και η ένταση του ήχου έμενε σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Η προειδοποίηση των διοργανωτών για ωτασπίδες (μιας και αναμεταξύ μας υπήρχαν και άτομα αρκετά μεγαλύτερης ηλικίας) κατέβαζε ακόμα περισσότερο την ένταση. Στο τέταρτο κομμάτι αποφάσισα ότι δεν είχαν πια νόημα. Αυτή η εμπειρία έπρεπε να βιωθεί ολοκληρωμένη. Με το "You Don't Know Jesus" νιώσαμε τις πρώτες ανατριχίλες κι όταν πια έφτασε το "How to Be a Werewolf" οι θέσεις πάλλονταν από τα ντεσιμπέλ.
Ήταν περίεργο συναίσθημα να παρακολουθείς μια τέτοια συναυλία σταυροπόδι. Να θες να χτυπηθείς, ή έστω να κουνηθείς λιγάκι και να αγχώνεσαι μην ενοχλήσεις την γιαγιά που κάθεται δίπλα σου. Μα πάλι, την επόμενη στιγμή, την έβλεπες με πόσο πάθος χειροκροτούσε ανάμεσα στα κομμάτια (ανάθεμα αν είχε ξανακούσει ποτέ στη ζωή της Mogwai) και φωτιζόταν το πρόσωπό σου.
Μεγάλο μέρος του δίωρου σετ μπορούσες να το περάσεις με κλειστά τα μάτια. Δεν υπήρχε τίποτα ανάμεσα στο κοινό και την μπάντα. Καθόσουν αναπαυτικά, άκουγες στην εντέλεια και οι αποσπάσεις από το περιβάλλον είχαν ελαχιστοποιηθεί. Ο ιδανικός συνδυασμός.
Το ίδιο το συγκρότημα ήταν αψεγάδιαστο. Τόσο η συμπεριφορά επί σκηνής (εντάξει, post rock μπάντα βλέπεις, αλλά και τον χαιρετισμό πρέπει να τον ακούσεις και τα 'ευχαριστώ πολύ' ανάμεσα στα κομμάτια -τον ρόλο αυτό είχε ο Stuart Braithwaite), όσο και η setlist απογείωσε την ήδη θετική άποψη που είχα για τους Mogwai. Οι εκτελέσεις των κομματιών ακούγονταν αρκετά διαφορετικές από τους δίσκους. Αυτό ήταν βέβαια ενδιαφέρον, αλλά σε κάποια ένιωθες να απουσιάζει η οικειότητα που είχες αναπτύξει με τη στούντιο εκτέλεση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το "The Lord Is Out of Control" που ακούγοντάς το στο "Rave Tapes" έλεγα ότι είναι το καλύτερο κομμάτι που έχουν γράψει ποτέ, αλλά στη συναυλία πέρασε μάλλον αδιάφορο. Οι προσωπικές κορυφαίες στιγμές ήταν το "How to Be a Werewolf" και το "We're No Here", όπου επετεύχθη ο απόλυτος συντονισμός.
Το κοινό έπαιξε το ρόλο του στην εντέλεια. Σε ολόκληρη τη συναυλία το μοναδικό που ακούστηκε ήταν ένα 'We love you' κάπου προς το τέλος. Το πώς θα προσλάμβανε ο καθένας τον καταιγισμό ερεθισμάτων ήταν μια καθαρά προσωπική υπόθεση. Το χειροκρότημα ήταν εντονότερο στις έντονες στιγμές της συναυλίας. Και στο τέλος, σε standing ovation, έφερε πίσω τους Mogwai για τα δύο κομμάτια του προγραμματισμένου encore.
Πολλά από τα παραπάνω ενδεχομένως να φαίνονται αυτονόητα. Μα δεν είναι! Για την επιτυχία μιας τέτοιας συναυλίας απαιτούνται ταυτόχρονα:
- ένα κοινό (εκ)παιδευμένου, ή τουλάχιστον με διάθεση να παιδευτεί (με όλες τις έννοιες που εγκολπώνει η λέξη),
- ένας χώρος που όχι απλώς 'αναδεικνύει' τη μουσική, αλλά περισσότερο επιτρέπει την ανεμπόδιστη φυσική ροή της και
- ένας καλλιτέχνης με σαφώς προσδιορισμένη μουσική ταυτότητα που δεν ετεροκαθορίζεται μεν, μα έχει την ικανότητα να επαναπροσεγγίζει την ίδια του την καλλιτεχνική υπόσταση.
Ακολουθεί μεγάλη παρένθεση: Η απουσία ενός ή περισσοτέρων από αυτούς τους παράγοντες οδήγησε την εμφάνιση των London Grammar χθες Σάββατο στην Tonhalle επίσης στα πλαίσια του New Fall Festival στο απόλυτο συναυλιακό φιάσκο, όταν το συγκρότημα αποχώρησε από τη σκηνή μετά από 40 λεπτά χωρίς να πει λέξη και το κοινό διαμαρτυρόταν για την απαράδεκτη ποιότητα του ήχου. Οι διοργανωτές επικαλέστηκαν πρόβλημα υγείας της Hannah Reid.
Setlist
Heard About You Last Night
Friend of the Night
Take Me Somewhere Nice
You Don't Know Jesus
I'm Jim Morrison, I'm Dead
How to Be a Werewolf
The Lord Is Out of Control
Hunted by a Freak
Mogwai Fear Satan
Deesh
Remurdered
We're No Here
Encore
2 Rights Make 1 Wrong
Batcat