Η αρχική ιδέα ήταν να βρεθούμε και να τα πούμε από κοντά. Στα μέρη του. Τα τελευταία χρόνια ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου με προσωπική δουλειά, κόπο, αγάπη και πολύ μεράκι, έφτιαξε ένα ομολογουμένως (όπως μου μαρτυρούν οι φίλοι και συνεργάτες του που έχουν βρεθεί εκεί) καταπληκτικό στούντιο που δεν έχει να ζηλέψει απολύτως τίποτα από ξένα σύγχρονα που βλέπουμε σε σελίδες ξένων μουσικών εντύπων και χαζεύουμε. Το στούντιο ηχογραφήσεων "Αχός" βρίσκεται στο Μεγαλόβρυσο Αγιάς, σε υψόμετρο 650 μέτρων, μέσα σε δάσος του Κισσάβου και με θέα στο Αιγαίο. Ό,τι χρειάζεται δηλαδή για να αποτελέσει έναν ευχάριστο χώρο για δημιουργικούς ανθρώπους.
Οι περιορισμοί λόγω της πανδημίας δεν κατέστησαν το εγχείρημα δυνατό. Η καλή πρόθεση προϋπήρχε. Τα υπόλοιπα τα ανέλαβε η τεχνολογία και ήρθαμε σε επαφή.
Ευδιάθετος, χαλαρός, γλυκομίλητος και ταυτόχρονα σοβαρός και μετρημένος δεν θέλει να λέει πολλά. Δεν είναι πολυλογάς. Και όταν αποφασίζει να μιλήσει το κάνει για τη δουλειά του.
Το νέο του βιβλίο/CD με εικονογραφημένα τραγούδια, με τίτλο «Απροστάτευτος» κυκλοφορεί από τις αρχές της άνοιξης. Με βασικό ερμηνευτή τον «εν μουσική αδερφό», όπως ο ίδιος αποκαλεί τον Σωκράτη Μάλαμα, και τη δική του παρουσία σε δύο κομμάτια και όχημα τη λατινοαμερικάνικη ποίηση και τον Hermann Hesse είχαμε αρκετά να πούμε:
Mix Grill: Συζητώντας με κόσμο σχετικό με τη μουσική και τη δουλεία σου (όχι συνεργάτες σου) οι περισσότεροι σ' έχουν φανταστεί (αλήθεια λέω) σ' ένα αγνάντι με την μπουζουκομάνα να σκαρώνεις αυτές τις ωραίες μουσικές ιστορίες που μας λες. Απέχει η φαντασία από την πραγματικότητα;
Θανάσης Παπακωνσταντίνου: Τα τελευταία χρόνια είναι κάπως έτσι. Τα χρόνια, όμως, που ζούσα στη Λάρισα δεν υπήρχε αγνάντι. Ήμουνα κλεισμένος σε μια γκαρσονιέρα 29 τετραγωνικά και πάλευα με τη μπουζουκομάνα και τα υπόλοιπα όργανα, που με συμπαραστέκονται στην αναζήτηση της έμπνευσης.
MG: Έχεις αναρωτηθεί τι θα είχε συμβεί αν είχες ακούσει την γνώμη του Μάνου Λοΐζου (ο οποίος ακούγοντας κάποια τραγούδια του νεαρού τότε Θανάση Παπακωνσταντίνου, τον προέτρεψε να μην ασχοληθεί με την μουσική) όταν γεμάτος ενθουσιασμό του πήγες τα τραγούδια σου για αξιολόγηση; Θα βρισκόσουν ακόμα «στις ΔΕΥΑΛ τα χαρακώματα»;
ΘΠ: Επειδή ο χρόνος είναι άπειρος ενώ η ύλη όχι, έτσι μ' αρέσει να πιστεύω, όλες οι εκδοχές του σύμπαντος θα υπάρξουν ξανά και ξανά (κάπως σαν την αιώνια επιστροφή του Νίτσε). Και η εκδοχή που με περιέχει όπως είμαι αλλά και η εκδοχή που ακούω το Μάνο Λοΐζο, απογοητεύομαι και ακολουθώ μιαν άλλη ζωή. Δυστυχώς, δεν υπάρχει επικοινωνία ανάμεσα στις εκδοχές, ούτε ανάμνηση. Δεν ξέρω λοιπόν τι να απαντήσω.
MG: Καινούργιος δίσκος με τίτλο «Απροστάτευτος» και όπως έχεις ανακοινώσει ακολουθούν άλλοι δύο με διαφορετικό ύφος ο καθένας. Η περίοδος του εγκλεισμού ήταν αν μη τι άλλο προφανώς δημιουργική;
ΘΠ: Είχα το υλικό πριν την καταστροφή που μας βρήκε και όλο αυτό το τσουνάμι του φόβου με φρέναρε, μόνο εμπόδια μου έφερε.
MG: Τέλος καλό, λοιπόν, όλα καλά. Στον καινούργιο αυτό δίσκο/βιβλίο (με την περίτεχνη εικονογράφηση από την Αλέξια Οθωναίου) δεν ασχολήθηκες μονό με το καθαρά μουσικό/ δημιουργικό κομμάτι αλλά με όλη την διαδικασία στησίματος του μουσικού αυτού έργου (project) από την αρχή μέχρι το τέλος (διανομή). Αυθεντικά χειροποίητος έτσι; Τι σου άφησε ή όλη διαδικασία;
ΘΠ: Είμαι άνθρωπος που θέλει να γνωρίζει και να συμμετέχει σε ό,τι τον αφορά. Δεν θέλω να κινούν άλλοι τα νήματα της ζωής μου και εγώ να είμαι άβουλος, ικανός σε κάτι και ανίκανος σε όλα τα υπόλοιπα. Η ενασχόλησή μου με ζητήματα περιφερειακά-υποστηρικτικά της μουσικής, έχει ένα μεγάλο μείον και ένα μεγάλο συν. Το μείον είναι ότι τους αφιερώνω χρόνο που, αναγκαστικά, κλέβω από τη δημιουργική διαδικασία. Το θετικό είναι ότι με γειώνει και με προστατεύει από την αυταρέσκεια και την ιδιορρυθμία που αναπτύσσουν συχνά οι καλλιτέχνες.
MG: «Απροστάτευτος» λοιπόν απέναντι σε τι;
ΘΠ: Καλύτερα να πλανιέται σαν ερώτηση παρά σαν απάντηση.
MG: José Luis Vega (Πουέρτο Ρίκο), Roberto Juarroz (Αργεντινή), César Vallejo (Περού), Jorge Eduardo Eielson (Περού) και Washington Delgado (Περού) Octavio Paz (Μεξικό). Η αγάπη σου για τους Λατινοαμερικάνους ποιητές είναι έκδηλη. Ήταν εύκολο έργο η μελοποίησή τους; Ο Θάνος Μικρούτσικος έλεγε ότι «η μελοποίηση της ποίησης έχει σημασία όταν ανακαλύπτεις τα κρυμμένα»
ΘΠ: Την ποίηση τη χρησιμοποιώ σαν δεκανίκι. Όταν βρίσκομαι σε αδιέξοδο και δεν βγαίνουν τα λόγια από μέσα μου, καταφεύγω σε ποιητές που μ' αγγίζουν και συνήθως - βέβηλα - χρησιμοποιώ τις εικόνες τους, προσθέτοντας πολλές φορές και δικές μου, για να βγω στο ξέφωτο. Πετσοκόβω τον εσωτερικό ρυθμό των ποιημάτων και τους δίνω μέτρο και ομοιοκαταληξίες. Έτσι μου είναι σχετικά εύκολο να τα μελοποιήσω. Δεν μου αρέσουν οι μελοποιήσεις που προσπαθούν με το ζόρι να βάλουν την πλατύποδη ελεύθερη ποίηση στο στενό παπούτσι μιας ρυθμικής μουσικής.
MG: Παλιότερα τραγούδια, όπως το «Ασπρομόντε» ή το «Απόψε», δείχνουν μια οικειότητα με αντίστοιχους Ιταλούς ποιητές, τραγουδοποιούς, σκηνοθέτες. Θεωρείς τη γλώσσα σημαντικό εμπόδιο για να φτάσουν τα τραγούδια σε όσους τα έχουν ανάγκη; Έχεις σκεφτεί πώς μπορεί να αντιλαμβάνεται τα τραγούδια σου κάποια ή κάποιος που δεν έχει μητρική γλώσσα τα ελληνικά;
ΘΠ: Νομίζω με τον τρόπο που εισπράττω και εγώ τα ξενόγλωσσα τραγούδια. Σαν οργανικές μουσικές με τη φωνή σαν ένα επιπλέον όργανο. Η μουσική μόνη της είναι πιο απελευθερωτική μες στην ασάφειά της, ο λόγος πιο ευθύβολος. Αν θες να βιώσεις νέα συναισθήματα δεν χρειάζεται ο λόγος, ειδικά ο συγκεκριμένος. Αν δεν θες κολύμπι στον ωκεανό αλλά στο ποτάμι, αν θες να σε χτυπήσει τσεκούρι στο κεφάλι, τότε τ' αυτιά σου χρειάζονται τη γλώσσα που μπορείς να αναγνωρίσεις.
MG: Έχεις δηλώσει ότι «η γέννα ενός τραγουδιού είναι το μέγιστο της ευχαρίστησης». Όταν στίχοι σου είναι γραμμένοι σε τοίχους (π.χ. «όσες κι αν χτίζουν φυλακές…») ή άνθρωποι μετά από κάποια συναυλία σου λένε για αυτά που τους κάνουν να αισθάνονται τα τραγούδια σου, δεν υπάρχει ακόμα πιο έντονο συναίσθημα ευχαρίστησης;
ΘΠ: Τη στιγμή της γέννας ο νους βρίσκεται σε υπερδιέγερση, σε οργασμό. Τα συναισθήματα που εκφράζονται με τις συνομιλίες, μου προσφέρουν στήριξη και μια αίσθηση ότι δεν πήγε χαμένη η ζωή μου.
MG: Πρόσφατα έγινες και καναλάρχης (έφτιαξε το δικό του κανάλι στο YouTube). Με τα social media ασχολείσαι; Πώς σου φαίνεται που όλα πια (σχέσεις, μουσικές, απόψεις) περνάνε μέσα από την κοινότητα του Facebook και των συναφών μέσων.
ΘΠ: Δεν χρησιμοποιώ μέσα που στηρίζονται στην ανάγκη για ξεγύμνωμα - προσφορά του εαυτού στους άλλους. Χρησιμοποιώ τα τραγούδια γι' αυτό. Χειρίζομαι με μέτρο τα κοινωνικά δίκτυα, κι όποτε θέλω να γράψω κάτι το γράφω με το όνομά μου. Δεν κρύβομαι πίσω από μάσκες, δεν φοβάμαι. Προσβλέπω δε σε μια τεχνολογία απελευθερωτική.
MG: Εσύ ο ίδιος έχεις κατατάξει τον εαυτό σου σε άτεχνο. Ο κόσμος σε θεωρεί έντεχνο; Θα μας πεις τελικά τι είσαι;
ΘΠ: Οι λέξεις φυλακίζουν.
MG: Τελικά περνάς καλά στις συναυλίες; Επειδή πολλοί πιστεύουν το αντίθετο. Οι κοινές εμφανίσεις με τον «εν μουσική αδερφό» σου Σωκράτη Μάλαμα σε βοηθούν καθόλου;
ΘΠ: Αν δεν περνούσα καλά δεν θα έπαιζα. Δεν είμαι απατεώνας.